Philippi Solitary, DioptrxReiChri^iana,^ . _ _ '
C A P V T I I I .
y'7j 6 ________
priuan nunquam poffijn't. Q u o t autem numéro fine ani-
mæ,quamque magna eorummultitudo, hominomne-
miili cognifum eft: cognitumautem 8ç perfpe&ü Creator
», o ft foli notafunc omnia. Qualis præterea quamque
nobilis fit cum angelorum, turn animaruro natura, etiatn
hoc ille idem nouic : q«is enim no flee alius?
C A P V T f c
Animasvacàreprorfits corporels accidentibus, & fèeundumfub-
ftantiam nullo dtfenmint variari. In refumttione
nonbeatorumcorporum,necanimarüm,fed
gloria, prsjmwumcfe differ
rentiamfore»
AN im a . Aliud quæro,idquedifficile, quodtamen
pernolle v o lo , co'ncujftfcoSc defidero. E feripturis
do<5ta film perfprcuè, éffeanimas, vt dixifti, a materiafe-
gregatas, 8c rationepræditas.Qiiç etiam effentia ipfacum
angclis conueniunt* funtque tripartite, vt difputatione
fecuhda often fume ft. Habent cnim iram, cupiditatem, Sc
inprimisrationem,quæ item peimanet:infupeifàculta-
teminteriorem quintuplicem, mentem, ratioeinatione,
phaptafiam, diferetionem, qùæ facultates quoque rationales
appellantur. Etiam memoriam, qùod maximü eft.
Æqualiternempehæc omnibus animabus coritigerunt ;
non vtàlia plus, alia minus obtineat : nec vt aliter ilia, aliter
iftalfe in his habcat, 8c alia cæteris in ijfdem fuperior
conditioned:, alia maiorem puritatem , Sc præftantius
quiddam^ac pptius ad res diiiinas côtemplandas & agendas
fortira fit. Itaque de his, & illis fc ifc ito r , numomnes
inter fe fimilifint facie atque vifu, an in hoc varietatibus
difetepent. Si tamen afpe&um, 8c formam ei> tribuere
fas eft. G a r o . Hæc de corporibüs noftris, deque omnibus
q u e fenfum tangunt, dicuntur, in quibus naturaliter
quædam facies, conformatio, 8c fpecies, afpe£tus,adun-
çitas, 8c limitas quædam, album* fufeum, nigrum, ‘ par-
uumjmagnü^tenuejcraflura reperitur.Eteft corpus aliud
pufionis, mfantis, modo geniti, 8c aliud fcnefeens. Sunt
demu qualiaSCquanta corpora;vt reliqua accidentia prç-
termittàmi Veruntamen poft refurrediohem èfèpulchris
etiam ifta, perinde v t corporaipfaimmutabuntur,ad vnâ
eandemiquefpecieniredadtai Sc ad eandem ætstem, vt
feriptum eft: gloria tantum non eademfingulisyfed pro
rebus in hac vita patratis tribue tur ; & alijs alia brauia feu
præmiacum menfura coriferentur.. In corporibus niilla
prorfus differentia cerrietur. In apimabus autem fimilis
in præfens natiira & ëft, & fu it, iam inde ab exortu humain
generic, v tè facra feriptura liquet * corporibusque im-
piieitæfinir, & vnum auimal videntur. Nulla igittir eft
inter eas fecundàm naturam diffimilitudo : nec alia alius
fpecies : fed communi omnibus îatione, eflëntià, 8c forma,
&natura omnibus eadlm : fi tamen ita de fpiritibus
lo qui fas eft. Subftantiaenim non corporata quamnam
craiStudineiri, & latitudinem, 8c diftannam,aut profun-
ditatcmaliquam,autfiguram, aut pondusvarietatis, in-
ftàr molishabeatîlongitudô etiamj ôcmàgnitudo ijs inhérent,
quæfub fenfum veniunt.Hæc omnia logé ab animabus
abfunt. lllud, Sc quidem folùm plane feiendum,
vnamquamque congruenter operibus 8c m oribus fiiis
premium* mercedemque relâturàm : quemadmôdum
•fermone fupèrioré dilucidè explicatum eft» Nam
quæ bona fuerit,gloriara immenfam confequétur : quæ
mala&atra,tenebrasfortietur; Quælibetiuxtafeopum
propofituthq; fuum,ficut operata eft, ifavelgaudiiim, &
honorem, veidoldrem, & ignominiam inuenieh Anima
quippeliberâ eft, & qubd liber hoic facit. Corporibus aU-
tem perinde vtanimabus acciditi Veriimenimuerd
** naturam animæ nemo vnquam vidic
-- prêter dominum, qui earn
condidit, vtipfa
nouit.
