hundert en sesse vp de marck ghaen solen ende sali holde negen craefc sunder argelisfc Jn
Orkonde hebn wy onss Stad Secreet Segel benede an dessen brieff gehange Ghegeuen inde
Jae ons hen dusent vijfhundert ende twe vp Sunte Johafies auet toe mydsomer.
1504. Woensdag voor Palm. *
Wy Borgemeiste ende Raed der Stad Groningen bekenne en betuge myt dessen opene
breue vor ons ende onse nakomelinge dat wy Cornelijs vä leide de Muntmeister gegont en
togestaen hebn vp onss Stad m’u.te golt en syluer toe müte jn nagesoreuener manen Jnde
eersten sal he ghuldene müte daer aff dat marck sal holden achteyn craet en twe greyn
ffyns en derselue ghuldene solen jnde marck colsch ghaen dreentsouentich en daer aff sali he
toe sleetschatte geuen vS de marck enen halue gulde vorss. Jtem syluer sali he müten
en slaen stuuers en jaghers en anders neet na de oükompste wy voertijdes myt em gemaket
hebn na vermöge onse segele en breue he daer vp ontfange heuet wtgesecht dat he vande
sleetschat daer aff neet meer dan een krüstert vant marck geuen sali Des so hebn wy em
oeck togestaen to vermuten twe hundert marck syluers jn halue krüsterte vande welken
nochtans dat stucke soe guet sali wesen als vyff cleyne groetkens de welke Cornelijs vorss.
voertijdes vp onse müte gemütet heuet en vanden halue krüsterten sali he geen sleetschat
geuen sunder argelist dat Orkonde wy myt onser Stad Secreet Ghegeue jnde jae ons hen
dusent vij ff hundert eH vier des wondesdages voer palme.
Het blijkt echter uit het volgende stuk, dat bovengemelde Muntmeester
Comelis van Leiden zieh later ongeoorloofde winsten op den muntslag heeft
veroorloofd, en deswegens de vlugt heeft moeten nemen (de bedoelde munten
znllen die zijnwelke onder Graaf Edzard vervaardigd werden, straks te be-
schrijven):
Register van het Archief, nr. 24.
1550. St. Ma/riae Magdalenae avoncl.
Jacob Prengher Richter ijn Bellinghewolt van weghen des Edelen ende Wallgheboern
Heren Hem Kaerl, Yriheer tho Tautenburch, Heer tho Wedde ende Westerwoldingher
landt etc. Betueghe ende certificeer yn ende voermijdtz desen openen breue voer de rechte
waerheijt, Woe voer mij ijn eghener personen ijs ersehenen, de Ersame Hinrick van Lochum
mijns amptz vndersate olt ouer tnegentich Jaern, Nochtantz synner sijnne wittich, offt he
men dartich Jaern olt weer, Ende tueghede mijt vpgherichteden vingheren gestauedes edes
lijffliken ijnden hillighen swerende, Szo he daer tho van mij durch Jnstantie der Erbaren
ende Yorsichtighen heren Borghermester ende Raedt der Stadt Groenninghen gheesschet
ghedaghet ende vormaent was, Dat hem wall ijndachtich ende kundich ijs, Dat salighe
Cornelius van Leijden der voerghesz. Stadt Groenninghen een deel Jaern muntemester ijs^
ghewest, Ende deselue Cornelius ijs gheschulden vanden Bouwmester Johan Braemsche voer
een valschen Muntemester ende een deeff Ende boet daervp synen voet, ende wolde hem
dat oeck ouer brenghen. Als sich -nu Cornelius voerghesz der scheldijnghe haluen voer
Graúe Edzart van Oestfrieszlandt de do Heer tho Groenninghen was, voerandtwoerden ende
vordedijnghen solde vp enen bestembden dach, ijs he .voervluchtich gheworden, ende neet
Compareert Waer ouer de Graue van Oestfrieszlanndt Cornelius voerghesz bij sijnen boden
Otto Hoetfilter tho Collen naegheschickt ende hem ijneysschen laten, Ende he ijs wtghe-
bleuen. Sunder alle arghelist tueghe als dese voerghesz eedt ende tuechnisse. gheschach
Hijer bij ghewest sijn, Geerdt Hewens, Johan Etkens, ende Sebe luppens; Szo men dan
schijn der waerheijt behoirt tho gheuen, als men daer tho requireert ende vormaent wordt
ghelick ick nu ghedaen, heb ick Jacob Prengher richter voerghesz daer vm mijn Seghell an
desen breeff ghehanghen. Inden Jaer vnsz Heren Dusent vyffhundert ende vyfftich Yp
sunte Marie Magdalenen auendt.
Naar de oorspronkelijke verzegeling met een uithangend zegel in
groen was, berustende in het Archief der stad Groningen.
N° 86 is een dubbele jager (1), in type gelijk aan N° 76. Het omschrift is :
^ SHOXMWÄ % HOV2S % GROHIGSßSIS *
Op de kz. in den binnenrand:
* D I x?; * raec | a a c c ^ | a v i n
( 1 ) De Groninger Jagers, vroeger gemunt bij Mattheus tijden (d. i. van 1 4 7 0 tot 1 4 9 0 ) ,
golden «tynde half plak.» d. i. 9 * plak, zie w ic h e r s .
In dit tijdvak zijn er, misschien door bedrog, ook ligte penningen gemunt, zoo als
zulks dikwerf voorkomt. Men had toen minder gelègenheid om zulks voor te komen, om-
dat de Stempelkunst minder bekend was, en al het muntwerk den Muntmeesters toebehoor-
de. Wij treffen van dit bedrog ook nog in latere tijden voorbeelden aan, daar de Stads
resolutien van 1 1 Sept. 1 5 6 2 en 1 2 Oct. 1 5 6 3 aantoonen, dat ook de toenmalige Muntmeester
werd afgezet: Behoudens de Stadt naa/r pryseringe am zig het Sleeschot en de
mmte yzers. Zie w ic h e r s t. a. p. bl. 1 1 3 , 1 1 4 .
De Groninger stuiver of dusgenaamde Vleemsche stond tot den Brabandschen als 4 : 3 ,
zoodat 4 0 0 0 Yleemschen of 3 0 0 0 Brab. Stuivers beide de som van 1 5 0 guldens uitmaak