De Dalers van der stadt van Hildescheyn (sic!) mit t beelt van onser Lieuer Vrouwea
in een Sonne, mytter inscriptie: m a r ia m a t e r d o m in i ; en ouer d ander zyde: d a p a -
CEM DOMINE CIUITATI HILDESCHEYN (sic!) (1).:
De Dalers, in den Coninckrycken van Denemarcken, Sweden ende Poelen geslagen.
Item, die Dalers van den Switsers, hebbende ouer d een zyde t beelt van Sinte Marten,
myt die inscriptie: s a n c t ü s m a r t in u s e p i s c o p u s ; ende ouer d ander zyde de wapenen
van die Steden, myt die inscriptie: u r a n ie z u it u n d e r w a l d e .
Insgelicx die Dalers van Schaffhausen.
Item, die Dalers van der stadt^van Bazel, hebbende ouer d een zyde eenen Staff, myt
die inscriptie; mo. n o . v r b i s . b a s il i e n s i s ; ende- ouer d ander zyde eenen Arent, myt
die inscriptie, d o m in e c o n s e r v a n o s i n pacje. Alle welcke wy verboden ende geset
hebben, verbieden ende setten by deesen voir billoen.
Yerbiedende voorts, ende interdicerende eenen, yegelicken, . geduerende den voorscreuen
tyt eenige van de voorscreuen gouden ende silueren penningen tot hoogeren pryse uyt te
geuen, presenteren ofte wisselen dan die by deese- onse iegenwoirdige moderatie geualueert
zyn, op te pene, enz. enz.
waarop weder de gewone harde en strenge bedreigingen volgen.
Op den 5 October .1552 moest men andermaal zieh met de muntzaak be^-
moeijen, waaruit al weder blijkt het gebrek aan voldoende nationale geldspecien
in de Nederlanden te dier tijde.
By den Keyser.
Onsen lieuen ende getrouwen, die Stadhouder, President ende Luyden van onsen Baede
in Yrieslant, saluyt ende dilectie: Al eest, dat wy in de maendt van Meye lestleden
hebben doen continueren ende verlengen die moderatie, by ons gemaickt in de voirgaende
maent van Mcerte opt stuck ende loop van der munten van herwertsouere, duerende onse
voirschreuen continuatie totten eersten van desen iegenwoirdiger maent van Octobri, in
meeningen, denseluen dach ouerstreecken zynde, die permissie ende ordonnantie, gemaickt
op. t voirscreuen stuck van der munten in t jaer xvc acht en viertich lestleden scerpe-
lycken te doen onderhouden: Des nochtans nyet tegenstaende, aenmerckende die gelegent-
heyt ende dispositie van den iegenwoirdigen tyt, hebben wy om seeckere merckelycke
(1) Niet aldos zal er waarschijnlijk in het oorspronkelijke gestaan hebben. Het Friesche Charterhoek is slor-
dig behandeld.
redenen, ons daer toe mouerende, by aduyse enz. — van noode bevonden, de voirscreuen
moderatie als noch een weynich tyts ganck ende loop te laeten hebben; Ende nyet te min,
behoirlicken'geinformeert zynde, dat, mitsdien wy by die selue moderatie toegelaten hadden
dat alle Dalers, zoo wel die gene, in onse voirscreuen permissie van den jaere 48 begrepen
zynde, als andere, uytgenomen ende gereserueert eenyge, specialycken ende in t lange in
deselue uytgedruckt ende geexprimeert, zouden moegen ontfangen ende uytgegeuen worden,
ten pryse,'daer toe gestelt, te wetene, voir 29 stuuers; eenyge Persoonen, hun eygen ende
particulier prouffyt soeckende, tot grooter schaede, achterdeelen ende verlies van der ge-
meene weluaert, geoirsaekt zyn geweest heu te veruoirderen, die goede ende beste Dalers,
ende andere onse siluere munten te doen smelten , omme daer van andere nyeuwe Dalers van
minderen pryse ende weerde te doen slaene; nyet tegenstaende d ordonnantie ende verbot,
by ons gemaickt in der qualiteyt van Boomsch Keyser, by aduyse van den Staeten des
Heyligen Bycx, dat men nyet meer eenige Dalers en zoude moegen slaen, mair hen regu-
leren nae uytwysen van zeeckere onse ordonnantie, binnen onser ende des Heyligen Bycx-
stadt van Ausburch, in t jaer xvc een ende vyftich lestleden gemaickt, ende dat men
voirtaen öp t stuck van der munten eenen zeeckeren nyeuwen voet zoude moeten onderhol-
den; Insgelicx dat ouermidts die menichte ende diuersiteyt, zoe wel van der munten slach,
figuere, als van den alloye der voirscreuen Dalers, t gemeen volck de oude ende goede
uytten nyeuwen ende quaden nyet onderkennen en kan, daer by geuoecht, dat veele andere
vreemde munten , nyet corresponderende totten pryse,' weerde ende alloye van den .geenen
van herwertsouere, dagelicx in desen Landen gebrocht worden, ende dat men merckelicken
siet , dat de goede munte, van die stucken van 4 stuuers ende anderen van . herwertsouere,
verloren, vermindert, ende by den gheenen die de voorscreuen nyeuwe Dalers ende; andere
nyeuwe munten doen slaen, vervuert ende getransporteert worden: Soo ist, dat wy die
saecken voirsöreueir, ende andere, ons daer to,e mouerende; hebben wy verboden, ende verbieden
generalicken alle Dalers, zoo wel die 24, in onse voirscreuen permissie van den
jaere 48 begrepen; mytsgaders die geene, die tot Nymwegen, Deuenter, Campen ende Swol
gemunt ende geslagen zyn, als alle andere, van wat slaege dat die syn, die selue verehrende
ende steilende by desen voir billoen, sonder dat men die van nv voirtaen eeniebsins
sal moegen uytgeuen, ofte betaelinge daermede doen, ’t zy vöir 29 stuuers, oft anderen
minderen pryse, ende dat beginnende«binnen drie weecken nae de, publicatie van desen,.op
te pene, in onse voorscreuen leste continuacie, van der maent van Meye, ende andere onse
voirgaende ordonnancien ende placcaten begrepen: Des nyet te min, op dat die geene, die
eenyge selue Dalers oft andere siluere munte, by deselue onse ordonnantien ende permissien
nyet geualueert zynde, souden moegen hebben kunnen uytgeuen, minder, schaede ende
30