8 1 9
nofus in aliquo crimine , fecundüm prapariitionem
cordis omni crimine cft irretitus: 8c per confequens
corollarium fextu m eft falfum.
Non obftantibus iftis rationibus, dico quöd corollarium
illud cft verum, juxtaillud Jacobin, io. Qui
inuno dehnjuit, faBus eft omnium reus. Qua: verba debent
intclligi fecundüm prasparationem cordis, quia
jufmodi, quze a nullo vitio feparantur : qui enim
contra redam rationem agit, ipfe contemnit redam
rationem, 8c ex adu contemnendi redam rationem,
poteft confervari habitus inclinans ad fimiles adus,
fcilicet ad contemnendum redam rationem * 8c ideb
licet reda ratio didet aliquod aliud die faciendum ,
el non faciendum * ifte habitus inclinabit cum quiofl'unt
intelligi fecundüm adum , 8c ideo ^ bufdam aliiscaufis, ad agendum non p< ^ contra redam rarefpondetur
ad obje&iones, 8c cum primo aflümi-
tur quod corollarium videtur dicere quod omnis
criminofus in uno, fecundüm prasparationem cordis
, eft omni alio crimine irretitus. Dico quod
hoc eft verum.. Unde pro majoii d.eclaratione no-
tandum eft quid eft , fecundüm prasparationem
cordis, aliquo crimine irretiri. Unde, irretiri, fe-
cundüm prseparatio'nem cordis , aliquo crimine ,
non eft aliud , quam habere difpofitionem , ut
principium naturaliter inclinans ad tale vitium. Hoc
eft habere aliquam difpofitionem , qua: poteft die
caul'a partialis eftediva talis vitii. Et fimili modo,
habere adus virtutis, fecundüm pra:parationem cordis
, non eft aliiid, quam habere difpofitionem, vel
principium, quod poteft die caufa partialis effedi-
va adüs cujuflibet virtutis, fecundüm modumpriüs
declavatum, 8c non conceditur quod omnis criminofus
habet, lecundüm prxparationem cordis, om-
nem adum vitii fibi pofiibilem.
Refpondetur igitur ad rationes oppofitum pro-
bantes. Ad primam , cüm dicitur quod qua:dam vi-
tia funt contraria, unum autem contrariorum non
• eft prseparatio, nec refpondetur quod quamvis qute-
dam vitia funt contraria , 8c ideo adus ipforum fi-
mul dfe non poffunt. Habens tarnen unum vitium,
fimul habet difpofitionem malam inclinantem ad a-
dum vitii contrarii requifitum. Verbi gratia: Pro-
digalitas, 8c tenacitas, funt vitia contraria* 8c tarnen
tenax habet adum prodigalitatis , fecundüm
praparationem cordis. Habet etiam tenax defiderium
acquirendi pecuniam : 8c ideo quando tenax videt
quod per adum prodigalitatis poteft multa acquirere,
defiderio acquirendi plura, exit in adum prodigalitatis,
Item, videmus quod virtutes 8c vitia contrarian-
tur* & tarnen vitiofus tape habet adum virtutis,
fecundüm prteparationem cordis. Sa:pe enim mentionem.
Sicut experimur quod fi quis confuevit di-
cere Matutinas noftræ Domina:, vel audire quoti-
diè Miflam, ipfe invité tanfiret unam diem abfque
Mifla. Si vero ipfe oblivifeitur audire Miflam per
hebdomadam, vel menfem, ipfe fere non curabit u-
trum qualibet die audiat Miflam, vel non. Patet igitur
quod unum vitium poteft efle caufa partialis mediata ,
velimmediata cujufcumque adus mali 8c vitiofi, 8c
per hoc patet refponfio ad feCundam rationem.
Ad tertiam rationem dicitur quod non ideo dicitur
quis habere adum vitiofum, fècundùm praparationem
cordis , quod femper paratus fit omnera
adum exercere j fic etiam mendax, fecundüm præ-
parationem cordis , non habet adum mendacii,
quia nequaquam vult femper mentiri. Sed quis dicitur
habere adum vitiofum, fecundiim præparatio-
nem cordis, quia habet difpofitionem inclinantem
ad adus vitiofos, modo prius expofito. Et ideo li-
g cèt aliqui in aliquibus vitiofi, deteftantur multa alia
crimina * tamen vitia ilia in quibus vitiofi funt, poffunt
inclinare mediate, vel immediate ad alia crimina,
fed non fufficiunt hujufmodi crimina perle, 8c
immediateproducere, flat enim, ficutpriùsdidum
eft, quod aliqui funt virtuofi in aliquibus, & vitiofi
in aliis. Opinio tamen priùs tada diceret, quod fi
aliqui irretiti aliquibus vitiis , adeo deteftantur ali-
qua vitia, quod priùs le vellent morti exponere ,
quam talia committere j hoc tamen noneftexamo-
re redæ rationis, aut virtutis* fed quia habent ali-
quas difpofitiones non virtuofas ad adum ilium inclinantes
, ut potè quia timent confufionem , 8c in
illis timor confufionis prædominatur paflioni ad tale
vitium inclinant!.
