i
i l i
í i
I !
Over den smaak valt niet te tw isten; dit spreekwoord is
in ruime mate op de tabak toepasselijk. Volkeren hebben him
bizondere eischen zoowel als individúen van denzelfden slam.
W a t den eenen aanlrekt, is voor den anderen ongenietbaar.
Gelegenheid en gewoonten beheerschen het gebruik en d a a rmede
het oordeel. De Chineezen schijnen de tabak gaarne
te verscherpen door middel van opium; in Indie gebruikt
men to t hetzelfde doel suikerhoudende stoffen, als melasse. In
Amerika mengen de Indianen de tabak met allerlei geurige
kruiden en onder de minder beschaafde volkeren heet bel
regel, de tabak niet onvermengd te gebruiken. Zooals wij
r e f fs konden aanteekenen, leiden in de meest beschaafde
landen allerlei speculaties en overwegingen to t praktijken,
wier waarde en geldigheid men wel eens in twijfel mag
trekken.
Niet altijd is het immers de quaestie van voorkeur, die
speciale bereidingen of vermenging gebiedt. Winstbejag ver-
leidt meermalen to t handelingen welke het product onder
meer algemeen gebruik kunnen brengen, zij dit ten koste
van zijn hoedanigheid en van zijn eigen karakter.
Onder de vroegere Nederlanders van naam hebben B o n t ek o e
en VAN DER P a lm (in ’t la atst der 17e eeuw) verhandelin-
gen ten gunste van de tabak geschreven. Deze verklaarde:
„dat 20 pijpen daags te rooken, niet te veel is” ; gene riep:
¡rook vóór, rook na het eten, rook altoos.” Voor- en tegen-
Manders hebben zich te alien tijde schuldig gemaakt aan
overdrijving. Zekere P a u l i b.v. verzekerde, dat het rooken
van tabak den schedel geheel zwart maakt en een ander
soortgelijk geleerde, B o r r h y , verklaarde in een schrijven aan
zijn vriend B a r t h o l in , dat men de hersens van een overleden
rooker verkoold had bevonden !
Al even v e r s c h i l l e n d oordeelde men over de beweerde geneeskracht,
en braken wereldlijke zoowel als geestelijke vorsten
soms den sta f over een gebruik, dat in hun oogen een hoogst
verderfelijke gewoonte heette, waarom sommigen het zelfs
met de doodstraf bedreigden, anderen daarentegen toonden
zich het gebruik niet vijandig, moedigden het zelfs aan en
exploiteerden het als een uitnemend middel tot stijving der
Staatskas. P e t e r d e G ro o t e en de eerste Pruisische koning,
F r ie d r ic h W il h e lm I, staan zoo als bizondere voorstanders
en bevorderaars van het rooken bekend.
Men zou over die tegenstrijdigheden een boek vol kunnen
schrijven. Komische zoowel als tragische gescbiedenissen zouden
dan aan het licht komen maar voor ons doel hier hebben
zij weinig nut. Elkeen kan, ook heden nog, in allerlei vormen
en openbaringen dezelfde tegenstrijdigheden opmerken, zij ’took,
dat vorsten noch staten er meer aan denken zich met strafbepalingen
bezig te houden. Over de gansche wereld wordt
gerookt en gepruimd en blijft ook de snuif-fabricage haar
recht van bestaan behouden. Omtrent de pbysiologisclie w e rking
van tabak is men niet eenstemmig; misbruik schaadt
zeker. W a t ten aanzien van alle genotmiddelen geldt, maakt
voor de tabak, in welken vorrn ook, zeker geen uitzondering,
en in bescliaafde kringen onderwerpt men zich gaarne aan
zekere conventioneele vormen, om ’t elkander niet noodeloos
onaangenaam of ondragelijk te maken.
Van meer practisch belang is hier een kort overzicht van
den tabakshandel, waarbij bovenal Nederland zoo ruim b e trokken
is.
In den handel worden de talrijke soorten en variëteiten
van tabak minder naar haar botanische kenmerken en afstamming
dan naar de plaatsen van voortbrenging en afscheep en
de daar aangenomen merken onderscheiden.
De voornaamste tabak-voortbrengende landen werden reeds
genoemd, De Noord-Amerikaansche tabakken worden meest
in groote vaten of kisten verzonden. De havanna voert men
2*
: . ri,
ri .'.'j
riri
te te,:'
!■ ' •'