* HEINI . . . S RE.
Van N’ 2 :
% HENRICVS RE. .
Dat van N* 1 op de kz. :
BODTIS V VE (RT).
Van N* 2 (de bovenzijde verkeerd of retrograde te lezen) :
BODTISWER.
De beide muntjes berusten in bet Koninklijk Kabinet te Koppenhagen (1 ),
en zijn het eerst door den Heer d i r k s in de vrije Fries bekend gemaakt.
N° 3 , een denarius, in het rijke Kabinet van den Heer j . a . s t r i c k e r te
’sGravenhage voorhanden, en door Z. Ed. welwillend ter afteekening gezonden,
werd door ons, tijdens het in plaat brengen der. munt, toegeschreven aan Bolsward,
als zijnde eene dier nabooUingen van de munten dezer stad, hoedamge
Dr. k o e h n e vermeldt, en er ook eenige beschrijft op bl. 429 zijner boven aan-
gehaalde Verhandeling in de Mémoires de la Société de St. Petersbourg.
De zilveren penning heeft op de vz. tot omschrift {retrograde)-.
►J. HENRICVS E
en op de kz. :
BOINFIVT
zoodat, nangfi-zien het ailes behalve eene nagemaakte munt of dusgenaamde contrefaçon
schijnt te zijn, wij hier misschien eene nieuwe muntplaats, en wel
Bonfu/rt (Bomfurt?), aantreffen, thans Bornwert geheeten, en vermeld door
Mr. i . p h . c. v a n d e n b e r g h op bl. 139 van zijn Iiandboeh, als in het voor-
malige Ostraga of Oostergoo gelegen hebbende (2). A. J . v a n d e r a a be-
rigt in zijn Woordenboek op het artikel Bornwerd of wird, dat er vroeger
(1) Zij waren bij Yalloo in Jütland gevonden, en door den Justitieraad thom sen aan
den Heer d ir k s in teekening medegedeeld geworden. . . .
(2) Bij deze gelegenheid moeten wij nog vermelden, dat Dr. Iok e r ste a tin g h m zyn
Almäe Staat en Gesehiedenis des Yaderlmds, 11« Deel 2« Stuk, van gevoelen is , dat
het door Mr. van den bergh op bl. 138 vermelde Tippencheim of BipUngheim, in de
gouw Tokmgen, thans Tilma zoude heeten, en- dat Walthern niet het tegenwooldige
lYouterswoude bij Bokkum, maar OudrJVonde zoude zijn.
onderscheidene adellijke staten stonden, onder anderen eene ten zuiden van de
kerk, waar nog een boerenhuis op eene wier gevonden wordt. In eene dier
vroegere staten of stinsen zoude de munt geslagen kunnen zijn.
Doch gaan wij over tot de menigvuldige munten van Leeuwarden, door ons
afgebeeld.
Alvorens echter iets over de oudheid van Leeuwarden. De schranderheid van
den Heer dirks heeft den Heer van den bergh voorgelicht. Deze laatste vermeldt
in zijn Handboek (1), als in Oostergoo hebbende gelegen: Lintawrde,
waarschijnlijk Leeuwarden. Even als van Hindahlop Hinlopen werd, zegt hij, kan
IÄntawrde tot IAunwerd en later tot Leeuwarden verbasterd zijn. Intwee brieven
van 1149 heet het parochia Lienward, en dit hield men tot nog toe voor het oudste
berigt over die stad. Is echter de meening van den Heer dirks gegrond, dan
klimt haar oorsprong tot in de achtste eeuw op. Berthol et in zijne Hist, de
Luwembowg, IV, 128; verhaalt nog, dat na een kapittel van Corvey, door een
der pauselijke legaten gehouden, deze den Corveyschen abt hen d r ik in 1146
te Paderborn afzette wegens simonie, gepleegd bij den verkoop der kerk van
Unwert, maar hij geeft geene bronnen op. In de elfde eeuw treffen wij Leeuwarden
onder den naam van IAunvert (dat somtijds geheel verbasterd is) als
muntplaats aan, maar waarschijnlijk, zegt v. d . b e r g h , is dit valsche munt,
of althans niet op openbaar gezag geslagen, want wij hebben gezien, dat
Dokkum de hoofdplaats was en dat ook daar toen gemunt is, waarvan nog
een aantal stukken met het opschrift Doccugga overig zijn (2).
Zien wij thans wat Mr. j . d irk s aanleiding gaf om over de oudheid van
Leeuwarden te handelen. Twee muntjes, van verschillenden Stempel, met
LIVNVSRT, kwamen in 1845 tot zijne kennis; het eene, in teekening, uit het
(1) Bl. 139 uit de Traditiones Fuldenses.
(2) Men vergnnne ons hierop de volgende aanmerking:
Niet alleen op foo/ifplaatsen, maar vooral op marhtplaatsen was destijds behoefte aan eene
Munt. De Jigging van Leeuwarden midden in het land, moest, als op een centraal punt,
aldaar eene belangrijke markt doen' vestigen. Door die markt werd bet de hoofdplaats van
Friesland, en de talrijke Varianten der munt getuigen van hare belangrijkheid. Vergelijk
boven bl. 48 over Bolsward als marktplaats.