Ex iftis patet folutio tertiæ rationis, 8c per confequens,
corollarium didum flat invirtute. Ex qui*
bus omnibus patet quid eft Fides infufa, 8c in qui-,
*-«*—*— --- J---- ---- -------* —, b--u--s- -e--f-t- -F-i-d-e--s- -i-n--f-u--f-a1, 8c in quibus -n-o--n-.- -P--a--tet fecundax,
ut fibi credatur , loquitur veritatem. A m b i - d o , quomodo eft una Fides omnium credendorum ,
tiofus , utmagnos honores acquirat, parvos hono-
res defpicit: 8c ita de multis aliis. Patet igitur
quod ratio ifta non probat, quin omnis criminofus
, fecundüm praparationem cordis , eft quo-
cumque alio crimine irretitus: fed bene probat quod
non omne vitium poteft efle caufa totalis immediata
cujufcumque adus vitiofi, & hoc eft verum:fed
cum hoc flat fextum corollarium prasfens pofitum.
Contra pra:didam eft unum dubium * quia didum
eft in fblutione primae rationis quod vitiofus habet
adus virtutum , fecundüm praparationem cordis.
Ergo, ä fimili, virtuofus habet adus vitiofos, fecundüm
preeparationem cordis^ quod eft falfum.
Refpondetur ad iftud dubium, quod non eft firmle
quod omnes adus virtutum exterior es pofliint
male fieri, ut orationes , jejunia, & hujufmodi, propter
quod vitiofus habet adus virtutum exteriores,
8c non interiores adus virtuofos, fecundüm praepa-
rationem cordis.
Ad fecundani rationem priüs fadam, refpondetur
quod nulli adus vitiorum funt tarn difparati* quin
irretitus in quocumque crimine ? habeat difpofitionem
malam naturaliter inclinantem, nifi impediatur,
yel aliquod defiejat, puta aliqua caufa partialis re-
quifita, ad quemlibetadum vitiofum. Sed 8c tunc eft
dubium, qua: eft difpofitio mala , qua: inclinat ad
omnem adum vitiofum.
Refpondetur quod multa: funt tales * fcilicet con-
tern ptus rationis, amor fui, averfio a Deo, 6c hu-
8c incidental.iter vifum eft de connexione virtutum
inter fe, 8c leeundb , vitiorum inter fe. Et ideo ifta
fufficiant pro prima parte primi Artieuli, in qua eras
videndum de Fidei habitu a Deo infufo.
§ . i .
De Fide acquifita.
T N fecunda parte primi Artieuli, erat videndum de
I Fide, acquifita, 6c ejus objedo.
Et primb, .videbitur de Fide acquifita. Secundb,
de ejus objedo.
Eft igitur primb notantum quod duplex eft Fides’
acquifita, capiendo Fidem acquifitam prout diftin-
guitur contra objedum Fidei: quandoque enimca-
pitur Fides acquifita pro adu credendi* capiendo ere-
Ddere, prout diftinguitur contra opinari, 6c feire: 8c
tunc credere, elf allentire fine formidine alicui propo-
fitioni verse , de cujusveritate non flat per rationem,
nec per experientiam * led fblum per .teftimonium
aliorum , 6c debemus nos credere quod non videmus
per fenlum, nec per rationem; . , 7
Secundjp m'odo: accipitur Fides acquifita, pro habitu*
8c tunc Fides acquifita, eft habitus ab ad u ,
veladibuscredendi, cumintelledu, immediate,6c
natural-iter produdus.
Secundb,notandum quod Fides, quocuimque pra:didodorum
motlorum accipiatur,'poteft large accipi : fcilicet
pro omni adu credendi, vel babitu ex credendi
adibus gencrato, five fit alicujus pertinentis ad
immediate inclinare ad adus fimiles elicien-
dos. Et conclufio priùs pofita eft vera.
