Terra
tunditàte
fph erica
Qua: pars
* terra ha-
. bicabilis 1
fir.
[Locus bo
minis fo-
Ipitatem.
ter parct X X X . longirudinis gradüs inter vtranqife
eile ciuiratem. Et hooquidem m odo ab aftrölogisin-
uenitur quanta inter duas ciuirares habeatur longitu-
do. M o y f Ma gnæcæcitatisvelamendepeâoremeo
ediieens , veritatis lucernam clarilfime infudifti,qua-
re digna à D e o compenfètur retribiitio tibi. Sed
quoniam fuperius dixfefle te meraini'Aren ciuitatem
in medio coeb hèmifpherio fitarrij ita vt æqualiterab
omnibus partibus diftet , & in primo V I I . clima-
tuiri efle pofitam , volo vt huius iitus deferiptionem
lucidiflime oftendens ita me facias in cell igere , vt
videar m.ihi in eadem vrbe confiftere. Cum enim
dicas Aren in medio terras pofitam , fignificare vi-
deris ipfius terræ fuperfieiem eile planam , ex ratio-
ne vero orientis & oepidentis prasmifla fignificaue-
tas terram rotunditatem habere iphericam. Omne
autem rotundum principio caret äc fifte , fed vbicun-
que principium quæris vel terminum , ibidem pro-
culdubio inuenies ^c medium. Petrus.» Confidera i-
gftur Aren in tali loco fpheræ terreftris eflè , vt &
ab aquilonali & ab auftrali-æqualiter polo dillec v-
tröque , & per medium eius cotidie tranfeant duo
prima punëta arietis 8c libras. Habebit igitur ad vt-
runquej>ölum , X C . gradus , eritque ita Aren in
prima parte primi climatis , quantum 'ad longitu-
dinem. M o y f Ex verbis tais colligitur , quod to-
S p r im u cliwA htxlitüklU*
I s r 'S e cu itau tt i cliiiiA.
u^\Tivéüi’tn- tlmuv. jO f
\Quxrtuiri çLimit*
\Q i iin tum c/in«*-
\ S e x tu w - e/riua..
sÆepétmïf clim
E X T R E M I T A S S E P T E N T R IO -
naiis inhabitabilis frigo re .
Moyfi Gratias Deo quod rei ver i ta te m vifibiliter
oftendens, m eofatisfeciftidefiderio. R o g o itaque mi-
hi oltendas, quare vel ilia pars terræ quæ eft vitra Aren
ad meridiem non incolatur pro vt ifta quæ eft citra ad
feptentrionem ,v t ifta Aren fit in medio liabirabilis’re-
gionis, vel quare pars ilia quæ eft v itra , non eft habita-
b ilis , & ilia quæ citra eft verfùs aqüilonem inhabitabi-
lis. Pëtrus. Q uoniam centrum cireuli folis eft.extra
......................^ centrum circuliterræà lèptentrionis parte, vnde cum
ta pars rerræhabitabilis in vna tantum parte confiftat. fo la d V I . meridianæplagæfigna*, quæ funtàüb raad
V o lo itaque nofle quæ nam fit ilia. Petrus.. A medio I arietem defeenderit, quia tune terræ propior e f t , vi-
terras ad partem lèptentrionis. Moyf. Geometricafi- cinitate caloris terram exurens, omnium reüinfecun-
gura bo c mibi monftrari vifibiliter cupio quoniam de dam & omnino fterilem reddir, ideoque inhabitabilis
hac re diuerfas gentes ex librorum feriptis diuerfa exiftir. A primo igitur climate vfque ad feptentrionem
fenfîflè non dubito. Qyinqu e etenim zonarum par- habirabile , remanfit fpacium dimatibus VU. diftin-
titione diuidunt terram i quarum mediariï jolis calo- â um . Q uicquid autem àfeptimo climate, cum fol in-
reperuftam , & ideo inhabirabilem dicunt , duas d e a d V I.meridianæpartisfignadéclinJt, totius calo-
quoque extremas à foie remotiflïmas præ frigorisim- ris eipers remanet abundatque imbrium , nubium &
•meniitate fimiliter inhabitabiles pro b a n t, duas au- I frigoris fuperfluitate, vnde&omnisanimalis caret ha-
tem médias illius calore & illarum firigore tempera- j bitatione. Quqmodoautem centrum circuli io)is exta
s , folas habitabiles perhibent eiïe. Petrus. O pi- { tra centrum circuliterræfit,àparte feptentrionis,ocu-
nio ifta vifus obftat efFedui. Vifu enim probamus, lis iùbiedaaperce demonftrat deferiptio.