Mirifica & multiplex inter homines turn ab (mima & mon-
bus, turn à corpore & fenftbus diferepantia. Corpus
fingulorum ex quatuor elements aqua-
liter conjlare.
AN im a . Si igitur, v t docuifti, animas ftcundùm
naturam, nihil inter fedifferunt, quæquè à princi-
pio habent, & facultates recenfitàs pàritétfequaliterque
h a b e y , çtiàm in omnibus alijs fibi réfpondere homines
oportebat, quàprudentia, q u aco gnitionè ,qù à fapien-
tia,qudfc:iehtia,quàpulchritiidine,quàftàtura. Anima
fîquidéviuificat,Ôcreftaurat,&’fuftênrat,&alit,&firmat
Sc continet corpiis, illiqueobtutum nunc hilarem Sc iu-
cunduin , nunc triftem motofumque affert, & omnia
hæc pro arbitratu mutât. Q u o d maximum atque pul-
chetrimumeft, loquendi fecultatem dac, dcambulandi
& agendi, quamcunqueadionem nominaiieris, &. vn-
d e,& q u om o d o,& qU an d o, & v b i, omniaiftain pote
ftate mentis fiiht, mensaütem animæidem eft,quod ôcu- !
lus corpoti. Abfquc his corpus iriers,& mdrtuum quoque
eft. Ego porrô diferimen nimis magrium obftruaui. Nàm
hic quidem homoeftprudéns &honeftus,illeingenium
in promptu fiabet, alius eft-fapientiffimus, alius, delirus,
alius foriofiis, alius âtconitus, alius perfpicax & fplers,
alius torpidus & ingenio tardifîimiiS. Rurfum in fenfi-
bus vidi diffimilitudinem haud mediodrem.Nam hi aeu-
tùm cemunt, alij ob eu (am habent aciem. Et quis fatis tot I
diferimina eioquetur? Mitto guftatum, taâ:ionetp, in I
quibus quanta reperiatur varieras , quis explicabit ? In
illis, o ro , mihidifterentiam multiplicem in tuere. Nam
vnus quidem , quanquam naturæ confors, mutuseft,
alius vocaliflimus. Aliusgenicus eft cum voce rauca, &
malefona, alius balbus, alius impeditiofe lingua; alius
tardiloquus, alius exili voce. Rurfum,alius prompte ac
facilè loquitur, alius eft inftar tintinnabuli garrulus.
Alius minime probatur, alius laudatur abommbus. De
ftaturîs autem quid dicemus? Hicbreui, illelonga, alius
media feu iufta. Alius promts, alius eredtus, alius gib-
bbfus. Alius facie Candida, alius nigra, alius media.
Aliuseomatus,aliuscrifpus, alius depilis. Aliusimber-
bis totus, alms prom ifta & dehfa barba. Quidampedicu-
lofiftimi funt,(quidam habent pauciffim 6s.
Chryfoftbm. Seu quisfeneX ,fea iuuenisfuerit, feu voce ab-
fona,feualterius cuiujpiam concinntr.itis expers, nullum ejl crimen.
Quod enim hic requiritur, eft animafobria, mens vigil, cor
contritum,animus conftam, confcientia para. Hac ft quis habitent,
Deoplacarepoterit. tantum mens genetofa efto , & ab hifte
corporeis defections nullum erit impedimentum. ]
Alioscernoiracundos, biliofos, &choIericbs; alios I
manfuefos ac lenes animo & moribus. Aliosimbelles,
dégénérés, timid os. Contra, alios generofos, fortes, & I
magnanimos. Sedfinem fàciamus enumerandi 'tot d i f I
crimina & diferepantias. Quisebimeas recenfuçrit om- j
nés, cum'fint innu merabiles ? N e vitra qu’am cfebet fer-
mo extendatuf. T u me verum do ce in his omliibtis.
