Compendium Theologize 402 fa materialis propric , lit in rebus corporulibus feu
materialibus fieri police, led folum per quamdain fi.
militudinem, ut hie caufa materialis dicatur illucl in
quo fit leu caul'atur ipfum peccatum.
4 !9. „ . — v , Quod li intelligantur quod remittentur quantum ad
pcenam, tunc expofitio lira in efiredu nulla diet : nam
etiam mortalia quantum ad poenam quæ pro eis fo-
lutanoneil, ibidem purgantur. Ideo clarum elt quod
Gregorius intelligere volait quod venialia in Purga-
torio quo etiam ad culpam purgentur.
Tertius efil'd.us peccati venialis fit quod fervorem
charitatis minuit-, fient videtur de aqua in igne pro-
jeda: quod licet non extinguat, fervorem tamenil-
iius minuit Sc temperat.
Quartus effedus peccati venialis quod potentias a-
ninræ in bonis laxat j ficut per exemplum quando
imponitur onus luper equum, efficitur & redditur minus
pvomptus Sc expeditus ad ambulandum.
Quintus eftedus peccati venialis ell quod retardât
à gloria : nam cum homo decedit, Sc poffet, fi in
eo non client venialia, ilatim ad ccelum evolare poll
mortem, propter ipia venialia cogetur ad tempus in
Purgatono expedare. Nunquam enim fiacies Dei ab
aliquo videbitur donee lblv.it minimum etiam pecca-
torum venialium quadrantem: oportet enim quem-
libet ita mundum ante intriotum Paradifi d ie , ficut
fuit in innocentia Baptilmali.
Sextus effedus peccati venialis ell quod bona glo-
riæcoelellis diminuit. Non quidem ilia quæ jamde-
bentur Sc quæ jam homo ibi habet per meritum repolira
, led ilia quæ deberentur fi venialia non fierent :
nam illo medio tempore quo peccata venialia fiunt,
pollent aliqua bona fieri -, quæ cum non fiant, de tan-
to ipia gloria cenfetur eft'edualiterque eft diminuta.
Propter etiam iilorum venialium perpetrationem opor- _ _
tet opera quædam bona ad folutionem Sc purgationem g gratiæ,hujufmodi venialium facere Sc convertere , per quæ 1
valde accrefcere potuiflet Sc accrefeere debiuflct cumulus
præmii ætemi.
Septimus effèdus peccati venialis e ft, quia venialia
fæpe fimt occaûo mortalium peccatorum. Et hoc
inter alios quatuor modos qui in fuperioribus (ubi
de feptem peccatis mortalibus tradari inccepit) late
exponti lunt, ubi monilratum eft quod adus qui de
le ex iiiique natura eft folum de genere peccati vc-
niahs, poteft vel ex confdentiæ remorfù vel ex com-
placentia vel ex proclivitate, vel ex progreflu peccatum
mort ale effici.
Hoc autem etiam fingulariter advertendum eft,
quod ficut ad remiffionem peccati mortalis exigitur
deferno acèus peccandi cum voluntate firmoque pro-
pofito inpofterùm ablHnendi 3 fie fimiliter peccatum
veniale Sc propofito deferatur.
Et hæc quoad totalem materiam naturæ , quali-
tatis Sc effedus peccati accualis venialis, ac circa earn
occurrentium, quantum hune præfentem iftius Libel-
li odavum Tradatum concemere judicatum eft, dicta
fuificiant.
D E S E C U N D A E T U L T I M A
*Profecutio ô 1 declaratio ipfus prima divifmis.
T " \ I v 1 s 1 o igitur eft ilia , quæ peccatorum alia fiyic
a cordis, aha oris, alia operis •> vel fecundiim alios
aliqua funt cogitationis , aliqua lo cu tio n is, aliqua
operationis.
De peccatis cordis feu cogitationis.
