tigd, te kunnen handelen. Niettegenstaande dit alles seheidde men onverrigter
zake, hetzij de geldsom den Eaad te hoog, of dat het in bezit nemen van Friesland
aan meer zwarigheden onderhevig was, dan men wel voorzien had; waarom
de keizerlijke gezanten weder terugnamen de bril van het Potestaatsohap en den
aanschrijvingsbrief aan de Friezen. Dat echter de tenietlooping dezer handeling
geenszins aan de Groningers te wijten zij, wordt daaruit waarschijnlijk, dat
van Loo bij zijn vertrek zieh nogmaals van stadswege liet vohnagtigen, om bij
Frederik te bewerken, dat deze al het land, tusschen de Berns en de Lauwers,
haar in een erfleen opdroeg; en goedkeurde, dat zij dit regt van de nabiirige
landschapjes, die zulks vrijwillig begeerden, bedong, ja zelfs aan anderen, daar
het vuur van oneenigheid alles teisterde, ¡haar gebied met geweld opdrong.
De stad slaagde echter in deze zaak niet , waarom zij, 'aangezien haar ver-
bond„ dat zij voor 10 jaren met de Ömmelanden had aangegaan, ten einde
liep, deze aanzocht om het nogmaals voor 40 jaren te verlengen; gemeenlijk
wordt het daarom let groote verbond genoenul. De inhoud behelsde toezegging
van onderlingen vrede, hulp tegen vreemd geweld, en de belofte om geen’ oor-
log te beginnen dan met gemeene toestemming; voorts nieuwe bepaling, dat
van de vonnissen der rigteren te lande beroep viel op de warven, daartoe vier-
malen des jaars door de Hoofdmajmen uit te schrjjven, en verder eene erkenning
van het stads stapelregt in koren, alsmede dat in de herbergen ten platten lande
alleen Groningsch bier mögt getapt worden (1).
De wederzijdsche voordeelen der eendragt hadden deze verlenging uitgeWerkt,
dewijl de inwendige vriendschap Groningerland voor de naburen ontzaggelijk
maakte, den koophandel der inwoners ongemeen had doen bloeijen en vele rijk-
dommen ten lande ingebragt. Vele en veelsoortig zijn dan ook, gelijk wij later
zien zullen, de Groningsche munten uit dit tijdvak. Ten jare 1487 werd ein-
delijk aan de stad het zoo lang vurig door haar gewenschte regt van gou-
den munt te slaan geschonken bij het navolgend stuk:
(1) Dit verbond is, volgens het oorspronkelijke, bernstende in het Archief van Groningen,
gedrnkt op bl, 157 van het I* Deel der door ons op bl. 425 vermelde WerJcen van
j o h . b e n g e e s v a 2t t e n p o s t , nitgegeven door Mr. H . o. p e i t h , ten jare 1852.
Register, 1487; N’ 5. Keiser Frederik verleent aan de:stadGroningen:het,regt om
gouden munt te slaan.
Den 15 Eebruary 1487‘.
Wir friderioh von gottes gnaden Komischer Keiser zu allènntzeitten Merer des Eeichs
zu Hungern, Dalmacien, Croacien &c. Kunig, Hertzoge zu Österreich, zu Steyr, zu
Kerrndten vnd zu Crain Herre auf der windischen March vnd zu Forttenaw, Grafe zu
Habspurg, zu Tirol, zu filiert vnd zu Kiburg, Marggraue zu Burgaw ynd'Landtgraue im
Ellsass. Bekennen oflennlich mit disem brief vnd tun kundt allermenigklich, Daz vns
vnser vnd des Eeichs lieben getre.wen Bürgermeister vnd Eate der Stat Grunyngen haben
furbringen lassen. Wie Sy von allterher bey jn zu Grunyngen ein Silb'rein Miinss auf ett-
lieh freiheit vnd Priuilegien, damit Sy durch weilent vnnser vorfaren vns vnd dem Heiligen
Eeich gefreyet vnd furseheh weren, gemacht vnd geslagen hettn. Daz wir jn als Komischer
Keiser ein Gùldéin Munss daselbst zu slahs vnd zu machen zu uergonnen vnd zu
erlauben, genedigklich geruchten. Des haben wir angesehn solich Jr diemutig vnd fleissig
bete, Auch die annemen vnd getrewen dihst- die Sy vns vnd dem Hèiligen Eeich willigklich
getan haben, vnd hinfur in kunfftig zeit wol tun mugen vnd sullen, vnd darumb mit wol-
bedachtem mute, gutem Eate vnd rechter wissen, denselben Bürgermeister vnd Eate zu
Grunyngen dise sonnder gnad vnd freiheit getan vnd gegeben. Auch Inen gegonnet vnd
Erlaubt.1' Tun gébèn^ gönnen vnd Erlauben, Jn auch von Komischer Keiserlicher macht
volkomenheifc wissentlich in crafft diss briefe.. Also daz nn furbashin .Sy vnd Jr naoh-
kofflen in ewig. zeit in der gemellten Stat Grunyngen. solich Guldein munss nemlich an der
einen seitten einen Keiserlichen Apfel, vnd der anndern jr Zeichen oder was jn gefellig vnd
gelegen sein wil, auf gewicht grad. vnd koren,,vnd auf zal, in massen vnnser vnd des heiligen,,
Eeichs Kürfarstn am Keine, geistlich ynd weltlich, die bisheer gemacht vnd geslagen
haben, vnd von allter herkomen ist, machen vnd slahen, vnd sich damit aller vnd
iglicher gnaden freiheits vortheilS Bécht vnd gewonheit gebrauchen vnd gemessen sulln
vnd1 mögen. Die ännder so bisheer guldein munss geslagen vnd-gemacht haben gebrauchen
vnd geniessH von Eecht1 öder gewonheit von allermenigklich vnuerhindert. Vnd Gebietten
darauf ¡allen vnd' iglichen Chnrfursten , fürsten geistlichen vnd weltlichen Prelaten, Grafen
fréyen herren, Kittern Knechten Hawbtleuttn, Vitzthumbn, Vögten, pflegern, Verwesern,
Ambtleuttfi Söhultheissen, SchofFen Bürgermeistern^ Eichtem, Eeten, Burgern vnd ge-
raeindén vnd sunst’allen anndern vnnsern vnd des Eeichs vnndertanen vnd getrewen in was
wirden stattes öder wesens die sein , von obestimbter Komischer Keiserlicher macht ernnst-
lich mit disem brièf vnd wellen. Daz sy die genannten Bürgermeister vnd Eate zu Gru-
ningen vnd Jr nachkomen an disén vnnsern Kéiserlichen gnaden freiheitn Gonnung vnd