735 I
& ad ht>c initiante ïieceffitate ,
Petri de oAlliaco
quia licet receptis
fignetis<f effect fecuri de Licencia, non tarnende loco
feu ordine locorum. Ideopnefumendumeft quod
non gratis dan t, fed ut plus danti locus honeftior
aflignetur, Sc hoc oftendunt abufus commiffi. Igi-
tur See.
Quantum ad tertiam , fcilicet quod fecunda ref-
poniio non v a le t , & quodlmulta inconvenientia
continet, très conclufiones funt declarandæ. Prima
e i l , quèd Cancellarius non poteft licite recipere,
vel faltem non poteft exigere à Baccalaureis licen-
tiandis , ratione fui laboris. Secunda , quod non
poteft licite tantiim exigere, quantum exigit pro la-
bore. Tertia, quod efto quod pro labore txigere
poflit, tarnen non taliter, qualiter exigit. Primam
conclufionem declarabo. Primo , ex Jure divino.
Secundo, ex Jure humano. T e r tio , ex fpeciali pri*
vilegio Univerfitati Parifienfi conceflo.
Prima ergo ratio prindpalis quæ fundatur in Jute
divino, taliseft: quia Papa non poflet licite feci*
pere, vel (altem exigere à licentiandis , ratione liii
laboris; 11 ipfe hujufmodi licentiandos in propria per-
fona licentiaret : ergo nec Cancellarius hoc poteft.
Confequentia tenet : quia fuppono pro claro, quod
Cancellarius in hac parte gerit perfonam Papæ, Sc
eft ejus commiflum , nam ipfe licentiat Apoftolica
authoritate, Sc per confequens, in hoc Officio non
habeturj potiùs, fcilicet quàm Papa , cujus ipfe eft
Commiflarius, tanquam Judex Ordinarius , ut ipfe-
met dicit. Sed antecedens probatur ex Evangelic;
quia Papa, fuper omnes alios, teneturpafeere (piritua-
litcr gregem Chrifti,r& maxime paftura fpirituali præ-
dicationis , feu dobtrinæ falutaris , quia Petro pro
fe , & fuisfuccelforibus,fpecialiterdibtum eft: Taj-
et oves mcas. Joan, x x i . 17. Sed quia grex eft magnus,
Sc per fe ipfum totum gregem pafeere non poteft,
alios quos feit elfe adhocidoneosad pafeendum gre-
genu mittere Sc licentiare debet, vel per fe , vel
per alium, juxta illud Mathei. ix . 57. tJfyCejJis qui-
dem multo, operarii autempanes. %ogate ergo Dominum
mejfis, ut mittat operarios in mejfem fuam. Ideft, Pra-
dicatorct , ad congregandum eie Bor um Eccleßam. Secundum
gloflàm. Et fuper eodem Lucæ. x. 2. Mef-
fis eft turba ere dent i urn , operarii pent Apoßoli &• [equates.
Et licet meflis verbo Dei fit feta 5 tarnen cul- ^
turæ laborem (bllicitum requirit, ne aves coeli dif*
perfe femina diflipent.
Ex quibus patet quod Papa licentiando aliquos in
Theologia, five per fe , five per alium, mittit eos
ad pafeendum gregem fibi commiflum , & ad mefi-
fem Ecclefiæ colendam : & per confequens mittit
eos ad opus fuum. Sed abfurdum eft dicere, Sc
omnino contra Jus naturale & divinum, quod aliquis
mittendo alium ad opus fuum , pro labore mittendi
eum, poflit ab eo mercedem recipere, vel feltem exigere
j immb magis tenetur, fihoc poteft, fui ope-
ris Sc fui laboris præmium ei reddere ; juxta Para*
bolam Evangelicam , de illo qui mißt operarios in
vineam fuàm : non enim dicit, pro laborre meo mihi
dabitis, fed, quod juftum fuerit dabo t/obis. Mathei.
xx. 4. Et ideo fcquitur quod propter licentiando a-
liquos in Theologia, quod nihil aliùd eft, quàm eos
mittere ad pafeendum gregem , feu ad colendum
7 3 6
Apoftolos, dixit: EunUSfrtMiuU Stc.Mathei. x. 7 p r0
labore licentiandi nihil ab eis recepit, autexegit - fed
omnino gratis dédit, & eum gratis dare docôit
etiam quod ad laborem : quia dicit, Emta, in quo no?
ininatur labor eorum. Undefubdit, f . 8.gratis *t-
cefiftù êcc.quod dicit prout ait gloiTa interlinearis:ïw,i
ego fine pretio vobis do talom fotefiattm, & ms date eras.
