m 7-
Reuera non habebatvicuni, fed nefcio quo non légitima
viro, fedadu^erovtebàtor. (^uiriqaeviritecninium
qiiofdam, qujnqa$libri tunc M oyli, quibus etiamSama-
ritam^tebaiV.iïr : riam inde ii'is eircumcifio inerac. $ed
quoniâangnfiac nos quod tiunc que babes, no eft
vir tuns: vide tin' nu hi, quin^ji virosaniriie quinq; fentus
corpotistflè.Qnado.n.qüisnafcirurjtiôpoteftvtiratîone
fsd carnis rancûlcnfibus rc-gitur: quia puer quæ mulcent,
appétit; qua: ofFendum, fdgic.ldeo fenfiisftiot viti lcgiti-
rrti:qu ia àD eo funt anima: dari. Ac vbi venctitad annos
exercendæ rac ionis.fi opcimeeftdifciplinata, fuccedit vécus
vir, quiqd ætcrnicatetn régit, Sc qui nop tarn docet
fugcre offcudicula,led bona a 1 (cet n ere Sc mala, vt chari-
tatem & odium. Si veto hie vie non fuccedat, tijncdomi-
natur error,qui hanc mulierc ventilabat,non vt vir,led vc
adulcér. Nam cum Dominus de fpiritufando loquere-
tur, ipla de aqua cogitabat.
Dicit eimulier -.Domine, video quit propbetacstu. patres no-
ftri in monte hoc adorauerunt. & vos dicitis quia' Htcrofolymis eft
locus vbi odor are oportet. .
Iam coepit venire vir 8c adulterum excludere. Vnde Sc
prophetam vocat, & quod cam mo u eb a tq imit. ludæi
enim fe præferebant Samaricanis protemplo quod ædi-
ficauit Salomon, in quo adorabant. £ contra veto Sam'a-
ritaniia&abantfeaduerfmnludæospro monte, in quo
patres qui Deo placuetunt , lbrige prius qùam teraplum
îabricàretur, orauerunt.
Dicit ei lefts.: Muller, credemthi quia venit bora, quandoneefc
in monte hoc, neqtit in Hierofolymis adorabitis patrem.
Quafi dicat: Veniececclefia,& perccanfibit de gente in
gentem. Credemihi. mft enim crtdiAeris, non intelliges. 8c iam
adeft vir qui credere poteft. Fe«ir (ioc<i,.i.tempus,vtaparte
cotum intclligas.-velutin epiftolalegitur, N outfiima bora eft.
Vo sailoriitis quodneftitis, nosadoramus quod feimus, quiafitlus
exludaiseft. Sed venit bora &mnc eft5 quando veriador'atores a-
dorabunt patrem inftiritu & ve\it ate. Nam & pater tales quart t
qui adorenteum.
In perfonaprophetarü omnium qui in Chriftum cre-
dunt,loquitur. Vnde ait : Vos adoratis pattern quern nefeitis.
quiamillusadoratpatrem, nififiliumadorer, per qiiem
ad patris notitiam venijtur.fed nos feimus filium,Sc per fi-
lium patrem. Vnde fequitiir, quia falusex ludais eft. quorü
cognitio Dei,teftamentum, prophetia, promifla, exqui-
bus Chriftus fecundum carnent, èx quibus orta eft fides Scprir
mitiuaecclefia. Quamùisautem Iudæi nonomnes, fed
eledi, præcéllantSamaritanos: tamen non præfero locu
Iudæorumloco Samaritanorum. Et hoc eft quodcficit:
Sed venit bora & nunc eft. in qua per illiiminatiorie meç dc*-
Ctmiqveriadôratores adorabutpatic ifi>ftir itu& veritate,id eft,
inamore ipiricusfanifti Sc in cognitione vèritatisfilij Dei.
