Julij 1 8 5 4 , voorzien van de XIV eerste (proef) Platen van h e t. tegenwoordige
Deel,. near Dren the ,i Groningen en Friesland hegaven,. om de.aldaar aanwezige
sestieu ons toen bekend gewordene Verzamelingen, die ons o p ,onze reis ten
jare 1847 niet alle bekend of toegankelijk waren geweèst , zoo naauwkeurig
mogelijk, te doorzoeken. De welwillendheid der eigénaars stelde ons daartoé in
staat, en zoo vonden wij dan in de Verzameling van Mr. j. h. qúintds de onder
N ‘ 4— 13 op Pl. XIX afgebeelde bracteaten (met uitzondering van N* 1 2 , dieop
't Groningsch Archief voorkomt), terwijl N’ 14 nog later in de Verzameling van
den Heer S tr ick e r te ’s Gravenhage ontdekt werd. N* 4 , 5 , 6 en 7 , aile van
K ., wegen ieder slechts 0,1 à 0,2 w. ; zij zijn van eéne afschuwelijk grove
bewerking. N ‘ 8 weten wij niet of wel stellig aan Groningen toegekend mag
worden; men ziet, er bevinden zieh twaalf bolletjes!tüssehen de,vier hoeken van
een Karolingisch kruis; het wéegt als voren. N’ 9 , van zitver biljoen, heeft
alleen het enkele stadswapenschildje zonder den dubbelen arend, zoo ook X 1 0 ,
die van koper is’, doch hier bevindt het1 wapenschildje zieh tüssehen-een ver-
sieisel of compartiment, wit úitspringende lijnen zaamgesteld. Het randje is
versierd. Wegen a ls, voren. — 1 1 , van Hlvér biljocn (bijna ais tin), vertoont
, even als N" 1 2 , die van koper is , den dubbelen rijksarend: met het
stedenjk wapënsehildje op de borst; N" 11 weegt 0,1 wsjtHSfe 12 weegt 0,2 w,
N * 1 3 en Ï 4 , beide van-K. eh 0,3 w. wegende, hebben sleohts geringe afwdj-
kingen van N" 23 en 24 op Pl. VIII; wij meenden ze echter, te moeten laten
afbeelden, even als N" 2 en 3 van ons tweede Supplement' Groningen, op
Pl. X X II voorkomende.
Zoüdeh de braeteaten ook oudtíjds den naam hebben binnen dragen van
grootken of- greùggên-? - en volgens den Heer WICH ERS (t. a. p. bh 8;9) de waarde
gehad hebben van eeneH hahen p lak? volgens eene raming op de waarde van
het brood in Groningen ten jare 1404 moesten deze grootkens tot dien-prijs
bergend worden: Voor eenen Groningsohen stuiver ontving men bij den hoog-
sten korenprijs.taer, hij den laagsten vierentiointig ponden brood (aldaar, bl. 90).
N' 2 6 , volgens wijlen den Heer Mr. h. o. e e ith , een zeer onde stuiver
van Groningen, gelijk wij meenen uvleemsche met den langen crwgeeii gehee-
ten (in den muntbrief van 1492 gelden die met het lange kruis 5 f plak, die
met het körte golden er 6 ) , heeft op de vz, de. af beelding van den dubbelen
arend binnen eenen parelcirkel. Het omschrift luidt:
>£ MOBS!® 8 X20V2S 8 OS 8 GROBIGSB
Op de kz. rnst het wapenschild der stad óp een gelijkbeenig gevoet kruis,
dat de müht als in vier deelen scheidt. Omschrift:.
- CEEVtt 8 [ DOMIB -I 1 8 DSI 8 |. BÛS1ERI.
d. i . Het kruis vanonzen Heer (en) God.
Dit opschrift en ook de middellijn der munt wijst op de 15« eeuw.
Z. B. De munt weegt 1,6 w. en is van Z«, daar ons tot dus verre nog
geen ander exemplaar dan in de Verzameling op het Provinciaal Groningsch
Archief is voorgekomen.
Later vonden wij te Harderwijk in de Verzameling van onzen vriend, den
Luitenant-Kolonel n o o t, een exemplaar, dat eenigzins afwijkt, en hetgeen wij
daarom ook in ons Supplement' op Pl. X IX , onder NJ 2 0 , hebben laten, afbeelden.
Op de borst van den dubbelen arend is thans het Groningsche wapenschild
duidelijk zigtbaar. De scheidteekens tüssehen de woorden op de kz.
zijn ook anders. Het gewigt is 1,65 w. De munt verkeert, even: a ls.d e
vorige, in geenen besten staat.
N' 27b waiarsbhijnlijk dubbelde vleemsche .met den horten eruyce, heeft op-de
vz. den dubbelen arend, en daaronder het steilclijke wapen. Omschrift:
A * ¡son. BOMSB * oöMini * BanexiiGro.
'-(eigenlijk heeft de voorlaatste letter bijna de zelfde gedaante als de 6 ’ s
in dit opschrift-geplaátst.)
Op de kz. ziet mett een groot gevoet of Karolingisch, kruis binnen eenen
parelcirkel. Omschrift : : |
-MOnOTre * ROV7S * GßOBfcCGBSIS-►!«
Men lette op de bijzondere spelling Groneensis, die ons slechts eenmaal op
eene andere munt is voorgekomen.
Z. weegt 2,6 w.! en Í3 van Z5 , daar wij de munt alleen op het Koninklijk
PenhmgkabinfeV'hebben' áangetroffen. .X
Ondee ;î^ 15 deelen wij in het Supplement op Pl. XIX eene dito munt hiede
met veel grooter arend op de vz. en met strikken aan het wapen onder