6 o 8
tus inftituta. Unde generaliter in propofito , ilia
dicuntur fpiritualia, 6c fupernaturalia, quæ refpiciunt
regimen humani generis , non folùm in hiis quæ
furit ex puris naturalibus humanitùs adinventa, led
ex fpeciali revelatione divinitùs infpirata. Sic au*
tem eft de Theologia quocumque modo fumpta, 6c
ejus prædicarione, vel dobtrina. Igitur-6cc.
Ad confirmationôm dico quod Theologia eftfa-
pientia. Nam Déut. iv. 6. in principio L eg isd ici-
tur: Hac eft îteftra fapientia & intelledus coram populis.
Similiter fecundùm, Auguftinum, Ï2. de Trinitate,
Sapientia eft divin arum rerum cognitio f 6c fecundùm
eum, ibidem : fuperior pars rationis fapientiæ depu-
tatur -, inferior autem fcientiæ. Superior autem ratio
ut ipfe in eodem Libro dicit, rationibus fupernis de*
putatur, ideft* divinis 6c confpi'ciendis 6cconfulen-
dis : confpiciendis quidem, fecundùm quod divina
in fe ipfis contcmplantur, confulendis autem , , fecundùm
quod per divina judicat dehumanis, ut per
divinas régulas abtus hümani dirigantur, utrumque
autem horum convenit Theologiæ. Primum , fecundùm
illam partem in qua ipfa eft fpeculativa :
fecundùm verb, fecundùm illam partem in qua eft
pra&ica. Igitur patet quod ipfa propriè eft fapientia.
Tamen diftinguenda eft duplex Theologia, j
de duplex fapientia, fecundùm quod duplex eft cognitio
divinorum. Una eft de veritatibus quæ ex puris
naturalibus humanitùs poflunt fciri , 6c de ifta loquitur
Ariftoteles, in Libro Metaphyftca. z6. Ethico-
rum. Alia eft de veritatibus quæ fupernaturaliterôc
divinitùs infpirantur de revelantur j de de ifta ad præ-
lèns loquimur : nec talis Theologia , vel fapientia
eft venalis, nec ejus prædicatio, vel dobtrina line
fimonia, ut fatis probatum fuit ex dibto Chrifti:
Matt h. io . & glofla ibidem. Igitur 6cc.
Secundo. Principaliter arguo contra tertiam pro*
pofitionem, probando quod Licentia Theologiæ non
lit aliqua poteftas, vel authoritas fpiritualis ; quia
habenti feientiam Theologiæ , non eft prohibenda
iplius prædicatio, feu dobtrina : fed quilibet feiens
Theologiam permittendus eft prædicare, 6c doCere,
line fpeciali rniflîone vel licentia : igitur ad hoc
non reqüiritur aliqua fpiritualis authoritas, vel poteftas.
Confequentia videtur nota. Antecedens
probatur: qtiia prædicare, 6c docere , funt opera
mifericordiæ, ergo non funt alicui prohibenda. Sed '
multitudo prædicantium 6c docentium, cum lit ad
falutem lidelium, eft multùm appetenda , juxta il-
lud Sapientiæ vi. 26. Multitudofapientum idettcætus
prédicat orum, fecundùm Glolfam ffanitas eft Or bis ter-
rarum.
Item, confirmatur : quialBum. xi. 28. legitur
quod cum in caftris filiorum Ifraël quidam propter
mandatum Moyli prophetarent, 6c ob hoc Jofue
dixiflet : Domine mi Moyfes prohibe eos. Ipfe tamen
non prohibait, fed refpondit, f . 29. Quid , in-
quit , emularis? Quis tribuat ut omnispopulusprophetifet ?
&c. Igitur videtur,à fimili, qubdnullus feiens prædicare,
eft probibendus. Item, àd Philip. 1.18. dicit
Apoftolus. Sive per occaftonem ,ftve per veritatemChri-
ftus annuntictur , & in hoc gaudeo & gaudebo. Ubi
gloflà : Ide'o itApoftolus non prohibet mercenarios, fcili-
cet eos qui prædicant Chriftum , per occaftonem
terrenam ; fed eos permittit, quia utiles funt ad aliqua.