Spiritus eft Deus : & eosqui adorant cum, injpiritu & veritate
oportet adorare. «
Cum Deus fit tpiritus& non corpus, puram menrem,
no corporeum locum quæric in quo adoretur. Ergo neqj
Hierololymis.neq; in monte aliquis adorandi eligat lo-
cumdèd injpiritu & veritate,id eft,in fpiritu cordis,qui vbi-
que pobitcu eft,Scin cognitione veritatisreru.quarum figura
Sc vmbra ablata eft. Q aod .n.p op ulu s inle ge afper-
lionefanguinisagni miindaripræcepcus e ft, vmbra fuit:
veritas v ero , quodG-hriftus in cruce paflus, lauit nos a
peccatisnoftrisinfanguirie fuô.fi c Sc cæteris abicSHsfigu-
ris, veritate rerum figuracarum llluftremur.
Dicit ei mulier : Scioquia Meftiasvenit, /qui diciuir Chriftus.
Cum ergo venerit, illeannunciabit nobis omnia.
Sciebat quis earn pofTet doepre, feddocentem pondu
agnofcebat.Dignaergo erat cui manifeftaretur.Me/^ve-
»ir:quafidicar,veniet. Meffias hebraice,Chriftus eft grç-
ce, vnjftuslatine. Vnde & punice mefl'e dicirurtfnge. Vi-'
cfnæ enim linguæ funt,Hebraica,Punica Sc Syi a. M cillas
annunciabit omnia, ad cultumfuum Sc patris pertineu-
tiaf qualirer videlicet fpreto templovel m ôte,intusexhi-
beamusnostemplÛDeojvbiin fpirituôc Veritate oremus.
D'citei le fut : Ego fum qui loquor tecum.
Epo fum Meftias, quern ven|urû expédias. Quamani-
fêftarione accepta, mox fadtus eft vir caput mulie'tisy Sc ■
Chriftus caput viri. Reliquie ergo hydriâm cupiditatis, &
cucurrit prædicare.
Et continuo venerut'difiipuli eius,&mirabantur quiacti multere
loquebatur. Nemo tainc dixit,quid quarts?aut quidloqucris cu eai
Bonuni mirabancur, non malfifufpicabanrur: venerat
enim quarere quodpericrat, qui gentile erroncam docet. Et
hoc mirabantur,ignorantes myftcritim ecclefiæ de genri-
busfuturae.N'pn aufi funcincerrogare difcipuli muherem,
quidquarisî aut dominum,quidciim ea loqueris? timcntes
ne ab ep reprchèndancur, fi inreriogauerintincaute.
R elifüitergo bjdriam fitam muiter,& abijtin ciuitatem,&dicit
illis bomintbus : Venite & videts beminem qui dicit mibiomnia
quacunquefect. N unquid ipfeeft Chrtftus î s
Pedetentiminducitad vçritaiéillos rudes, nec ftatim
affirmât Chriftü,ne irafeerentur Sc indignarenrur.Hydor
græce, aqua latine: inde hydria, id eft, aquarium, quam
prius vfui,nunc auté oner! deputans.pi'oijcit. Hinç difeat
euangelizaturi prius dsponcre curam & onus fecu.ii! .
Et exicr tint déduit ate,&vcniebant adeuni. lnterta régalant
eum dïfcipuliem,dicentes : Rabbi,mandnça. llle aute dixit cis : Ego
cibum babeo manducare, quem vos nefehis. Dicebantergo difcipuli
adinuicem: N unquid aliquis attulit H manducare*
Q u id mirum fi millier non incelljgebatpotü fpiritus,
fed carnis? Ecce difcipuli qui cibos ventris atculerät,non-
dum intelligütmagiftrûloqui de cibo,mentis: vndeeos
inftruit.nô per circuitfi.vt ilia quçviro carebat,fed aperte.
Dicit eitle fus: Meus abus eftvtfaciam voluntatem eius qui mißt
me, vt perfteiani opus eius. <
Voluntas patris eft,vt c redaturineum,hoceft,in filiü
quem iplc rnifir. Opus pafris^eftn.oftra falu^Cibus & p à -
tus,id eft, dcledtabihs ic fed io Chrifti, eft noftra fides Sc
noftralàlus-Facitergb voluntatem, doepndo credere in
fe, facit opus.maturâdo myfterium incarnationis,quous-
que perpaffionem Sccietcracompleat illud.
