lO j t Honor ij i^iuguftodtmenßs Gemma anima.
B
Gen. 4.16.
Declauftro.
C A P V T C X X X X V IW .
GLaufiralis couftrudio iuxta.monafterium eft fumpta
d porcicu Saloraonrs conftruda iuxta templum: In
qua ApoftolLomnes vnanimiter commanebanc, & in
tempi© ad orationemconueniebant,&mulritudini cre-
dentium corvnum &anima vnaerat,&omnia comunia
habebant. Secundum hanc formam religiofi in clauftro
ynanim kerd egunt,nod ea cdiem monafterio ad ferui-
cium Deiconueniunt. Etiideies adfiuc fiecuiaria relin-
quunt,communem vitam in clauftro ducunt.
Pfitlm. zy.
Capuita
- inf.ià. I jj.
Quod clauftrumfit Paradifus.
C A P V T C X X X X I X .
POrro clauftrum prçfefertparadilum.Monafteriü vero
Eden fecuriorem locum paradifi-Fowinhoc loco vq -
luptatis.eftin monafterio foris baptifmatis;Lignum vitæ
in paradifoeft: corpus Domini in monafterio. Diucrfie
arboresfrudiferæiuntdiuerû libri làcræ Scripturæ. Sécrétant
enim clauftri gerit figuram cceli. In qito iuftiitaa
peccaÈoribus fegregantur,fiçut rebgiolævitçprofelïores
a fæcularibus in clauftro feqùeftrantur. Porrb monafieriu
p i æfert cæleftem paradifum. F ons & lignum vitæ lignât
Chriftum,qui eft ions vitæ & cibus beatorum æternali-
ter viuentiuni.In monafterio duo chori laudes Deo con -
cinunt; & in cæleftiparadifoAngeliatq;làndiinlæcu-
lum fteculi d u ld concentu-Dominum laudabunt. Alti-
tudo in clauftro conuerlantium vnum c o r& vnam ani-
mamin religione ha b en t, & omnia commun iter pofli-
dent,&iHlupernàpatriaomneséledicor vnum & an i-
mam vnam in d iledione habcbunt., & omnes omnia
communiterpolfidebunt, quia;-ynu-fquifq; quod in fc
minus habet in alijs habebit, vbi Deus omnia in omnibus
erit.In.clauftrp linguli lingula locafecundum ordi-
nem tenent,&in paradifoiingulilingulas manliones fe-
cundum mérita recipient.
Dededicatione Ecdefia.
C A P V T C L .
ECcïefiæ Dedicatio eft Ecclefiæ & Chrifti nuptialis
copu latio.Epi fcopus qui cam confecrat eft Chqftus,
qui ecclefiam defponlauerat. Epileopüsfontemiriatrio ;
bencdicit , dcincircuitnafpergit, quiaCbriftusfontem I
baptifmatisin Iudaeaconlecrauit, & in circuitu mundi :
omnes genteseo ablui impcrauit.
De domo non confecrat a.
C A P V T C L I ,
DOmusnonconlecrataeftgentilitasDei ignara, &
perfidiç repaguljs inclula.In domo dùodecim qm-
delæiri cii£uituaçcenfæ earn illuminant, & duodecim
Appftoli incirpuitu orbis gentilitâtem lumine dodrinæ
illuftiabant'. Càfidelalucet & ard et,-& A po ftpli verbo
luceban t & eharitateardebanc.Poncifex fiiper luminare
oftij cum baculo ter perçu t i t , Attollite fortos principes ve-
firas,&eleuaminiporr&aternales dûci?,pér Pon tificem Chr£
ftus,per baculumièeptrumpoteftatis intelligitur. Trina
aurem perçu flio terna pöteftas in ccelojn terra, ininfer-
noaccipitur. Quali e rgoterDominus ianuam cumea-
pHitaperèuïfit,düm ecclelrçpoteftatem ligandiarq;' fol-
uendi in coelo & in terra conceilit,& portas inferi aduér-
fuseam non præualere tribuit. Iubetetiam v t principes
tenebrarum portas mortis ab Ecclefia tollan t.Po r-
t x verb aeternalesjid eft, ccelefteseleuen-
tur iufti ad vitam ingre-
l diantur.