Ergo nullus utiliter prædicans, etiam fi non fit mif-
fus, eft prohibendusj fed de ejus prædicationc gau*
dendum eft. Item Luca.ix. fo. Cum prohibuiflent A-
poftoli quondam facientem in nomine Chrifti mira-
cula, ne ampliùs ea faceret, eo quod non fequeba-
tur eos : ait eis Chriftus. Nolite prohibere : qui cr.im
non eft adversus vos ,pro vobis eft. Ergo, à fimili, videtur
quod habens feientiam prædicandi, nondebet à
prædicarione prohiberi.
Item, Aduum, xviii. 24. legitur quod Apollo Jd-
dæus Alex andr inus, cùmejjct eloquent & potensin Scripturis.
dec. Z f. docebat diligenter ea qua funt de ?e-
fu , feiens tantum Baptifma foannis , id eft nundiim bap-
tifatus Baptifmate Chrifti, fed Baptifmo Joannis tantum
: non tamen fuit ejus prasdicatio ä Difcipulis
repulfa. Ergo quicumque eft potens in Scripturis,
ejus prasdicatio non eft prohioenda 6tc.
Ad iftam rationem relpondeo , negando princi-
pale antecedens ; dt pro declaratione dico primo,
quod nullus quantumcumque Iciens in Theologia,
licite poteft exercere officium publicas 6c authorita-
tiva; prsedicationis, feu dobtrina;, fine fpeciali mif.
lione, vel licentia,JuxtailludApoftoli adhoeprje-
dicandum allegatum. Quomodo pradicabunt nifi mit-
tantur ? Rom.x. I f . Ubi dicit glöflä : ZS(on fhnt i/iri
Apoftoli , nifi mijft , nec pradicabunt , nift mittantur.
Unde etiam, cum Chriftus feiret mefiem efle multam,
operarios verb päucosj non tamen eos praecipitari-
ter multiplicavit , nec eos indifferenter pramiifit ^
led dixit Apoftolis: Rogate ergo Dominum mejjis , ut
mittat operarios in meJJ'em fuam. Matth, lx . 38. Ipli
autem rögaverunt eum , ut legitur 21. dillo Cap.
in novo, 6c iple rogatus, eos mifit dicens: £cce ego
mitto vos dec. Lucse. x. 3. Hoc autem totum plenum
eft myfterio, 6c dobtrinali exemplo , cum omnis
, CRrilti a£lio noftra fit inftrudlio j 6c ideo pet hoc
' inftruimur quod nullus debet publice prasdicare,
nifi milfus.
Secundo. Dico quod illorurri qui mittuntur qui-
dam mittuntur ä Deo tantum, id eft non per homi-
nem, ut dicit Auguftinus, ad Orofium : Mijft fue-
runt a Deo j & non per hominem , tJMoyfes & Joannes
Baptißa, qui mijft fuerant per Angelum, vel per di-
vinam revelationem. Tales autem fic mifli probare debent
fuam miflionem, aut per miraculum fibi ad indicium
lucC miffionis injunbtum j ficut Moyfes pro-
bavit per converfioriCm virgse in colubrum, 6c econ-
verlo, ficut Dominus eiinjunxerat :£.m/.vii.autper
Ipecialem Prophetiam de ipfis dibtam , ficut Joannes
probavit fuam miflionem per Prophetiam Ifaia^
quam expofuit de feipfo , dicens : Ego vox daman-
tis in deferto dec. Joan. 1.23. Aliter enim non eft
credendum ipfis dicentibus le miflos, cum idem di-
cerent h s re tici, ficut legitur. Extra Jde hareticis. Cum
ex injundo. Mifli autem ä Deo per hominem funt,
I ficut Jofue per Moylem, 6c Prselati per Ecclefiam,
* vel aliqui non Prselati per Ecclefias Prselatos Cano-
nice mittuntur: ficut etiam Paulus, quando nonfuf-
ficiebadomnibus, mittebat difcipülos fuos fibi expe-
rimento probatos: unde 1. Cor. iv. 17. dicit. Miß
ad vos Thimotheum 6cc. Et talis miflio probari debet
per Canonica documenta, ficut 6c alia quse per E c clefiam
fiunt, feeundum Jura. Unde ä Deo mitti cre-
ditur , qui canonice mittitur , 6c rite ab Ecclefia
ad hoc eligitur. Nam fuper illoverboHasbreorum.