, tis , ne Evangelït gratta conttmfatter ; quia , ut ibi.
dem dicitur : Bon» fpirituaUa pretio vilejcunt. Xlle autem
non gratis, nec fine pretio darettalempotefta-
tem, qui reciperet, & maxime qui exigeret pretium
laboris. Igitur &c. Dico autem nominatim , qui
exigeret pretium laboris : quia licèt in cafu licerct
aliquid recipere pro labore j non tamen exigere, nec
refipere quafi pretium , fed ficut gratis oblatum.
ünde fiiper eodem verbo Lucæ io . dicit glofliû
Ecce tjutfaccum & per am prohibait, fttmptui ex prédis.
catione un ce dit: fie tamen , ut oblato cibo & pot» rm.
contents, r J
Tertio. Ex hoc confirmatur propofitum : quia
pro effèétu illius poteftatis, feu authoritatis, fcilicet
Licentiæ in Theologia, hoc eft, pro dofirina, vel
prædicatione, nec pro labore ei infeparabiliter an-
nexo, poteft aliquid exigi, quafi pretium ,immo nec
recipi, nm ficut gratis oblatum , nifi forte in cafu
neceflrtatis extremæ : ut patet ex prædiâa glofli
& ex diâis Auguftini. De Verbis Domini, & <Jif’
fuse, Libro, De Opere Monachorum. Igitur, à fortiori
nçç pro medio, fcilicet pro labore, feu alioinfepa!
raRiliter requifito ad conferendum talem poteftatemi
quia ifte labor non minijseftfpiritualis, Velfpiritua-
li annexus, quàm primus.
E x quo fequitur quod pro tali labore, feu inquifitione
fupra fufficientialicentiandorum, autpropræ*
dicatione« fen . feu llaahbnorree SSiimmromniics., «vtealI collationisinrL ri.
centra Theologorum , non eft licitum Cancellario
pretium exigere, feu ipfum in Judicio contentiorc
petere: & dicere hoc effe licitum, videturcflehre-
reticum.
Quarto. Hoc idem confirmatur: quia fimoniaeum
eft dare, recipere, aut exigerepecuniam, autahud
pretium pro Beneficio Ecclefiaftico habendo , aut
habitO} vel pro minifterio , feu labore in ejus col-
,latione impenfo; juxta Capitulum primum de fimo-
■ nia, in antiquis. Sed infanum eft in Fide , dicere
quod authoritas docendiin Theologia, Stpradican-
di Evangelium, non fit fpiritualior & major autho-
ritas inEcclefia D e i, quampoteftasrefirltansexBeneficu
non Curati collatione. Ergo fequitur quod
fimoniaeum eft, pro minifterio, feu labore adhibito
in illius authoritatis collatione pretium petere feu
prordi&a exigere : & per confequens hocapprobare
eft haereticum.
Quinto. Aliter, fequeretur quod cujuflibet potefta.
tis adminiftratio, quantumcumque fpiritualis eflet
lieite acquifibilis pro pecunia; faltem in ratione laboris,
& lie nullus poflet fimoniacus conjici, immb
nec Simon magus potuiflet de fimonia convincibi-
ter reprehendi ; quia Seriptura dicit. quod obtulit
pecuniam , dicens : Date mihi hanc poteftatem &c.
Act. vni. Ip. & non habetur quod obtulit pecuniam
pro ilia poteftate ; quia potuiflet dicere quod offe-
rebat earn pro labore, & negaflet Petro quod eximeffem,
vel vineam Ecclefiæ fibi commiflæ, non p) llimaffet donum Dei pecunia poffideri, f(bnllunmm HdepnbPeft HpProA llauKbnoir-Ae mraitlteni doi, voel lnicernt iian nn.d1.i , —a lb— C .
eis recipere, vel exigere ; immb debet eos pro fuo
labore, jufta mercede, quantum poteft, remunerat
e , & de fru&ibus vine« , & lacte gregis , ideft
de bonis Ecclefi« tenetur eis feltem neceflaria vit«
eoncedere ; juxta illüd Apoftoli. Quisplantat vineam,
& de frulilu ejus non edit ? Quis pafeit gregem , & de
laßt ejus non manducat ? I. Ghorinth. ix.7.
Confirmatur etiam antecedens prsedibfcum, exem-
plo Chrifti, cujus Papa eft Vicarius, &quem tenetur
in hoc imitari. Nam Chriftus quando licentiavic
Sexto. Quia ficut patet, Numerorumyixn. Balaam
a Domino per Angelum reprehenfus, qui pro munc-
ribus an ipuit iter, oc laborem, utiretad utendum poteftate
fpirituali, fcilicet Prophetic« benediôionis,
& malediftionis : ergo multo magis fub Legé Evan-
gelica damnandus eft Cancellarius , qui pro lucro
aflumit laborem adfinem Licentiæ concedend«, feu
benediérionis fpiritualis conferendæ } & per confequens,
pro hujufmodi labore nön poteft aliquid e-
xigere. Igitur & c . Et pro ifta conclufione exprefsc
Durandus, in 4.Sentmiarum> & ibi dicit quod Alleg*
rt
7 37 T r a B a t us I. Adverfùs CanceUanum Parifienfem.