Namcumoftènderisanimas hominum eflè æqualès, ta-
meri carum efficientiàm diuerlam confiteris. Nam æqua-
licas in torpbribus aperta eft, vtpotè quæ ex ipfis quatuor
prittiis corporibus j & dementis, ex quibus penitus omnia
concreta 6c coagmentata funt, ex calida, frigida, fic-
ca, humida fubitantia, quibus refpondent ignis,
aqua,aer, terra. Ec hinebilisatra, bilisfla-
ua, languis, phlegma illis cogna-
ta , be æqualibus
æqualia.
^3-550»
■ ï '
Càtlïmic urk îLflfy i v .
c A. P V T
ïaito o;
‘I tä y o ra cty ß
- v,(rict.ilis,q!tubt-ttii»i & Imnontm temper.itioni •
p corpore humdno debeatur. Rei Ü-- i|
• luftrunda, päradig-
y -matä\ " I
BAR Ov>Eriam in his deinceps fc erudiam. Duos'
m u nd ps a.b • nitio i & 'v.rfu rnqiie fimp 1 i ci fubftantia
conditbr ptoduxm: fu|enorem, quemcogitatione,per-
cipimus; inferioicm , qui in i'enfiisincinfir. Q useuhferiorai^
nqi«am,h«C quidem ex.ipfis corporibus, illafor
cbrpo.rea condidit.' Tncórpprea fupernas Icgibn^s intel-
jjgevpatu.ram materiav^cantem, fiib oeülopapfi cadeit-j
te% 6c ftmpli ceröl Aft, i nferiora fecit corpora,matëria v iq
Hel i e fte o nft a nja..- N e c fup r.^ fttnt corporavnechifra ina-
teiisexoerria. Homoaufefli,,’o mirares,ex:hisambqpus
concrltus eft, e'xfup.ernornm, |nqu?m jintellebtuali, §f
principenatma, Scexhitoacpulu^e^yndelnfenoraex-
Ititerunc. Anrmal qupddam, corpore quidem inferum,
anim,a vero,fiiperu. In hbeigitur mundo qnern fentimusi
etitelémenta perfebtay quatubr, 6c priip^corpora’ è nihi-
lo p ro d u^ fü q t^gn g , aë^aqua^ terraV.Igmscalidus eft
& ficcus,ae£caiidus^hum &ficca,aqua
frigida1 Öcfh|inidä.-Ajträmbjle.|öittrage^cfratß? alir; eft
liquidem ficcä Sc ftlgida.qpemadmodü eiiis materterra.
Phlegma debeturaqu« Tnatn mgidum eft,&.hupidum,
ycilla. Ab aëceproeedftfanguis.liniilitervt illecalidus,Sc
huenidus^ Igriis^genërat flauam bifem, ambq-cnfin -fibCaj
[Sc calida feut, Éx hifée quatuor hominiiin Corpora com-
n>i(feae temrnuaja funt, ex v(raque,fcilicec bile, flaua 8c
atra, ex languine, Sc phlegmate. Ex elementisftudus,
n utrim entq rum qüe.( vis : corpora du te m animafiiim ëx
luimoiibusquatuor. Auttoricasenim quatnprdementis,
vt quibufdamaurigis, aut ducibus magnis data eft,
quäs , Deus omnium attifox préefle corpo|i^us, eaqiie
regere voluit. C^adripan tempofum cpmmuta-
tionesannus affert, nempe ver, «ftatem, auiäumnqm,
hvepiep».. Verna témpeftas humidaeft Sc calida. iEfti’uä'
cälida Sc ficcaG Auóïümnalis^ficca Sc frigtda. Hyberna
föigid’a Sc humida, fforiim qualitatum temperament
.tutnediflètaiö. Veruntamen diffetam, 8c admodum pee^
Mpteue in fequentibuSi Nu n c qüêftip.nem abs te pro-
