■iYl'| '■
'i'.
■¿ii Y
'.'i! te
i i :
' t e
denden nieuwen directeur van dit département bleek het
intusschen, dat deze zich een gansch andere verhouding dacht
en hij liet den leider der cultuur door den resident van de
Preanger weten, dat hij slechts door tusschenkomst van dezen,
het hoofd van ’t gewestelijk bestuur, te correspondeeren had.
Aan dien last werd gevolg gegeven door de aanbieding van
eene voor de regeering bestemde memorie, waarin u itdrukkelijk
werd verklaard, dat de leider der cu ltu u r geen bezwaren
had tegen deze ondergeschiktheid, mits daarmede ook
zijne verantwoordelijkheid voor de uitkomsten der onderneming
wierd opgeheven en hij zich dus voortaan slechts te
gedragen zou hebben n a a r de hem te geven bevelen en
voorschriften. Bij schrijven van 29 November werd den depar-
tements-chef door de regeering te kennen gegeven : „de zaak
„gaat thans naa r wensch en de regeering ziet geen aanleiding
„om den betrokken ambtenaar onder plaatselijke niet-des-
I kundige kontröle te brengen en daardoor te ontmoedigen.
„Tegen de rechtstreeksche briefwisseling waardoor
„bovendien een noodelooze omweg vermeden wordt, kunnen
„dan ook, naa r het der regeering voorkomt, geen overwegende
„bedenkingen bestaan.” Alzoo kon er rü stig voortgewerkt
worden: inderdaad werd daardoor niemand gehinderd en de
zaak zelve gebaat. Ontbloot van alle gezag, kon de beheerder
der onderneming geheel als particulier werken en hij had
nog geen blijken gegeven kwistig om te gaan met ’s lands
financien. De regeering werd niet meer ontstemd door open-
baar getwist over cultuurbeginselen enz. De kinacultuur lag
als een open boek voor elken belangstellende en de leider zocht
hulp waar hij die binnen- en buitenslands meende te kunnen
vinden. Door introductie van den consul-generaal van Engeland,
den heer Fraser te Batavia, werden relaties aangeknoopt
met de leiders der kinacultuur in Madras, Bengalen en op
Ceylon, de Heeren Mc. Ivor, Anderson en Twaithes, en waren
daarvan wisseling van rapporten zoowel als van zaden en
planten het gevolg. Daardoor kwamen wij reeds in ’65 op
Java in het bezit van drie variëteiten van Cinchona officinalis
(vera, crispa en chahuarguera, — la ter bleek er ook C. o.
angustifolia onder te schuilen), planten zoowel als zaden, en
van zaden der ware succirubra, (waarvan in ’62 reeds elf
planten in leven ontvangen)
Met onze consulaire agenten in Bolivia (den heer Schuhkrafft
te la Paz) en Venezuela (den heer Roldanus te Caracas)
werd met machtiging der regeering een correspondentie
begonnen, die herhaaldelijk de o verzending van kinazaden
ten gevolge had. De hoogleeraar Miquel, die zich een wetenschappelijk
onderzoek van onze in cultuur gebrachte kinasoorten
voorstelde, ontving een volledig herbarium en al de
inlichtingen, welke hem dienstig konden zijn voor zijn
onderzoekingen. Begrijpende, dat hij zelf zich niet meer aan
scheikundige onderzoekingen zou kunnen wijden, had de
nieuwe leider der cultuur zich, al dadelijk na zijn benoeming,
tot zijn ouden studievriend Bernelot Moens gewend, die als
militair apotheker te Wel tevreden in de gelegenheid was kina
te onderzoeken, met afspraak, dat dezen naar gelang van
behoefte, h et materiaal gezonden zou worden waarvan eene
analyse wenschelijk mocht blijken te r schatting van de waarde
der voor de vermenigvuldiging aangewezen boomen. Reeds
in ’65 werden door Moens en Maier eenige analyses verricht
en daarna, vooral sinds ’68, door Moens deze geregeld voortgezet.
Toen meerdere soorten begonnen te bloeien, werd het
in de eerste plaats van belang, de waarde van hun basten
te kennen ten einde alleen te vermenigvuldigen van die
individúen, welke deze zorgen boven anderen waard bleken.
En zoo is dan ook sedert slechts voortgekweekt van boomen
die een hevredigend gehalte van kinine aanwezen.
Ondervonden we la ter te dien aanzien teleurstellingen, de
schuld was alleen te wijten aan het onvolkomene van de destijds
nog gebruikelijke analytische methoden. In het hoofdstuk
„Scheikundige onderzoekingen” is daarover nader gehandeld,
gelijk in het hoofdstuk „Kinasoorten” een overzicht is gegeven