guftauic
arnara-
&ocem. aliqoeni , qui tarnen à nullorcftringarur habere
||e^|îèeft.Mo.Reftri6tocemiftumanimamipifaiTi cflèrc-
(ppn.de.O,qnæ vimfuam prom libuit fibireftrinxit;Pe;0 -
pera tali a- éflè animæ.nô pblFunc.fedtalis feófcötis, qui pe r!
fe pei re<5tus (lt lapiemia. Anima auteni perfebhtri hon habet
fàpiçarïam. MchQu;* rgtione potes monftrarê, qùod;
lanima perfeélam non liabèatlàpiétiam? Pe. Quiaex'qub
ani ma coni m im e d materiæ , 8c materia eft animæincor-
Sapteritiäj nühquam poftea dolorum viciflStudinC & voluh
^ à j j a [ fatum caruit anima. N u lla quippe voliiptas oritur,nifi
( d olo rpræceflèrit: ||iiemo vnquam deleâaeur bibendo:
! ^ et- -|;:uin p ri u s doluerit fiiiendoyncmOdeleôtarürcomeftione;
rücruit^ p P præcçflèrit dolbriti fàme,aut ptiàm in requie, hifi anquinpn
viciofa
urne.
de anima
hominis
te doluerit ex labore* Sed Bc fie in cunâis affèâibus. R a tio
autem corpotea fe contagione deundans | Sc fè iplàm
puram conlïderans , perpendit illud quod nihil fentit
melius& dignius eflè eoqu o d cot diuerlaru m paflionum
acridencibusiubiacet. Cônftatigituranimam non perfe-
â am habere fapientiam. Alia item de eàdem re poteft
dari ratio, quod fcilicec anima cum ratioriem exuit, fta-
tim 1 uxuriam, furta,homicidia,& eætera diligit vitia.quæ
perfeétæ rati onis execràt ür fapientiä ,vn d e itèrttm euidés
eft, imperfeftarhèflè animæfapiehtiainiPrôbàtum igitur
fa t is eft illis qui feriptaris non cred unt, alium eflè faéfco-*
rem, cuiuspëtfeperfeéhifit fapientia, fientpatetperrationem
nobis ab eoattributam, opera ànimæ fine ipfa ra-
Animarb* rioneeffe.vi^iofaSç quodaromodo turpia. Confequitur
ergo ilium per queir» ràrionem accepimus , nonanimam
iedahum eflè ,qubnîanî fieri riequit, v t is qui rem aliquâ
a bn offer^yei e*ecràtur,eam facere velit. Sequitur quo-
que ex hoc', animàm nnperfeotæ , datorem vero rationis
perfe&æ eflè lapientiæ. Cum que ratio operetür in anima,
nccefiario dacor rarionisfaétoreft animæ. Q u o d cura fit,
& animâvt mpèrius probat uméf t , iri materia omnia cqI
pofitaforinauetitjConçludiindubitànterpoteft , quod
qui rationèm dédi^&o rn nia fecit, & omnium caufaexi-
ftit. Echæc quidem dé anima fententia, v tique eft philo-1
iophicâj Dicunt enimphilofbphiyquodrationalis anima
Iudâeorû ' procçdit de vniuerlàli. Iùdæi âuterri vÉ noftiy omnes ani-
^ masin mundi prmcipiofînialàflèruntefle creatas, & in
loco Vno repoliras, & qu oufqu e incorpörehtur- omnés &
non elle diem ventutum iudicij , & ex quo ipcorporabu-
tur, ftatim prptténire fini mundi, Chriftiani verqaftrufit
nouas cotiaieanimas procrcari vformätisque nouis in v i tre
corporibus infundi.Qtticquid an te m de anima crede-j
re eligas, prdcul dabio v t d iâum eft,qui rationem dédit,
omnia fecit;,&omnium eau fa exiftit.Oportet autem hue
creatoremqui perjfeétab habet fapientiam «cérnum exi-
