De fee undo Dono Spiritus fancti ,fcilicet Dono
Piet at is.
■ K 3 u
ms. Et hoc iatis videtur confonare verbis Auguftjni
qui dicit quod fapientia eft de aternis , feientia verb de
temporalibus.
Q E q u i t u r dc Dono proximo quod eft in afeen-
^ dendo, fcilicet de Dono pietatis. Ubi primo vi-
dendum quid fit j quot modes dicatur, 8c iecundiim A
quem modum fit Donum Spiritus fanbbi. Definitur
autem fic pietas ab Auguftino. cPietas eft cultus Dei,
quam Græci Eufebian vocant. Item Gregorius fli-
per Job. Pietas eft.qua docet opus mifericordia. Secundum
Tullium in fine primi fuæ Rhetoricæ. Pietas eft
benevolentia in parentes. Magiftralis verb definitio hæc
eft : Pietas eft ex benign a mentis dulcedine omnibus auxi-
liatrix ajfeElio.
Quot modis dicatur 'Pietas.
DI c i t u r autem’ pietas multis modis. Quandoque
motus ipfius affebbionis tendens in Deum, 8c lie
dicitur pietas cultus D e i, 8c fic eft in genere virtutis
quæ eft latria. Quandoque dicitur motus affebbionis
tendens in ejus imaginem, fcilicet in hominem 5 8c
hoc poteft eile tripliciter : vel file motüs affebbionis
tendit in imaginem D e i, quæ eft fibiipli per fangui-
nem conjunbba , & fic eft benevolentia in parentes,
& eft fpeciesjuftitiæ naturalis. Quandoque etiam di- B
citur aftebtio tendens in imaginem D e i, id eft in hominem
tanquam miferiis oppreflum , 6c fic pietas eft
quæ doçet opera mifericordiæ, ut dicit Gregorius &
lie potiiis virtus eft quam Donum. Quandoque e'tiam
eft affebbio tendens in imaginem D e i , non quidem
in quantum eft {anguine conjunbba vel miferiis oppref-
fa ut fic* fedmotu quidem generali, fcilicet in quantum
eft imago D e i, hoc eft in quantum eft ratiqna-
lis creatura. Et tunc propriè dicitur Donum Spiritus
fanbbi, quod habilitât & expeditum reddit hominem
ad habendum fe benevolentem feu benevolum ad rationalem
creaturam, fcilicet ad quemlibet hominem
fui indigentem -, five non indigentem. E t fie maxime
ei convenit ifta definitio magiftralis priùs pofita.
Secundum primum modum definitur ab Auguftino.
Juxta fecundum modum definitur à Tullio. Secundum
tertium modum definitur à Gregorio. Et fecun-
diim quartum modum definitur aMagiftris,quia illo
modo eft propriè Donum Spiritus lanbbi.
De tertio Dono Spiritus fantfi, fcilicet de
Dono Scientia.
D E Dono autem feientiæ duo videnda funt , fcilicet
quid f i t , & in quo differt à Dono fapien-
tiæ, à quo fecundiim Auguftinum diftare non videtur.
Quando feientia propriè Donum eft, fic definitur.
Scientia eft lumen lpirituale acceptum à D eo ,
in quo videntur rationes operabilium pertinentium ad
vitam , per quas fanebè 8c meritoriè vivamus, ficut
dicit ApoftolusadTit. 1. i z . Abnegantesomnemimpieta-
tem & fkcularia deftderia fobri'e & juft'e & pie vivamus in
hot feculo. Unde ficut Fides elb illuminatio quædam
ad credibilia, ita Donum feientiæ eft illuminatio quædam
ad operabilia.
In quo differt Donum Scientia à Dono
Sapientia.
De quarto Dono Spiritus fanöfi} fcilicet de
Dono fortitudinis.
"P O s t hx c de Dono fortitudinis duo etiam dicenda
funt, fcilicet quid fit, 8c qualiter differt ä fortitu-
dine , prout fortitudo eft virtus.
