foa n n is Gerfomi T 1 6
1 1 5
ad Deum omnia neceftario veninnt, 6c ita neceffario
.peccamus. Quod divina .voluntas prius vult rps
d ie quam fiius mtelledtus judicat eas fore. Quod in
eodem inftanti temporis, licet non naturae, duo con-
tradidtoria fimul poffunt Hare. Quod multa funt ze-
terna pratter Deum. Quod quicquid intelledtus co-
gnofcit univerfaliter vel abltradtivè vel przecifive,
liabet corref'pondentiam talem in re ficut in Deo,
admodum ex unica radice primæ unitatis 6c æterni-
tatis, veritatis 6c bonitatis quos habet 6c efficit habitus
gratiæ gratum facientis pradeunt, dum adtua-
liter frudtus omnes fpiritus etiam in adtu fuo. Nihilo-
minus advertendum eft quod ficut in generatione
mixtorum & maxime perfedtorum non introducing
ultima forma principalitcr , fine multis 6c veluti in-
numeris alterationibus præambulis j non aliter perdiun
pnefcindit- intelledtus fapientiam a bonitate ■, 6c A fedtiva unionis fpiritus rationalis cum Deo confirm- jtt 3 ‘ "v S i J J ' A i n ~ matio non completur fubito,neque perfedte fitfummusjfed
gradatim oportet, dante benedidtionem Legi-
flatoreJefuChrifto , iredevirtute in virtutem donee
videatur Deus Deorum in Sion.
Tradiderunt autem plui*imi modum veniendi, qui-
libet fecundum fenfum fuum. Fuit inter alios fapien-
tiffimus in intelledtu fimul 6c piiflimus in affeau &
ideofecurus 6c efficax in tradendo effedtu Dominus
Bonaventura didtus merito Dodtor Seraphicus y no-
minatim in libello quern appellat Itincrarium mentis
in Deum. Fuerunt, nec negamus, elevati plures ia
dodtrina Theologize myfticze nitentes principaliter
exemplo noftro Jel'u Chrifto> fed inventum eft quod
aliqui per eiTorem 6c infipientiam, aliqui per cordis
ka de .reliquis, quorum plura damnanda Articuli Pa-
tifienfes notaverunt.
Sequentia inedita adjeBa funt. Ex Eodem
Cod. ViB.
Addatur pnemiffrs hzec confideratio, quod fum-
ma perfedtionis in Contemplatione devotorum,
confiftit in unione cum D eo , ficut dicit Apoftoliis,
qui adh.tret Domino unusfpiritus efi cum eo I.Corinth.
6. 17. 6c hzec eft Theologia myftica fuper qua multi
multa feripferunt 6c dixerunt; nonnulli ponentes
earn in communicatione primx voluntatis, vel ab-
ftradtiva in fiiis attributis , vel quodam modo intui-
fiva 6c expletiua fandtitatis. Conftituerunt hanc alii
in fola diledtione Synderefis vel apicis mentis , cum clationem 6c fiiperbiam , multi per carnalitatem 6c
ceflatione omnis operis intellectualis > ficut aliquan- B nagitiofam concupifcentiam fubmerfi funt , quemaddo
credidit ftudiofitas mea, fequens vel infequi pu-
tans expofitores beati Dionyfii cum Bonaventura:
nunc autem hodie primo myfticum nefcio quid aliud
aperitur quod ft fcholaltico more debeat relèrari, vi-
detur quod hujufmodi Theologia myftica, docens
iiniohem cum D e o , neque confiftit in opere intel-
lectûs nec in operatione affedtûs : quamvis præexi-
gantur tanquàm neceffariæ difpofitiones de commu-
ni lege. Confiftit autem eflentia animæ fimplifica-
ta , purgata 6c denudata ab omni fbllicitudine, con-
cupifcentia 6c phantafmate, dum prædidtis ulcerita-
tibus, ut Dionyfius loquitur, 6c coneupifcentiis cu-
rifque conclufis, revoluto animo in divinum Mona-
dem congregantur, dum pneterea, ut alibi loquitur,
fecundum meliorem noftræ mentis 6c rationis virtutem
, ineffabilibus 6c ignotis , ineffiibiliter 6c igno-
dicit Apoftolus de Philofbphis qui traditi[urn
in reprobum fentum , Rom. 1 . 28. evanuerunt in cogi-
tationibus fuis Rom. 1 . 21. & traditi funt ut contume-
liis afficiant corpora fua Ibid. a. 24. T u autem homo
Dei hos devita: recipe igitur , Frater Chariflime,
miffum qui tibi revertitur libmm Humbertini cum
cautela legendum vel omnino negligendum , 6c bene
Vale. Commonitus ut oremus principaHter ut
falvemur. Amen.