? quod recipitur, aut exigitur pro labore, eft cooperimentum
Simone . . . . &c.
Septimo. Hoc idem principaliter ex Jure human
o , fcilicet per Jura canonica. Extra. De Magiftris.
Ne exigatur aliquid pro Licentia docendi.’ Nam intentio,
necdfaiium eft prohiber©, non folùm exigere pro
Licentia, fed pro labore, feu quacumque occafione
Licentiæ annexa. Et licèt hoc fit darum cùihbet
non male affeôtàto j tamen hoc multipliciter often-
ditur.
Primo. Qiiia aliter hujufmodi Jura imponerent L e gem
verbis & non rebus : nam nullus unquam dicéret
- . 73s
jabore, feu alia occafione, eft pecuniadanda: fccita
dicendum de fide, feu juramento, vel conventione.
Igitur &c. probatur prima conclufio.
Secunda conclufio eft. Quod efto quod Cancellarius
poflit exigere, aut recipere pro labore , non
tarnen tantum quantum ex ig it, vel quantum fe
pófte recipere aflerit j & hoc probabitur tribus.
Primo. Ex conditione recipientis. Secundo. Ex
confideratione dantis. Tertio. Ex comparatione
doni Sc laboris.
Prima ergo ratio fundatur ex confideratione recipientis,
fcilicet ipfius Cancellarii, qui eft in hac parfe
exigere pro Licentia, ideft, ex quo poflet honeftè A te Judex Ordinarius, ut fupponb: lèd confiât quod
& irreprehenfibilitcr'exigere pro labore; Sc fruftrà
fuilfent ifta Juracondita, &penè inutiliter. Ibidem
exprelfè. Item, cùm de Jure divino fit clarum quod
non licet exigere pro Licentia, maxime in Theologia
; ifta Jura nihil adderent, quantum ad hoc, ultra
Jus divinum, nifi excluijerent etiam exigere pro labore
Sec. Item, ibidem dicitur, in capitulo '4. ubi
damnatur confuetudo Gallicana , quod digni (unt
animadverlîone illi qui fine certo pretio docendi
alios Licentiam non impendunt ; Sc indiftindè , five
pro labore, five pro alia occafione negat pretium
impendenti Licentiam. Hoc autem capitulum fabtum
fuit contra Cancellarium Parifienfem, qui à quolibet
docahte marCam unam exigebat : ut dicit glof-
fe Vincentii, in antiqua compilatione,
talis Judex non debet pro jufta Sententia ferenda
pretium recipere’, vel exigere, & maxime talia , Sc
tam magna munera quæ pofienc ejus judicium veri-
fimiliter pervertere.
Et iftud patet primo ex Scriptura divina. Nam
Exod, xxi 11. 8. dicitur Judici : Non accipies munera;
qua etiam excacant prudentes, & fubvertunt ver b a jüfto-
rum. E t Deuteronomii,xvi. 18. fudices Br Magtftrds
conftitues Sec. E t fequitur f . 19. Non accipies perfonam,
nec munera : quia excacant oculosfapientium &
mutant verbajuftorum. Et Eccli. xx. 31. Encttma & 'dona
excacant oculos fudicum. Uride contra oppofitum fa-
cientes dicitur : Mich. lii. 1 1. Principes ejus muneri-
bus judicabant. Scc,
Secundo. Idem patet fecundùm Jura : quia ficut
Item, fequitur ibidem: Quicumque viri idonei & B dicit Ray....Ordinarii Judices non debent petere etiam
expenfas, cum propter Juftitiam tenendam fuas ha*
beant dignitates, öcredditus aflignatos. Ad iftos e-
nim extenditur illud : Njeminem concutiatis , neque
c alumniam f adat is, & contents eftote ftspendiis veftris.
Luc«. in. 14. Ubi glofla Ambrofii Sc Auguftini :
NJe dümfumptus quantur , prado grafetur. Moderata
tamen enc«nia poflunt recipere fpontè oblata; non tamen
nifi confideratis tribus circumftantiis quas fupra
recitavi, ut per hoc mala fufpició vitetur. E t
hoe probatur ex Juribus , quibus etiam concordat
ratio moralis. E t ideb licèt Judici lpirituali fit licitum
aliquod munus accipere , ut extra, de Simonia.
litterati voluerint legCreftudia litter arum, fine molefti
exatiione qualibet permsttantur. Ubi negat exa&ionem
quamlibet, five pro Licentia, five pro alia caufaLi-
centi« annexa&e.
