■wesende, te vneren oft transporteren in de voirser. munte van Nyemegen, van den Steden
ende Heeren bouen genoempt, oft andere, noch oick eenyge van deselve penningen, ge-
smolten in masse oft lyngoens, ten seinen eynde, op t e ‘verbenrte van hondert goude
Bealen van elok marck gondts, ende van twintioh gouden Bealen. voir elok marck zil-
uers, ende van meer ofte min nae adnenant, voir d eerste reyse dat t selue gebeuren
sonde, ende voir die tweede reyse aen den lyfue gestraft te worden, oft andersins arbi-
traelycken nae de gelegentheyt van der zaecke, enz. enz.
Volgen weder allerlei strenge bedreigingen tegen de verschallende overtreders.
Na een afschrift uit de Secretane van Branequeradeel.
Wat de Koning en zijne Dienaren ook bfedreigden, het ging toen gelijk steeds ;
niettegenstaande de sterkste verbodsbepalingen zocht de mensch zijn voordeel,
ook in de Munt. Van d a a r, dat men niet alleen voortging het te Nymegen, te
Batenburg, te ’sH e e ren b e rg , te Deventer en te Reckheim geslagene ge ld , dat
van mindere waarde was dan de munt der Nederlandsohe Hertogdommen en
Graafsohappen, overal in Nederland, en dus ook in Friesland, binnen te voeren,
maar dat ook weder nieuwe desbegeerigen opstonden, te weten de Abdis van
T h om, in Limburg, en de Heer van Gronsfeld, in het zelfde Gewest.
Van da a r, dat op den 36 November 1 5 5 8 , dus sléchts naauwelijks dertien
maanden na de laatstvorige strenge afkondiging, al weder de volgende noodig was :
By den Coninck.
Onsen lieuen ende getronwen Bidder van onser Ordene, Stadhouder ende Oapiteyn
Generaei van onsen landen van Vrieslant, Ouerijssel, Groeninghen ende Lingben, Heeren
Jojian van Ligne, Graeue van Aremberge, saluyt: Al eest soe, dat wy by andere onse
opene brieue, in date van 10 Nov. 1556 lestleden, ende om die redenen daer irne be-
greepen, op zeeckere groote penen, daer toe gestelt, verboden hebben, in deese onse
Landen van herwertsonére eenyge nienwe mnnte té begeuen, soe wel die geene, daer iime
genoempt, als andere, niet geeualueert noch toegelaten by die moderatie, hier voormaels
op t stack ende loep van der munten in onse voerscr. Landen van herwertsouere, ofte
by die continuatien, daer nae geuolcht, nytgeroepen ende gepubliceert, die. seine té èn
eynde verclaerende voer billoen; Des niet te min is t onser kennissen gecomen, dat niet
iegenstaende onse voirser. verboden ter contraríen, men dageliox herwertonere begeeft, soe
wel die goude penningen, gemunt zynde in der mnnte van den Heere van Batenborcb,
gecontrefeyt nae die croone ende ducaet van Italien (1), als by der Abdisse van Thoren,
gecontrefeyt nae den ducaet van Hongryen (2), ende dat voir denseinen prys, als die
voirser. Cronen ende Duoaeten by de voirser. moderatie geeualueert syn, hoewel die seine
stucken niet soe goet en syn van alloye, waer denr alle onse goet gont daegelicx in de
voirser. stucken verkeert,' ende geconsumeert wordt. Ende voerts zyn wy oick geinfor-
meert, dat die Heere van Gronsfelt by onser stadt van Mastricht alreede begonst heeft te
doen slaen eenen silneren penninck, gelyckende onsen haluen Beael, waer nyt naemaels
eene groote ongeregeltbeyt soude mögen rysen (8), ende waere te beduchten, dat indien
van onsent wegen daer inne.niet promptelicken versien en worde, die Coopluyden, soo
Duytsche-als andere, in onse munte huere stoffen ende materien gewoontlioken zynde te
leneren, om huer eygen prouffyt te doene, huere voirser. materien in vremde munten sou-
den transporteren om -onse restrictien te sohonwene, te weetene, van zeecker deel ende
portie van de voirser. materien in cleyne munten te moeten bekeeren ; daer by geuoecht,
dat die stadt, van Nyemegen, die voirn. Heere van Batenborcb, de Abdisse van Thoren,
dié Graue.van den Berge, Bencon (sie. voor Bechern), Oueryssel ende andere naebnren, ben
veruoirderende mnnte te. slaene, by snlcken exempel den voirser. silueren penninck sullèn
willen slaen, t welck wy, tot conseruatie ende bewaemisse van onser hoocheyt ende aucto-
riteyt, ende totten weluaeren.van onse voirser. Ondersaeten, geenssins en willen ofte denc-
ken toe lyden ofte toelaeten. Waeromme wy die saecken voirser. ouergemerckt, ende willende
daer inne versien ende remedieren, gehadt hier op eerst ende alnooren t adnys van — —
den Generaei Meesters van onser munte, v ontbieden ende benelen by desen, dat ghy ter-
stont ende sonder vertreok doet nytroepen ende publiceren, alomme binnen den steden,
vlecken ende plaetsen van onsen voirser. landen van Vrieslant, Ouerijssel, Groeningen ende
Lino-en, daer men gewoontlick is nytroepinge ende pnblicatien te doene, ende van onsen
wegen wel expresselicken verbieden ende interdieeren, dat niemant, van wat staete, quali-
teyt ofte conditie hy zy, onse Ondersaeten, oft andere in onsen voirser. Landen van herwertsouere
verkerende, bem voirtaen veruordere ende presumere, te presenteren, geuen,
ontfangen, uytgenen, Wisselen, oft onder hen bewaeren eenige van de voirser. nienwe gonde
oft siluere stacken, alreede geslaegen, ende die als noch souden moegen geslaegen worden
by die voirser. Heere, Vrouwe, oft andere, noch insgelycx eenige andere nyenwe goude
(1) Zie ze afgebeeld in onze Munten der Heeren en Steden van Gelderland. (Haarlem 1853), Pl. IX en X
N° 4—13.
(2) Wij hopen deze xnuntsoort af te beeiden in onze Munten der Heeren enz. van JBraband en Limburg.
(8) Ook deze munt hopen wij eenmaal mede te deelen in onze Munten der Heeren enz. van JBraband en Limburg.
83