; te
■ ,'.i‘
H i :
, te'
■werden rentelooze voorschotten verstrekt, die in suiker waren
te verrekenen. Den Europeeschen en inlandschen ambtenaren
en hoofden werden 54 centen per pikol suiker als belooning
toegezegd. Van den Bosch achtte zulke belooningen noodig
te r bevordering van de cultuiirondernemingen.
In 1831 werd een ,,Directie van Cultures” ingesteld. De
eerste directeur, J. van Sevenhoven, wijst bij een circulaire
van 9 Februari 1832, N°. 156, den residenten de middelen
aan te r voortbrenging van 400,000 pikols suiker, waarvoor
aan de betrokken bevolking 3 à 31/3 gulden koper p. p. ten
goede zou komen *).
B. J. Elias treedt in 1833 in de plaats van v. S. en bereist,
1) De circulaire van Van Sevenhoven kenmerkt zich door haar
gemoedelijken en devoten geest. Elke residentie wordt voor de
levering van zekere soort en hoeveelheid product aangeslagen.
Den residenten wordt, mits zich in hoofdzaak aan de voorgeschreven
beginselen houdende, volkomen vrijheid van handelen naar
omstandigheden gelaten, mits slechts het heilzaam doel voor oogen
houdend : tegen den minsten prijs de grootst mogelijke hoeveelheid
product van de beste qualiteit zonder druk voor de bevolking te
leveren. De suikercultuur werd in alle strandresidenties, zoomede
Kediri en Madioen ingeleid. In laatstgenoemd gewest geschiedde
de suikerbereiding uitsluitend, in Bantam ten deele, onder de
onmiddellijke leiding van gouvernements-ambtenaren. In de afdeeling
Bodjonegoro (Rembang) was de bevolking gewoon nog al
wa t suiker in ruwen Staat voor eigen gebruik te bereiden. Een
besluit van 15 Februari 1833, No. 12, bepaalde, dat ze al haar
suiker voortaan had te leveren aan een ter hoofdplaats op te
richten fabriek, waarvoor de som van /’34231.27 werd toegestaan.
Onder toezicht van den adsistent-resident moest hier al de inge-
leverde suiker voor de Europeesche markt worden bereid. De
A. R. werd daarvoor extra heloond, maar de affaire kwam den
fiscus op groote verliezen te staan en voor de bevolking was ze
hoogst nadeelig. In 1834 kon Van den Bosch zich daarvan persoonlijk
overtuigen. Hij liet de proefneming staken en de fabriek,
Klangon, sloopen.
even als deze had gedaan, Java, tot aanmoediging van de
cultures. In ’t zelfde jaar werden in 12 gewe.sten van +
20,000 bouws, 266,109 pikols suiker, d. i. ruim 13 pikols
gemiddeld per bouw gewonnen. In Pasoeroean maakte men
tot 16, in Samarang 1%^ pikol per bouw. Tot 1835 werd
in Japara het riet door de bevolking zelve vermalen en het
sap aan de contractanten geleverd.
Bij besluit van 14 April 1834, N®. 1, werden de residenten
gelast zich met de contractanten te verstaan ten aanzien van
het riettransport, dat voor de bevolking te bezwarend was
gebleken. Men zou er hun 50 centen per pikol voor kunnen
gunnen. De meeste contractanten aanvaardden deze regeling
en ontvingen voorschotten voor den aankoop van buffels en
karren. In Tegal weigerden de heeren Fischer en van den
Bosch en was de Regeering verplicht ’t vervoer van het riet
voor hare rekening te nemen, f 10000 toestaande te r voorziening
in de transportmiddelen.
Overwegende, dat het stampen van de suiker in de ka-
nassers schade deed aan de suiker (?), dat die kanassers ook
zeer onhandelbaar waren bij vervoer en lading en eindelijk,
dat de bamboe in sommige streken reeds schaars werd, beval
een besluit van 22 Augustus 1834, N°. 8, het nemen van
proeven met de verpakking van de suiker in stroozakken.
Een ja a r la ter meende men de nieuwe verpakking reeds te
kunnen af keuren en gelastte een besluit van 18 Juni, N°. 3,
een proefneming met histen. Deze heetten wèl te voldoen
maar kwamen te duur uit. In de jaren 1837739 kwam men
echter op beide verpakkingswijzen terug. De Faktorij der Ned,
Handel Mij. ontbood dubbele stroozakken u it China en 5000
pikols suiker werden daarin in 1837 naar Europa verscheept.
In ’t zelfde ja a r werden te Soerabaja 400 kisten ad f 5.40
p. S., in 1 8 3 8 /’39 in Besoeki 3000 kisten ad / 4 p. S. aan-
gemaakt en, to t lagere prijzen, 5 à 7 duizend stuks in Nederland
besteld.
Elias rapporteerde in 1836, dat de suikercultuur niet vat-
I