Ir
LÜ:'
Vi
tete
427.000, 350.000 en 376.000 kilogram cacao geproduceerd.
In de tw in tig lan d h u u rd e rs in Soerakarta, wonnen in de
ja re n 1891/98 achtereenvolgens 34.187, 64.852, 214.954,
287.562, 487.545, 328.848, 394.204 en 450.426 kilo cacao.
Daar is dus duidelijke toename, te rw ijl men in Djokjokarta
n ie t of weinig nog aan de te e lt doet.
Bij uitzondering w o rd t de cacao-teelt als eenig of hoofd-
bedrijf aangetroffen. In de Pre ange r Eegentschappen produceeren
ook sommige inlanders, die hun v ruchten to t 1 ä
l' /ä cents per s tu k aan in de b u u rt werkende Europeesche
ondernemers verkoopen, in 1897 to t 163.170 en in 1899 to t
slechts 30.000 vruchten.
In de buitenbezittingen schijnt de bevolking, o v e r ’t geheel,
zieh nog zeer weinig m e t de te e lt in te laten. In de gew
esten Menado en Ternate, w a a r men er vroeger betrekkelijk
veel werk van m a ak te , lie t men haa r me er en meer los
wegens een ziekte, die er de cacao-boomen bij voortduring
te isterde. De Menado-cacao werd meestal door Arabieren en
Chineezen opgekocht en vond grootendeels haa r weg naa r
Manila Op het to t T e rn a te behoorend eilandje Peling, waar
de cacao een volkscultuur mag, heeten, schijnt die ziekte
zieh evenwel min d e r e rn stig te vertoonen. Materiaal van
aangetaste boomen werd u it Menado naa r Buitenzorg o n tboden,
om bij ’s lands p la n ten tu in den aard der ziekte te
kunnen bestudeeren en te tra c h ten daartegen afdoende
bestrijdingsmiddelen te vinden. Aan Dr. J. M. Jan se werd
eene missie to t plaatselijk onderzoek opgedragen. Nabij vijftig
ja re n geleden reeds, kon men in ’s lands p lan ten tu in te B u itenzorg
h e t zw a rt worden van de rij pen de cacao-vruchten op-
merken en werden vruchteloos middelen daartegen beproefd ').
' ) De heei- A. van Krieken, te Glorggong, meent oj> goede uitkomsten te
kunnen wijzen, van een b e spro e i ing der to o n ien met eene oidossing (1 op 1 0 0 0 )
van Sulphas of Chloretum ferri.
H et m e e st belangrijk is de cultuur nog op Amboina_ waar
men m e t bijplanten voortgaat, zoodat er einde 1895 n
s ch attin g om stre ek s 55.000 cabaoboomen
werden 355 pikols cacao, te r waa rde f 14.200 m t e
voerd. De Amboina-cacao is van goede q u alite it , zij m
u it door dunne schil, volheid en
een afdeeling van ’t eiland Bali, voerde in 189o vooi een
waarde van /• 4868 uit, tegen f 2746 in ’t ja a r te voren.
In de gewesten Benkoelen en Lampongsche Distnc ten
worden cacaoboomen aangetroffen, m a ar is t aa.ntal nog
gering In 1896 werden van bestuurswege zaden gezonden
naa r de afdeeling Poeloe Toedjoe der residentie Riouw en
Setaa* ia. » c a is „ i. ons oaaraich. van
d e l L a o ¿ d e l b ip en »1. de preduetle m s ™ «
w aa r de c u ltu u r om stre ek s h e t einde van de 1 7® eeuw w e id
ingevoerd en reeds een kw a rte euw la te r de uitv o e ien w
beteekenis konden heeten.
De c u ltu u r d e r Cacao.
In d e m e e s t e s t a t e n v a n C e n tr a a l en Z u id -A m e r ik a , w a a r
m n L c a c a o b o om in c u l t u u r h e e f t g e b r a c h t e n rn e n h em
.plfR in h e t w ild w e l a a n t r e f t (n ie t m e t z e k e r h e id e c h t e r
wetende of hij hier
verwilderde), la ten de zorgen voor de cultuur, na. gg
tuic^en verklären, veel te w enschen oven Ook °P P®
S te s c h e eilanden
rlip men met wat aarde \u lt , men legr
r , i r L a o . a a d e n te HiemeB ea Sangt te SlnnonsSma, in