„beste k ra g t verloren heeft, w an n e er men ze een n u r tw ee
„h drie in een papier of glas, of ongesloten fies bewaard.
„De lu c h t en de vochtigheyt is een groote vijand van d it
„kruyd, ’t welk h e t week en slap m a ak t en syn fynste
„deelen aanstonds doet vervliegen.” Met opzet is deze beschrijving
- van g r o e n e th e e - hie r in h a a r geheel
overgenomen, omdat men ook heden nog overtuigd is, dat
de beste theeön snel aan waarde verliezen zoo men ze n ie t
m e t zorg bewaart. Maar, belangwekkender is de omstan d ig heid,
die den geleerden dokter to t een zoo groot liefhebber
van de th e e maakte. Hij leed nl. sinds 4 ja re n aan ondra-
gelijke pijnen, veroorzaakt door graveel. „Door toeval ver-
„viel ik in een geselschap, waardoor ik me erder th e e dronk
„als oyt te voren gedaan hadde.” Na eenige weken w as zijn
kwaal geweken en „deze su rp re n an te experientie ont-
„ s tak mijn ijver om verde r d it k ru y d te onderzoeken
„en mijn arbeyd is n ie t ydel gew e est.” Merkwaardig is
deze lof, omdat ook de vermaarde Kämpfer zieh als volgt
over de th e e u itlie t: „Ze opent de verstoppingen, zuyve rt
„h e t bloedt en wel inzonderheid veegt a f die wynsteen-
„achtige stoffe, die de u y tw e rk en d e oorzaak is van steen-
„achtige aangroejingen, graveelachtige en jich tig e ongemak-
„ken. Dit doet ze zo krag tig , d a t ik onder de th e ed rin k ers
„van d it land (Japan) nooit iemand ontmoet heb die ge-
„plaagt w as m e t de jic h t of m e t de steen. Ik geloof, dat
„er to t noch toe geen p la n t in de waereld b ekent is, welkers
„aftreksel of afziedsel de maag zo lich t valt, ra s s e r door
„h e t lichaam g aa t of zo zachtjens de doffe g eesten ve rfrist
„en h e t v erstan d en h e t gemoed v e rq u ik t.” Payen stelde
de theebladeren, als zoodanig gebruikt, in voedende k ra c h t
boven alle plantaardige producten en, al denken wij e r n ie t
aan de theebladeren als groente aan te bevelen, in Weste-
lijk Siberiö w o rd t h e t afgetrokken theeblad, m e t v e t bereid,
wel degelijk als voedsel genoten en de arme volksklassen
in Jap an koken h a a r rijs t soms in een aftreksel van thee.
overtuigd, d a t de voedende k ra c h t der rijs t hierdoor s te r ker
wordt.
De voortgang der thee is eenigermate geweest als die
der waarheid. E e rs t gew antrouwd, hoewel zeer smakelijk
voor hen, die den moed hadden e r van te proeven; weêr-
streefd, n a a rm a te zij voortdrong; beschimpt, n a a r gelang
h aa r p o p u la riteit zieh verbreidde, behaalde zij te n slotte
de zege, h e t geheele land verkwikkende, van paleis to t
h u t, alleen door den langzamen m a a r onweerstaanbaren
invloed van den tijd en door h aa r eigen deugdelijkheid.
P au l Leroy-Beaulieu, de hoofdredacteur van de E c o n o m i s t
e F r a n ç a i s , schreef in een door de „ R e v u e d e s d e u x
M o n d e s ” opgenomen a rtik e l: „L’é v e i l d’u n p e u p l e
O r i e n t a l à l a c i v i l i s a t i o n E u r o p é e n n e ” : „Nous
„autres, hommes du Midi de l ’Europe, no u s nous sommes
"imaginé, que la grande boisson du genre h um a in e s t ou
„doit être le v in ! L ’e rreu r e s t m a n ife s te ; la boisson qui
chaque jo u r ten d à se répendre davantage dans l’humanité ,
c’e s t le th é .”
De grootste th e ev e rb ru ik e rs zijn heden Engeland, Noord-
Amerika, Rusland en Nederland, m a a r h e t gebruik n e em t
ook toe in Duitschland en F ran k rijk . Van de Engelsche
vrouwen heeft een schrijver gezegd: „Er is ie ts w aa rvan
„ze m e er houden dan van U of mij, — dat is zij zelve;
„iets w a a ra an zij meer h e ch t dan aan haarzelve, — d a t is
¡h a a r re p u ta tie ; ie ts d a t h a a r dierbaarder is dan h a a r repu-
„tatie, - d a t is h a a r thee."
Al w a t Engelsch is hou d t v an th e e en sinds eenigen
tijd m ak en in Engeland zelfs sig a re tte n van th e e opgang,
omdat men aan h e t d rin k en alleen n ie t genoeg schijnt te
hebben. Een proefje van die sig a re tten (uit h e t Koloniaal
Museum afkoinstig) heeft ons n ie t ku n n en bekoren; wij
vonden ze integendeel afschuwelijk.
Thee en koffie hebben in scheikundige samenstelling veel
cvereenkomst. In de ee rste pla ats door de the ïne of caffeïne.