i! •;
1^’
• ; í
■'hi '* '
M -
■ te' i
■|;î ■lite-
■/■Í
} i ,i
■i''--
caloptera bleek te zijn en toen einde ’62 u it Britsch-Indië
eenige succirubra’s ontvangen werden, ware het verschil al
dadelijk waarneennbaar geweest. Moens verrijkte de cultuur
met de C. Pitayensis of Trianae u it Br.-Indië. van Leersum
neemt ze onder de lancifolia’s op, waarmede zij ’t meest
overeen komen; in ’t geheel heeft men er slechts een 1500
stuks van in den grond gebracht.
VI.
De kinabasten.
Eene uitnemende beschrijving van het product der kinacultu
u r, de kinabast, kunnen belangstellenden, die een pharma-
cognostische studie beoogen, aantreffen in het voortreffelijk
werk van onzen hooggeschatten P ro f C. A. J . A. Oudemans,
H a n d l e i d i n g t o t de p h a r m a c o g n o s i e v a n h e t p l a n te
n - e n d i e r e n r i jk , alsmede in Moens’ meergenoemd
werk „ K i n a c u l t u u r in A z ië .”
Hier is slechts aan de orde, wat van praktisch belang voor
den planter en voor den handel is. Met de oudere onderscheiding
van de handelsbasten, die geen rekening hield met de afstamming
maar berustte op onvaste en bedriegelijke teekenen,
als kleur, bedekking, zwaarte, vorm, z. g, zacht- of week-
heid, of met de plaatsen van afscheep enz., behoeven wij
ons niet meer te vermoeien. De anatomische eigenschappen
van de kinabasten zijn slechts door mikroskopisch onderzoek
te ontdekken; dit kan er toe leiden de valsche kina’s van de
ware te onderscheiden en bij benadering op te maken, met
welke soort men te doen heeft. Bij benadering, omdat verschil
in uitwendige eigenschappen bij de Cinchonen met een meer
of minder duidelijk verschil in den bouw van haa r hast gepaard
gaat, en dat men wel kan aannemen, dat er tusschen
dien bouw en het typisch gehalte van alkaloid eenig verband
bestaat. Vo o r de j u i s t e w a a r d e e r i n g v a n e e n ki na -
b a s t k a n me n e c h t e r de s c h e i k u n d i g e a n a l y s e
n i e t m i s s e n .
Sinds vele jaren worden de op Java gecultiveerde k in a basten,
welke voor de bereiding van kinine in aanmerking
komen, de z.g. fabrieksbasten, in den vorm van poeder of
gruis aangeboden. Die vorm is handig en voordeelig voor de
verpakking en het vervoer, en bovendien geschikt tot het
trekken van zuivere monsters voor scheikundig onderzoek.
In de jaren 1886/95 werden te r ma rkt te Amsterdam bijna
27 millioen kilogrammen kinabast aangeboden, waarvan
omstreeks 8 pct. als pharmaceutische hast. En al wordt deze
laatste nu voornamelijk naar zijn uiterlijk beoordeeld, een
groot deel er van is toch ook versneden of verbrokkeld,
waardoor een juiste waarneming van het product, zoo die
tot zijn soortsbestemming moet leiden, bemoeielijkt wordt.
Het is leerzaam de uitkomsten van de veilingen, met het
oog op de onderscheiden vormen, te volgen. Men biedt de
pharmaceutische basten (op enkele uitzonderingen na succi-
rubra-hast) in pijpen van verschillende dikte en lengte aan.
Dikke, zware pijpbast kan men alleen winnen van zware
boomen en niet elk ondernemer beschikt reeds daarover.
De gouverneraents plantsoenen houden boomen van dertig-
jarigeri oudeidom en kunnen dus hast oogsten zóó dik en
zwaar als hegeerd wordt. De lengte der bastpijpen kunnen
de planters naar willekeur nemen, omdat gezonde boomen
zich gemakkelijk over hun geheele stamlengte schillen laten.
Langer dan één meter heeft men ze nog niet aangeboden.
Er worden evenwel ook langer of korter pijpen tot bundels
saamgebonden, en men snijdt den hast ook wel in dunne
reepjes, als snitsels. Nu eens behaalt deze dan weder gene
vorm den hoogsten prijs. De ma rkt toont zich ook in deze
grillig; vraag en aanbod blijken niet altijd evenredig, en al
blijft het waar, dat een van uiterlijk bizonder fraai product
voor bepaalde doeleinden wel eens den eereprijs behaalt,
dergelijke prijzen kunnen niet als waardemeters gelden
8*
}