m e e r; zij e isch t slechts eenige oefening en w o rd t op Ja v a
m e e sta l aan vrouwenhanden toevertrouwd. Den besten tijd
voor de k u n stm a tig e b ev ruchting a c h t men des morgens
van 7—9 nur ; zoowel regen als feile droogte werken ong
u n stig op de operatie, die bij voorkeur den dag n a een
regenbui v e rrich t moet worden. De bloemen, ten getale
van 15 ä 20 to t ddn tro s vereenigd, prijken, in voile frisch-
heid, slechts edn etmaal. Men doet wel aan elken tros
sle chts enkele, de m e e st ontwikkelde bloemen, te bevruch-
ten, en men bedient zich daartoe van een dun, rondgesneden,
p u n tig stu k je bamboe, vrij van scherpe k an ten . Met de
linke rhand vat men de bloem aan, licht m e t genoemde
stokje h e t vlies op, d a t h e t mannelijk en vrouwelijk vrucht-
heginsel gescheiden hou d t en d ru k t dan m e t de vingers beide
geslachtsorganen zacht samen. Een goefende hand be vrucht
in ddn morgen allicht een duizendtal bloemen. ') Weinige
u ren n a de bevruchting verslappen de bloembladen; verw elkt
spoedig de gansche bloem, dan kan de bewerking als geslaagd
wo rd en beschouwd. Tusschen de bevruchting door insecten
en deze k u n stm a tig e b ev ruchting is een belangrijk verschil:
de ee rste is k ruisbevruchting, de la a ts te zelf bevruchting.
H et is mij n ie t bekend, of m e t d it feit voldoende rekening
is gehouden. Een maand la te r is de v ru ch t ontwikkeld,
doch e e rst 6 ä 7 m aanden daarna oogstbaar. In dien tusschentii d
is zonlicht voordeelig en daarom tra c h t men de vruchten, door
verwijdering van ta k k en en bladeren, zooveel mogelijk bloot
te stellen. H e t criterium van rijpheid der v ru ch t is moeilijk
aan te w ijz e n ; h e t wordt n ie t u its lu ite n d door de k leu rsv e ran
d e rin g en aangetoond. Rijpe vanielje-vruchten moefen, bij
*) De eisch der kunstmatige hevruchting verklaart de op Java gevolgde
cultuurwijze, waardoor de ranken onder gemakkelijk bereik blijven. In Mexico,
waar insecten den dienst verrichten, laat men de ranken aan de boomen
opklimmen en längs de takken van deze voortgroeien, zoodat zij ook menig-
vuldig van deze weder afhangen.
een zachten d ru k tu ss ch en de vingers, me er of min kraken,
Oogst men ze, — altijd één voor één, — te vroeg, dan
zullen aan de vanielje de goede kleur en een krachtig
aroma ontbreken. Oogst men te la at, dan splijten de v ru ch ten
tijdens hare bereiding. Na a c h t ja ar moet de vanielje-
plant vernieuwd worden.
De vanielje van den handel is platachtig, a an h e t steeleinde
eenigszins omgebogen, lic h t of donkerbruin, zeer fijn overlangs
gerimpeld, glanzig en als m e t vet bestreken, dikwijls met
fljne, kleurlooze naaldkrista llen bezet, 1% à 2 decimeter
lang, 5 à 10 m illime te r dik, en inwendig m e t een donkerbruin
moes gevuld, "waarin een groote hoeveelheid u ite rs t
kleine zw a rte zaden verstrooid ligt. Zij rie k t zeer aangenaam
en d raag t aan spijzen en dranken haren geliefkoosden geur
over. Aan de opengesprongen v ru ch ten o n td ek t men n iet
meer dan twee, van boven naar beneden loopende, spleten,
die, daar h e t derde vruchtblad ongeschonden bleef, zoo
dich t bij elkander sta an, d a t zij twee in breedte zeer ongelijke
kleppen begrenzen. Men beschouwt de cellen als de
zaaddragers en de haarvormige cellen. waa rm ede de vrucht-,
wand aan de binnenzijde bezet is, als de weefsel elementen,
waa rin h e t aroma tisch beginsel bereid wordt.
Evenals bij koffle, th e e en cacao, o n tw ik k e lt zich in de
vanielje v ru ch t h e t aroma e e rs t tijdens hare behandeling, -
bereiding voor den handel. De versehe v ru ch t heeft geen
aroma, d it openba art zich e e rs t bij ’t „fe rmente eren”.
Men kan aannemen, dat de riek sto f vanilline als eene
reukelooze verbinding, een glukosied, in de p lan t aanwezig
is, en d a t deze verbinding dus moet gesp litst worden, wil
de aangename g eu r optreden. Deze sp litsin g geschiedt
wellicht in de v ru ch t door een fe rm en t; echte r kunnen
ook verdunde zuren dergelijke glucosieden splitsen. Als
bewijs daarvan is eene onlangs verrichte proefneming m e t
p i f ni
fi I (a fV.-Vi»' •'
i p ï
( l i t