Nonne vosdicitis,quod adhuc quatuor mefes funt,&meftis venit ■
Vos quatuor menfes compuratis vfqj admeflem: fed
egovobisali'am meflèmalbam ¶ram oftendo*;
Ecce dico vobis, leuate oculos veftros, & videte regiones i quia
alba funt iam ad mejfem.
Oculiscordisconfiderate.quodtranfinftahyemeinfi-
'dclitâris.adeftcalûr fidei,& parata funt corda,vt opera iu-
fticiæ ex eis colligatis. I Et qui metit, mercedem accipit & congregat jruftum in vitam
aternam. vt & qui feminat.fimulgaudeat, & qui metit.
Difparis temporis labor.es habuerunc propheræ (è-
minanres 8c apoftoli mecentcs :fedparirec mercedem ac-
cipienc vitam æternam.,.
1 ln hocenim eft verbum verum, quia alius eft qui feminat, &
alius eft qui metit. Ego miß vos mettre, quod vos no.n laboraftis.alij
laborauerunt,&yosinlaboreseorumintroiftis.
In hoc apparctprobabile verbum euangelij,quia apoftoli
mefiùePrtntybi parriar;chæ & proplfetç lèminauerut,
fcilicetip Iud<Ea. V iide & ifta unifier frud,us macurus erat,
cumdiceret, Scio quia Méfias venit : & meffis maturafuic, '
quando,, aurum apporrabac ad pedes apoftolorum.
E led a funt deillamrfi'e pàuca grana, Ôc feminàueiunt
• orbem terrarum : & furrexit alrei a mçffis, quæ in fine læ-
culi mecendaeft. De qua méfié dicitur : Quifennnant in
lachrymis, ingatidio metent. Huius mefiis non modo apo-
ftoli.icd angelimcfioreserunr,quæ crefcitinter zizania,
& expedar purgari in fine. In ||ë iudicij complebicur
horreum;&cunc omnes qiu.inetunr,gaudebunt cum
angeiis.
Exciuitateautemiüa multi crediderunt in eum Samaritanorum,
propter verbum muiter is teftimoniiimperbibentä^qttia dixit
mihi omrit a qtuctinquefeci. Cumvernffint ergo ad ilium Samaritain,
rogaueruntcum vt ibimanerct : & manfittbiduesdies. Et
tnultoplures crediderunt propter fermoneeins, & niulietidicebant,
quia iam non propter tttam loqaeUm credimm. Ipft enim audm-
mus & vidimus, quia htc eftfaluator munit. Ä
Primo audiuimus iamam r niinc vero vifiemus præ-
fenriam.Sicag:ttfr hodie cum ejsqui loris funr. Clmftus
arinuneiarureistar.qulper mtilierem, hoc'eft, per eccle-
fiam. Veniuntad Chriftum per fama,- Sc CKriftus m ane;'
apiidillosb idno,hoceii,dat filis duo prardepra charitatis.
_______ _______ ~ C A P V Ï '
É
M*
Albimu,
F
Albimu.
G
H
Pfal. 122.
ÀMn.