Aren in medio tertæ fitam , & initium arietis & libræ
fuper earn red a progredi linea , aerçmque ib i temperatiflîmum
eflè , a d e o v t verts , æftatis, autùmni,
& byemis , ièmper ibi fere tempus fit æquale, ibi a- - /
romàticæ fpecies pul ch ri caloris & melliftui' nafeuntur
fapotis. Corpora quoque hominum non maci-. 1 » - ~/ \~ \
lenta ibi funt nimïsaut pingüia, fèd mediôcris fuc- (ïarÊ f >- \S \
ci diferetio-ne decora. Temporis quoque tempeties M S i
hominum corpora fibiconfôna reddic. & pecora,
quia ineffabili pollent iàpientia, & materialiiuftitiâ.
Q u om od o igitur quilquam dicere præiumat locum
fuper quemfol reclapræterit lineainhabitabilemeflè?
Potius totum terræ habitabile fpacium exiftit continuum
à prædidq iqco vfque ad feptentrionale glo-
bum , quod antiqui in feptemdiuifèruntpartes, quas
feprem climata vocauerunt, fecündum mimerum fe-
ptem planetarum. Primum ex illis éft in media linea,
vbi Aren ciuitaseft condita, feptimum autem fepteri-
trionalis orbis tenet extremua|,reliquavèro medium
continent fpacium. Nullus e ftinhabitabilislbcus,ni-
fi vbi vel multarum arenarum ficçitas cum aqua modic
a , vel montiûm afperitasaratri non patitur one^
ra» Hæc omnia autem oculisfub-
ie d a figura demoh-
ftratw
Teit*J
qmpas
habiialj.
lisdicj. Il
Kemfiaàenusi-gnoratam brcuffed luculen
ta mihi.gratias ago, demônftrafti ratione firmij illisre
Iponfam dTe vidco.qaïaliteraliqaatcnus de tertte Ten
tiantdiuifione.Pe.ExplctoDeirturupræfenri fermone
aapropofitum libet redire.Mo. Dignü cenïeo. Pe. Ve
ftn d o S o r e sm d o a r ioæ lib ro tertio,Deuminlocôeffe
anetunt,yl.pattibùstetminatoaffirmantesteftimonio
nocDatiiebsjquiait. Cumigreimreuefrmefs Gmorurn
mgrfusiß. Concipiunt cnïra ex hoc quiain ioco tali eft
Dens, vbi introitus fit Sc exitus.Quodfiita eft.pateter-
go quia in loco confiftat Vl.partibns terrainato.St veto
tetminatocircunfcribiturloco , tune aliqüis locus vacuus
eft a D e o .Q u o d fi eft qtioraodo fcitquid fit in alio
lo c o ,vbitplenô eft,aurquomodooperaturin e o iM o .
Poteftquippe fapientiam talent & voluntatem habere:
vt quod alibi eft & per fapientiam norit,&per,volunta-
tem operetur.Pe. Voloigiturmihi refpondeas .vtrunt
tlla (apienttaatq; voluntas fintineo & cuipfe Temper,
an extratllû, & fie quoq;fineipfo.Si enim d iras, quod
ureo fint.S: non extra illû,idem de eis prouenier quod
de tpfit, quia non in omni erit loco. Q u om od o ergo
fa re pqteft quid alibi fit aut operati > Si vero dicas
D/Wu. lOt
Iudflj
ijüeui
loco cfl*
aflerunt
extra-
TitulUs
luLiDCtt,
I H e fc
I ml ii'dfci-
I mnianç
I
5q(Ho
|Iu«i DCU
^ B red ij
» .
W (tm
, & omnemiqéum impfere , tuncàbil-
loflintdiueilæ. Sciuncenim aliquid quod nefeit ipfe,
Sc operaiitut per ie quod non operatiu ipfe. Igitur l-
pfæ créatrices | 8c nefh indiget mundus'yD e o .,
Moyf- Poiluntquideni in co elfe , 8c in omnem lo-
coôi fci|ndb &r'operando emicaie , vt folcUm in v-
nO confift^luco radios tamert vfquequ^qu.e çi calè-
facienâü diffundit, 8c illuminando. Pe. S'iitaeftfe-
quitor ergo quqd illà-fapientia atque VQ’liintâs non
æqüalitér vbique corififtant.- Q uicquid enim ita
difFundfturi noneandem vim in vltirriô rjuam in fuo
habet principio, quod minime conuenit D eo . Q uo-
niam quidem autethterminum D b o imponere âudé-
ris vtinam vel fimplum crederçris ôc non cqrporea
ei ^oe
credere dieis i Pe. Dicitis fiquidem earn fingulis
diebus fèmel in die irafei , afferentes in mediuhi tër
Rtmonium Dauid , diceutis : Fortis irafcitur cotidie.