De Por its.
C A P V T C L I I .
T)Orf<e quippe morris funt v ida & peccata. Portæ vitæ
Cumfidesybdptifm^operatio. Pereùm, qui intus rcfpon- P^ m‘ 2î>
j det,diabolus intelli^itur, qui de domo Ecclefiæ expelli- '
j tur.Ipfe quippe quali fortis armacusätriurti fuutri ciifto- UKtth iL
diuitjdumhunc mundum quali iuie polledit. 'Sed foç- ^29. ■
tiorfuperuenienseum expulit,rpolia eins diftribtiit,dum £**u-‘w.|
; Chriftus etirn paflione v ic it, & ecclefiam ab eius iure'e-
ripuit. Moxoftiumaperitur y &Epifcopus ingreditur,
quia Ecclelia oftium ndei Chrifto aperuit, & eum intra
ie deuotc recepit. EpiTcbpus ingredie:ns Pax hüte domui
dicit,quiaChriftusmundumi¥igrediens, paccm homi
nibuscontulit.quamrerurgens à mortuis fuisjiræbuit
P/*.'c,inquit,voA».Terpaxhuicdomuiclamat,quiarecon-
ciliationem Çcclelîæ per T rinitatem fadtam inlinuat,vel
quia vnus efl Deus,vna fides,vnum baptifina.Dehïdç ponfifex
prolternicur, pro confecrarione domus Dominum pre-
catur,& Chriftus fe ante paßionem in monte pröftrauit'
& pro Ecclelîæ Canddlicatione pattern orauit. Sui gèris
pontifex pppulüm per Dominus voAr/c««rnon lalutac, fed
per Fleädmusgenua ad örarionem in u ita t, quia infidèles
& impij nonfuntlàlutandijlèdadçpnuerûonem & poe-
nitentiamprouocandi. v v '
De Älphabeto.
C A P V T G L U I ,,
T )OfthocaIphabetumin pauimento cum capuita Icri-
bitjincipiensd finiftroangulo odentali, in tiexrrum
occidentalem definit. Deinde aliud alphabetum à äex-
tro anguloorientisinchoat, &: Icnbendoin finiftroan-
gulooçcidenriscomsümat.Quæduoalphâbetainmejdio
eccleliæ in formam crucis con ueniunt, 8c quid myfti-
cent nobis aperte innunnt.
De quatuor angulis Ecclefie.
C A P V T C L I V .
QVatuorE&cIenæangulifuntquatuor plagæ mundi.
Scr iptu ra ux terræ inferibitur, eft fimplçxdodrr-
na,quæ cordibus terræ imprimitur. A finiftro angulo E-
pifcopuslcribereincipit, quia Chriftus à Iudæa docere
incoepit.Iplaqirippeiiniftroangulo' comparatur , quia
o b perfidiam cum finiftris reputatur. Ideo angulus orient is
dicitur,quia C h riftus,qui eft oriens,in eo fecundum car-
nemoritur.Scriptufam in dextrumflngulum deducit E-
pifcopus,quiado<5trina Chriftiad E cclefiamvlq; perue-
nit.' Iplàenim dextroanguloaHimilatury quia cum dex-
triscbmputatur.Ideaautemangulus occidentis exifiit,
quia in ea perfidia corruit,& Chriftus So l iuftitiæprp ex
in morte occidit.
De dextro angulo.
d À P V T c t v.
TTerum Epifcopùs fcripturam d dextro angulo orietitis
Ainçho at,& in-Eriiftrooccidentiseam conuimmat,quia
pepdodtrinamfuainin primitijs Ecclefia inchoauit, &
earn in finemundi in IfraèTiticO populo confummabit. ;
Prfmitiaç ecclefia in dextra angulus dicitur, qui^ipla eft
regina,quæ àdextns Dci ftare lcribitur. Ideo angulus Ai-Pfal. 44'
citur orientis, quialumenredlisin eaexbritur. PqpuluS
autem Ifraèl ideofinifiefangulus Vocatur , quia adlïuc iri
infidelitatoTperdurare non verécündatiir. Ideo Verb an- !
gulus occidentis dicitur , quia ©ccidente-iam'mundo poft
plenitudinem gentium Jfraelad Chtiftüm connertitm-i
Duo'
De c / fn tiq uo r itti M iff. L ib . I.
gr*c4 aI?
