Ja re n zijn verloopen sinds deze meeningen g eu it w erd en .
In dien tijd kon men ook op Ja v a ondervinding opdoen en
wÿ teekenden reeds aan, hoe ook h ie r n u allengs de Assam-
th e e de voorkeur v e rw ie rf en de the e-industrie daarmede
ook op hooger gelegen gronden kon gedreven worden.
Voortgezette cu ltu u r zal moeten leeren, of de Assam bij.
voortdurende geslachtelijke voortkweeking de h a a r n u nog
kenmerkende eigenschappen hehoudt. De p lan te rs zijn er
zieh op J a v a reeds b ew u st van, d a t h e t n ie t onverschillig
is, van w a a r zij hunne zaden bekomen en d a t verwisse ling
van deze hare voordeelen heeft. In Britsch-Indië als op
Ja v a bestaan de plantsoenen nu u it Assam- en Chineesche
thee, nevens ta l van hybriden en varië teiten, die door
k ru isin g of invloeden van veranderde cultuurvoorwaarden
zijn ontstaan.
Plaa tsen wij n u tegenover de u itsp rak en van Money, die
welke tien ta llen ja re n vroeger van Jacobson vernomen
werden. In 1829 bereidde Jacobson op Jav a reeds proefjes
zw a rte en groene thee, van de u it Japan afkomstige plan-
ten. In datzelfde ja a r had hij ook planten u it China over-
gebracht en vond hij deze n ie t volkomen gelijk a an die
van Japanschen oorsprong. Hij noemde de Chineesche beter
en zeide h ie rv an : „Zij schiet rijzige loten en h e t blad is
„gemakkelijker te bewerken. De Japansche h e e ste r ontwik-
„kelt me er zijdelingsche loten. Door de verspreiding v an de
„thee over verschillende gewesten, veränderen de h e e ste rs
„en ook de kleur der vruchten. Van eene plantage werden
„zaden n aa r zes gewesten gezonden en daarvan even zoo-
„vele soorten van h e e ste rs gewonnen, die alle in g e d a a n te
,,en vorm van blad en in k le u r van v ru ch t verschilden.”
Jacobson zag daarin geen v erba stering m a a r eene veredeling.
AVij willen, de beschrijvingen als ju is t aannemende, er
liever de bevestiging in zien van den door veranderde
levensvoorwaarden ook door de th e ep la n t ondervonden in vloed.
Ook Money’s vonnis „dat de Engelsche rege ering
verkeerd handelde m e t de invoering van de th e ep la n t u it
China,” zouden wij n ie t gaarne onderschrijven. H e t gemengd
p lan ten van verschillende soorten w a s zeker a f te keuren,
m a a r redelijk zal zijn, d a t m en zieh op h e t kweeken van
onderscheiden v a rië te iten toelegt, te n einde de voor elke
stre ek voor de vermenigvuldiging b e s t geëigende te k u n n en
kiezen. De planter-fabrikant heeft toch zoowel m e t de
groeikracht van h e t gewas als m e t de q u a lite it v an h e t
p roduct rekening te houden en er n a a r te strev e n zijn p la n tsoenen
te doen b e sta an u it h e t plaatselijk m e e st edel be-
vonden materiaal. Een s ta a lk a a rt van hee ste rsoorten in de
tu in e n k an hem n ie t dienstig zijn. P rin s en Geerligs zegt in
h e t „Archief voor de Java-suikerindustrie” : „Het is altijd een
„moeielijke zaak in d it opzicht te generaliseeren, w a n t een
„rietsoort, die op de eene pla ats goede re su lta te n oplevert,
”k an op de andere pla ats zeer ongunstige u itk om sten geven,
„reden waa rom eigenlijk niemand m e t vol v ertro uw en op
, de bij een b u u rm an verkregen u itk om ste n moet afgaan,
Im a a r ieder voor zieh nagaan, welke rietso o rten op zijne
„gronden voordeel zullen opleveren en dan e e rs t in h e t
„klein daarmede eenige proeven nem en.”
Hetzelfde beginsel a chten wij op elke c u ltu u r in Indië
toepasselijk. Onder een bekwaam beheerder m o e t elke onderneming
op zieh zelve een proefstation zijn.
Br a z i l i ë . Reeds in 1810 werd een proef m e t de th e e c
u ltu u r in Brazilië genomen, m a a r de toekomst bleek weinig
te beloven, e e rs ten s : omdat de q u a lite it van h e t product
te leu rste ld e en tw e e d en s : omdat de bevolking h a a r in heemsche
Y e r b a of M a té , de z.g. Paraguay-thee, h e t
mede caffeine-houdend blad van een inheemsche H u 1 s t,
blGCf VGrkÎGZGIlé
N o o r d - A m e r i k a . In 1828 begon men m e t proefne