‘Augofti’
Pc JL n
C A P "V T L X X X V I I I . I Hic&perfidemlinatusfuerar, & nefeiebar nomine
A 38‘ \ / f 7° ‘ R lo: T 37* .feucorporili fpecie defignare qniseum fanafler. Sic &
* * *. I V l . ' / nosfk)trancesproximum&ambulantesadDeum,cum
ofthde erat diesfefluslud&omm, &afcendit lefts Hierofoly- | ad quem ambulamus, nondum videmus. Solaintentio-
_ mam. Eftautem Hteiofolytnisprobaticapifcina, qua cognomt- j ne adhuc videtur Deus, non in ftrepicu turb#. Quifquis
'natur hebraice Betbfatda, qum^portitus habens. In bis iacebat y ergo vult ad vifionem Pci^eruenire, fugiat turbam pra-
multitudomaghdldnguentium,cacorum, claudortm, artdorum; 1 uoiumafteduumarqj hoininum nequam; & adeattem-
expetlautium aquamotum. Angdusautetn dominifecundum tern- j plum interna: orationis, iuxta quod lequitur:
pus defeendebat tn.pfcinam,&mouebatur aqua. Qut ergo prists de- J P°ftea inuenit lefts eum in templo, & dixit H i: Eccefanus fafcendijfeipoft
motutnaqua, famesfiebatdquacunque detinebatur i fttuxs. iamnolipeccare,nedeteriustibialiquidcontingat.
infirmitate.
Probaragræce, oues dicuntur latine. Inde probatica,
id eft, pecualispifcinaferturappellara.quiainealacerdo-
tes hoftias lauabanr,. Pifcina aute dicicur aquacarens pilfe
cibus, co lled a io aliquaçÔcauirare. Aquaauté quæ quirv-
qué pbrticibus dngebatur, fignifioat populum ilium,qui
quinq; libriS Moyfi quafi claudebatur. Ibi multi infirmi
lacent: quia lex non lanat,fed prodit mfirmo$,vc aliquan-
do tnedicum quæranc. Çæci ibi funt, qui non habenclu-
men fidei. c lau di, qui quæ /ident non poffunt operari :
aridi v ero,qui quicquid agant^finepinguedine charitaris
funtk Expedabantaquæ motiim, in ijuo fanicas fiebac per
angelum : quia lege conuidfigratiam redemptionis defi-
derabant. Angelus inui lib dis turbabat aquarn: quia filius
Dei multa miracula faciendo inter Iudæos, latens in carne,
turbauit êos intantum, vteiup crucifigerent. Defcen--
dere ergo in aquatutbatam, efthumiliter credere in Do-
minipaffionem. Vnuslànatur, vc vnitasçommendetur:
quiîuiemp pi;æter vnitatemfidei (ânari poteft. Aliofluin
-parum fuit i® benignitate, nec valde magnum in potefta-
ce,vnum de tot fiinari ab eo,qui omnes vno poterat-erige-
re v.erbo' : fed in his corporahbusplus incendie æternam
falutem animarum.
Erat autem quidam homo ibi trigintaofto annos habens in infirmitate
fua.
In quadragenarip numéro,qui conftat ex quater decé,
fignificaturperfedtiooperu. quialexin deeem præceptis
data eft, 8c per euangelium quatuor euangeliftarum îm-
pletur. Quiaergo^quadragenarius habet perfedtioné legis,
& le x non implèrurnifigemino præcepto charitatis,
duo minus de quadragin ta habet, quia charicace Dei Sc
proximi caret, ôc ideô merito languer. x
Hune cum vïdijfet lefts iacèntem,&cognouijfetquiamultuiam
tempos h aber et,dicit ei :Vis fanasfieri ? Rejpondtt ei langutdus: Domine,
hominem non babeo, vt cum turbatafueritaqua, mit tat me
inpïfcinam.Dunt vemoenm ego,abusante meàefeendat.
Incerrogatur languidusanfanari velit, yterigatur in
fpemfanitatisjdequaiam delperabat. vndeetiam quere-*
batur quod non habere t hominem qui eum mitteretin
aqua. Neceflàrius erar languido homo, led homo Deus.
' Dicit ei lefts : Surge, tolle grabat um tttum & ambula. Et ftatim
fanus faätts eft homo, &fuftulitgrabatumfuum & ambulabat.