Quid f t Fortitudo, & quomodo differt X
Fortitudme, prout eft virtus.
SE c u n d u m autem quod fortitudo eft Donum
fic notificatur. Fortitudo eft affebbio animi qua
cupiditas terrena deprimitur, nullaque adverfittas for-
midatur. Et videtur haze notificatio fumi ex verbis
Auguftiniin Lib. de fpiritu dr anima, 8c inv. Lib. fn&
mufica. Differt autem ä fortitudine prout eft virtus
licet utraque fit circa diffibile 8c arduum. Quoniam
fortitudo prout eft virtus, lulbinet periculum, quando
fcilicet necefle pati vel a bono virtutis ccdere-
ficut quando quxritur fides vel juftitia, vel libertas
patriae vel hujufmodi : fed fortitudo prout eft Donum
, fc gratis 8c ex abundanti illi lbatui offeit, in quo
talia fiepe quxruntur, ut eft flatus perfebbionis con-
filiorum. Si autem dicatur quod fecundum hoc non
haberent Donum fortitudinis nili tantum perfebbi, &
quod fic habitauna gratia gratificante non omnesha-
berentur. Dico quod non eft verum , nec ex pne-
dibbisfequitur, quoniam perfebbi ilbud Donum habent
in abbu j omnes verb in charitate exilbentes habent
in habitu. Unde qui imperfobbus eft habet in hstbitu:
unde opus perfebbionis facere poteft qui vult.
De quinto Dono Spiritus fantli, fcilicet de
Dono Conftlit & quid fit.
D O s t r e m o dc Dono confilii duofimilitervideo-
da funt 5 fcilicet quid fit, 8c qualiter fit Donum,
cum in Chrifto non videatur liiilfe, in quo tarnen funt
& flierunt omnia Dona. Definitur autem fic a Tullio
in Rhetorica lua ? Confilium, eft faciendi vel non faciendi
vere excogitata ratio. Sed h x c definitio non videtur
Cconvenire confilio prudentum prout eft Donum, ideo
aliqui corrigunt earn fic : Confilium, eft faciendi vcU
non faciendi vere excogitata ratio, earum fcilicet rerum
in quibus propter arduitatem indiget quis adjutorio. Unde
confilium prout hlc fumitur , non eft de dubio,
fed de arduo,ad quod propter difficultatem non omnes
tenentur. De reliquo die quod ilbo modo ultimo
confilium eft Donum, 6c quod verilfime hoc Donum
fuit in Chrifto, ficut 6c cetera Donafuerunt&
femper erunt. Unde confilium fecundum quod ponit
dubitationem 6c circa eamquxritabaliis certificatio-
ncm,non fuit inChrilbo qui ccrtiflime omnia novitjqni:i
nec fic eft Donum Spiritus fanbbi : led confilium
quod eft lumen immilfum a Spiritu lanbbo , omnia
dubia diflolvens 8c indubitanter in aggreftionem ar-
duorum dirigens, qua; Dcus ad ftatum perfebbionis
pertincrc propalavit, fic eft Donum. Ltiftomodo
fuit in Chrifto.
De fexto Dono Spiritus fancti,fcilicet
Intelletffo.
DI c itu r autem in hoc à Dono fapientiæ differ- ^ C E qjj 1 t u r de Dono intcllcbbûs. Circa quod at-
re i quoniam lâpientia eft cognitio quædam di- v-',tende 6c primo quid fit -, deinde qualiter differt à
vina per guftum -, feientia autem eft lumen quoddam lâpientia. Definitur autem fic ab Auguftino in 1er-
divinum ad operabilia pertinentia ad hanc vitam. mone quodam luo de Timoré. Intelleclus vocatur quo
Unde ficut dicit Magilber in Libro Sent. Scientia docet ab omni infirm it ate carnali corda mundantur, ut pura in-
bene converfari in medio hujus prava & per verf a natie- tentio dirigatur infinern fuum, fcilicet Deum. Elb intel
tellcctus quoddam lumen fpirituale iufuliim ad co- cum quo Dono convenit, cm vitio capital3! 1co4n-
«rnitionem Dei in creaturis. Differt autem à Dono trarietur.
