CLVI G E R S O N I A N A. L I B E R . IV.
fàs homini magifterium aflumcre fibi in omnibus: fed Spiritui Sandto debet hæc gratia relin-
qui ; quia Vbi vult fpirat, & vocem ejus audit , & nefcis unde venial aut quo vadat. Proptereà
n o n debet ejus infpiratio fub certis regulis aut terminis comprehendi. T. i. *o . D. Innititur
’ ergo Theologia Myltica, ad fui dodrinam, experientiis habitis ad intra, in cordibus anima-
devotarum; ficut alia'duplex Theologia ( (ymbolicaSc propria) exhisprocedit, quæ ex-
trinfecùs oftenduntur. Has vero cognitiones experimentales de Deo interiùs , voeant Sandi
variis nominibus, ltcut, pro rei varietate, multiplicatæ funt fuper numerum. Voeant autem
C attemplationem: extafnïi, raptum,' liquefadionem, transformationele, unioncm, exultatio-
nem, jubilum 6cc. , . . . .
Cùm itaque Theologia Myftica innitatur experientiis per&âiori certitudine cogmtis ; ita
perfe&ior atque certior debet judicari. At quamvis nullus eam attingat perfe&è , ignoratis
ejus principiis, quæ per experientiam interiorem accipiuntur ; non eit tarnen ab ejus doârina
danda, vel accipienda defiftendum. Nequaquam verö Myfticæ Theologiæ auditoies idonei
funt, qui nolunc credere, ut tandem intelligant: quippe multa poflunt cognofci per aliorum
traditionem, fi fidespræfteturiisquæSan&i Viri talium experti, tam in fermone, quàm fcriptu»
ra tradiderunt, quibus in nullo credere quàm in civile, quàm difeolum, quàm impiura i quos
fallere veile cceteros, nullo paóto fufpicari patitur eorum veraciflima fanôliflimaque probitas ,
nulli lucro, nullique honori inhians; nee odio, vel alia paffione vitioia laborans. Falli autem
eos pofle in experientia taliter certa, qualiter prædiximus, quis putaret ? Adde quod non unus,
aut alter ifta dicunt , fed mille ; immo innumeræ aflertiones talium concordiflimè dicen-
tium. Operationes quidem interiores , præfertim in affeôhi, nonita clarè proferuntur , nec
ita poflunt feriptis tradi ficut fentiuntur ; 6c poflibile eft hominem minùs expertum devotorum
affe&uum , in eorum difputatione magis erudirum inveniri : fieri enim poteft, ut homo parum
aut nihil devotus, poflit aliorum devotorum feripta legere, conferre ad invieem, unum ex al-
tero concludere, vel elicere; impugnare vel fulcire. Hincexpedit, fcholafticos viros, etiam
devotionis expertes, in feripturis devocis Theologiæ Myfticæ diligenter exerceri, dummodo
credant eis. Primùm ,quia quis novit, fi tandem in ipfis , ex hujufmodi fàmiliari collo-
cutione, generabitur, utfolet, quidam amor 6c ardor experiendi ea quæ fola interim Fide tenent
* & quæ doófca ratiocinatione conferunt ad invieem. Rursus: Alius fruétuseft , quodpræ-
dicatio fumpta ab hujufmodi doârina, poterie accendere ad amorem Dei jam præconeeptura,
remanente etiam frigido pe&ore ejus qui loquitur. Denique : Compertum eft multos habere
devotionem; fed non fecundùm fcientiam, quales, procul dubio, proniflîmi funt ad errores,
etiam fupra indevotos, fi non regulaverint affeétus fuos ad normam Lcgis Ghrifti: fi prætereà
capiti proprio , propriæ fcilicet prudentiæ, inhæferint, fpreto aliorum confilio.
Hæc de præambulîs ad Theologiam Myfticam Gerfonius, in novera primis Confidcratio-
nibus libri, De Theologia Myftica. T. n i . p. 365. & fequemibus , ufque ad 370.
In fecunda 6c tertia hujus Operis Parte, de potentiis animæ, earumque, ut appellat, lu-
minofitate diflerit : ubi tres diftinguit in genere virtutes cognofcitivas , totidemque affeâivas
in homine : cognofcitivas quidem, imaginationem , rationem, intelligentiam : affe&ivas, ap-
petitum fenfitivum, volitivum feu voluntatem, 6c appetitum quemdam fuperiorem, qui fin-
derefis dicitur. . . . .
In tertia,agit de tribus adtibus intelledtivæpotentiæ, qui tribus terminis generahbus expri-
mi folent ab iis qui de conteroplationefcripferunt: funt autem cogitatio, meditatio, contemplatio j
& fie eas poft Richardum definit.