Ex ifta conclufione fequtmtur aliqua corollaria.
Fidem Catholicam , five non. Nam fiepe acquiri-
tur Fides de aliquo complexe, quod nullo modo per-
ePrimum Corollarium.
tinet ad Fidem Catholicam. Secundo modo, Fides
poteft accipi, pro habitu, vel adu'eredendi, refpedu T> E s p e c t u cujufcumque Catholici credibilis, eft
adus veritatis ad Fidem orrhodoxam pertinentis : 6c nobis poftibilis habitus naturalis. Probatur ex
ifto modo aedpio Fidem,in prima parte i finis Artieuli. conclufione fic. Refpedu omnium aduum quds
Iftis pofitis: pro majori declaratione hujus mate-A habere poftumus, poflumus haberehabitum naturapoteft
ria:, 6c aliquorum didoruro in prima parte hujus Ar-
ticuli j pono aliquas conclufion.es.
Prima qu;ellio: refpedu ,omnium aduum quos ha-
bemus, vel habere poflumus, * 8c nobis poftibilis naturalis,
fi milium aduum immediateprodudi vus.
Pro declaratione hujus quteflionis., eft notandum
quod alia eft neceftitas^ad ponendum habitum in po-
tentia naturali adiva, five paftiva* 6calia.adp.onen-
dum talem habitum in;potentia libera. Et eft major
neceflitas ponere talem habitum m potentia naturali
, puta in intelledu1 6c .appetitu ienfiti-vo, .6c
fecundo in potentia fenfitiva apprdienfiva, quam in
potentia libera: quia talis potentia de fe eft indifFe-
rens ad multos .adus * 6c tamen aliquando. eft ita determ
inata , refpedu alterins,. quod non poteft in oppofitum,
nec in aliud, niji per imperium voluntatis,
qu* eft potentia luperior, 6c.aliquando non fic
fertur. Ergo neeeflarib. opportet ponere quod in ta- B bei. Ergo corollarium eft verum.
li potentia derelinquatur aliquis ex. adibus. inclinans
ad adus fimiles, 6c non contrarios-. Exemplum. Poteft
enim homo appetitu fenfitivo dicere aliquos a-
dus c rca .aliquod o b jed um c um deiedatione, ex
quibus poteft geneyari ibi lords habitus , quod nifi
refrenetuy per voluntatem, non poteft in adum con-
gruum, plus quam brutum. Ideo furiofus habens habitu
m acquifitum cii ca aliquod deledabile.,.cum ha-
buit adhuc ufum rationis, 6c hoc in parte fenfitiva,
nifi fit adiva triftitia fprtior vincens 'talem inclina-
tionem, habitus fertur in illudobjectum.fine remedio*
in quod prtefens non oportuit eum ferri, propter imperium
voluntatis.
Secundo modo: intelledus poteft tot adus elicere
circa aliquod objedum, quia nonpoteft de fe oppofitum
apprehendere fine imperio voluntatis : ergo
hoc eft, per habitum inclinantem. In potentia au-
t.em libera non, poteft poni habitus, propter iftam
caufam * quia cum,.qua:cumque voluntas inclinetur
lem* fed refpedu cu jufque credibilis Catholici ,pof-
lumus habere adum credendi. Ergo refpedu cujufcumque
credibilis Catholici, eft nobis poftibilis habitus
naturalis. Major eft Conclufio, aut faltemin
Conclufione continetur. Minor eft nota defe.
Secundum Corollarium.
T l E s p ec t u omnium Articulorum Fidei^ habitus
poteft in nobis acquiri. Probatur corollarium
fic. Idem habitus poteft efle aftenfiis omnium Articulorum
Fidei, faltem implicitus * fed refpedu cujufcumque
adus quern habere poflumus, poflumus
habere habitum naturalem : Igitur Sec. Minor eft:
Conclufio * 8c Major probatur: quia' aflenfus hujus
propofitionis, Omnes Artieuli Fidei Catholic* Cunt ve-
r it eft aflenfus implicitus omnium Articulorum Fi-
Terlium Corollarium.