lapientiæ, quia fapientia eft cognitio per guftum : eft
enim quoddam lumen fub quo vel in quo videntur
& ffulrantur divina per experimentum. Unde lâ-
nientia prout eft Donum eft propriè guftus Dei in
bonis luis. Intellebbus autem non eft per guftum, A Q Ciendum eft autem quod Beatitudo duplex eft
fcilicet potiùs eft lumen quoddam datum à Deo ad fcilicet viæ 6c patriæ. Beatitudo autem viæ con-
Quid dicatur Beatitudo, an fcilicet ipfa virtus,
vel id quod promittitur.
copnitionem Dei in creaturis illis, in quibus rcfultat
Deus per gratiam, vel in illis in quibus habet reful-
tare per gratiam 6c gloriam. Unde intellebbus eft
Donum quo gratuite cognofcimus difpofitiones cce-
leltiiun,per eaique tendimus in Deum fic difponentem.
De feptimo Dono Spiritus fanffi, fcilicet
SapientU, quid fit.
fiftit in perfèbba evacuatione unius miferiæ, Icilicet
culpæ, 6c quo ad elîentiam, 8c quo ad occafiones. Unde
quia iftæ virtutes de quibus* infi a , évacuant cul-
pam 6c culpæ occafiones, dilponuntque ad Beatitu-
dinem patriæ, ideo dici pofiiint 6c dicunturBeatitu-
dines. Beatitudo autem patriæ confiftit inomnimo-
da evacuatione utriufquc miferiæ, Icilicet 6c culpæ
6c poenæ. Et ifto modo dicuntur propriè' Beatitudi-
nes præmia prædibbis virtutibus relpondentia. Sicut
eft illud ; Ipforum eft regnum coelorum. Vel illlud? Ipfi
r- ' ........ - v i. Et fic varia ratione 6c
r v E n 1 qjj e de Dono fapientia^ dicendum eft. Et r l ’ ° q ' i l - i * . ‘
-L' quoniam ex fuperius dibbis in parte, patet quid 7^ untur, c c. 1 . ait.^
. .! <•. <- , > i n A- ■ rn 1 lx conlideratione potens dicere quod virtutes ilia; fint
Beatitudines, 6c quod fimiliter premia eis corref-
pondeiitia Beatitudines funt.
lit, 6c qualiter fe habet ad Donum feientia; 6c ad Donum
intellebbus, ideo fufficit hie ponere eius noti-
ficationem.' Secundum autem Auguftinum fic definitur.
Sapientia eft cognitio rerum divinarum. Item
exlitteram. Lib. Sent. Sapientia adfolius seterna; ve-
ritatis contemplationem 6c delebbationem pertinet, ip-
saque tantum creator confpicitur, 6c quod femper cC g
incommutabiliter manet, quod Deus elb. Gregorius fic
definit: Sapientia eft Donum fpe & certitudine ater norum
mntern refictens. Qua; definitio dicit operationem ejus
propriam, qua; eft mentem per guftum reficere , quod
lonat nomen eius : fapientia cnim a fapore dibba
eft.
Quomodo per feptem Dona Spiritusfancti
excluduntnr feptem vitia capitalia
T T L t 1 m o , dicendum eft qualiter per feptem Do-
^ na excludantur feptem peccata capitalia. Et
feiendum eft quod timor ( quia per eum quis fe de-
primit ne fuper alium fe extollat) excludit luperbiam,
qua; fuper alios fe extollit. Pietas qux fibi illatas re-
mittit injurias expellit iram , qux vindicari quxrit.