ftere, & nec créât um nec nouum eftè j quoniàm fi hic auc
creatus ctedatur aut nouus, alium vtiqpe crearorem ne-
ceflèefthabeataut nouatorem. Nihil enim fe vnquam
aut crearé aut riouate poterie,^ & fie creatorum autnoua-
torum nu mërus fine: carebit. Faéloribus aute m fine calé-1
tibus f faéèura qaoqüe nunquam ad certum terminum
pemeniet. Crédendum ergo eft primdm iaclorem j nec
. creatumeflènecnouatnra,iè dnecellàtioæterrium.Pra:-
tereanori compofitum fed fimpliceni credere conuenit
eum,\ Ômnis enim compofitio motus eft': & aélusfim-
plreisreii Item quodprius eft , pcinéipium habere non
poteft. CotbpofitiO autèm omnis aiiquod habet ptinci^
pium. Creator ergo primtis non eft compofitus y ièd ne-
qi^eftcörpöreus.Ömneenirncorporeum,vtriipralatius
dilïqruimus, eft compofitum^ Item ne<|ue mobilis èft. O -
mne enim quodmouetur > parcibus conftat. Sed quic^-
quid partibus^conftat, compofituni eft; Q u od autem
primum eft omnium non eft çompofitum.lgirurnec mobile
e.ft,: Rutfus omiiis motiû in çorpotè n£V fiuefitre-
-âamotic?, yeluti cum quis ynûm deferens locum occuJ
..pat alium , feu fît motioingyrumI cum aliquid feilicet in
eodem exifteris loçO vtfirmàmentuiinivériàtur in orbem +
fiue fitmOtio partium alicuiuS’rei ad inuicem faéla y v el
ab extremis aa mediurrt | vel àmediôadei;trema, yeluti
fitin pattÎDUS acria^ (eu fie hrotio rci in eodem quidem lo-<
coeXifientis, fedfe per quædam quafi incrementa h a cil-
lacqueipaciantis , quemtdmodum in ram is àrborurn
paulatim ad omnes partes crefcentibus hc. l iieauccrfi^-
mnes motiones | non niirin corpore fieri poftunr.
quod pfitnum omnium e f t , corporeiim non elle pi ^ba-
tumeft. IgicurnccvariaturVneccofrumpitur. Icerum,
nec crefcit per fe : nec augetUr àliunde:0 .nne enim quod
vel incrcmentum recipic, vel augmentum, prpciddubrpi
eft Bc compofitum. Sed quod primum efi Omnium, lu-
pra oftendimqsnoneftè compofitum. lgiturhe.ee teiCtc
nec aùgmentatur. Item nonMécrekit. Q u o d enim de-
crefcit eorrumpitur. Sed qu od primum eIt omniürhfu-
pra oftendimus non elle compofitum. Igirur hec ctèfcit
nec aùgmentatur. Item non decre/cit. Q u od enim de-
crefcit, corrumpitur.Sed quod omnium primum eft non
cortumpi probatum eft : Igicur necdecreicit.Rurfus nul.
liascreaturæinaliquo fimilicudinem habec. Similitudo
enim quali tas eft. Sed qu od primunl omnium eft nulli
fubiacèt qualitatif Ergo nec ihnilitudini. Item ponamus,
quod alicuius creaturæ fimilitudinem habear. Sed eui- j)euj
denseftqupdfimilitudpaliqùorumduorum alium pari- |jQ,J
ficatalq, velutfidicaniur in âlbedinefimiles , albedo al- turxi
teriuspar elle de'bet albedini alterius;, fi.militer dé nigré-
dine,& deomnirej, quæinter àliquos fimilirudinem fa- a3
cit. Quare fi hoc e llè t, quod primum eft omnium-, pri-
mum fimul eflet arque nouilfimumé & quod nouilîimü, !