Hac foames Cancellarius 'Parifienfis.
E P I S T O L A E J U S D E M
Ad Eatrem Ofwaldum Carthujienfem.
Gratia & Vax.
tè conjunguntur. Confert ad Scholafticam hujus IT 'D S eß qui vivificat ,& caro non prodefi quic*
myfterii confiderationem Traditio Theologica de Cjquam. Joann. 6. 64. Unde 6c Epiftolæ Pauli formodum
fubjeéto gratiæ gratum facientis ; quod ilia confiftit
in effentia animæ , conferens ipfi quoddam efle vi-
viftcum 6c divinum 6c unitivum cum Deo. Diffundi-
tur autem tanquam radix per lingulas potentias 6c
vires ornatas aliis virtutibus ficut Fide, Spe, Chari-
tate; quarum aétus ipfa gratia etfi elicit immediate,
imperat tamen, mediantibus hishabitibus. Sicut ergo
gratia non conjungit immediate Deo Intelleétum
vel voluntatem 6c cæteras vires y fed principaliter
6c inmediatè ipfam effentiam auimæ, five fit diftin-
&a formaliter vel effentiahter à potentiis five- non 5
fic Theologia myftica non refpicit operationem in-
telleélûs vel affectûs ■> fed tantunimodo unitatem vel
unitioncm effetïtiæ fpiritus vél mentis cum Deo : quates
dicebantur -, quia folum fpiritum fapiebant, præ-
fentia vero quæ carnem oftendebat reputabatur in-
firma. Hinc habuit ortum illud C h r ilti, quod ne~
mo Propheta acceptus efiinpatria. Lucæ. 4. -24. Rurfiis
aliud metrum. Minuit prafentia famam. Oeftifïimè
hoc verum eft Pater 6c Domine Chriftiaria charita-
te colende s defiderat veftra charitas , ut accepi à
litteris ejufdem charitatis , videre faciem meam 6c
mifeere colloquia fuper multis. Oro quiefcite, de -
dit Deus fèrmones dàri pofîe fpiritus interprètes. Pre-
cor fe non immifeeat carnis infirmitas, quæ nihil
præfertim in^me nifî fcandala p ræfe it, 6c qùamvk
apud peifeéfe Compofitos 6c-ornatos corpus eôe pof-
nt fimulachrum quoddam lucidum 6c pulchrum inpropter
non negötiatur circa Deum pro tune fub terioris hominis 6c fpiritus: fateor imperfeßlum meum
fatione veri, vel boni, vel amati, vel pulchri; fed inhac paite, ebnfeius afliduas 6c totiens experte fra-
in ämplexu folo fpirituali ineffabili 6c inexpreflibili j gilitatis. Porrö fuper communicatione quorumdam
fed dumtaxat experim'entabili unicze fponfie cum uni- Opufculonim meoinm poftulata, fuggeruntur lhulta
cö fponfo dicertte cum fponfa Ego-dileüo meo & ad niihi dicenda in utramque partem , quae ebariftans,
me converßo ejus. 'Cant. 6. 2. in primis gratias ago 6c hapco benevolentix veftra;,
Traditio prxhabita eft cui non repugnat Theolo-D confidens ab t a fine fi£bonev diligi j deinde propono
g ia , quod influXuS caüfie formalis , diftinguitur ab diligens feffe copias miniftrare j veftrum fuerit :cum
infiüxü caufie efficientis : fimiliter 6c influxus caufae Reverendis Patribus 6c Daminis Fratribnfquömeisin
inguituf ab utroque. Alioquin nugatorie Chrifto chariffimis fiiia-lis',: diftinguituf ad formam conaplötaijii menfudictum
efTet quod ab ipfi-, fcilicet D eo , & per ipfum
& in ipfi funt omnia, efncieiiter quod ab ipfo fonhatur,
hoc eft exemplavitet per ipfum 6c-finaliter ab ipfo
funt omnia, in quo vivimus, movemuY & fumus. A£fc.
17 .2 8 . Dum autem fpiritus nofter,, faftus Deifori
mis, per aclualenV cum divinis 8c xtemis conjuu-
ftionem pervenerit ad deguftationem' fru6tuum fpi-
; ritus quos'enurftiat Apoftolus f pbterit adverterC qufcmconaplötajqn
amque redigere cum mulripifcatione , prout iplb-
rum follicitudmi vifiini fuerit ppportiinym. jj^feni-
que doftiirtäm'Theôlbgitâm prbpriê diCèndàm èxi-
mii 6c Seraphici DoiSfcoris Domini BbhaVeiTtdr^'Gar-
dinalis y ofteró; me laboràturum quod habëatdr aà
tranferibendum > fi ita cum effeâna paftulaverit Sa-
cer Ordo veftbr , cujus orationibus me commehdó.