V. 4- ec quifquam affumit fibi honorem , fed qui vo-
catura Deo tanquam zAaron. Dick glofla quod a Deo
vocatur, qui rede eligitur.
Tertib. Dico quod illorum qui mittuntur ä Deo
per hominem , leu per Ecclefiam , quidam funt
ordinarie inftituti, ficut Epifcopi , loco Apoftolo-1
rum, ut Guillielmus dicit, quorum vices. Et mi-
nores,feuparochiales Presbyteri, loco lxxii. Dip
cipulorum: ut 21. dicitur * in novo , 6c feeundum
)gloflam. Luca. x. Ifti duoOrdines ab initio Eccle-
liae fuerant principaliter conftituti; fed pofteä Ar-
chidiaconi cc Archipresbyteri, feu a lii, feeundum
diverfos ritus Ecclefiarum , ad animarum regimen
addidti funt, qui opitulationes, id eft opem majori-
bus ferentes appellati fun t, feeundum gloflam. 1.
Chorinth. xii. 28.
Quidam autem funt extraordinarie mifli, ficut
generaliter dici pofluntextraordina'riseopitulationes,
illi quos Epilcopi,in aliis occupationibus impediti,
mittunt per fuas Dioeceles, ad exercendum vice ip-
forum prsedicationis officium , feu ad regimen anima
74g DraBatus IL Adverfitis Cancellanum Parifienfe
marum, ficut’eis videturexpedire: ut legitur, extra,
de offtciis Ordinariorum. Inter cetera j quod etiam ea-
deffl ratione dici poteft de minoribus Prselatis, ficut
funt Plebani, 6c alii Rebtores Ecclefiarum , qui videlicet
poflunt per fuas Parochias Prsedicatores mit-
tere, vel vocare , vel mutare. ut 7. quaftione. 1.
Epifcopi, vel Presbyteri.
Quarto. Dico quod quia Papa eft fummus EpiP
coporum, 6c Ordinarius fingulorum, ex certiscauem.
750 fervens fpiritu loquebatur. Et aliqui Difcipuli ha-
bentes diferetionem fpirituum cognoverant qued
duétus erat à Spiritu fanbfco. Ideo eum non prohi-
buerunt, quia qui Spiritu ducuntur non funt fub Lege'.
Gal. v. 18. Similiter, etiam quia nundùm tunc diftin-
6ta 6c diftributa erant officia Ecclefiaftica 5 ideo nullius
Prælati officium ufurpabat. Igitur non lie pro-
hibendus era t, ficut modb, quando diftributiq offi-
ciorum fabta eft in Ecclefia , per quam aliqui lunt
fis , fecundùm quod judicaverit expedire , poteft^ Prælati, 6c alii fubje&i, ut legitur 2. q. 7. hiis
mittere aliquas perfonas ad praedicandum, vel aliud
regimen animarum, ut, extra, dehareticis. Cum ex in-
jundo. Et hoc modo ab eo mittuntur illi qui autho-
ritate Apoftolica in Theologia licentiantur. Sed
cum ars artiumfit regimen animarum, ut dicit Gregorius
: ideo non paffim cuilibet eft prsedicationis officium
permittendum, fed folis idoneis , 6c proba-
tis: juxta illud i.T h im .u i. 10. Hii autem probentur
primum, & fic miniftrent 6CC.
