166 der voorscr. stucken, van 8} grooten, oft 882 van de voorscr. halve stocken (1). -
Ende voorte alsoe die munte niet ghemaecten is om vercocht te worden, maer om tot
alle-dingheU prys te stellen (2 ),: verbieden w y -expresselieken 'allen- ende eenen yegelicken,
eenige geraunten goude oft ziluere stucken te coopen oft veroopen, aen wyen dattet zy.
Ende -aengaende die stoffe oft materien van gout oft ziluere, wesende im masse oft on-
gemunt, verbieden wy die te coopen oft vercoopen tot hogeren pryse dan t zelue toegelaten
ende gopermitteert is, ende dan men daer aff betaelt in onse Munten, wolgende d ordon-
nancie ende instructie daer op gemaeokt, op pene van confiscate, van de voorscr. stucken
oft penningen, materie oft stoffe, ende de boete van t dubbel van den prys van de stucken
oft penningen endematerien- voorschr. so wel ton laste van dim Gooper als Vercooper, elek
voor al voor d eerste reyse, ende t dubbel van dien voor de tweede contrauenbe, ende
voor die derde feyse op arbitrate -straff ende correctie; verbiedende oeek daeromme,^dat
egeen Maeckelaer oft andere, wye hy zy, voortaen egeen makelinge en sal moegen doen
de voorscr. goude oft ziluere stucken, .stoffe oft materie, tzy dat hy daer aff profyt treckt
oft niet, op peene, voir d eerste reyse van de boete. ende amende van 10 -gouden realen,
voir die tweede reyse van t dubbel, ende die derde reyse opt Elloryn :(S) gestelt te worden
den tyt van 2 vren, bouen die voorschr. dubbel boete ende amende
Ende vöirts verbieden ende interdiceeren wy wel expresselycken allen ende een yegelicken,
te vueren, dragen, oft doen vueren oft-dragen vuyt onse voorschr. Lande van herw. in
vrempde Munte, eenighe goude oft ziluere penningen'van onsen slage oft andere, noch
eenigerhande materie, in masse- oft lingoenen, ofte bequaem om munte daer aff te slaen,
van wat sorte tselfde zy, op -verbeurte van den voorschr. stucken ende Stoffe, ende te be-
taelen 100 gouden realen voor elck marck gouts, ende van-20 gouden realen voor dck
marck ziluere, meer oft min, nae aduenant van t gewichte ende weerde van deselfde stoffe,
voir die eerste reyse,-ende voir die-tweede reyse, enz. enz.
Volgen weder de allerstrengste bedreigingen.
2ir£ — ä a° ü iSÉIfl Pi Iace_
f e i S ® - . > 1.1.:» J n h n nm v awm llftluiftTfiTl.
111 lein n u u u o g iip --------- .------------ “
men, äst gelästukken onSer de koopwaren beiooien.
(S) d. i. am de katk, gelijk men later gewoon was te zeggen.
Voirts meer hebben wy oick yerbooden , ende verbieden by desen allen onsen Ondersaten
ende andere, van wat state, qualiteyt oft condioie die zyn-, eenighe goude oft'ziluere pen-
ningen te schroyen oft die te wasschen mit sterok water; cyment oft anderssins, noch die
selue te soulderen (1), vergulden, oft t gewicht van dien te vermeerderen oft verminderen,
op verbuerte van lyff ende-guet, daer confiseatie-etadt grypt; ordinerende enen yegelicken,
goede endé sorchfnldige'toesioht te nemen op die gheene, die hen-sullen willen.geuen-oft
pnteren,' zulcke geschröyde' oft valsehe ; .penningen gesauldeert, vergalt1, oft int gewicht
vermeerdert oft vermindert te hebben, ende deselue den Officier -aenbringhen, om ghepu-
nyeert ende gestraft te worden soe- t behbiren sal, ■
Wordt weder strenge straf bedreigd — »by confiseatie van lyf ende guet
tegen de overtreders» — en vervolgens lezen wij:
Ende om ’t voirscr. bedroch ende suspitie van dyen des te lichtelicker te moegen
schouwen ende euiteren, hèbben wy insgelicx verboden ende gheinterdiceert.4^,-jiyp-
mant, t zy Meester generael, oft particulier Wardeynvan der ,|funte, Essayeur, Mpnter
oft andere, in zyn huys oft anderssins en sal moegen'hebben smeltbouens (sic), om gout
oft ziluere to smelten, oft essay te doene, ende indien yemantoflte;zehre hpgft,.dqj; hyt die
van stonden aen afbreecke, bebaluen die Goudtsmeden in .lupi, winckelen, om hen daer
mede ,te behelpen. int stuck ende exercitie yan hun ambacht, ende niet yoirder; ordinerende
dat aile die e s s a y e n oft smeltinghen van gout oft ziluer, ghedaen sullen worden ijerplaet-
sen van'onse Munten, op pene, daer aff'arbitràlÿekén gestraft te worden1 (2).
Ende ten eynde dat van dese önse! iegenwoordige • ordinancie, verbot ende inhibitie,
nyemandt ignorantie-en-soude moeghen pretenderen ; soe ontbiedën ende bauelen wy y;wel
expresselycken by desen, dat.ghy terstondt ende Sonder vertréck :deselue doet kundighen,
vuytroepen ende publiceren alomme binnen die steeden.ende ivlecken. van-onse voirn. landen
van Vrieslant, Oueryssel, Groningen - ende Lingen, daer men gewoontlick is vuytioepingen
ende publioatien te doene;- doende oick t inhouden.van desen vuytroepen ende publiceren op
de 4 houcken ende cruysstraten van eleker Stadt, op dat t gemeyn volck daer:van te beter
bericht ènde gheaduerteert mach worden; ende, enz. enz.
Volgen nog eenige strenge-bepalingen omtrent hpt. eeii en ander.,, en eindelijk :
(1) Ten einde eene gouden munt, die te ligt'was of geworden was, op het thans door de wet bepaalde gewigt
te kunnen mtgeven, tragt men er soms wel eens een klein stnkje gouds buiten aan; -dit is bet bier bedoelde
soulderen. Wy hebben eens zulk eene uit- de zestiende eenw overgeblevene munt gezien.
, (2) Hieruit meenen wy te mögen opmaken, datook Lands Ambtenaren wd eeijs - in die dagen Landsmunt versmolten,
om de daarvan voortkomende baren elders te verkoopen.