Rcquics.
ie. Cor. y.
T hi lip. I.
I . « U u r a poe litet.qujói-curapropr.M»lloqSirar.anim». , ww,<ï n:snaturæferiénvtranfcendl.n t , ibqdjfeus tara™
ScsaraidgratiasagemlMexIiottatat.probencfiçijs.qiiæ ! fcanimascxercerc folçt. W È ifM ' „
aira p^rcepi w u n l merins poenis eoruinnomiue non de- Gu,ufeiod,,ql,*(u>f u n tM q u * ^ lSh .c& ,n c o j,ft„>
d .tq uæ in bT um c o nm.n io riù ^ dm ife ra t.P c rre q u iim h om o J e e o tr a d c b a c .q a ÿ ,^ imagmcm crem, cil, quo
autem ilUro quoq; mi,Ce iufti perégtinarionem intellM tempore noaam rctnui dimnamm mtcipretatiqnc mo-
H S I S q m d c tritt,bas hums mundi periculis liebamr.ea/q; ad an.m, fa, fenia& co^cf p u o n « ryrann,.
libera fübduchur,& corporisd f> caberomulum, tanquâ ce feuocabat. A M en™, IH M .M I M f f e
onns-fftanacicodt. vt Paulaseriamait, W b / c t d A g ik gmcqrefformatup,eft,aimeUtero |rn d ,ru d 1nem,ar,ud,d
m m hm u s ç ram i: lcem, & ' ß ‘umChiflo. quod ad hmilradmem c& a um attelle rtamebat Arque
Biaiphcinianonminore fequenciaquoq,fcatenc,qiii-. prùpasqu,dem,,magma,Klimilitudmes.Del Ange os,
kncTriliret AdamnmaoreaiKim Dominimandatürranf- aliàsqivirtuceseffed.çebat, nosautemfecundosab (Ills,
Cent/, j .
Idolum.
Stepra.lt. 2
r 'laRo.
Simii tu
do.
bus fcijicet Adamuuv anteqaam Domini
grederetur, imaginera P ei confèruiflè concendit, curas
nimirum anima nuda, ii£ç vllis velamentisobdu&a.eflet,
fola hominisftxmaconfpiceretur. Tranigreflo a s tern
mandato eandé illam imaginera aniifiîè air, cum ni-
mirùm anjma corpus hoc iivduiflèt.quod pertunicaspel-
liceas inceîligic. Mofesenimin Genefeoshiftoria Deum
fumptolimo hominéformafle,deinde animam eidem i n-
fpirafîe Icribit,qui cùm mandatum tranfgreflus effet,hæc
aDco audiucrit, P dupes, &tn puluerem reuért<ris,ncc ira
mulcô poftexulareiufl'us fit. tandem veto exturbatusPa-
radifo tunicas pelliceas indùerit. \ \
Iamquîfieri poteft, vt is cyi diâumeft, Terraes, &in
terrant abibisfiiae corporeFuerit,fedidolum duntaxat cor-
poreafoima confpicuum animæ circunieftum habuerit?
At verb curiqfiis hic homo,fubtiliatis:qj ftudiolus plus
quàm fatis e f t, hæc tune elocutus mihi vidçtur, cam ex
PlatonicisPlacitis, aliorumqfPhilofophcirnm, quorum
leâ ionè animuro fuum teneris ab annisexcoluecat, contraria
noftræ fidei dogmata haufiflèt,& ad (atietatem
bibifiet. ; .
Idolorüm enim genera duo vni eidemq; animæ ratiônisparîicipiGrarciattexunt,
quorumalterum illi ab æterno
cohæret,ab iïlilque diuinum corpus & luminofum di-
citur: alterum verb craflius, quod ex aftrorum difpofitio-
ne,vt aiunt, infitü ejdem eft. Atq; huic fecundo idolo no-
men imponunt.animæque idolum rationis expers appellant,
opinandiyi præditum, imaginatiuum, lenfitiuum,
I . . . .. .......... m B B B B
vt minores ilhs, qui çid illorum foilicet imagincm efFor-
mâtifimus.ÔfeifVdeïd détériora deflèbténs i.maginem in-
uifibilisDei Vhigenitum Fili n m vocar, Apoftoïica voce
corrupta^neççoadiedo, quod in il’lo mutation! obno-
xium non eft, nosq; ad imaginem Dei,feu Filij Vnlgenitî*
fadoseile feribit^quod iinpietatenon caret.