Scriptum Lugduni 1424.10 Àprih.
EPISTO-
117 'Epfiola \n laudem D o a n n a S . Bonaventura. 1 18
/ r.è Sanóbi 6c gloriofi Domini Bonaventutae, quorum
a primus obijt 7. Martij , alius idus Julij fequentis,
E x 1 ^ A U L i A tempore Concilii generalis Lugdunenfis per Gregorium
X . celebrati. Damnata eft noviflimè per celpoer-
Ejufdem ‘Dotforis & Cancellarii: Laudans mei- rimum Conftantienfe Concilium inter errores-Hus 6c
^ lifluam Ó ' igneam Domini Bonaventura doc- Hieronymi de Praga pofitio if ta , de umverfalium
trtnam. Anno 1426. Lugdumm mijfa cui- rcalium 6c xternomm pofitionej 6c maxime, quod
, Fratri minori aliqua fit entitas realis aeterna, communis Deo 6c
’ A creaturze j quia tunc nulla creatura potuiffet creari
Recognita ad MSS. Codd. Viftorin. 6z. 6c quafi de nihiloj fed nec pofTet annihilari 5 ita fuit
Colbert. 29. tune argutum me audiente, 6c a di£to Hieronymo
Tftatim conceffum , fed damnatum nuper etiam C N E M vent mittere in terram (dicebat Chriftus) Parifiis revocatum. Damnaverat priüs ipfeidemSte-
auid volo nifi ut ardeat: Luc. 12. 49. In dextera phanus pauciores Articulos , viventibus adhuc przenempe
Dei eft ignea L e x , cujus eloquium igmtum
eft vehementer, cujus oculi funt ficut flamma ignis,
cujus præco Joannes didtus eft lucemaardens & lucent
inftar Heliæ. Confiderans iftanofter Euftochius Do-
minus Bonaventura voluit efle Dodtor ardens, feiens
quoniam lucere parum eft 6c fæpè vanum , fæpèno-
xium i quoniam feientia inflat &dæmonium facitj
quid enim dæmon interpretatur nifi feiens, fed abf-
que charitate. Sortitus eft idcirco fecundum laudem
vine fuæ pariter 6c dodtrinæ nomen, ipfe Bonaventura,
ut antonomaticè Dodtor Seraphicus nomine-
tur. Docet hoc in fpeciali fuum Itinerarium mentis
in Deum , cujus opufeuli immo operis immenfi laus
fuperior eft 01c mortalium. Docet 6c fuum Brevilo-
quium Theologia , proceffum propriè Theologicum 1
retinens, 6c quafi converfum ad priorem, quoniam
à primo principio defcendit ad alias veritates. Docet
dcuique ledtura fuagi-andior, ignem fuum cum lu-
mine, unde mirum immo miferum 6c miferabile vi-
detur, ne dicamus damnabiie , quo padto prælatæ
funt' dodtrinæ quædam aliæ fiib fpecie fubtilitatis,
plus inquiétantes quafi cynifes Ægyptiæ, quàmfab-
batum mentis incendio terræ Geffen afferentes. Se-
cutus eft Dodtor ifte (fe teftante) dodtrinam com-
munem 6c folidam , quæ Parifiis vigebat, maxime
tempore fuo. Unde 6c allegat ad confirmationem
dodtrinæ fuæ Pai'ifienfes Articulos , quos per G . Pa-
rifienfem de Concilio 6c affenfuMagiftrorum omnium
dicit fuiffe damnatos 6c excommunicatos j vivente
tune 6c confentiente Fratre Alexandra de Aies, cujus
dodtrina quantæ fit ubertatis, dici fatis nequit :
de qua fertur refpondiffe fandtus Thomas, dum in-
quireretur ab eo , quis effet optimus modus ftuden-
di Theolbgiam : refpondet exercere fe in uno Do-
dtore præcipuè. Dum ultra peteretur, quis effet tails
Dodtor: Alexander de Aies , inquit. Teftor me
ita legifle pridem in tradtatu quodam de vifione bea-
ta contra Joannem xxu. Teitantur feripta ejufdem
fandti Thomas maxime Secunda Secunda, quam inti-
mum fibi fecerat 6c familiarem ilium quem laudabat
DodtoremAIexandrum. Et ecce proh dolor! Dodto-
res ifti duo, Aies 6c Bonaventura videntur quafi fe-
pulti cum illis quorum non eft memor ampliùs, præfertim
in cordis amore. Extolluntur alii quidam,
quorum fint utinam nomina in libro vitæ, non enim
liudiofis invidemus. Sed multæ aliquos ipforum
literæ fecerunt fub nomiue fubtilitatis inlanire
cum fequacibus ipforum. Numquid non infania
eft concedere quod duo contradidtoria fimt fimul
vera pro eodem inftanti temporis, licet non na-
turæ : quod præterea multæ funt veritates ab æter-*
no, 8c multa æterna quæ non funt Deus. Ifte eft
unus Articulus inter præmemoratos damnatus, anno
ï H0- Legatur fecundus Bonaventuræ di. 23. circa
finem, ubi recitatur hæc damnatio. Etponitur alter
Articulus, quod primum nunc, 6c crcatio paffio,
non funt creator vel creatura. Error. Repetita eft
eadem damnatio ejufdem articuli de æternitate veri-
tatum, per Dominum Stephanum Parifienfe m inter il-
tos. 219. Aiticulos famofiores , anno 1276. fcilicet
per duos annos poft felices obitusS.Thomæ, 6cve-
Tomi j. Pars I.
