Het is in de eerste dagen des jaars 1537 in Friesland uitgevaardigd, gelijk
blijkt uit het volgende:
Tan den jaere xv« ende xxviitich-
Tan desen jaere heeffc de Keyserlycke Mäyesteyt hyr in Trieslandt
doen oprichten die Ordonnantie van der Ewaluatien der Munthen /
by zyne Mäyesteyt in den jaere van xxi ordonneert, hluydt die
zelne ,zo hyr gepubliceert is.
Onszen Lienen ende Ghetronwen die Stedehoudere, President ende Lnyden van onszen
Baede in Trieslandt, saluyt ende dilectie. Alzo tot onszer kennisse ghecoemen is, dat
onsze laetste ordonnantie, opt stnok van onszer munten gecondicht, ende wtgeropen ouer
alle onsen Landen van herwaerts ouer, nyet zoe geobserneert noch onderhouden en zij, ende
dat die pennyngen van ghonde ende van zuluere van onszen slaegbe ende munte, ende
andere pennynghen, bij onse voersz. ordonnantie loep hebbende ende genalneert zijnde,
zedert die voersz. ordonnantie wuytghegheuen zijn gewest, ende noch daeghelijcx wnytghe-'
gheuen worden, tot meerderen ende hoegeren pryse, dan deselne ordonnantie inhoudt, dat
arger is, veele ende dinerse pennynghen van gbonde ende van zuluere van Prinoen ende
vreemden Gemeynten, als Oenerlandsche Gouden golden geconterfeyt, Geldersche ghulden,
Denentersche golden, Gampense, Swollensche, Vriese ende Eembdekens. ghuldenen, nyuwe
Ttrecbtsehe ghuldenen van Gronnynghen (1), Postulaeten van Gronnynghen, van Nynwe-
gen ende andere ghelijcke; oeck zylueren pennynghen als slaepers, setelers, snaphaenen,
deyne pennynkens mitten szwaerde, dubbelde ende inekele geconterfeyte stuuers, bij onszen
voersz. ordonnantie verboeden ende verolaert voer billioen; des nyetteghenstaende zo zijn zie
ghebrocht gewest, ende noch daeghelyckx ghebrooht worden, bij groete menniehte in onsen
voersz. Landen ende Heerlicheyden, ende worden wtgheghenen, ende bestaet tot veele hoe-
ghere ende meerderen pryse, dan zie na adnenante van den pennynghen, bij onszen voersz.
ordonnantie ghestdt, weerdich zijn; ende dat omme te gecrygen .die voersz. vorboeden lichte
monte ende pennynghen, enyghe hebben gegenen die ghnede goude ende zulueren pennynghen
van onszen slaeghe, ende andere penninghen bij onser voers. ordonnantie genalneert,
-nde hebben de ghefoert ende ghedreghen buyten onszen voersz. Landen, tot groeter cley-
lieheyt ende verachtinghe van onszen hoechheyt, schaede ende achterdeele van ons, ende
ran der ghemeender welnaert van onszen voersz. Landen ende Ondersaeten, ende van den
(1) Dear woordea van Gromynghen ¿¡ja M« stdlig ovirtollig ea Wj ver^siag ia dea tetrt geraakt. Over dm
vcrsciilleade maatsoortea a f c wij lager iots aaders mededeelea.
gheenen dyer verkeeren, die weluaert van den welcke eensdeels hangt opt stuck van der
munte, ende op die ghuede policie ende reghule van der zeluer; ende dat de voersz. on-
gereghelthede ende ghebreck geprocedeert, ende ghesproeten zoude weesen, eensdeels ter
causa van - den oerloeghe in onszen voersz. Landen, ende anderen daer omtrent, ende bij
der menniehte. van Cöepluyden ende andere vreembde Wüytlandsche,. die in onszen Landen
verkeert hebben, van denwelken enyghe gheso.cht hebben ende soecken, mitten ghelde huere
proiijt te doene , 'ende andere Wisselaers , Taeffeliers ende, Ghoudtsmeden ommeghaende ,
ende hen ghenèrende mitten coepmanschap van goude ende zulueren, hebben ghecocht die
ghuede ghou de ende zulueren pennynghen ,? excederende ende meer dan huer gewichte we-
ghende, ende profijt en vordels gegeuen den gheenen, diese hadden, ofte hem brochten,
ende bij diuerse anderen midâëlen; ende noch ¡meer zall wesen, indyen datter nyet haes-
telycken inné geremedièert en worde ; begerende daerinne te verseen tot conseruatie ende
bewaernisse van < onser hoecheyt , ende profijte van der ghemeener weluaert van onszen
voersz; Landen ende Ondersaeten, ende andere daer verkerende; wij hyer op ghehat’t aduys
van ’t meestendeell van der Staeten van onszen Landen van herwaerts ouer, van den Ge-
committeérden ende Generale meesters op *t stuck van onser munten, ende andere geëxpri-
menteért , ende hen verstaende opt stuck van der munte > ende van den luyden van onszen
Raedenende enyghe van onszen Rekenynghen, na veele ende diuerse communicatien hyer
op geh'ouden in diuerse Pleckèn, bij deliberatie van Onse zèer beminde Trouwe ende Moeye,
die Eertzshartöghinne van Oèstenrijcke, Hartoginne ende Grauinne van Burgoingnen &c.
van onszen weghen Regente ende Gouuernante in onszen Landen van herwaerts ouer , ten
adüyse^van den Princen ende Heeren van pnszen Bloedé, van den Ridders van onszer
Oerdene, van den hoéfden ende luyden van onszett secreten Raede, ende van onszer Ei-
nantie, neffens haer wesende, hebben geordonneert, ende ordonneren voer statuyt, edict
ende ghebot.
Eerst, dat, van den Isten daeghe van Januario naestcommende tot den laetsten van Ee-
bruario daer liae volgende incluys, den ghouden ende zulueren pennynghen, hyr na verclaert
en gespecificeert,. by maniéré van’ prouisie; tollerantie ende ghedoeghsaemheyt zullen lpep
ende ghanck hebben in onszen voersz. Landen, te wetene die Reael van fijneri ghoude van
onszen slaeghe, van xi/vi int merck, liviiJ stuuers ; den haluen 'Reael van lx x j vierndel
int inerck, xxxinj stuuers; den CärqlüSghulderi; van• LXxxnjj in ’t merck, XXI15 stuuers,;,
t ghulden Tlies, van xiiijJ int merck, lv ij stuuers ; den gröeten ïteael van Oestenrijck,
van xvij int merck, x rinsche ghulden; den haluen nae aduenant; den Noebel metter
roese, van xxxu int marck, m j ghulden XŸ115 stuuer; die halue ende viemdeel nae aduenant;
die Henry eus Noebel, van xxxvi int inerck, m j ghulden vi stuuers; die haluen ende
■ 22*