, J \d Dei enjm imaginèni iccireb créait dicimur, quia in
nobis domihatur ratio, qua duce artes à n-obis inuent.T
funt, vfriqueadebfërum diüiuarümcqgpid.ODçcélébrés
pleràq; ad Dei gloriain, ô^magnificoium eiüs operü lau-
demexcogitarunt. Proinde, vtexijsqu* à riobisdiéh
funtperfpicuum eft, eius participes fumus quod ad,imaginera
éffidum eft, eius verb quod âd fimtlitûdiné ij, qui
virtutc p erfedi eualètunt : pullumq; non mouerunr la-
pidem, quandiuvikerühF,quirerumcognitionem, qua
conuérdpoflentad Deum,conrcquettntur, èademque
votisomnibus expetereht, quæ Temper ebdem fe m jd o
hàbere dicuntur : quos iedreo diuina feriptura Dëps, Al-
tifiimiq; Filiosappellat, riequeeodem q u o cæteros nomine
eompellat, qups cum iumends infipientibus çon-
fert ; ijsq; fimiles êuafilïè cramat,qui male Domimimcal-
cibusimpetant, ' , '
Nec verb mirum,quod Origenes pleràq;ïn Deumjmi-
nusconùènicntia co’mmentus &c p rol o c u tu s, Par adirimi
quoq; &aquas,quætam infra,qiiàrn fiipra firmamentum
eflèdicuntur, alIegoric"s éxpona t, ('hpc enimde illo
non paruus profeflorum veritads numerus afièrft ) nec
aquas cdm hbnnullis D odoribus Hebr$is, tam prifeis
quàmreccdoribuSjàd Angelicos ordines refert: fed Gentium
generationisappetens, neenoneorum quæ generatroni
iubijciuntur. Non enim vni eidemq; animi naturæ,vnius
contemplationera, primas nodones, exquifitas feiendas,
erroneasopiniones,eorum qùæfen'fibus obijciunturap-
prehenfiones, imagi natiüamq; facultatê,tribuunt, fed ei
j quidem parti, quæ rationis eftparticeps, præftantiora, ei
1 veto,quæratioriecaret, ea quædétériora funt affignant. .
non eo quid'em animo, v tinde maculas vllas ,aut dède- aberrantes, naturam noftram cum Paraddo, bonum au-
cus vllu m diuinori naturae irrogent; fed vt eum ilia necefi- tern nobis à Deo înfitum cum fonte velute Paradifo feaamsqF'
fynagögis accommodât, quæ quidemfeaturier tibus
aquis fimiïeS in mulciiugaSfides,&multifidas.deriuatçôc
eftufç funt,donee in vnam SynagogamChrifti appâritio-
ne perangufta confragofaque loca fluentes coalueiunr.
quemadmodûm alij nihil ab hiftoriæ Mofaicæ verirare
Imago
Dei quid,
P fain, f i
'Dij & fil.;
lijaltilli-1
farijsperfunda fueric muneribus,hæc adeafèduntaxat
con uértat, quîediuinioracenfebunrur._
HoC igitur idolum, quod &craffius diximus, hic quituriente
p profluepte contulerüht:bonumq; ipfum quatuor
in flumina, hoceft,prî^cipuas virrütes.ptudentiam.
iuftitiam,fortitudihem,& temperandam diduxerunr. ita
dein àb anima jafionis participé ftparari minimè p o ré vt Çhifôn cum prudentia conferatut, qui omnern rétram
aiùnt.àthominefoluto nonnunquam præftantiorem îl- £uilat,hoceftanimamlaboribus&anguftijspppreftam,
lam,radonisq;participemanimam, curaluminofa figu- circuit, hæcenim eft Hebraîcæ dîdioois interpretatio,
ra, cumq; parte rationis experte,ad propria peculiaremq; ] qnia nimirum làborc prudenxiam confequimur : quæ ni-
ta iforrem fubuehunt : nonnunquam verb ftiunda ilia, quæ t hileft,quàm colledio, & coaceruatio,imb verb edam
Herculis. 'a d o n is expers eft ('quemadmodum de Hercule fenbit . æmularioeorum, quæ honeftèaliquandogefta funt, vel
Homerus ) in Orco,vel inter fideracôllocant. { eriamnumgeruntur.
IraqueOrigenes,vtmeaquidemfett fentenda, cùm ‘ Gæonautem, qui Æthiopiæ regionem circumalKut,
animâ idolo hmïifcemodi veftijfier, quod proprias ad io - | Temperantiæaccommodatur, quæ cupidamanimæpîir-
nes, fibique inuolucas çtrcumferret,forefitbiecit, vt vnâ ! temquodammodocoriftdngit & contiuet, necin ablur-
cüm hoc ilia refurgeret, futuroque iudicio fubijccretur, dasadionesdiffluere finir,
Gcntiaml |
f pW
lucruiit :
ParadifiB)
Fons.
fPhifon.. :
Dij labô-J.
