22
van zijne hooge ingenomenheid met de zaak, die het Nederlandsche
gouvernement had verricht, de meest duidelijke blijken.
H ij had z e lf de kinaloomen in Peru en Bolivie, gedeeltelijk
in gezelschap met Dr. Weddell, aanschouwd; hij had de basten
van die boomen ingezameld, aan een scheikundig onderzoek
onderworpen, afgebeeld en beschreven (Quinologie; des Quinquinas
etc., Paris 1855); hij had zijn leven aan het onderzoek
der kina gewijd. Van die basten was door hem een
collectie aangeboden aan de medische faculteit te Parijs, eene
andere aan Wohler voor de universiteit te Goettingen, eene
derde werd, als een blijk van belangstelling in hetgeen door
Nederland verricht was, aan Z . E. den Minister van Kolonien
aangeboden, als geschenk voor den kruidtuin der Leidsche
Hoogeschool.
De oud-Minister en Gouverneur-Generaal Rochussen schreef
in 1862 voor zijne Fransche vrienden een brochure, waaraan
wij het volgende ontleenen: 'S)!Europe a les yeux sur cette
entreprise, qui l'intéresse au plus haut dégré; car il s'agit ici,
pour ainsi dire, de procurer son p a in au malade et de le lui
procurer à des p r ix qui ne surpassent p a s ses moyens. Ce
n'est pas comme spéculation, c'est comme acte humanitaire que
le gouvernement Néerlandais a entrepris et poursuivi cette
oeuvre; il ne désire pas le monopole, il ne se cache p a s sous
le voile du secret.”
Goede en ware woorden, die door de geschiedenis zijn bevestigd,
want de Nederlandsche Regeering vyerd niet moede
om overal waar het de bevordering van de kinateell, in
welk land te r wereld ook gold, belangloos hare medewerking
te verleenen. Nooit zijn haar hulp en medewerking
vergeefs ingeroepen. Zij heeft geholpen waar zij helpen
kon: met planten, zaden en met door de ervaring duur g e kochte
kennis. Volkomen oprecht was nog de verklaring, in
het besluit der Indische Regeering van 14 Eebruari 1864
»dat haar aankweeking van de kina in geen enkel opzicht
financieele speculatie beoogde,”
-»Sine china ejusque praeparatis chemicis nec nollem, nec
possem esse medicus” schreef Dr. Pleischl in 1857. ') Nu, voor
angst is te dezen aanzien aile reden weggenomen en de
overbrengst der kina naar onderscheiden landen buiten haar
bakermat, heeft andermaal von Humboldt’s waar woord be-
■vestigd :
-»L’homme inquiet et laborieux en parcourant les diverses
parties du monde, a force' un certain nombre de végétaux,
d'habiter tous les climats et toutes les hauteurs; mais cet
empire, excercé sur ces êtres organisés, n 'a p o in t dénaturé leur
structure primitive. C'est ainsi que l'homme change à son gré
la surface du globe et rassemble autour de lui les plantes
des climats les plus éloignés,
Kon men na al het succès dan nu ook uitsluitend van
jubel en vrede spreken? Het was er verre van. Voor de
buitenwereld misschien ja, maar het krakeelen dreigde nu
eerst recht aan le zullen vangen.
De beschrijving der meeste Cinchona’s was in den loop
der tijden door verschillende geleerden ontworpen naar onvol-
ledige exemplaren, die gedroogd naar Europa kwamen en bij
welke dan een deel der specifieke karakters, die to t onderscheiding
der soorten dienen moeten, verloren gegaan of
onduidelijk geworden waren. Zoo o. m. verdwijnt de kleur
van bloemen en bladeren en maakt plaats voor een donkerder ;
de bloemkroon droogt ongelijkraatig in, zoodat de oorspronkelijke
vorm moeielijk herkenbaar is. En voorts was ook de
neiging om voor iedere soort van kinabast die men meende
te kunnen onderscheiden, eene moederplant aan te wijzen,
waarvan zij afstamde, dikwerf oorzaak van het opstellen van
fictieve soorten. Verwarring heerschte zoolang men onbekend
bleef met de volledige geaardheid der planten en deze was
niet te verkrijgen dan door stelselmatige cultuur. Hoe menig-
maal hebben de daardoor ontvangen lessen to t wijziging van
') Sydenham sprak vroeger „ S in e l a u d a n o n o l l e m e s s e me d i c u s ” .
f .
r i 'Y
’ Í ' . -
■r V - ■
; L :' ■ - y ’; '
l l - ■
l /Y' f -/tete'.'
■
y yy
• .
i '
; ■
-Y
te l-" :'