Latina
Duo alphabet a , quæ ex diuerfis afigulisin fprmam crucis
conufcniuntjfuntduo populi,qxn cxdiuerfo ri tu invnam
fideiti crucisper Chriftumconuenerunt. Du o enim te-
ftamentà funt, qui iftlimul coniùnxSta crucem- pafliohis
X^hrifti ediderunt.Vnum autem Glæcè, alterum Latine
DeTemplo.
C A P V T - C L I X .
feribitur, quia Grata lingua proptenfapientiam, Latina Otandum quod hoctdtum ad hominem refemir,
propter imperiale potentiarn;aliiscminentiorcogn0^ci•■ > L 1 qui templutn Dei appellatur. Primum Pontifex oftiü
cur,quod vtrmiqi ad fidem Crucis conuertitur. Vtraqj aperit: Deinde preces fundir,poft hxcalphaherum feri-
veroper baculumferibuntur, quiah«comniaper praed|- .b i t ,deindeaquam cum la le& cinerebenedicit, vinum
catoresperaguntur,hucufq;tocumquodpraceffir,quafi admifcet, deinde vngit. Ica cuilibec ad Dominum con-
procemium confecrationisfuit.Abhincdedicado. Eccle-' uerfo,oftium fidei aperitur: Deinde pro eo oratur: dein-
lice incipic, & ideope rho c, quod nunc fequicur,Cferif?i- deScriptura menci eiiis ihferibitur ,dum catechurainus
pafsio & Spiritus fan fttcffuCiomnnitm, per quae Ecclefia exorcifmisimbuitur,exinde-per fidemChrifti dtuinita-
Cathoiica conlecratur. - cem. &.humanicatem doceturi D einde foute baptifmatis
purificatur ,ad extremum chrilmare vngitur j& fic tem -
DeiüoDeufin adiutoriutn. plum De i effidcur.
C A P V T C L V L
PO ft hæc Pontifex ante altare ftansdûiinum auxilium
pec yetCmmDeustnadtutortum meum intende,inuocatjvt
domum nomini eîtts dignè conlecrare valeat. Gloria pa-
tn,ab fq:j Alléluia fu b i ungft. Q u ia g lofiam Trinitati in ilia
domo cantaçi innotclcit,4/le/«w non addit ,e o quod ad-
hu cadvocé exultationiscpnlecratanb fit.Poftdonfccra-
tionem autem alléluia cantabitur, quiâcxelufa iam omni
dænionum fan tafia Deus in ea laudabitur. Ita Chriftus
vécus Pontifexadacam crucisaccedens, patris auxilium
inuocauit, quo Ecclefiam fantftifitare velit,quafig/orà
patri cecinic, dum adgloriam T rinitatis morcem pro Ecclefia
fubiit. Quando: Alléluia non ad didit, dum totus
mundus in eius palfione fuit tuibatus. Poft refurre&io-
nem autem quafi poft confecracioncm Aüeluta cantaba-
tu r , quia coelum & terra de eius refurreélionelæcaba-
‘ Deßale&cinere.
. > C .A P V T C L V I I .
D Eihde aqua beuedieitur , vinum admifeetur; fa!
quoq; & einis commifcentur: fal quo omnes cibi
fepidi Hunt^Chriftus Dei lapienciadefignatar,qua oes
lapere & intelhgere acceperunr.Deindc He li&u s fal in
aquam mifitj&aquaE lanat^lunt ,quia Deus lapienriam,
id eft,hlium fuum in homines m ilit, & fanati funt. In lege
autem vicularufe iulTaeftin ignecremari,&populus
eius cinere expiari. Vitula rufa in expiarione popüli in
cinerem cfemataeftjGhrifti (anguine rubricata,ignepat
iionisin cinerem rcda<äa,quo plebsfideliüm eft expiaca.