;buson)j.
^unt' Iffl 'rudéiis !
H I
Animale
’ [corpus. - j
Animalis
/homo.
qua in re Gentes prorfus imitatur. morcalisauté taduiq;
expofita carö deflueret,atque euanefeeret.
Ad cuius abfùrdi dogmatis confirmationem his Apo-
Tigrin autem, qui ex aduerfo Aftyriorumfiiiit, ford-
tudinislymbolumeflè voluerunt,quïafciIicét Tigrinon
abfimilis eft ille animi ardor, 8c conftans eorum propqfiftoliverbis
abucebatur, Seminaturenimcorputanimale,ex- tum,qui exfpirituspræfcriptovitaminftituunt.îlliçni
cttatur Autem corpusJpintuale : quod quidem Apoftoliver- impauidiea penetrant,quæ alijsretroréadferrevidentur.
bum corporum refiirredionem haudquaquâfubuertit. | Iuftitiamdcnique cum Euphrate conférant; quæ nuI-
Necenim verifimile eft, vt is in ca fit fententiajqui Domi- j là parte circiinfcribitur^quemadmodum virtutes cæteræ;
ni refiirredionem curocorporegentcsapud omnes pro- i fcçlperomnes difeurrir, omnibus adeft, omties exornat,
mulgat, eiuftlemque nos formæ participes fore prædicir; omnes'amplexufuofouet. /
qua ille fuit,cum à mortuis refurgeret.Sed corpus anima- | Sed hæc h adenus, quorum quidem narratio^ vt opilejinquit,
illudeft,quodaffedibus& fluxui obnoxiüeft. ; nor;auditotibushaudinurilisfuerir.
quemadmodum alibiftominem animalem idem vocauit ■**. Pauli porrb locus,quo ait, Vniufcuiufe opttiqualeeft,| g |
Apoftolus cum, qui omnia ex animi ratiocinationibus probabtt.l)eusmmnianifeftabit,quiatnignereuelatur,Uocien-
medtur, necrerum d iuiriarum vllam meditatur, nec ca-g fiiaccipi potefi. Herâçlitus guidé Philofophuselementû
. r ç • . . : ' ; ’ ' . primum
E u ph ra-f
ces,
Xuftiiin.
jripi*\
Ethic»®,
A
I ntT*elit-
[' üuius dog
|; tfatui™-
I %
I o»MI
t a r t *•
Ißflequo-
■ que in
IFatisrej!
minimi'?,,
|tu.r, affore
[ tempus»
I 8cc. ‘
[i.Pttr. 3
fpurgato-
Ixius ignis
B
jjDeus
Lumen,
iigois.
(Gladius,
j Scrmo.
Cor. j.
l. Cor. j,
lu d ici un
iWticinü.
primum ignem effè ftatuens,etiamnum fèruari, & cætera
feruarc dicebat, g u * nimirum çontrarijs inter Ce qualita-
tibys commixra ïu n t. ita ta rn e n , vt cæteraelefttenta fui
effufionefuperaturus aliquandoeffet: atq;fuislimitibus
tanquam crateribusemiftus,vfqueadeoefficaci qualitate
fuaintumefceretjVtomnia quæ funt in rerum natura de-
pafturus & afliimpturus eflèr.
Apoftolus aurem de igné huiufmodi nequaquam verba
facit: cùm mundi pars, ipfèquoq; fit,& corruption!
vniuerfi ipfius obnoxius.neq; de illo quidem,cuiüsapud
Apoftolorum columen Petrum his verbis menrio fit.
Vent et dies Domini, vtfur in noäe : in qua coeli cum magno im-
petu prateribunt, element a autem afluantia diffoluentur. T erra
verb, quaifc in ea funt opera comburentur. Si ergo hæc om nia
foluantur, quales elle nos oportet in fan&is conuerfatio-
nibus, & pijs operationibus; éxpedantes,& accélérantes
aduentumdieiDomini, inquacoeli ardentes difloluen-
rur,&elementaæftuantialiquefcent ? Ac verb igné alium
intelligit,quif^licetgehenhæ quafiquædamportio fra^
gmentumq; fit, ad quem nos quoq; tuncadmouendi fu-
mus,vtiueopurgati,veldextræparti, vel finiftræ accen-
feamur. Vel ignis nomine Deum etiam ipfum intelligere
poilu m us, qui lumen quoq; dicitur, necignis appellatio-
nemdedignatur. Idem enim hie & nominecareti. nominibus
abundar, pro habituum noftrorum rationeap-
pellationem fiibinde mutans.