iatis Doctoribus , fcilicet anno Domini 1270. die
Mercurii poft feftum B. Nicolai hyemalis , cujus
nunc craftino feribimus hanc fchedulam. Caufa hujufmodi
damnationis faciendas fuit tunc intradudta ,
fuit 6c poftmodum continuata, quia ficut traditAu-
guftinus 8.de Civit. nobis ad cert am regulam loqui fas
efi, liberis autem verbis loquuntur Philofiphi, fed inde
miferabilius quo liberius errant: fic Auguftinus 5c cas-
teri Doctores antiqui j fic inter recentiorcs B. Ber-
nardus 6c Magifter cum reliquis protinus obftite-
runt errantibus , ficut Petra Abelardi, ficut Beren- fario, ficut Joanni Scoto deTheophanis, ficut Gil-
erto Porretanoj qui Gilbertus, fi minus errabatin
materia de relationibus divinis quam plurimi pofle-
* rioris temporis, patebit evidenter illi qui fubtiliter
6c abfque perfonaram acceptione voluerit 6c feiverit
judicai-e, 6c argumentum B. Bernardi a Petra de
Tharentafia recitatum ponderare. Damnata eft nuper
per prasdeceflores meos in facra Theologia Faculta-
te (Tub plui'ibus Articuhs) dodtrina, quam nonnulli
folum impune fubtilem garriunt, quam ignorantes
vocem propriam nonnulli veluti pic« loquaciffimae,
ftabilire nituntur, cum fit mera infania 6c vanitas
falfa. Unus articulus inter czeteros e ft, quod ali-
quid fit Deus realiter, quod non fit formaliter Deus, Error.
Alius, quod in divinis fint ponenda prioritates &
pofierioritates alia, quam origin is, Error. Alius, quod
perfona divina di/linguantur per abfiluta , Error. Conltat
autem quod nulla eft major diitindtio realis, nec ex
natura rei in divinis, quam triumperfonarum. N ulla'eft
igitur diftindtio in divinis perabfoluta, dequa
non elt dubium quod major eft quam per relativa folum.
Denique,qua poteft Fidei pietate Chriltianus
„ alferere, quod effentia divina fit ex parte r e i, feu
■ 'realiter diftindta ab intelledtu divino 6c volunta-
te ? quafi poflit eflentia divina efle 6c non efle univerfaliter
perfedta , nec intelligens nec volens.
Quanto falubrius eft aflerere, nec offendcre pias au-
res,etiam Gentilium Philofophorum, quod effentia divina
unica 6c fimpliciflima fupereminenter continet
omnem perfedtionem j quam dum quxritur feparari 6c
feindi a fuis perfedtionibus, ipfa remaneat monftrum
quoddam informe chaofque confufiim. Egregie du-
dum mihi tunc adolefcentulo dixit unus in Theologia
Dodtor 6c famatiffimus, dum queefiverit, inquit,
ali quis fi prasfeindatur effentia divina ab intelledtu
divino, quid eft ilia effentia ? die quod eft Deus,
6c quda non eft Deus. Eft itaque Deus, quia nihil
eft in Deo quod non fit Deus, 6c tamen non eft
Deus, quia Deus eft fuus intelledtus, nec efle po-
^ teft fine ipfo. Hoc eft fententialiter argumentum
B. Bernardi contra Gilbertum} die tamen , addebat
ipfe Dodtor, quod intelligi poteft eflentia divina
non intelligenao intelledtum mum, ficut 6c de attributis
divinis : eft enim fecundum Ariftotelem 8c
ejus commentatorem 6c experientiam, tanta vis intelledtus
noftri, quod conjundtiflima, immo peni-
tus eadem, poteft per diftindtos conceptus fepa-
ratim acciperej fed feparatio dicitur rationis, non
rei exterioris. Sed acclamant alii quod de enti-
bus rationis nihil curant: vadamus inquiunt ad res,
H z quafi