ppfitäniexpediamus,Debqueadiuuant|fo£lici^errem
abfoiüamus., Quatuor änniv^ci(fitudinioüsepnftitutio-
quoque corporum eft confencanea neceflatip'., Veré au-'
getur l’anguis, quia hum.idus. Sc calijdus. -FlauabihsGsfta-'
re, quaniam fieca eft Sc calida. ^Atra .auètumrioynam
liccä eft,8c frigida- Hyeme autem phlegma, ^uo'd fi’igidü
eft Sc hu ff id u m. G Um q üatuo r itaque an nitemporibus,
|v{ dixiyetimi^elementprumGnafutajCopfpiratv §i ergo
ynum\l}qr um qu« rtor^inriui mod um exceftèrit', qnan-
dopoft coin iTviftipnem^hunianprumcotporum fi t con -
ceptio,, huuifmodi etiam crafis uf a’mma fequitur. Nam^:
il vfe^ue^qimitatum b inêriusl;bal%..«Sc frtgus., liiimb|;
8c ficcitas ptobe conftatus Sc^pcfle'hriptiis.fuerit, quod"
geiveratur .ppti mum tem perämen tum habebit. Q hod
li cahdius elemetitum fuperauerit, certum eft, qqod
gigrtuuÊy. pulchrumSc fortiflimuiil fors* Si frigidum,
ii'igidius, Sc pigrnm, Si. ficcum, aeerbius, & fubmoio-
fuin,. Si h'umidum, vehtti deditüiii',
'riflim^igitur de.mbn ftr.auimiis, er e a tore m. a e ^bnii n iimi
pér res ab feeffeitakpptentiam iuam proppitioné qüa-
damiofij,eftHilfev:i in coefó^'Aci(fris-,-fole;& lu y a ,, in his?
qnsfpiritu.Sc yitaftuïintur , in a^üis, Sc bmnino in cx-
.tpris yuiuerfis^ In omnibusenim-partbrn 'aliquain j@>n-
.aitóx yidétur. Tale oft etiam anihia , hooyinqtiäm^ qitbd
eftfecundüm imaginem,Dei, in.afpciftabuS, & vifuui ^yl'
I ,y. W m m m
hpe neprini, qyod'pgr çoïpùS;rin quo habitac, deinftru-
tri.enca cp^rpötis fqästa'iftionese^erens, inde ebgnoici_tur.
Animum .qijipp'ë,;çui, tribiitu^ eft priheipacns y/cere- ■
brum incolontetn qüafid^eentet faginans, cutn triplici
eiushiailtate, memoria, phanrafia, Sc cogitatione, cor- :
pus advOiuntatém ,aptètno4pra tur, qu e triad mo d p m .
Vi^eri-in^e^uram-'mehs il'laC omnia ope tans, iylmi-
niftrat. -Ratipni pro fede cor tribuitur : iecinori, agiiata
eftcupiditaS : rjfui fp|enemfernite conftat j fpintum pul-1
monéS-vti folles excipiunt 8c redduntj vrina genitalis
ten i bus i nnafei t u r: feruoriiæi .Sc ard'or c fimguine circa
cotbnllienteexiftit:nofcendi vis octdiVcftinfitai lingua
loq,peliai vfacultatem poflidet. Vt pau'cis compleSfar,
iper membrà partesque corporis vti pet infli iimenta fuas
a«ftiones^oit>nes:eihijset. Erenim feçundùm quàin roy-
ftioneiti natura m adeptum eft corp us |e a d e me n im h'æ.c
i ter abo ij- a d e a n d ema ni m æ vis Sc opus, liefe, ^çcommo-
dant. per fpiçui tatis can 0a e jç'é m p 1 u m affero. P g y s
è fuperisjqifisp luuiacje nviftà, - to ta m terfoni âqua jnauir
ràfimplici irtigat, aquà aurem variç in bmnibus àrb'Or?