Cogitatio, eft improvidus animæ obtuitus circa fenfibilia, ad evagationem pronus. Medi-
tatio, eft providus animæ obtuitus in veritatis cognitione vel inquifitione vehementer occupa-
tus. Contemplatio, eft perfpicax 6c liber, id eft, expeditus animi contuitus iri res fpiritua-
les perfpiciendas , ufquequaque difFufus, 6c in divina fpecula * fufpenfus.
Cogitatio facilis e ft , quia formatur immediate, vel exfenfationibus adhialibus, velexphan-
ui, tafmatibus paffim occurrentibusj 6c ultra non nititur. Meditatio difficultatem fortitur, exeo
P quod ultra fenfationes a&uales, vel phantafmata paflim occurrentia, ipfa nititur ultra pertinge-
re,v el inaliquo fixa ftare : experitur infe crebro quilibet ftudiofus difficultatem, quæ eft in fi-
ftendo ad aliquid attente confiderandum, çogitationem, fine diverticulis ad alia. Contemplatio
facilitatem habet, tum ex habitibus per meditationem acquifitis , turn propter abftraâio-
nem 6c feparationem intelligentiæ à fenfibilibus j tum fæpiùs propter Divin» gratiæ colluftra-
tionem in divinafpe&acula fublevantem. Meditatio nimiriim , fi débité fiat, tranfit in con-
templationem ; ficut cogitatio in meditationem. Contemplatio haberi nequi; per folam imaginationem
, nec per folam rationem , quamvis utraque adjuvet -, fed per fublimen intelligen-
tiam. H H . v
Tribus præfatis cognofcendi modis tres affe&us refpondent -, qui funt primo cupido , vel
libido, feu concupifcentia} fecundo, devotio , vel contritio , feu compunétio , aut oratio >
tertio, dile&io non quæcumque, fed extatica ÔC anagogica fursùm rapiens in divina , quæ ultra
devotionem addit facilitatem 6c jocunditatem inæftimabilem, 6c inexpreffibilem,6c exupe-
rantem omnem fenfum.
Hæc eft Myftica Theologia quæ quæritur. Differt autem à fpeculativa } quia hæc eft in
potentia intelliàiva , cujus objeftum eft verum -, ilia in affediva, cujus objeélum eft bo-
num. Una ratiocinationibus acquiriturj alia per affeâus, 6c per exercitium moralium virtu-
Theologia Myftica, feientia eft propriè fidelium 6c humilium, ac rudibus 6c illiteratisconvenue
poteft; cum fpeculativa fervire poffit vitiis, 6c in pervertis ac fuperbis inveneri. Spe-
culativa, fi fola eft , nunquam quietat: per Myfticam verb fumus in Dço , hoc eft , in eo
ftabilimur,ôcà mari turbido ienfualium defideriorum,adlittus folidum æternitatis adducimur.
De
G E R S O N I A N A, L I B E R IV. C LVI I
De Amor is proprietatibas, & Anima transformatione in Denm.
Amoris illius, qui contemplationisfinis eft, très funt proprietates;rapere, unire> fatisfàcere.
Primo enim rapit ad amatum, 6c inde extafim facit ; lècundb; jungit cum amatb ; tertio , fibi
foluslufficit, necaliud prætereà amarequærit.
Raptus, vocatur elevatio potentiæ alicujus fupra inferiores potentias , 6c ex aétuatione ejus
in fua operatione ceflantibus, vel debilitatis actibus inferiorum potentiarum. Extafim dici-
mus quamdam fpeciem raptus ,dum mens ira fuo aâu fulpenla eft, ut j^otentiæ inferiores ccf-
fent ab aétibus fuis , fie quod ncc ratio, nec imaginatio, nec fenfus exteriores poffint elicerc
fuas proprias operationes. Utriufque radix eft amor, quo veluti pondéré trahitur ac rapitur
anima.
Per amorem etiam fpiritus nofter fit unus cum Deo , per voluntatis conformitatem , qui
aflfcétus, transformatio nominatui: : fed-transformationem illam varié intelligunt. Fuerunt enim
qui dicerent, fpiritum rationalem, dum perfe&o amore fertur in Deum, deficere penitùsàfe,
ac reverti in ideam propriam, quam habuit immutabiliter ac æternaliter in Deo ; quodque anima
talis perdit fe 6c elfe fuum, 6c accipit verum elfe divinum ; fie quod jam non eft creatura,
neciper creaturam videt aut amat Deum, fed eft ipfe Deus qui videtur 6c amatur.
Hanc infaniam hîc 6c alibi rejicit Gerfonius velut errorem ; aïtque , Animam femper re-
lnancre in fuo elfe proprio quod habet in fuo genere, 6c dici tantùm fimilitudinariè transfor-
mari, ficut amatorum dicimus cor unum 6c animam unam.