Hiis preemiflis, refpondeo ad objebla, & primo ad
probationem principalis antecedentis , dicendo
quod quidquid fit de fecreta praedicatione , cor-
rebtione, feu dobfcrinaj tamen publica prxdicatio,
ficut nec publica correbtio, eft opus mifericordise, nifi
prout fit cum debitis circumftantiis j inter quas una
eft, quod file qui earn facit, fit ad hoc milfus : nec
publica dobtrioa cuilibet permittitur, cüm dicat A-
poftolus: tJMulierem docere in Ecclefia non permittd. 1. B
Tim. 11. i. N ec multitudo fapientium, ideft prsedi-
catorum eft utilis, nifi debitè inftituta , 6c appro-
bata, maxime cum non debeat afliduari prsedicatio,
nevilelcat: quia fuper illud Hebrseorurn. vi.7. Terra
cum fitp 'e venientem fuper fe btbens imbrem, dicit glofla.
Dodrina facra ad inftar imbris , f i rara eft non fujft-
cit, f i ajfidua vilefeit. Et de Autoribus , leu Pr^di-
catoribus lacrae Scripturse dicit Auguftinus, Lib. 18.
D e Civitate D e i, Cap. 41. Ipfifan'e pauci ejfe debue-
runt, ne multitkdine vilèfceret, quod religione car urn ejje
epporteret. Ideo fi prasdicatores multiplicarentur fine
miflione, vel licentia , eorum prsedicatio non eflet
approbanda > fed prohibenda.
Ad primam confirmationem antecedentis dico ,
quod Moyfes Iciebat illos duos elfe de illis viris elebtis,
quibus dederat Dominus Ipiritum ad prophetanque.
Unde licet tunc client Apoftoli, 6c Apoftola-
tüs officium , non tafnen fic fe habebat illius Apo-
ftolatûs difeurfus, ficut modo fe habet, ut dicit Auguftinus
, 6c per hoc ultimum dibtum polfet refpon-
deri ad omnia objebta. Ex quibus omnibus patet
quöd ad prædicationis officium requiritur aùtho-
ritas vel poteftas, leu miflio, vel Licentia. Igitur
6cc,^
Tertio. Principaliter arguinentatum fuit contrà
me una ratione, quæfimul facere videtur contra tertiam
6cfecundampropofitiones, probando quod L icentia
docendi, vel authoritas licentiandi, licet fic
aliqua poteftas, non tamen poteftas fpiritualis ; quia
talis poteftas poteft com mitti, 6c convenu e laïco j
6c meritö, Matrimonio conjugato. Ergo talis non
videtur poteftas fpiritualis, fed magis civilis 6c temporalis.
Ad iftam rationem aliàs refpondi, negando con-
fequentiam, 6c dixi quod alferere talem conlêqüen-
tiam elfebonam, effet hæreticum. Quia hæreticum
eft dicere alfertivè , quod poteftas Epifcopalis, vel
Sacerdotalis, non fit fpiritualis, 6c talis polfet, aut po-
tuilfet convenire alicoi Matrimonio conjugato.
Nam quandoque Sacerdotes verum Matrimonium
contrahebant : immo etiam Epifcopi, juxta illud
Apoftoli, 1. Timo.h.3. 2. Opportet Epifcopum ejfe -u-
nius uxoris virum. Et adhuc etiam Sacerdotes Græ**
corum , fecundùm Dobtores, contrahebant veruni
Matrimonium. Immo dicunt aliqui, quod non répugnât
Epilcopos plures antiquités habuilfe uxo-
res, 6c quod intelligitur dibtum Apoftoli : Opportet
Epifcopum efie unius uxoris virum. 6c illud quod ad
Titum primo, quod probatur, debet efle unius uxoris
icilicet poll Baptilmum 5 quia fi ante Baptifi*
dum , ideo illos tanquam à fuperiori, Icilicet à Deo Cmum habuerat unam, poft Baptilmum poteratducexniflbs
noluit prohibere. Hoc etiam argumentum
non cogit 5 quia non fumitur ibi prophetare , pro
prædicaye -, fed pro laudes Deo canere. Igitur dec.