tibiis SC'heibis’ hump prodeuntibus. • tranfmutacur,
quorum yhumquodque Kànc cceleftem aquam çùm fu-
fcèperit, gqftatu Sc per-fe p^Iahè^fimplicem, injmu ra t,' Sç
coaiftam transformât , Sc figuramvquandam,Sc magnitu-
dinem,'Sccolorem accommbdàt, àtque admifeee, vn-
de mille qualira.tes. I n rp fa qui de m-od o r fu an is ,m tu -
ta'teter, in allio-,..cepis 8ç,reliquis a c e t r ip i I n l i l ib color
capdidiffimus, inviolapurpureo fimilis,' in rofa :‘fû;b-
rubeus, Sc coccineus Sc albus. In àlijs hyacinthinuS, cæ-
^uleus^varius. Oliua profère oleum, in vitévpendet vi-1
num, in omni.bps omniaex fola àquanafcuntüry non
fe mutante, née per fepietaliam fo rpàm induente'; .,ne-
quéinaliam fùbftantiam mîgrantelcum.dë ccplo iri terras
précipitât : Çed iuXta qualitatésy.;Sç mptaciQnÇS'ep^
rum »à^quibus réçipitarip^^ipqne'à|tel^ta;S^ itnmuca-
ta , pro. cuiufque natnra çpmmoda^Sc vtilis'.e.uadit; ÔC
qnamiï'isarboreni’feu frU^iferatn.ffeùftérilem nutrft : 8ç
pmnem hetbam agtiy .jfegetem Sc gramen , feu ytilc, feu;
inutile e d u c a to r producit. Née enim quifquam dixer
rit, quoniamd^uaynumquiddÂin eft. etiam qualitates, ;
8c fru âu s omnium in vno guftu 8c.forma conuenire 1
opo ttere, m in imp ^ î e i n ràft tara m ul t i tOdip e ra , a tqü e,
yariètatem clitcërni , vc alius çftèt faporè iuc,undo , àlius
amaro, alius aftriffcorio, -alius' d ulbi fed quctnadm.o-
dumaquavpa e ft, fie Sc ifta fubynum redig{.J^i.quisfic
r a ti Pci net ù r, e urnego nu ga« ,m e nt eqii e ac fenftrdefti-
tncuin putp. T alem nimjrun? exiftimare animarum na-
turam parem. Inferuritiir corporibus ;t: 8<, çoafefeentes
eà 8f älunc, Scfuftentänt ; Sc foqebtomnimpdis. Qu_a-
litas dutém temperamenti , qualifeunque tandeftf ipfis |
ex ele'rnentis, Sc humoribusédntigir, inimütabilis-Bft,
fine quis calidam, fiuefi;igidam,fiué fiecàtô,fiue, fiumi-
dam fiàturam pbtinuic : .§c-.fmé quæpfam Toemina.bene,
fine ftiafè oleat: fiue Candida, :fiuemfeafit :.Nfiü,ede-
f© rmjffi fi u eform ofifiî ma, Npn èhitri animauun, fed
clèmentorurh iuxta diuïndih plafièprou|dçntiam eft ifta
Lcoagmentatio- Si igitur eoipiis bonàm ex elementis
te m peratiopeni hab uet i t^ & qü'æilli pro p o,rt io n e r^lpon-
det, exfaùguine, phlegmate, ex vtiaque bile commiftio
æqua foeritqualitateqpe^quantita tèconfenferint;Sc
concordatint, tum pifgoa Sc feditio elementis nullain-
tërçedit,necpj5 aliqu|mexfuperàntiam auc nimieràteîn -
îinfe mPtubinfurguiit; feH p a ceih,Sc Qrdtnem, Sc feede-
ra ppnfetuant,' corroborantiirque A: floreht . Sc eqipus
tfenfds fiiôs-bëhe firm os aç feitjos poflîdetiinfupex 8c cere-
: bxuipJ vn,de vitaperfpicuè-pendet j benè'habcf *
' 1 fi do tus. Ab innnodico intempéries fit. Oit.imlo cnipi element.’,
terminas fuos egreditoitur , tum morbt,& dirk mortes eue-
n u t n t ^fv. t , • -V\; v « ]
*?r-™oec quidquammorbilallif obftaCuli, aut nocuitfenti
*fei}titùr:fedhiaxiniaintranqüillitatècor
mujque et vnàGcüm ip fîsvifcerum pnmaria, cor,ieeut,
: ftôjnachûs , -het^. Et ; tune anima îacil^ corpus'iftuc
[•tolérât. y£un^otfesgué fjftàÇ éitra^|fedn^^.uifo:,.,Ôp>
rimé,alijs iftê'féqüehtib.us. repréfentat. Nam 1 refpi-\
iratià B