TJ E s p e c t .u ejufdem Artieuli pofilimus habere
habitum acquifitum per primum corollarium,
8c. per fecundum corollarium habitus idem poteft
inclinare fimul ad omnes Articulos. Ergo refpedu
ejùfdem Artieuli, erunt plures habitusacquifiti : u-
nus fcilicet inclinans folum ad ilium Articulum, 8c
alius inclinans adaliupa Articulum , 6c cum hoc ad
plures alios. Primus inclinat immediate ad talem Articulum,
6c al-ius qui fcilicet inclinat fimül ad omnes,
aut plures , ad nullum in fpeciali inclinat immedia-
tè * fed f'olùm mediate proportionaliter , ficut eft
didum.de Fide infufa. Refpedu tamen ejufdem Ar.-
ticuli, bene funt in nobis habitus.diftindi ad. talem
Articulum immediate inclinantes : fcilicet ad ilium
Articulum. Omne r eve latum a Deo eft verum. Sed
un us eft infufus, 6c alius acquifitus, non enim poGad
aliquod objedum, poteft tamen deifc , propter C funt in nobis acquiri, refpedu ejufdemobjedi, di-
Guam libertatem in adum. .oppofitum ., vel faltem
non producere ilium. . Ibi tamen poteft poni habitus
, & debet poni * quia quilibet ex périt ur quod poft
multos adus elicitos à voluntate circa aliquod objed
um , ipfa faciliùs inclinatur: êc. intenfiùs, ad elicien-
dum, adus. eonfimiles % ita quod licet adus .contraries
ex libertate poflet producere * non . tamen nifi
cum triftitia, 6cnon cum.tanta deiedatione , ficut
potuit, ante,quam diet habituata ad adus tales eli-
çiendos. Exemplum. Nam fi aliquis eliciat multos
adus diligcndi circa unum hominem *. ille non poteft
cum dein hominem o,dire, nifi cum triftitia : nam
poil talem adum odiendi, habet remorfum conlcien-
tiæ,qiii non cft aliud,, ut videtur, nifi quidam triftitia
derelida; in voluntate, ex hoc quad elicit,adum aflindi
habitus fpecic ad talem objedum immediate
inejinantes.
Ex iftis patet corollarium tertium. Et h^c de
Fide habituali acquifita ad prsefens fufficiant.
Nunc eft videndum, de adu Fidei , qui dicitur
lycaere, capiendo, Credere, ftri.de * ficut prius fuit
declaratum * fcilicet, prout dicitur contra opinari,
6c proprie feire., Jeu evidenter cognofcere. De quo
fit fecunda Conclufio ifta: Solus ;adus credendi^ ex
habitibus infufis 8c acquifitb. caufatus, eft adus vera:
Iridei proprius, 6c Catlibliciis. Probatur. fic:
ergo ille adus , 8c nullus aliiis , eft adus proprie Ca-
tholicus, quo adu quis-efficitur proprie Fidelis 6c Ca-
tholicus* fed per talem adum credendi, 6c per nullum
alium, quis efficitur fidelis 6c Cath'olicus: erliqucm,
circa; iilud objedum , contra inclinationem pj go Conclufio vfera. Gonfequentia pàtet. Nota major:
acquifitam, propter quam inclinationem expertum
eft ncccll ariura ponere habitum in voluntate, 6c noil
pyoptcv'i jibcrtatcm, nec propter aliam caufam.
Facet igjrur quod refpedu omnium .aduum quos
hab,cmus yel liabei^pofluihus,1 poflumus habere ha-
bjtum, natuyaicin ad. tales naturaliter inclinantem :
Quia, fi, circa ,ali,q.u<jd:,objedtim eliciamus aliquos a-
dus, poll illos clicito^ facilius 6c promptfiis poflu-
inusfivnjl.es;elicere... Ergo,,refpcdu,omnium talium*
in nobis acquiritur habitus;*: aut faftem poteft, qui
Appendix ad Tom. I.
* Locus con-upcu«',: I ' *
quia fi alius adus eflet Catholieus, tunc poflet haben-
fern denominarc CatHolicum: quia accidens dat fuo
fubjedo illam denominationem in concreto , quam
habet in abftrado. Minor probatur, 6cquoad.pri-
mam .partem , fcilicet quod adus credendi caufatus
ex habitibus, acquifito 6c infufo, fit Catholieus. Dicta*
Minor eft fatis nota: 'quia fi aliquis eft adus Ca-
tholicus, .maxime eft talis, turn fit aflenfus firmus,
6c'non propter rationem. Sed quoad fccundam partem,
fcilicet quod nullus alius adus credendi fit proprie
.Catholieus, feu quod per nullum talem quis ef-
F f f z fici