Hie cinis fali admilcerur, dum humahitas a diumicate in
refurrebtione relbmitur. Cinis quoq; lali commilcetur,
dum nos Chriftian i, qui cinisfumus,&Ecclefianominamur,
diuinitati Chrifti aflociamuri
De Vino &aqua.
C A P V T C L V I I I .
T Ttem per vinum diuinitas, per aquam intelligitur hu-
-■ •manitas. Hasc duo .commifcentur , dum noftra hu-
manitas per Chrifti languinem diuinitati adiungitur.
T e r Crux d im (ale& cinere fuper aquam fit , quia per
crucem Chriftus hominibus fidem Triniratis impreffir.
Porro per hacc lingula, facrificium EcclefixeXprimifUr,
(juod in hac domo dedicata offerrur per faiemv& erne-
rem, Chrifti corpus in diuinitate prarfigurauir j
per vinilm & aquam Chrifti languis,’
^ quod cum aqua conficitur,
prxnotacur.
De Altari & Cruce'.
C A P V T C L X .
p O f t hæc làcerdps digitum tingit, & crucem pet qua-
-A tuor cornuaaitaris facit. Altare hicprimitiuam Ecclefiam
in Hierufalem exprimit. Qualî Chriftus criicem
Pontifex fupcraltare fecit , dum crucem in Hierufalem
pro Ecclelia lubiit.Quatuor cornua aitaris fignauic,dum
quatuor partes mundi cruce faluauic. Deinde fepties
contraaltare fpargic, quia Chriftus poft refurredionem I
in leptemdonisSpirituslandiEcclefiambaptizariiullit.l , •
Aqua cum hyflbpo afpergitur,, quæ amaraherba duritiâ
lapidum penetrare fettur, & fignat Chrifti carnem in
palTione amaricataro, per quern baptifmus dacur, & du-
ritia gentilium ad fidem èmollitur. Deinde alcare fpar-
gendo circuit,quia Dominus Angelum fuum in circuirii
timentium le nuçrit. Altare ter afpergitur, quia Ecclefia
a tribus’peccatis mortis,'Icilicet operis,locutionis, cogitatiofiis
emundacur. Deindè pertotam' Ecclefiam vàdic, parieies
ex vtraq; fpargit parce, quia Chriftus per totamludæam
populum baptizare præcepir. Intepm canitur Pfalmus;
Exurgat Deus., & difsipentur inimici eius. quia durn C h r iftus
fu ite x it, dæmones & Iudæi ipimici eius diflipati
funt. Et cum Chrifti Refurredio & Baptifinus per
mundum prædicabatur y inimici Dei ab Ecclefia dilli-
pabantur.
Demïnifiris.
C A P V T C L X I .
"pOn rifex miteit miniftrös,qui Ecclefiam cantando cir-
J- cumeanr: qdfg Chriftus Apbftolos mifir,qui baptif-
mum per totum mundum prxdicabant. Epifeopus'per
mediam Ecclefiam incedenscäntat Anriphbnam, Domus
mea,8c Chriftus per dod ore s vifitans feciteam domum
fuam. Incipiens autem Annphonam , Introibo &c poft va-
ditcaneridoad altare,& quod remanfit de aqUaad ball
m aitaris ftindit,quia Chriftus fluenra; dodrinie in Hie-
rulalem effndit,& inde fons Baptifmatis erupir. PoÄharc
altare cum li'nceö excergitur, per quod Dominica paffio
intelligitur.Linum qüippede terraoritür,&cum labo-
read caudorem conuertitur; & Chriftus de virgin,e na-
feirur, & cum magno labore palfionis ad candorem re-
fittredionis rediit. .Hoc linreo altare excergituf ,d um
(tribulatio Ecclefia: exemplo palfionis Chrifti delinitur:
Deinde öffertur incenfum,hoc eft orationes iu ftorum,
qui leinodorcm Deo offer line, dum corpus fuum pro eo:
affligunc.
De Oleo& altari:
G A P V T C i x i f .
TpOftca Pontifex ftindit bleu fuper älfare,faciens crü-
* cem in medio eius,& fuper quaruor cornua eius,quia
Chriftus fuper primiriuam Ecclefiam Spiritüm Sandum
.V,..,. .;v, , , :§;s.^,s -.4 ... ............ .111 H ie - ..