nouillîmum finiul arque primum : Q u ô d vttunqî quan- f
turn inconuépïènsfit;, neniinerri later. Iterum cùm materia
quæ çrçata êft pullam in fe habeatformam vel Imaginera
, m uko minus Deusiplius naturae creator,qui lim-
plioris fubeilioris eft naruræ vllampüranduseft habere
fimilitudinem.- Prômifiùm ergp complentès, Deum nullam
habere fimilitudinémi lucide vr opinor per rationem
probauimus. M o . Gratiàs D eo & tibi,quoniâm omnium
crearorem nullicreaturæfîmiieme(tè,r nol 1 um prinfipïû
auc finem habere y fine v llo dubicafiopis cpgnoài pbila-l
cülof Pàcuit etiamexvérbfstù|s Deum .crcatoremcPm-J
nium rerum radicém & fundamen cum principal! ter eflè,
: fecundaiio v e ro , àpimam ôc materiara & quod Deus fe-
ccrit animàm y Scquod animaaDeofiadla j opéré cur In
mareria.Scrupulumautem vnUmquiadhücmentemre-l
mordet, tua fegacitateexpoftuloenodari. Legifiquidem
inlibrisphilolbphorum p lerifque, quinqueahte mundi
conftiturionem fuifle , Deumfeilicetqui omniumrerumj
origiriem, tenet, pofteum vero ânimam&materiâtii.fem.
pus Sé,loçum. Cümergo de^ribus præcedèntibusdlîferi
uetis, valde mirorquare devltimisduobus nùllam fece-l
rjs mentionem. Pe. Q u ia nihil ad prifentem pertinent
traétatum, deeisloquiiudicaui fiipérfluum. Moi Ét fia
tràélacù videturaliehuih , tamen quid tu deliisfentias
audire delidero vquia lapientes Càtholici ad qupram fi-
dem tu conuerfiis e s , longe aliterde his fenlerunty quam
antiquorum Philofophorum libri loquàntury Nam-Câ»
tholici Iræc principium habüiftè; philofophlauteftip i
res aeterria reftantureftê. Pe. Ülis prpculdùbia fifieihadl
hibeo, qui ea non cum mundo y fed ab antiquitâtéiùiflêl
diXernrtri Mo . Qualiter hoc poftic conftare ,perratio-
nem defidero nôflè. Pe. Locus duobus modis dicicur. A.j
liqua n d o enimeaufe alterius re i, alrqùâhdo per fe. Al.tel
riuscaufa dicitur, diufialicuiloco resaïiquainferitur I
ipfedicitur efie locusilliiis rei , dum res ilia itteö Confi-j
ftit, & locus dicituf partialis. Q u o d fi res ilia d locpipfo
difeefîcrit, locus vnum quod prius habebat fcilicec réla-
tipnétri amittic y quiaiam illius locus efle non dicitur.
Locus autem per fe qui v’niuerialis dicitur, vacuitas quæ-
uis vocâturydequonondebehïus exiftimare.quôd câufàl
eius rei quæ eft in eo exiftat y quoniam lochs fempér tem
præcedere debet, quæ in co futura efti De quo videlicet
loco , talis eft Platónis fyllogifinus.O m ne aitquQd'toföm
confiftit per aliud totum , fi corrumpatur pars quælibet
eius, quodeftcâuïk corififtendi, corrumpitur veique&
pars eius y quod illius cauia.confiftir.- S i ver o efiis qhpd
per aliud confiftit pars çorrumpatur: y non ta then fjfeccfô
eft eius quod caufaéft corififtendi pattern vllam eonum-
pi. Cum çrgo locus fit eau fa exiftehdi e i rei quæ irteb
eft,necé(Tario concluditùr n o n id eo partemaii^ùàhfl0'
cicotrumpi | quia quæuisteiin eo cohfiftehtis pars epri]
iocosjl
duobtjJI
«■ fl!
m m m .