Prima etiam hora diei eum irafei afleritis, caufam hu>
ius iræ efle dicentes , quod in illa hora reges ini-
quitatis exurgences diadeiaata fibi in iponunt, & lo-
lem adorant. Viçlefne quam abfurdns fit 1er mo ifte
& quoniam facui fine qui hæc proffclerunt, cum iræ
difcrctionem p|orfus i g n o r e n t quam fi nofTeiu, non
hoc de D' e o fentirent. Moyf. C^uid igitur iram
ceuies elle ? Pe. Ira eft quando audfio aliquo quod
difpliceat verbo colera rubeafid eft,fel fernet / ôc laper
epatem diffunditur, ,8c fanguini commifceturi
lnde fiquidem homo calefcic ., & in facie pàllefcic.
H o c aucem-nulli conuenit r e i , nifi quacex quatupr
componitur elementis.- D e v s autem talibus non
fubiaccc liiieamencis. Moyf. Vecicati contra dicere
nequeo. Pè. N o n minus hoc cciam illud abhorren-
dum e ft, quod dicunt eutii de talire irafei , de. qua
'fè tion poflîèfvl.cifci. Q u o d fipoflec / ira pfo te âo eius
quiefeeret. Aiunt præterea, quod ipfius hotæ qua i-
ràfçitur punctum nemo;nouerit vnquam nifi Balaam
filius Beor. In h o c a uc em v e r b o v p b îsdp li s contrarij
eftis y cum ex vnaparte Mbyles eum vocet ariolum,
vos etiam vocetis iniquum e x altera vèro parte eum
prudentiorem Moyfeefle.fignificetis | quia punutum
horæ nouëtic ," quod - Moyiën latuit. Licetque hoc
magnadidtum fit admiiatione , vilefeit tamën maio-
riS tacuitatis comparatione , qua dicitis gallum irra-
tipnale animal ipfius horæ pundtum cotidie lcire.
Goncedisine; h;æc omnia Cos ita dixifle ? Moyl. -Et fi
velinfi negate rfequeo. Pe. Ne c hoc fufticit eis de.Deo-
dicere , led eum etiam cotidie femel in die plorare, Sc
ab eius oculis duas prodeuntes lachrymas in magnum
mare dicupc epneidere , 8c has fulgbiem elfe affirmant
ilium qui tempore nbéiurho dç ftellis videtur
cadere. Hæcautém ratio, Deum ex quatuor elementis
oftendit compofitum elle. Ne que enim Hunt la-
chrymæ nifi ex humiditatisabundantia defeendentis
décapité. Siyero'itaeft, ergoelemerita func D e i
materia. Omnis autem maceda j prior eft &j fimpli-
ciorforma. Ergo & hæ ep rio ra& fimplicipra D e o
funt , quoi^nefas eft credere. Itaque fi D s v s talis
eft vt dicitis efle , ciimneccibofrUaturnec p6 tu ,& cp -
tidie duas ex feemictat lachrymas , necefleeft eum de-
crefeere , nifi force de aquis quæ fuper ccelo funtiugi-
cer bibat. Ex verbis quoque eorum colligitur , quia
ignorent quid file fit fulgor. Môyf. Q u id tu de illo
fentias fulgore defidero nolle. Pe. Fumofus qi^jdam
Vapor de terra confurgit nimium ficcus , vn.de & lo-
cufti nubium tranfit •, perueniens ad locum.y bi non
multuseftcalor, qucmiamremotuseftà motu iirmæ-
menti. Q iiq cum peruenerit , 8c iam multus in loco
•vno coieric, ;ipfius loci calote licet cxiguo paulatim
I ^ “ ematu^euanefeit, & id eft quod pet
■ aecemdifcurfitare videtnus. Moyf. Quoniam per te
npnintecmifledoiftior fio , non immemo fine inter-
miffionegrarias ago. Pe. Fletus quoque ipfius quem
j Deo indigneaflctibunt, ludæûrum eaptiuitacem càü-
Bibliotb.Fet. Patr. Tom. izV
I. ÿ$Ë
fa m ëflè dicunt , quiri etiam propter dolorem tum
ter in die vt léonem 'cugirt aflèrunt, & propter id ctie-
flum pnlfare pedibus more calcantiuiri in torci.larf,
m'oie etiam cplumbæquend am fufiirri fonitüm dare,
&quaque vice caput m puete : Sc dolent is dicere voce
, h e u m ih iheu m ih i, y liquid dpmuni meam in
defeftum redegi', ,8c tempi um méiini çremani ; 8c fi-
liosmebsirigeptes träriftuli ,î Heu patri qui rranftu-
litfilios fu o s , 8c heu filijs qui translaci fuhr de iv.cn-
fa pàcris fui. Dicunt etiam quod quidam doéfcordm
vcfttorum hancaudierit vocem , fiß quödam locoru-
