Seelant, van Perrette (1), van Haguenault, van Namen ende van Zutphen, Prince van
Zwaue, Marcgraue des Heyliohs Rycx, Heere van Vrieslant, van Salins, van Mechelen,
ende Dominateur in Azie ende Affricque, allen den ghenen die dese jegewoirdige zullen
zien , saluÿt; doen te wetene: Dat om *t goede rapport ende aenbringen, ons gedaen van
den Persoon van Vranck van Papeuelt, ende van zynder const, nutheyt ende experience
in faite van der monte, wy den seinen Vra/ncTc volcomelyck betrouwende zynder rechtuaer-
dicheyt ende goede emsticheyt, gehadt *t aduis, eerst van onsen lieuen ende getrouwen,
den Generalen Meesters van onsen munten, ende voirts van den Hooft ende Trésorier Generaei
van onse Finantien, gestelt, gecommitteert ende geordonneert hebben, stellen, com-
mitteren ende ordonneren mits desen onsen brieue, in *t officie van Meester particulier van
onser munte van Vrieslant, als nv geordonneert in ons stad van Leeuwaerden, hem geuende
volcomen macht, auctoriteyt ende Sonderling beuel, ’t voersz. officie, te houden, bewaeren
ende bedienen, ons recht, hoecheyt ende sleyschat getrouwelyck te voirderen, te bewaeren
ende t’onderhouden, ende dit voer den tyt ende termyn van drie jaeren lanck gedue-
rende, alleenlick, die innegaen ende beginnen zullen ten dage van de eerste deliurancie,
die men in deselue munte doen sal van eenige gemunte penningen, het zy van goude oft
van siluere, welcke penningen by den seluen Muntmeesters gewrocht ende gemunt zullen
worden, van alsulcken alloy ende gewichte, ende tot alsulcke remedien, gelyck als die
anderen Muntmeesters in anderen Munten van dese onse Nederlanden doen, ende vöerts te
doene dat een guede ende getrouwe Meester particulier voirscreuen schuldich is ende be-
hoert te doene, al nae de artykelen ende punten, begrepen in de instructie, die hy daer
op ontfaen heeft van Thomas Gramaye, een van den voirsz. Generaelen van onsen munten
totten wedden van hondert ende twintich ponden, van veertich grooten onses Vlaemscher
munte *t pont (2), sjaers, de voorsz. drie jaeren geduerende, dair aff hy betaelt zal wordden
by zynen handen, ende van den penningen, commende van onse heerlycke recht ende
prouffyte, ende voerts tot dien eeren, vryheyden, nutscappen, proflÿten ende veruallen als
(1) In de plaats van Ferrette staat in een volgend stuk : Phiert.
(2) Gelijk men weet, althans zij weten, die in Zuid-Holland in den handel met landlieden te doen hebben (omirent
andere Gewesten können wij zulks niet verzekeren), is het overonde gebruik van met ponden te rekenen, nog
wel eens in gebrnik. Men spreekt van eene koe, een paard van twintig, dertig pond; ieder pond nu vertegen-
woordigt in de gedachte des sprekers eene som van zes gülden. Maar weinig, ja wij mögen wel zeggen in het geheel
niet, kent hij den oorsprong zijner nitdrokking. Oudtijds had men niet dan zeer kleine muntjes (deniers en obolen
of heele en halve zilveren penningen). Wanneer men nu met groote sommen handelde, sprak men van ponden
Vlaamsche, ponden Hollandsche, ponden Utrechtsche, ponden Deventersche penningengi l i f niet minder van Leu-
vensche, enz. Ieder pond nu bevatte 240 deniers of penningen, waarvan er weder twaalf in een schelling gingen;
en twintig schellingen maakten een pond. Ter markt te Amsterdam geeft men den prijs van het koolzaad, per
last, nog bij ponden Vlaamsch aan.
daer toe staen ende behoiren, waer vp, ende van hem wel ende dueehdelyck te quiten int
exerceeren van de voorsz. officie, de voom. Vranck van Papeuelt gehouden werdt, den be-
hoerlycken eedt by hem gedaen, den vierden dach van Aprili lestleden, in handen van
onsen lieuen ende getrouwen Bidder ende Gouuerneur van Vrieslant, den Heere van Tautenburg
, te vernyeuwen, die wy daertoe committeren : Ontbieden daerom ende beuelen onsen
voorsz. Gouuerneur van Vrieslant, dat den eedt vemyeut, by den voirn. Vranck van Pa-
peuelt als voorsz. es, hy hem stelle ende zette, van onsen wegen, in de possessie ende
gebruyckenisse van de voorsz. officie van Meester particülier van onse voorsz. munte in
Vrieslant, tot Leeuwaerden geordonneert, ende van dien, mitsgaders van den eeren, vry-
heden, nutscappen, proffyten ende veruallen voorscreven, hy ons voorsz. Generaei ende alle
anderen onse Bichteren, Justicieren ende ondersaten dient aengaen mach, doen, laeten
ende gedoogen den voirnfc Vranck van Papeuelt, rustelyck, vredelyck ende volcomelyck
genyeten ende gebruycken, cesserende alle beletten ende wederseggen ter contrarien; beuelen
voirts onsen lieuen ende getrouwen, die Lnyden van onse Bekeninge in den Hage, dat
zy in de rekenning, die deselve Vranck ter canse van onse voirsz. heerlycke rechten ende
proffyten in onse voorsz. munte in Vrieslant, voir hemluyden doen zal alle jairen, lyden
ende passeren in uitgeuen de voorsz. wedden van hondert ende twintich ponden, de voorsz.
drie jaeren geduerende, mits ouerbrengende dese onse brief, vidimus oft copia autentycke
van dien, voor een ende d’eerste reyse alleenlyck, want ons alsoo gelieft. Des t’orconde
hebben wy onsen zegil hier aen doen hangen. Gegeuen- in onse stadt van Mechelen den
n n äen dach van Meye in ’t jaer ons Heeren duysent vyfhondert zeuen ende twintich; ende
van onsen Bycken, te wetene van den Boomschen ende Germanie d’achste, ende van Castille
ende andere d’elfste. (Opten ploye staet gescreuen) By den Keyser, de Graue » an
Hoechstmten, Hoeft van de Pinancien, den Heere van Neufville, Bidder, Tresorier Generaei
ende andere jegenwoerdich, (ondergeteyckent) L. Dublionl. (Noch staet op ten
mSSe gescreuen) ’t Hooft ende Tresorier Generaei, gecommitteert op ’t stnck van der
Domainen ende Pinancien der Keyserlycke Majesteyt, consenteren alsoo verre als in hem
is, dat t inhouden int witte van desen, volcommen ende volbracht zy, gelyck in der
vorme ende manieren, als zyn Mayesteyt dat wilt ende beneelt gedaen te zyne by desen.
Gedaen onder ’t hanteycken van den voorsz. Hooft ende Tresorier Generaei, den xi® dach van
Meye, Anno xv° zeuen ende twintich (ende ondergeteyckent) A. de Lffiaing ende Bnffault.
Op huyden den xxvw® dach Augusti, in ’t jaer xv° xxvrj, heeft Vranck van Papeuelt,
genoempt int witte van deesen, vemyeuwt ende ververscht, den eedt als Meester
particülier van Keyserlycke Mayesteyts munte in Vrieslant, by hem onlancx gedaen in
handen van Thomas Grammaye, Geüerael van der munten, in handen van den Bed.I»,