367
i^tfipafür. Q u o concefiq , epnfequitur & hoc quod lo-.1 cal oie m , qui effufus eft per eam ipfirquc eum ieceperir y
•• 1 Ârl lihîïtc 1'an‘nnic â &irideïà£ta funt quatitorelemeptaigiiis'/àërI aqu^, &
iepti. Conftataûtenj quia omnis mocusquide ajrquo
inouenteprocedit | & p#inis virtus cuiusliber ÿûtttofi ,-
quan toprpxiihiora funt his d 'iquibusptodetim , canto
maiörem vim & fprtitùdiheiri 0 b ci ne n e , oitan roque re4
nïPtibrà ab eis föerinfc. | tantö m.ólliOraarque A coil io ra
^ , lon alterilisCaufaconfiftù.A.dhuiüsrationiseuiden
tiaui talem inducam'tis fimilitudinem. Si moil tern alique
deqiialibecmumli parte ablacum Hi cam us, nonideolp^
cusillein quo conliftébar | eft im mi n u tu s^N o men] raque
priftinum perdidit, quiâ iam ilRusmontis Iócqs vo
carlwon poterit, fedvniuetfalis lociibidem & npmen Be
reihahfir. Rurfuscuiüslibechomini'sferuum tnor-,|ïeddunturi Q u od q u o n iam ita e ft| patet qùîVcalprflle
tuiim dixeris.Nunquid quia feriius eft morcuus ideo Do-
minus fuus cfteiam defiit 5N o fl y fed Domini tantum np-
meh qubd eius;refpe«ftu habebat amifit; Patet ergo: quod
dim,oca re q u s in lpCO qiiolibet eft y parfcjalis yriquelbci
riohveri mucatur, fed loci fubftantia mihime tollitur. De
tempore etiara ait, quia eft fubftantia^er fe exiftens y &
ndn accidens , quod alterius eaufa fubiiftdt y verbi gratia y
fi ponamusvas cum aqua ad eognofeendum tempus fin^
gularum horarum, non xftimandum eft vas illud eaufa
exiftendi, fed tantum difcernehdi figflum tem^pris e ile ;
quideinotu firmamenti proceftit | in 1 ocis viciriiorjbus
multo plus irlcaluit, Sc con ere mans fa ir , factnsque ignis
eft videlicet ficcdehaturai & calidra. Quia veto pauhfpcr
cal or illelongius afirmamencp receflit , vimfuam iaih
tnodicum amittens aliquaritulum tepuir y - & debilior'
fu it , fed,& fe hac illacque com mouic y vnde fada eft na-
tura iteris calida& huraidpi. Qmnisenim calorquamdiu
foitiffimuseft,deficcat & comburit.- Ex- quo vero tepe-
feity mollelcerereniacliquefierifacir. Quoihodoautem
adhuclongius, a firmameiitoreceflit y radice quafi pror
Neque enim alirer tempus eueniret öc fi vas illud non el- j cul exiftente yigorém amifit, & id e o naturafrigidapérfti-
fee. Adhuncquoque modumdebemusintelligere ».fitrl t i t , Sc faóta eft liquida te pondcrofa.- 'ÈtquoniamloQ-
mamentum nequaquam caufem fcdmenfuram ôcOgnü giusadhucquam^eratàfîrmamento recelfit y ipfafrigidi-
rantummodot.emporis-eflêjfed-tempusfcilieetfifnplum» ratisriarurà propter nimiam remocioncm redditaeft for-
finefignoScroetrfum, 3c vlla diferetione e f l e t l i c u t & tior,lpilïïôrycongelarior y Sc duriot^\ïaôaque fiçcâ Sc
tempus horarum diei indifcretuih-maneret, fi ya icum â- frigida , 3c ipfa eft terra. Compléta itaque hop niodo e-
qua(ignatum non eflct.Nünc ita brjeuïcelt omnia conclu- . lementorum natura mouit ea natura, vis firmaments,
damus.Probatum.eft DeuhromniUUi, terum.eflç fa d o - adfaciendam voluntatem 3ciuflionem D éi.Cumquè Vis
W Ë , queni l'uan obis indieancopçra , quiidéperfcéfcâ firmamentificeâàdinüicéhiCuniftamouiflet,ç.ommiXta
