teekend, d a t de offlcieele cijfers, die door de Java-Courant
worden gepubliceerd, niet overeenstemmen m e t de s ta tis tieke
overzichten van de makelaars in Nederland, die stellig
meer vertro uw en verdienen, omdat zij gegrond zijn op de
aanvoeren van den handel). Voor een deel zal de schuld te
w ijten zijn aan de te lang volgehouden directe hemoeienis
van onze regeering. Tot vóór een goede dertig ja re n ver-
tegenwoordigden de thee-ondernemers op Ja v a „een gezellig
groepje” . Buiten China en Ja p an dreigde nog weinig
mededinging en voor ’t product had men zijn v a s te klan-
ten, — b u iten Nederland vooral Oost-Friesland, Bremen,
Hamburg, de Levant, enz. In de p rimitieve werkwijze was
volhard, n a a r veredeling van h e t product, door invoering
van edeler gewas, n ie t gestreefd, — n a a r nieuwe débouchés
nie t gezocht. Men bleef afhankelijk van de Nederlandsche
m a rk t en begon wel over h a a r ty ran n ie te klagen, m a ar
men deed weinig voor een zelfstandig optreden of to t v e rbetering
van de plantsoenen en de q u a lite it van ’t product.
Over den ouden strijd der p lan te rs op J a v a tegen hooge
onkosten-rekeningen en handels-usances van de th e e-m ark t
in Nederland, spreken wij hie r n u liefst n ie t meer. Aan
de voornaamste grieven is sinds lang tegemoet gekomen.
Wèl moge e r aan h e rin n e rd worden, d at blijkens een
officieel verslag, h e t den Engelschen p lan ters toen al even
te moede w as als h u n collega’s op Java. Toen de theeprijzen
in 1878 s te rk daalden, werden er ook tu ss ch en de Eugel-
sche p lan te rs en de makela ars te Londen klachten en be-
schuldigingen vernomen en gaf de regeering den e rn stig en
ra a d : de th e e meer op de koloniale m a rk ten te brengen.
In h e t verslag van onzen consul-generaal te Teheran
over 1896 blijkt, d a t in Perzie een ru im débouché te v in den
zou zijn.
Met de expira tie der co n tra cten scheen een nieuwe aera
aangebroken en begonnen de planters-fabrikanten zieh me er
in sp an n in g te getroosten, doch h e t duurde n ie t lang, of
luide r werden de kla chten over te zware fiscale la sten,
die men b u iten verhouding a c h tte to t die, welke den mededingers
in de Engelsche koloniën w a ren opgelegd. In
adressen van October 1883 en F eb ru ari 1886 gaven de
voornaamste Importeurs aan de staten-generaal u itin g aan
die klachten, doch daardoor werd slechts eene verhooging
van invoerrechten voorkomen. Of tegen deze belasting van
den invoer dan werkelijk zulke. bezwaren k u n n en bestaan?
Tegen h e t aan de m a rk t brengen van de Java-thee in
Nederland, d u n k t ons, neen. Im m e rs, de Java-thee wordt
hie r n u in entrepôt verkocht, de Chineesche daarentegen
nog in consumtie. H e t Invoerrecht w o rd t dus alleen ver-
schuldigd bij den uitslag, bij ’t in consumtie brengen b in nenslands.
In Engeland is de thee eveneens aan een invoer-
re c h t onderworpen, m a a r d it bedra agt n u 4 d. per Engelsch
pond, dat is aanzienlijk meer dan de 25 cents per kilo in
Nederland. Ja, kon men de rech ten hie r Verlagen, de goede
ordinaire theëen zouden zeker nog m e er onder ’t bereik onzer
volksklassen komen en d it w are wel wenschelijk. Maar
moeilijk zou h e t zeker zijn, de invoerrechten n a a r de
waa rde te bepalen en, w a a r de hoogere rech ten in Engeland
geen bezwaar zijn gebleken om de th e e to t h e t volk te
brengen, is n ie t aan te nemen, d a t h e t matige recht in
Nederland dat zoude verhinderen. Een opmerkelijk feit is
■ ’t evenwel, d a t de winkelprijzen der thee te onzent zoo
hoog blijven, en n ie t in redelijke verhouding sta an to t de
middenprijzen, welke op de m a rk t worden bedongen. Geen
dagblad kan men te r h and nemen, of in de provlncies
worden agenten gevraagd, die zieh m e t den verkoop van
th e e belasten willen en men g u n t dezen 20 to t 30 ten
honderd van den verkoopsprijs ! Moet de handel over zoo-
vele schijven loopen en overal den tusschenpersonen een
ZÓÓ grove w in s t verzekeren, dan is h e t n ie t te verw o n deren,
dat h e t v erbruik slechts tra a g veld w int. In tu ssc h en
zal ook hier allengs de toenemende mededinging den con