Ad aiiamdico, quod ibi loquitur Apoftolus de mer-
cenariis, qjbii prædicant propterjquæftum a ficut patet
per gloflam allegatam : quidam autem eorum
funt milfi, ideô tolerandi quamdiù Evangelio profi-
ciunt. Dico tamen quod prædicatio abtio ideft
abtio prædicationis illorum qui prædicabant Chri-
jfium, occafione terrena, ut dicit glofla, non place-
bat Apoftolo , quia cum illi peccarent, Apoftolus
gaudendo de peccato peceaflet : led prædicatio paf-
fio , id eft effebfcus, vel profebbus prædicationis illo-
rum, quiDeoauthore,indeproveniebat , Apoftolo
placebat,6choc non....glofla 16. quæft. i.addicimus.
ficut de crucifixione Chnftt diettur y adio difplicuit, Paf-
fio grata fuit.
Ad Teitiam,dico quod opera miraculorum per-
mifla etiam funt malis, 6c à Deo non miflis, ad dam-
nationem eorum, 6c utilitatem aliorum. Publica verb
prædicatio nulli permittitur , quantumcumque
prædicet in nomine Chrifti, nifi à Deo tantùm, vel
a Deo per hominem mittatur, ut dictum eft. Et jam
ratio diverfitatis eft, quia facientes in nomine Chrifti
miracula, nullius uiurpant officium ; fed publiée
prædicantes non miffi , uiurpant officium Prælato-
rum, 6c Sacerdotum, ac aliorum milforum.
Ad Ultimam dico , quod licet forte file Apollo
non elfet milfus ab homine, tamen milfus erat à Deo,
quia dicitur ibidem, quod Dodue eratyiam Domini, &
re aliam , nam Baptifmus tollebat illam Irregulari-
tatem , fecundùm Hieronÿmum , 6c ut ibi dicit
Glofla.
Item, mirum effet quod Matrimonium poteftati
Sacerdotali aut alteri fpirituali repugnaret 5 cùm in-
fidelitas vel hærefis ei non obftet. Poteft enim ali-
quis cfleSacerdos , 6c fieri infidelis , vel hæreticus j
manente in eo fua fpirituali poteftate. Igitur éx hoc
quod aliquis Matrimonio conjugatus, vel quod ma-
jus e ft, ex hoc quod aliquis infidelis , vel hæreti-
cus polfet efle Theologus, 6c habere licentiam docendi
, vel poteftatem liGentiandi, confcludere quod
hujufmodi non lint Ipiritualia,eft puerilis confequentia
j nec eflet lànum talem eonfequentiam luftineré.
Exemplum de Prophetia 6c poteftate prophetandi,
quæ convenit infideli : Igitur 6cc. E t ex hoe etiam
j ) apparet folutio primæ rationis principalis fuperins
fabbe 6ce.
Item, nulli dubium eft quin poteftäs excomfriu*-
nicandi fit poteftas fpiritualis , 6c tamen talis poteftas
pöteft Gommitti, 6c convenire laïco : quia ficut
dicit Barthus 52. diftindiotie$ in glofta, fuper Gap.
verum. Et etiam fecundùm HügonemPapam j tàrri ex-
cômmunicationemyquàm ablblutionem, quæ pettinet
ad poteftatem JurildibbioniSÿ IciliCet ini Foro cönten-
tiofo , poteft committere, feu delegare laïco : 6c de
fabto, hiis temporibus, hujufmodi poteftas, ut dicitur,
commiflà eft,in certis cafibus, Parifienfi Fræ-
pofito, qui eft: Judex laïcus k6c irregularis. Igitur
6cc,
Item i