Fuerunt alii, ponentes quod amor creaturæ ad Deum, nihil eft aliud quàm Deus, 6c ita ,
quod fpiritus''rational» formaliter amat Deum per Spiritual Sanétum. Quæ opinio imponituf
JVlagiftro Sententiarum 6c à Dobloribus non tenetur.
Fuerunt alii, qui per fimilitudines repertas in corporalibus , voluerunt hanc unionem, feu
fpiritualem transformationem reddere clariorem. Dixerunt enim , quod anima fie unitur Deo,
6c in ipfum transformatur,ficut fi gutta aquæ mittatur in dolium fortis vini: ilia namque gutta
tune perdit efle proprium, convertiturque totaliter in vinum; velut etiam ficibus convertatur
in cibatum, juxta illud quod Auguftinus loquitur: Cibus fumgrandinm, crede& manducafti;neç
ut me mutabis in te, ficut cibus carnis tua, fed tu mutaberis in me. Hac occafione meminit Gerfonius
fe legifle, quod ad prædicationem præfatæfimilitudinis animæ ad Deum, devota quæ-
dam mulier fie exæftuavit, fie exarfit intrinlecùs , quod concepto fpiritu fêle non capiens,
iplà velut muftum novum abfque fpiraculo, ruptis venarum 6c nervorum vinculis, vitameum
fanguine tradiderit.
Traducunt aliqui verbum devoti Bernardi, quod venus eft anima ubi amat, quàm ubi animat :
quafi videlicet amandofe, 6c corpus déférât, ac in Deum fuum tota tranfeat. Verùm hæc
fimilitudo deficit, habetque plurimùm dediffimilitudine: alioquin rediremus ad errorem prius
commemoratum ; non enim perdit anima in hac unione fuum efle proprium, ficut gutta a-
quæ.
Rursùs, propter eamdem rationem, fimilitudo Tranfubftantiationis quæ fit in Sacramento,
non fatis eft idonea ad explicandam transformationem amantis in Deum amatum.
Adducunt autem alii ûmilitudincm ferri candentis, feu carbonis igniti, ubi ferrum 6ccar-
bo remanent fub efle proprio ; induunt tamen quafidam proprietates ignis 6c proprias per-
dunt.
Dant alii fimilitudinem de unione materiæ ad formam.
His relatis opinionibus ac fimilitudinibus , cenfet Gerfonius , amore hominem uniri cum
D eo , quia quidquid in homine reperitur fpiritale vel divinum , fêgregatur quodam modo per
amorem vivificum,ab omni eo quod terreftreeft atque corporeum : ficque fit ibi divifio fpiritus
6c animæ , ideft fpiritualitatis 6c animalitatis & fenfualitatis ; 6c fêparatur pretiofum à vi-
li : 6c quia Deus Spiritus eft, 6c fimilitudo eft caufa unionis, perfpicuum eft cur fpiritus ratio-
nalis fie depuratus 6c defæcatus, unitur Spiritui Divino : quia fcilicet fimilis efficitur cum Deo ;
6c fpiritus ita affimilatus D eo , afficit confequenter corpus proprium; quod ita affeéfcura , ge-
rit quafdam proprietates ipfius fpiritus. Per hanc amorofam unionem quietatur anima , fatia-
tur,^ftabilitur.
De Oratione Perfetta.
Proprietates 6c conditiones fupradi£t»,orationi perfeblce convenienter aferibi poflunt; imo
in anima contemplativa idem funt amor, Myftica Theologia , 6c oratio perfe&a. Quid enim
eft aliud oratio perfebta , quam hujufmodi experimentalis 6c affe&ualis cognitionis notitia ?
Oratio quidem deferibitur; Elevatio. mentis in Deum , per pium 6c humilem affcftum; at
nullus elt affebtus mentali 6c intelle£buali fuperior: oratio enim folum in voce 6c imaginatio-
ne verfata, caret fuo perfe&ionis complcraento; tranleat neceflc eft ad mentem 6c cor. Et
in hac oratione perfe&a, potius quam in contemplatione intelle&iva , felicitas animze rational
is in hac vita ponitur. Ea oratio foli Deo dat gloriam, adorationem, gratiarum a&ionem
6c honorem,_ eum fibi amicum concilians. A c inde per legem amicitias, qu* eft idem velle
6c nolle, ipfa quod petit accipit, 6c quod quserit invenit, fibique pulfanti aperitur.
Hiec funt Gerfonii de Myftica Theologia priqcipia fpeculativa, in libro de hoc argumento.
T. in . p. 561.
5 5. u.