molb. Præterea quod tanquam parturïentis inuicém
coilidat pedes , & more dolentis ffianibus plaudac,
8c quia cotidie o r a t , vtmifericordiàeiusfit füperiram
eius ,” 8c v t eat iri populp- fuo immifericoidia. Die o
Moyfes , cum D e v s o rè t, quem qtiæfoadorat ? Se
ipfüman alium ? Si alium , is quem adotat porentior
eft eo. Si feipfum adora; aut potens eft eius propter
quod orà c, aucimpotens. Si impotens eflL. fruftrafe
ad o ra t, fi yero potens, aut vulc id pro q u o o r a f , auc
nonyult. Si non v u l t , p ro nihilo orat.' Si autem vdltj
non eft riëéefle orate , vides igitut ô Moyfes quam o-
mnino fitgens?hæc aliéna à cognitione diuina l Si vero
verum eft Deumpro vobis plorare , vc leonem rugi
re , coelum pedibus pulfare , more eolumbæ gemè-
re j capuc modere , 8c præ nimio dolore heu mihi
clamàre , ipfum præterea præ dôlore pedes cpllidcrë,
manibus plaudere , & cotidie ve veftri"mifereatur dra-
ret quid ergo veftram ne liberemini impedit captiuira-
tëm ? An à vobis , anab ipfd prôëëdit Hæc mora î Si
enim abipfo'ëum ad complenda.m voluiftatem luani
minusefiè potentem oftenditis eum aliqaid volenteiri |
eomplere nec valentem , puërili more ëum plorare a-
ftruitis. Si igitur nüncimpotenS feft : dicite , vtrùmin
fucuro potèftacem habituais fit an non h Si nunquani
habituruseft : igitur & Vefter & illius dolor fine care-1
b i ; , veftràque oratio eft vacua , & lpes nulla. .. Si vero.
polïè habituruseft , aut illud nondum habuit > fed
in præfixo & ëetto habituruseft tempore, quodciim
habebityôsdècaptiuitareliberabit, auc iam habuit, -■
fed quorundam interuentu accidencium amific, qui-3
bus iterum quandoqde remotis , & illud récupéra-
turus e f t , flë'dccapciuicate vos edqcet. Si vetohabi-
turus eft temporé certo ., remit yobis dicère quid fit
quod modo eum prohibée haberc, fcilicet vtriim hoc
paucicati impuretis annorum eTus1, an debilitati mem-
brorum , an obftaculo cuius^ibet r e i, à qua neqiiéât
defendi. H o c adeem prederë de D e o nefasëft. Le-
gimus enim-in feripeuris làcrisqdibus vos nobifcùm fi-,
dem adhibecis , D e v m anciquis temporibusmaio-
ràmirâculafecifle quanifi vos de captiuitate Iffieraret,
Veluti cuin decem plagisÆgyptum pereuflit, 8c inde
vos in manu valida e d u x it, 8c rubrum mare diuific,
in quodîPharâonemcumexercitii fuô demerfic , man-
na quoque & coturnicibus de ccelo in deferto pauit ,
aqua's etiam Iordanis in fbco vhomontis iiTftaB con-
fticuit^ folem ßeJunam Ißfue precibus fixic , deex-
ereiçd S'ennacherib G . L iX .X X m iliian o â e v -
na occidi fecit. In diebus Ezechiæ folem gradibus
X V . reuerti. præcepit. -Danielem de laeu leonum li-
berauit. Ananiam, Mifaclem, & Aza iiamd eign e, 6c
vos de Babiionis captiuitate liberauit, 8c mulca alia
quæenumerare longum eft miracula fecit. Non ergd
dicere p,pceftis., quod anciquis diebus potens non fu-
erit. Si autemçum potentern qüidem fuiflè vtæquum
eftconcedaciS ,.fèd a 1 i o r u m i n,te r uc n t u accidencium,
eum impotentem faëtum dicatis , poft quorum ab-
feeflum eum poffe ffium recupetaturum credàtis , al-
terum hordm necefle eft fattfaminijilla accidentia auc
ex eo 8c in eo fuifle : vt infirmiras âccidens homini donee
conualefcat ab .effeëlu cohibet voluntatis , aùt
e iab alio cflè illata , vt captiu.itas cuilibec a rège illata
, fuæ voluntatis eum poteftatc priuat , donee
' liberracefuceedence recedac.s Q uod 11 ex eo 8c ineo
I k Deoppt.
max. opis
■ mó. .
P
Impie dd
Deo Itt-ï
dailo- - i
«juuiuur.’
G
hit].ri (cri
bifeum le
gunt.
£#0.7.8. i
pf*l-77-1
Èxod.16.
4.Reg. 19
Ècele. 48.
+.Rtg.iû.
Dan. 14...
Dan. 3.
Ï.Efdrt7;
H
H h ^ a