Erat autem fabbatum in illo die.
j ' Surged vitijs mente .i. peccata relinque:lurge corpore,
quodeftlàriitatis operatio. Toile ( inquit )grabatutn,id eft,
diligeproximû.Nondebemusturbarijfiperrem inlcnlà-
tam diledtio proximi èomendatur, quandoquidé dominus
lapis didfcus eft. C ü eflès languidus,portabat te proxi-
mus tuus: fanus fadtus es, porta proximü ruû. Inuicem one-
ra veftraportate,&fieadimplebitislegemÇlmftt,Ambula in D ei
Innuirquod propter peccata languebat: (èd Iefusillü
licutexrerius, ira interius (anauir. Vnde præmonet, ne
îterum peecandograuiusiudicetur.
Abijt illebomo& nunciauü ludais, quia le fins effet qui eum fa-
num fecit, proptereaperfequebantur lud'ri lefum, quia bacfaciebat
infabbato.
Ifte an nu nciauit faluiém vt fcquantur, fedilli ccontra
perfequuntur. -
Ufmmtcm rejpomlit cil : Vatermmvjque moiooptr*mr,&
ego operor.
. ldç lt, in nullfs quæ hucu/quefa<Safunt,opecatiomea
operatidni patris defuitXcdin cunais pariret ego cum pâtre
operor, cum videlicet diuioa popentia nihil nid per fa-
plenriam fuam faciat. Acfi dicar :. S i me in aliquo quod
perme faaumlit.reprehendereprainmitis, reprehendi-
te «oDeurn parrem meum operanrem, cuius vos populü
peculiaretncflè iaêlatis. N o n iè x diebus centum fvr pu-
tatis ) operatuseil Deus, fed vfijue modo eperatur : quia qui
feX'diebus condidit noua,à quibustequieuit die (epeima,
poftea pperatut vfq; iufinera gubernando, fuftentando,’
renouâdo,propagâdo vrpermaneanccqdita.EtciHèmper
operefur Deus,rôftat facramenrü elle quod de làbbati re-
quie legitur. forte igitur d iau se lt Dominus requieuiflè
in die (èpnmoaboperibus fuis, quia (exrafabbati reddidit
fpiricu, & fahbato requieuitin fepulchro. Q uad diceretIudæis:
tJuidexpeaatis,vtnQopererdiefabbariiSabbati
dies ad dgnidêariouem meam vobis præceptus eft.
Propttrea ergo magit qudrebAnt eum \udtû ïnttrficere, quia non
f’ IumfoluibatfMammfei&patrmfuumdicebatDtumatimalemfefaciensDeo.
1
Soluebat fabbatumdmaudatis legis, iam non ad lite-
ram confetùandis. Imponunt qui (ôlamferni forroam at-
tendunr,quod perrapiuamfaciat Ce æqualemDco, fed
ipfe per naturam natus eft æqualis.
Rejpondtt itaque lefus& dtxit eis : Amen amen dico vobis, non
potejtfitiusàfefacerequicquam, n iftqtiod viderit patrem facie n-
tem. Quacunque ettim iUefccerit, hac&filmJimiltterfaciit.
Sieur oftendic patrem nil. agere dne f e d e econuerfo
dicit le nihil agere dn^tatre. vtcademprordis operatio
intelligatur patris & dlij, id eft, ram diuina; p o té riï quim
fapientiæ.EtboçefttNoBpoie/ÎJî/iwfideft.lapientiaDei,-
quod ego fum ) qmcquamfautgperfe : fed hoc tantum fic e ’
re poteft, quod viderit patrem pariter fanait an, id eft, quod
recqgnofcit à pâtre fecum Heri. Pater eijim, id eft, poten-
tia diuina, nibil nid per làpientiamdiiam operatur.
- Pater enim diltgitfilium1& omnia demottflrat et qua ipftfacit :
& maiora bit dtmonftrabitei opera, vt vosntirtmtnï.
Omnia ficienda ei demonftrar, id eft, cunâa ineins
condlioponir. dcutïlleqai aliquem côddens.qnæfatîu-
ruseft.eioftendit. Maiorabis quænuncfadfa lunt, eius
cqndlio peraget.- quod eft, ti denmnllrabit. V n d e * i ’nd,t„
txeque