Quiaenim anima purgat, & candori priftinoreftituit,
atq;maculasinhçtenteseluit,quaseivitiüinuflèrat,iccir-
co lümé eft & dicitur, quo lumine nihil quicqualucidius
Iplcrididiusq;dicipoIiIc. Quia verb materiam confiimir,
ignisiccircbdicicur. quemadmodum&alibi, quia fecat,
diuidir, & adanimæmedulas pertingic, ead e caufa gladius
&fer mo acutus nuncupatur! Vniufcuiufque ergo opus,
qualefuerit, ignis probabit. In hoc quidem mundojaliorum
probationiexponimur, vbi permultuserror ineft, per-
multaq; commiftbrüdeliiftorü repenfatio : atq; opus quidem
ipfum coronis plerumque vel fupplieijs dignum eft :
amicorum tarnen opemferentium confolationedifertiq;
oratoris patrocinio perlçpe fic,vt Iudex ad milèricordiam
fledatur, eoq; adducatur, v t lèntentiam immutet s Illic
auceyi quale eft vnufcuiufque opus ignis probabit; Nec
enim Iudex circunueniri, nec tribunal muneribus cor-
rumpi poteft, & fimul atq; propiùs ad Iudicé quis accefr
ficjigae quoq;iamprobatus eft. Exaftiilima enima&io-
num prdvatio ab ipfius Iudicisnatiira depedec. Dies enim,
inquit, manifeftabit, quod in igtte cundta reuclentur. Hæc eft
præcedencis di£U confirmation Quia enim nosigne vni-
uetfos iudicatüiri dixit, ignis auté ille, qui vitiumconfii-
biitj&infauillam conuertit, iple Deus e ft, ea de caufa
fubiecit. Dies enim manifeßabit, quod in igné cun6ta reuelatur.
Diem Apoftolus hoc loco pro feculofuturopofuic : vel
quiaSoliscurfunonitaregituFiVtdiesfit,cuinoxviciffim
fuccedat : vel quia fi cum præfenti vita confèratur, dies
noifti fimilis eft. Hæc ergo dies, in q u it, manififtabit quod
o m ni a in igrie reuelantut.
Cæterisenimiudicijs antiquatis,omniq; tormenti&
inquifitionisgenerelongumvalereiuflb,operum noftro-
rum iudicium coram folo Deo nobis fuperfuturtim efle
çonftac. Niillusenimilliceritj qui rerum adminiftratio-
nemalijs àmbitioriê cxtorqueat,autiudiciacircöueniar,
aùc i udicis voluntaté fibi concilier, aur legem diuinam &
infolubilem immutet. Si cuius ergo opus manferït, quoi fuper-
adificauit, mercedem accipiet : fi cuius autem opus arferit,multa-
bitur. Quemadmodu enim fi noftram h uncin ignem,qui
lènfibus eft expofitus, materiaquæpiara cum alia côijcia-
tu r , quæpuravereq;aureafir,magisacmagisin fornace
fplendelcit; & quo efficacior ignis eft, eb eriam res in eurn
coiefta pellucidior euaditn Si quid verb plumbi aut ftan*-
nipatticepsineundemincidat,materiaaetetiore affum»-
ptapriftinusillemallætumor imminuitur: iraetiampo-
fteaquàm homines fimul omnes igni diuino &purgato-
n o , ipfi inquam Deo, propiùs. admoti fueri nr ,qui cun que
anima pura & pellucida prçdicus erir,clarior ex ignis pro-
bationefaétus , mercedem accepic quæ vera aureæ eius
ànim*,aétionisc|; fynceræ.nec vlla delidorum labe con-
Btbhotb. yet.Pair. Tom. i
fpurcatæ, retributio eft : quia nimirum Deo coniungitur,
ignemq; diuinum ilium perfert : & puroillius immixtus ;
lumini,creatoristandem beneficio Deuseuadit. Manet ;'
enim opus eius, qubd fuperædificauit. Superædificauit
autefn in eo turrCs & propugritcula, hoc eftmexpugnabi-
lia fidei dogmata, virtutü faftigia,ea, inqua, per quæ, tanquam
perintermediosgradus,fi quisèterrafurfumafeé-
dac, ipfum Deum videre poflit. Huiûfmodi mûri, huiuf-
modi mçnia diuina,haudquaquâflammis ablumucurtfed
magis magisq; firmâtur & ièruantur.Qubd fi quis fafeieu- Stipula,
lumftipularü quæ materia facilè abfumitur,igneq; con-
flagrat ( quemeunq; intelligere velimus, vtmeo iudicio
malorum operü copiam ) propria in animageftauerit, fimul
atq; ad ignem propiùs acceflèrit, conflagrarioné ferre
non porerit,proinde mulcabicur. Multâ verb hîc non,
vt quidam arbitrati funt,pro matetiæ conflagratio ne acci-
piendam puto,Ied pro eo qubd quis diuini luminis parti-
ceps hâudquaquam fiat, neq; creatoris fplendore dignus i
habeatur. F
Tabs ergo vir multabitur, & feruabitur. Quibus in ver- )
bis ineflè videcur contrarieras. Nam fi rtiulræ nomine pri- Multa.