prodeunt fâpientia : animam autem &fa«ftam elle , & ni- pariter&coniumftaintet fe fuiît y & ex ip fô eorumeom-
diiicem,, quia facit aliquid in materia nèc tamen corpo- j miXtione genitafuntaliaiipîuprâ côrpora.inanimatâ.àni--
ream j tempusetiam. & locum per fe ékifteritia non cor- j mata, & animalia. Inanimata quidem y vt lapides &
poiea,fcd tamen (ubftantialiaéflè,hiateriam verodaclam talla, aliaque quæihtràterrahieohtihentur/iieçcrefcût'y
quidemfed factncem non elfe.Mo. Apetræ rationis clâci- vtviuum argentum, lulphur-,Ac cæteraiahimatà v çrb, vt
tas de peôtore meoitptiüs dubitatibnis expulit tenebtas. arbotes & herbæ: animaliaautem & itratiQnaliaîvt bru-
Cognoui liquidera' nfivndiiin cum omnibus quæineo ta ,& ïa tio n a le ,id e ft,h om o y quifaétuseftpoftpmnia;
fun c fâétunveflè, uoh ærei num; :Sed hoc tibi reftarad tui Omnis igitur creatura exordium coepit ab yniiietfeli ani-
Operis perfeélionem eoncràeos videlicet .q,ui muridum m a , Sc terminatut in homine gradatiin ab vrid in aliud
abæcerno dicùnt furflè y al iquam; quæ deftruat dare rà- migtànsî Simt igitur ahitha arque mâteria fimplæ'i & o-
tione'm : Dicuntehim ica. V^uid vifum eft creâtpri fum- mnfum tubiedorurri iriefFabili fiimmicrearprisdifpqne-
mo , in ram fubira Sc houclla leriinrcfeatione / cum eas te prouideritià fàiftridesf Quiçqüidautem àb hisinferiôs
iamdudum non creà(IetfNèfasen*rn e^-inquiunccrede- eft.fiiperriire^ô'ris-V'oluntauobtemp.etans ,/faâii paritel•
re de D e o , quod aliquid vel tecordatus füerit, vel fûbitp &Facientïs fehctpflîciuràf SingulumTenimedrum ÖC fit
videric, quod olim aucoblituseflet aut non vidiflèt,yC 6 ” àfuo 'fiipferioriy & facit fimm inreriusifa. Yndefic deeifi
tra hanc eor.um quæftionem, nullam ante hac inuenilo- dèmDauidpropheta i ta pr æci n it dice ris : ’Bénédicité Donii*
luiiohem, Pe. N o lle debes,omniumâtftionum tfèi^èflè noo»intaoperacius, inommlocodominationisews. Eaetiam o-
radices.Aibioenim aliaeft quæ debet e flè, aliaqùæ no n , : mnialicerdiuerla,ita taihcndiuinarçftringit pptehria,Vt
alia limplicicer bona.Illa quæ debetefle,caliseft, quamji i n nil 11 o pe n i t us ü b.i re p u gn a n tia v i d ea n ru 1; autdiirpna.-
facias, grates hab’ebis,-li vero non facias, c.qipaberiSf.Qucè , Q u o d idem Dauidabo loco fie tèftificatur d i c e n s Lau-
veto non débet eflè,fi facia? gratus etis, li vero non facias, dent nomen Domini, quia ipfe dixit&fattafunt,ipfe mandatât &
non tamen culpaberis. Hæev Ici ma & menlura caret Bc : creatafunt. Statuit èainfeèülütni&Jnfeeulumfè<mü,précepttttn
tempore : yelutfi qüis'hodieeleemolÿnàm faciat,honeft pofuit &nortpratenbit. S e d & Vnumquodqùe inferiorum
înquirendusqu'arenonfecericheri. Similiterfivnumde- fuperiorisrefpé(ftufimplurnyinferioris\Trodiciturèprn-
derirnummum, non ettinueftigandus, quare non dede^ '
rie duos. Et quoniam totius mundi cteatura eft bbna, te-
fté etiàm feriptura quæ ait : Vïdit Deus cùn fta qua fecerat & e-
rant valde bona. Nonëft inquirendum cur hæc non fece^J
rit antea. M o .Iu fte tib ià Deo opto ihagnüm ptæmium
dan , eo quod quæftionem non credenriam mundi epn-
ftitutipnem contra credentes , tarn fubtilitër pièrfôluifti.