D E c c a t a cogitationis feu cordisfunt hæc. Co-
g ita tio , d e le d a tio , confenfus, defiderium mali
voluntas p erverla , infidelitas, fupe rllitio, indevotio,
præfumptio, delpcratio, timor male humilians, amor
male accendens, prudentia carnis, fufpicio, invidia
ir a , o d ium , timor fervilis, exultatio in adverfispro-
x im i, dolor de ejus profperis, contemptus pauperum
contemptus peccatorum : perfbnarumacceptio,pcr-
fid ia , affedus camalis parentum, inepta læ titia , fe-
culi trillitia , impatientia, avaritia, follicitudo tem-
poralium, fiiperbia, perplexitas, obftinatio, malitia,
tædium b o n i, acedia, inconftantia, poenitentia pce-
nitentiæ, dolor quod ampliiis non elt male fadi,m,
hypocrifis , amor inordinatus p la c e n d i, timor dif-
plicendi, verecundia de bono o p e rc , amorprivatus,
fenlus fingularis, ambitio dignitatum , vana gloria
de bonis naturæ vel fortunæ vel g ra tiæ , verecundia
de pauperibus am icis, contemptus admonitionum,
imniifericordia.
De peccatis oris feu locutionis.
D E c c a t a oris feu locutionis funt hæc. Crebra
juratio, periurium, blalphemia , nomen Domini
irreverenter aftumere, veritatem impugnare, Deum
de aura judicare, contra Deum murmurare, irreverenter
Horasdicere, detradlio, adulatio, mendacium,
vituperium, malediftio, infamatio, contentio, com-
minatio , impugnatio veritatis agnitæ , impugnatio
charitatis fraternæ, feminatio dilcordiæ, proditio,
falfum teftimonium, mala confilia, derifio, contra-
ditbio obedientiæ , invertere faéla bona, in Eccle-
__fiis placitare , ad iram hominem provocare , repreeniale
in præfenti vita
non d imittitur nifi etiam a<5tu p hendere in alio quod ipfe f a c it, vaniloquium, mill-
■ r tiloquium, ftultiloquium, verba otiofa vel fuperflua
vel curiofa p ro ferre, jaSlantia, verborum p o litio , peccatorum
defenfio, clamo r, rilus, cachinnus, turpilo-
quium, lenocinium, cantilenas feculares cantare , in
cantu divino magis ftudere vocem frangere quàm
devote pfallere , murmurare , verba fæcularia profe
rre in injufta caufà ad v o c a re , malum commen-
dare.
D I V I S I O N S
P E C C A T I I N G E N E R E
Sen tanquamgeneris, qua fumitur fecundum
ipjhis peccati caujam materialem.
EX p E D iT is h i s quæ refpecluprimæ divifionis
peccati in genere leu tanquam generis , quæ Ici-
iicet fecundum quamdam peccati qualitatem &
quantitatem fumebatur & furnpta eft , dicenda 0 0
currebant: nunc de fecunda & quoad hunc TraSla-
tum ultima ipfius peccati etiam in genere feu tanquam
generis dmhone , quæ fcilicet fecundum ipfius
peccati caulam materialem fumitur , aliqua etiam
dkenda veniunt 5 ncc hie accipicnda venit ipfa cau-
De peccatis operis feu operationis.
p E c c A T A autem operis feu operationis funt h x c :
A gula, luxuria, ebrietas, facrilegium, fimonia, for-
tilegia, violatio dierum folemnium, indignè commu-
D nicare, votorum fraStio, apoftafia, diflbiutio in Officio
divino, fcandalizare fub.exemplo malo, proximum
corrumpere, lasdere hominem vel in rebus vel in per*
fona vel in fama, furtum,rapina,ulura, deceptiolu-
dus, venditiojullitise, exaSliones indebitas ac telonia
injulla, aufcultare mala, joculatoribus dare, necella-
ria fibi fubtrahere , luperliua fumere, ultra vires quip-
piam aggredi, confuetudo peccandi, recidivatio, fimu-
Jatio, tenere Officium ad quod non liifficit vel quod
fine pcccato non agitur, chorizare, novitates invenire,
Majoribus rebellare, minores opprimere , delinquc-
re vifu, auditu , olfaSlu, taSlu, gullu, luóla, ofeulis,
• mu-
421 D e peccatis cor d is , ons & opens. 422 niuneribus , nutibus, mandatis , feripturis, circun- traélatis cognofcere, examinando, ( fcilicet fit apud
ftantias aggravantes admittere quæ finit tempus, lo- fe, fit apud alium) modes ea faciendi '6i cotnmittendi,
eus, modus, n limer us, perfona, mora, feientia, ætas, intentionemque feu finem propter quem funt, acre-
(è-iplùm ad peccandum cogéré feu inducere. morfum confcientiæ qui de iplis haoetur , cum aJiri
. >/T, , circunftantiri circa ca occurrentibus, de quibus Ja-
JJe peccatis omijjionis. tè fnperiùs actum eft.