Scientia qux mentem illuminat, evacuat invidiam,
qux mentem excxcat. Fortitudo qux excellit in ar-
auis, pellit acediam qtix torpet in imis. Confilium C
quod docet pro tranlitoriis xterna mercari, remo-
vet avaritiam, qux in terrenis 6c pro terrenis tantum
quxrit negotiari. Intellebbus quo vere delebba-
mur in bonis lpiritualibus, excludit gulam, qux vane
8c milere delebbatur in carnalibus. Sapientia per
quam pure delebbamur in Deo , extirpat luxuriam,
qua quis impudice in fuo mifero corpore delebbatur.
Trabbatus fexti hujus compcndii de feptem Donis
Spiritus fanbbi j Finis.
Qualiter fe habeant Beatitudines ad Dona &
ad virtutes.
A Ualiter autem fe habeant iftx Beatitudines ad
'^ D o n a 6c ad virtutes, hoc feito quod fecundiim
gloffam fuper ifto paflu Matth. v. per virtutes
ad Dona, 8c per Dona ad Beatitudines pervenitur.
Unde viitutes dicunt initium operationis bonx, 8c
evacuationem culpæ quoad clfcntiam 5 Dona autem dicunt
bonum 6c expeditum progefliim , quia Donum
expeditum reddit abbum' virtutis ut expeditè opere-'
tur ; Beatitudines autem, dicunt confummationes five
terminum, quateniis in via haberi poteft, ita ut
omnem culpam evacuet, 6c omnem culpæ delebbationem
, 8c bonum delebbabiliter operetur quantum fa»
cere pollibile eft viatori. Et ideo dicuntur iftx Beatitudines
virtutes purgati animi, quia fcilicet animam
purgant ultima purgatione viatori poffibili.
T R A C T A T 1 J S
O C T O
VI I .
Quart ultima Beatitudini idem redditur pra-
mmm faut prima.
U k T,M æ autem Beatitudini idempræmium red-
ditur quod & primæ -, fed non eadem ratione.
Quia regnum coelorum duo infecomprehendit, fcilicet
cxaltationcm & abundantiam. In Beatitudint
autem qu:e prima ponitur, quæ eft paupertas fpiri-
tu s , eft fumma rerum abdicatio five .abje&m &
ideo promittitur ei regnum in quantum dicit abun-
.danuam. In Beatitudine veto quæ ultima ponitur,
quæ eft perfecutionem pati propter juftitiam, eft fumma
dejecrio, & ideo promittitur ci regnum in quantum
nominat cxaltationcm. Unde quamvis Regnum
coelorum omnibus Beatitudinibus debeatur, iftis ta-
mcn folum promittitur,quia per quamdam appropria-
tionem illis màgis debetur.
beatitudinibus
Et earum explanatione.
NU n c breviter reftat aliquid de octo Beatitu--
dinibus dicere. Et prilnb qnid dicatur Beafi-
_ tudo, icilicet an ipfa virtus : an idquod pro-
c 't 'n Ur; i Ut excinpli, rdpectu ejus quod di-
I lieati pauperet Spiritu, t/uontam ipforum
Vrcgmm cxUrum. Mattli. f. ;. An Beatitudo fitip-
■ paupertas vel promiffiotégni? Qualiter fe babeant
HH ona ^ virtutes, Quare ultimx Beatitudim
Ti i’1™ 1*1!111 reddatut^ ficut prim;e. Deinde de
juanbet Beatifudine in fe quid d l , & qualiter, &
De Beatitudinibus in fpeciali. Et cum
quo Dono conveniant.
Et primo de Prima.
* TsJ U NC attendendum eft ad tiliqualem' fingitkrem
determinationem ; Prima igitur virtus leu Bca,-
titudo eft paupertas fpiritus , quie adaptaturDono ti-
moris, & expellit luperbiam cui contrariatur, cö
quod paupertas Spiritus, vera humilitas fit. Huic
Beatitudini in pnemium promittitur’ Regnum coelo-
rum. Et nota quod paupertas bic dicitur abdicatio
tetnporalium, lècundum rem & fecundum voluntd-
tem: quia cum Beatitudines perffedam dicant pec-
cati exclufionem, tam quoad peccati cfleufiam quam
” 3 quoad