-5 r i
A
ll •’ 1.
iif '
ririi'i
t- :
80
Is in het nu besproken tijdvak de kinacultuur voor goed
gevestigd en zelfs door de uitbreiding van de particulière
ondernemingen in die mate, dat de Java-kina sinds jaren
de markt beheerscht — wij kunnen ons geschiedkundig overzicht
thans sluiten, in het vertrouwen, dat, moge er veel
ongenoemd zijn gebleven, de hier geleverde schets toch een
zakelijk overzicht zal gegeven hebben van de ontwikkeling
der cultuur op Java.
IV.
Het oogsten der kina.
Een vraagstuk van niet minder belang dan dat der kweeking
van de kinaplant, was, toen de tijd der oogsting was
gekomen : de te volgen methode van oogsten, bereiden en
verpakken. Hoe men in Zuid-Amerika den kinabast behandelde,
was u it beschrijvingen bekend, maar met recht was
de ruwe werkwijze der cascarillero’s, waarbij een deel der
oogstbare basten verwaarloosd werd en een ander deel aan
waarde verloor, gewraakt. Evenmin was hun manier van
drogen aan te bevelen, en aan het materiaal te r verpakking,
— bulfelhuiden, waarover ginds steeds ruime beschikking
was, kon niet worden gedacht. Een schets van de wijze,
waarop de kinabast in Z.-A. behandeld pleegde te worden,
vinde hier eene plaats. Het bedrijf werd uitgeoefend door
een bepaalde klasse van inboorlingen, cascarillero’s genoemd,
die, onder leiding van een u it hun midden gekozen
major domus, voor eigen rekening of in dienst van anderen,
de bosschen introkken. De meest geoefenden onder hen, de
diestro’s, gingen vooruit en zochten de plaatsen waar men
gedurende eenigen tijd van eene loonende exploitatie zeker
kon zijn. Had men zulk een plek gevonden, dan werden daar
de kwartieren opgeslagen en door den voorman en eenige
handlangers betrokken, om er de oogsten te ontvangen en
voor den afvoer te behandelen. De cascarillero’s doorkruisten
81
de omgeving, om elken kinaboom die onder hun bereik kwam
te vellen. Van den gevallen boom werden dan de takken
gekapt en de dikste even als de stam door ruw borstelen
van de buitenste schorslagen bevrijd, waarna op bepaalde
afstanden, ringsneden to t op het hout werden gemaakt. Na
overlangsche insnijdingen kon men dan den bast oplichten
en in groote .stukken wegnemen. De op elkander gestapelde
zware basten behielden bij het drogen, door vuur of aan de
zon, meer of minder platten vorm. De dünnere namen bij
indroging den gerolden of omgekrulden vorm, als van pijp
kaneel of eikenschors, aan. Daar ze niet geborsteld werden,
behielden ze ook hun opper.ste lagen. De ingezamelde hast
werd geleidelijk naar het hoofdkwartier gedragen, hier verder
gedroogd, gesorteerd en in een licht weefsel verpakt. Met of
zonder hulp van muilezels vervoerde men het product naar
de handelskantoren, waar het een stevige emballage van
buffelhuiden, soms ook van kisten, vaten of trommels ontving
De meest gebruikelijke emballage echter was die in
buffelhuiden. De z.g. seroenen waren zeer ongelijk in zwaarte;
de inhoud rnuntte niet u it door regelmaat v.in vormen of
strenge sorteering naa r waarde.
Natuurlijk kon de kennis van de exploitatie van boomen,
die in het wild groeiden en van onderscheiden leeftijd waren,
geen aanwijzingen omtrent den meest voordeeligen tijd van
oogstbaarheid voor een aanplant, die van meet aan verzorgd
was, geven. Voor de eerste kinakweekers trad deze vraag
nochtans met kracht op den voorgrond en hare beantwoording
werd niet vergemakkelijkt, daar het product, al naar
gelang van zijn bestemming, aan zeer uiteenloopende eischen
heeft te voldoen. De kinine-fabrikanten b. v. hechten aan het
voorkomen geen andere waarde dan voor zoover ’t hun de
identiteit der soort leeren kan ; hun is het te doen om een
hast met rijk, en liclit verwerkbaar kina-gehalte. Voor de
bereiding van quinetum kinawijn enz., let men meer op
het totaal gehalte aan alkaloid dan op het overwegend voor-
6
« V
Site
: ' | i '
ri;.Y
•f ,
feiite
i i ' .