Item, in Capitulo. Quamquam Ecclefia. dicitur
quod Pro Licentia docendi nullus pretium exigat , vel
fub obtentu alicujus confuetudinis , ab eis qui docent ad-
quirat, nec docere quemquam qui Jit tdoneus interdicat.
Ubi non folum negat pro Licentia pretium exigere;
fed etiam alia occafione a docentibus aliquid qu«rc-
re,quacumque confuetudine non obftante : Sc per
confequens , ex quoconfuetbdoeftdamnata, poftea
non potuit fieri licita.Item Ray. . . . . .In fumma:
qu«rens quid de Cancellario Parifienfi , vel Bono-
nienfi, quicupiditate, vel confuetudine longa, no-
lunt aliquando dare Licentiam docendi, nifi aliquo
fibi dato. Refpondet fimpliciter , non diftinguen-
d o , five pro Licentia, five pro labore detur: Sc dicit
Capitulo. Et f t quaftiones. Tamen, ficut dicit fenéhis
Thomas 4. Sententiarum. diftinÜione 25. „ Hoe ibi con-
„ ceditur , ubi non eft probabile qubd animus Ju-
,, dicis fpiritualis fle&atur ad aliquid faciendum pro'
„ parvo munere: aliter non. ,, Et propter hoc iri
parvis muneribus Judici datis, Ecclefia, cujusju*di-
Q cium eft fecundum exteriora, non judicat fimoniam
quod nec Magifter qui petit Licentiam debet
aliquid dare, vel/ promittere, nec aliquis' fupradicto-
rum aliquid exigere, Sc hoc tenet per Jura pr«di-
bta. Igitur Scc.
Tertio. Principaliter probatur propofitum exfpe-
ciali Privilegio Univerfitati Parifienfi conceflo: quia
ill Privilegio fupra allcgato, quod incipit, ParensJcien-
tiarumr non folum dicitur quod Cancellarius nihil
exigat; fed etiam quod nihil recipiat pro Licentia
concedenda, Sc fic, ultra Jura pr«di£ta qu« folum
exprimunt dc exabtione, Privilegium additbc decla-
rat de receptione.
Item, quia de Jure divino clarum eft quod non
eft recipiendum pro Licentia in Theologia, ut patet
ex dibtis in primo A iticulo: Privilegium addit qubd
nec etiam pro labore in Licentia miniftranda, & hoc
notat ille Theologus, feuconcedenda; in quo notacommitti:
fed apud Deum, qui cor videt, fimonia
eft, five in magnis, five in parvis muneribus, fi animus
Judicis ex eis flebtatur, Sc hoc fi fit fpiritualis
Judex, aliter,non committit fimoniam , fed graviter
peccat. Modb Cancellarius Judex eft fpiritualis Sc
ordinarius, quia, etiam mortuo Papa, non ex/pirat
ejus poteftas judiciaria. Sequitur ergo quod non poteft
fine periculo ûmoniæ recipere magna munera
Sc per confequensjhec exigere. ' Igitur Scc.
Item-, fecundùm Jura, Sc ut tenet R a y . . . .
Si aliquis Magifter habet Beneficium , qui ex officio
teneatur docere, certum eft exigere aliquid
propter hoc , fimoniaeum effe. V t extra. Deftmo-
nia. c. Nemo.
Vendentes in Templo fu n t , qui hoc quidem
quod quibufdam Jure debetur præmium , non fine
tur labor qui eft pro concedendo, feu miniftrando L i -D pretio largiuntur. Ciim ergo Cancellarius habeat
ccritiam: aliter enim, quantùm ad Licentiam Theo* ^ " '
logiæ, Privilegium fiiiffet fruftra datum, quia non
adderet ad Jus divinum.
Item, idem patet ex Privilegio quod incipit, Servus
Crucis. In quo dicitur : recipiat Licentiam à
Cancellario, .vel ab alio, data pecunia, vel fide praftita,
vel alia conventione habita. E t in fine, contra contumaces
transgreflbres fertur executionis Sententia. Unde
per hoc quod dicitur, data pecunia, fine quacumque âd-
ditione,clarè oftenditur quod nec pro Licentia,nec pro
Appendix ad Tom. /.
Beneficium , Sc ei ratione T)fficii cpmpetat licen*’
tiare ; fi Licehtiam qu« dignis Jure debetur, non
fine pretio largiatur,;fimoniacus eft. Item , fecun-i
dum fefibfcum Thomam ; fupra , 4. Sententiarum.
DiftihSlione. f . „ In abfcibus qui fpirituales funt ’
„ quailtüm - ad fuum principium , ideft qui cömpe-
,, tunt alicui ex aliqüo fpirituali dono, vel Officio,
milky modo poteft fine fimonia aliquis locare a-
„ btus fuos vel operas fuas. ,, Sic eft in propofito.
Igitur ex hac Sc pr«'eedente ratione,fequitur quod
A a a tarn1