Nunc quod fupradixifti volopatefaçias, qu omod o omnia
ex coniunrftione animæ cùm materia gradatith' fiint
laiSb.Pc. Dicunt pbilöföphi, quia cuih coniunbta & co-
glucinatamaceriei eft animâ', .Primuni oitinium forma-
tum.eft,& Compofltum firmamentum maius, in qu o rmlr
|ai uPt fyd e ra ,^ quod cireulbsomnes facit moueri.Poft
hludautemforraacuseft(ignifereirculusinquo X I I . e-1-
micant ligna. T em p loco fàélus eft cfcculus fyderuro,
Î P f ^ P p e r fitunr fiium (èruahtia j-in fuis locis perdurant
xa. S Quarto lo c o , Saturni locacus eft citculus.iQuin-
^autetp Iouis effiorbis lodatus. ' Sextuin porro lociim-y.
Marris fibivendicat èiifis., ,Septimo autem Solis'cireulus,
ueet. Oétauuim:, Veneris polfidet globus# Nonum ,
crfcurius(bttitusefl:/dac iunæ partes de ci m uslocu^ï n-
eUores.. His verb circuliscompleris omnibus, BC cunétis
^ læî*?e,s fe.ntitunc cbspu mptjis ifte rotundüç <qui di-
^ ^ n p p le x .& p c r fed u s jt^ g en u fe illem o tu s in materia
Quatuor
élcmcntó;
Aqua.
H 6 poftj
ÊfrLiéii
Pfal.i+b
tpofitum. Corpusdutehi humanutnquod omnibus infe-
rius eft eo quod fub eomihil. eft ad quod fimplum dica-
tur, ex totb compbfitUm bon i mmeritodicitur, Fablusq;
eft.homo de fimplici omnino creatura', idetn animay 8c
Cbtporeomninocompofito. Perfudic itaqup eum & il-
luftrauit Deus fute celutitudinis lapientia- y per quanl cp-
gnofcerec&difeerneret amnia4 ’ -■ Faxftacft igitur Ipecies
hominis inrer omnevfpecies anirhalium mcliot y &ele-'
gantior y &:ih omnibus,pt'xft^ntjpr. Vnde baud iniufte
minormundusyocatur. M'o. Rem difticilem Sc multis
obfeuram atque ignptam , luculento 8t fatis~ap'ercb fec-
rho.ne demon ftrafti, iam,q{ detuis verDisiftisyquidMLoy-
(es pptuerit fignificare in principidlib'tf Genefeos fecun-,
dum philo'fophlatn aperte incelligo. Air enim : Inprhtci-
piocreauit Betts foelum & terrain, idetfi anirtiam yniuei-falem
atque materiam. Gradatimque omnes enu merauit crea-
luras' ,donee peruenitad hoihiriem, qui per dierumdUCr
ceflibnem fexto tandem die eft creatus*.Sed ip j|o c alia
quibufdam Deum mundi creatorem efle minime ctedc-
tibus'quaftiobritur, qustaliscft. Siomnia ( inquiunf) }.
mundana non perfefunt creata, fed alius eft creator qu f
cundacreaueric, cutp ipfe vt dicitis omniiporens fit, cur
h s c omnia non in vno, fediq rot dierum fpacio paurHper
operando cbmpleuit. AdtiaeSquid relppnderi debearI
n
|Hpmo,
rextodiet
èreatas, j
H n
' Mu m