säl ij greyn, ende ij pennigen op dy onss holdenen, ende dat silbergelt sal al to samerc
op Troysch gewichte gemunt wordenn; hy aal oeck onsen Genedigen Heren van elcker
marck goldes. . . . . goltfloreenen, ende von elcker marck Konix siluer v- stuuers to schle-
schat genen; desgelix sal hy dy golden ynd silnere pennigen nergens anders dan nae der
probe uit der bussen vorantworden; ende wart sack dat God guedichlich vorhoede, dat dy
munte ij greyn to krangk bevonden worde, nae uitwisinge der ordinancie, zo sal dy vor-
genombde. Muntemeister onsen Genedigen Heren i" goldfloreenen vorfallen zyn; werde hy
aver iij grein to krangk befunden, sal hy ons Genedigen Heeren ij" goltfloreen vorbort
hebben; met vi grein zal hy ons Gehedigen Heren viij" goltfloreenen vor pene schuldich
wesenn, doch hem alle ongefariicheit zynes remedie vorheholden, dwelck hy tot allen tyden,
als des nae Munters recht behort, tot zynen schoensten ende besten gebruikenn mach, ende
wart dat hier ferder gebreck, datter eyn zyne wercken to grouene befunden worde,.zal hy
ons Genedigen Heere lijff ende goet voerboert hebbenn; alle dy remedien zo dy-Muntemeister
gebruicken wort, sollen tot ons Genedigen Heeren profit geleuert worden; het sollen
oeck alle koepluiden offte andere, dy op vorsz. ons Genedigen Heren munte golt, siluer,
billion ofte garnal [grenaille, korrels goud - of zilver] brengen en leneren, desglix alle Muntgesellen
dy op vorsz. munte dienen, offte hören dienst biedenn, aff ende vor mennichlich
fry feylich geleyt ende vorsekert, doch alzo dat zy ons Gnedighen Heren openbare fyan.den
niet zyn; vorgenombde Hera Voydes Muntmeester, sampt zijne Hienaren, sal in desen
Lande oeck aller acCys befryet zyn, ende sust oeck aller fryheyt, dy ander Koning, Forsten
ende Heren Muntmesters von olden herkomen gebruicken, hebben, durende tot ons
Genedigen Heren gefallen;' dy welgedachten Muntmeister sal oeck vor ghymandes dan vor
ons om alle tospracken, zo ymant op hem to spreecken heft rechtes werden, ende dy Muntergesellen
soll ghymant anders wan den Wer dein to Richter hebben, alles trowlick ende
ongeuarlix. To orkunde -met ons Genedigen Heren anhangende insegel besegelt. Lnde
gegeuen to Lewarden den-iiij"" Septembry, Anno 5t0.
- Uit het 1“»“ Privilegie-Boek ’s Hofs van Vriesland,
fol. 143 verso.
Gelijk er bij alle Munthuizen een Waardijn moet. wezen, wiens pligt het is .
toezigt te hoüden over den Muntmeester en de overige Muntbeainbten, zoo werd
er ook een in de Leeuwardsche Munt benoemd, en wel zekere ijsbrand qolt-
schmitt , die den 26 November des bovengemelden jaars 1505 werd aangesteld.
Hij was een burger van Leeuwarden, een goudsmid, en kundig in het
muntwezen (1). Het schijnt dat de aanstelling van den Stempelsnijder aan de.
Munt, ook een gewigtig persoon, verloren is gegaan, Wij kunnen toch niet
aannemen, dat de Waardijn gelijktijdig dat ambt zoude bekleed hebben.
Wij laten hier de aanstelling van den Waardijn volgen:
Instructie en Commissie, van Ilsbrand Goltschmit als Wardein in de Munte.
(ScHWAETZENBEEG , I I , bl. 248.)
Den 26 November 1505.
Wy dy Regenten in Frieslanden &c. bekennen hier met opentlick, nadien vorsz. onszen
Gnedigen Herren een munte in deese Landen geordent, dar to men oock eenen Wardeen
gebruicken moet, dat wy tegenwordig zyner Forstelyke Geneden Ondersaten ende Borgeren
to Lewarden, Tsbrant Goltschmit tot eenen Wardein ordinirt ende gestelt, hem ouck alle
guldens dy op manieren als Korforst guldens, ouck dat'silvergelt, op werde des Dorluch-
tigen, Grotmechtigen Herren, Heeren Philips, Königk to Kastilgen &o. silvermuntz sal
gemacht worden, luit des Muntemeisters Commissie to werdiren, commission ende befel
■gedaen hebben in ende met crafft deses. brieffs, alzo dat vorsz. Tsbrant Wardein alle dy
muntysers in syner bewaringe hebben, ende wanneer dy Muntemeister dy penningen gemacht
ende geblanchert hefft, ouck dy ysersboge, sal hem dy Wardein alsulcke ysers leue-
ren, en anends zo by Munters twerck gedan, als dan dy ysers weer tot zyne handen ende'
in. zyn bewaringe nemen; dy-Wardein sal ouck vlitich opzien, dat dy werckluiden ende
Munters den Meister gheen 'ongelyck doen, ende twerck gelick behort wercken ende macken
, ende szo ouck eynigerhande twisten, schelingen ende gebrecken tusschen den Munters
gesellen ende werckluiden vorrysen wordenn; sal dy voorsz. Wardein ouer hör' volkome-
lick ende geheel to recht hebben.
Item, als dy penningen al gemacht, gemnnf ende bereit zyn, dy koeplniden ofte andre
dar met to betalen, szo sal dy Wardein uit den hoop des heele dagewercks een, twee-ofte
drie marck, daer nae dat werck groot is, wegenn, szo'hy dan. sülck gelt int gewichte.ende
int alloy alst behort finden wort, sal het den Jiuntemeister laten folgen, ist aber dat hy
sulcke marck geldes niet recht erfinden, het zy int gewichte off int alloy, zo moet dy Muntemeister'
dat gelt beteren, off weder schmeltenn.
Item, dy Wardeyn zal van elcke x marck goldes een gülden, ende von dy drie marck
siluer geldes eynen penning nemen, ende den sulfftigen in een busse in des Muntemeisters
(1) Birks, t. a. p. bl. 189.