_ -, >/r. . . . . ... , Et bæc quoad fecundam ôc ultimam ipfius peccati
P ,E c,c A TA omifl.,onis ( <îuæ etia™ ut faciliter de- A in genere feu tanquam generà diyifioncm dicte fuffi-
Jl Dite conlideranti apparere potelt, ad tria refpc- ciant
élu quorum præcedcns divifio fumitur , vel fcilicet
ad cor feu cogitationcm, vel os feu locutioncm, vel
opus feu operationem pertinent) funt hæc. DcDeo
Quare multa in hoc Compendio,
non cogitare, ipfum non timerevel non amare, gra-
in ottavo Tract at u latè & pCane
tias fibi de bencficiis non agerc, opéra quæ fiunt ad
dicta fint & expojlta.
ipfum non referre, de peçcatis ficut deberct nondo-
lcrc, ad gratiam recipiendam non fe præparare, gra-
tia accepta non uti nec cam confervare, ad inlpira-
D O t u i s s e n t nonriulla in hoc libelle & præci-
tioncm divinam non fe convertere, voluntatemlüam
puè in octavo & ultimo Traclatu, in materia fcilicet
voluntati divinæ non conformare, ad orationes dicen-
peccatorum trackta, breviiis & compcndiofiùs
das non attendere , orationes débitas omittere , ad
dici j fed ( ut frequenter in fuperioribus taclum eft )
ca quæ quis vel voto vel Præcepto vel Officio tene-
libcllus ifte non feientificri, Librofquc faciliter procurare
tur negligere, Communionem ôc Confeflionem femel
valentibus compofitus eft j fed mediocribus 5c
in anno non expeterc, parentes nonhonorare, feip-
communioribus ac cri quibus non faciliter Librorum
fum non cognofcere ôc reprehendere, confcientiam
copia fuppetit. Quibus expediens & forfan neceflê
fuam negligere , Ecclefias & Prædicationes fugere,
fuit ea quæ hic dicta funt, & maxime circa difficiles
tentationibus non refiftere, poenitentias injunctas ne-
materias per reiterationes & latas repetitioncs,
gligenter facêre, ea quæ ______________________ltatim facienda lunt cliffer-
nec non materialia quædam exempla quafi palpando
•e, bonis proximi non congaudere & malis ejus non p ^ Fer cluamc|am manuduclionem dare intelligi. Alio-
..-ioo _____ fiauin non facile forfin condolere , injurias non remittere , fidem proximo fiiiffrt nlnnhns mmnrehenrlr»-
lion fervare 6c bencficiis ejus non correfpondere, de-
linquentes non corripcre , litem non fedare , igno-
rantes non inftruere , affliclos non confolari, admo-
nitionjbus non acquiefcer^. Pauca 6c forfan nulla alia
reperiri pofle creduntur peccata , quse non fub pras-
dictis effeclualiter comprehendantur 6c includantur,
vel ad ea reducibilia fint.
Quando peccata praditta mortalia fnt
vel venialia.
U a n d o autem peccata prasdicta mortalia vel
Qfolum venialia exiftant, facile eft ex fuperius
quin non facile forfan fuiffet pluribus comprehende-
re j ficque prædiâa apud eos nullum fructum, nul-
lumque proiedum afferre potuiffent.
Remiffio ad Doctores.
QU I tarnen ampliora videre voluerit, vel cla-
riùs de præmiflis mäteriis informari, ad eat frequenter
allegatos Dodores, Beatum Thomam 6c alios
in fuperioribus notatos, 6c præcipuè in eorum Libris
6c Tractafibus fuperiiis eüam defignatis.
F I N I S .
D d i j O A N- *