uario luminis, homineq;Iàlücis,eiufdem luminis fruicio Salus.
intelligi debear, qui fieri poterie, vteodem cemporis m o-
mentoidem homo multetur & faluuseuadatîîcaq; feien-
dum eft, falutis emph afin hoc loco aliam eflè a b e a , quæ
vulgbinoleuit. Hoc enim loco verbü Seruari haudqua-
quam falutem promererifignificac, fed igné nô abfuroi,,
aur conflagrare : quandoquidem Aadamantem quoq; in Scruari-
ignelèruari dicimus : nonnullaq; animantia fornacibùs A^anus*
admotafèruari quodammodo dicuntur,quocies ignis ca- p ra|i(jas
lorem perferunt, nee vruntur autmutilanrür. Proinde &Pyicgo
lèruacus in igné is quoq; dici poteft, qui multatur ; cùm nos Prsefi-
præfèrtim fit immortali corporè præditus, quod necinci- ^es inCo-
fionibusvllis.nccaduftionibusobnoxiumeft. Q iib d au - fmur&ia
tem hoc ffenfu verbum Seruari capîatur.exeo pacet, q u o d fflÈM
fubiecit Apoftolus. Poftquàm enim dixit, Ipfeautem feruat
bitur, modum quoq; addidit^his verbis, tanquam per ignem:
nec enim inquit, præftantiore falute ; fed détérioré frue-
tu r,e a nimirum, quæ fie per ignem.
Origenes ergo hinc, vtdixi,arreptaoccafione,animas
priftino ftatui reftituendas elfe confirmât : dum luppliciü
illud, quod in fiteris Euangelijsæternüm dicitur, non mi-
nùs atq; gaudiùm perperam interpretatur : aperteque de-
monftratfore;vtanimæ quæ peccato lapfæ, materiam vi-
tiorum fibi aggeflèrint, tantifper in igné maneant, dum
vitiorumfuorumfordesabfuman'tur: qüibus abfumptis,
illæ denub feruabuntur : pofteaqu^m flammis excoiftæ& Efai. 66.
expurgatæ fiieririt, ita camen, vt vermis fine fine perma- Marc. 9.
neat, nec gehenna extinguatur, quemadmodu Dominus f
in Euangeiijsait, vt hoc padojfiimuletur in pofterum,re-
friceturq;memoriadiuinæhumanitatisinanimis, quæd i
perennibus hifee fupplieijs liberaræ fucrint.
*Tricefimafecunda, Pauli Samofateni. Ht vngumur.
T>AulUshicSamofatismMefopotamiaortuSjAntio€hiç
i- magnçprçfuitpoftDcmetrianuhfjdecimumquintum
eius vrbis Epifcopum : qui cum Zenobiæ obfeoueretur,
in abfurdiflimam hærefin prolapfus eft.Quç pbrrb de Ze-
nobiacircunferuntur, ita fehabent. Quo tempore Ga-
lienusValenanifilius Romanisimperabar, Macrinusin
euminfurrexit. Odennathusautem PalmyriæMetropo-
leos Arabiæ Princeps Galienum iuuabat.‘ quapropter hic
vidoria parta,adminiftrationem totius Orientis illi con-
ciedidit.
Cærerum Odennathoàdomefticiscæfo, nec ita mul-
tb poftGalieno vita defundo,fucceflîtin Imperiü Claudius,
que cum Periæ bello deuiciflènt, Zenobiam Oden-
Odennathus.
nathi coniugçSyriæPhæniciæq; præfecerunt. Cum vero
paulopoftipfc quoq; Claudiuse.viuisexceflîflèc,Aurélia
nus Imperator crcatus contra Zenobiam excrcitü mouir :
camq; capciuam abduxir. Huic e rg o ,quemadmodum(p*“hSa-
diximus, étiamnum praedidalocaregenri cum Paulus|mofaten‘
obfeqùi vellet, vt quæ Iudaifmumproficerctur, ipfe quo- |fis dogm'
quevnum eflè Deum docuir, q ui Pater, &Filius & r a*
______________ B b b 2 Spirtcus