.771 V e in de
de quo exigitur juramentum,fit ipfi rei fpirituali quæ
conlertur annexum,ut in diéto Capituloj5^«/^«*y//,no-
tat glofla antiqua Vincentii, 6c allcgac C.ipitulum, Sig-
nificatum.De orebendis fo.2&.diftin6lione^Diaconi .Sic eniin
licite exigit Gancellarius juramentum à Baccalaureis
Licentiates , quod fidele teftimonium perhibebunt
dé futuris Baccalaureis licentiandis, quia hoc onus
perhibendi talé teftimonium eft rationaliter anne-
xum eorum|Licentiæ, 6choc,interveniente authori-
tate P ap * , ut patet ex Frivilegio, Parens feientiarum. i
E t licet omnino honeftiiis effet tale juramentum exigi
poft Licentiam, quàm ante , tamen liante exigitur,
non habet aliquam fpeciem fimoniæ , ex eo quod
non eft in favorem exigentis , led totius Reipu-
bKcæ. " ' ‘ ' :a ■ ' . •
Tertia conditio quæ poteft hîc confiderari, eft
utrùm tale juramentum lit obfequiofum : per quod
mtelligitur illud juramentum quod eft ad ipfius exigentis
perfonale commodum, non propter dantis tale,
obfequium, ficut eft juramentum illud quod exigit
Cancellarius à Baccalaureis, fcilicet quod fervabunt
honorem fuum,Jura, libertates, ÔC laudabiles con-
fhetudines Cancèllarii, ÔC Officii. Unde licet tale ju ramentum
deberetur Cancellario 3 non tamen ante
Licentiam poteft illud ab invitis exigere, fine vitio ;
fimoniæ, çùm in talibus juramentis oWèquiofis maxime
habeant locum ilia quæ didta funt. Quia veto
ei non debêtur hujufmodi juramentum, eoquôd tails
exaétio eft fibi à J ure interd'i&a, in Capitulo Quanto.
De Magiftris: nec ante, nec poft, poteft hujuf-
modi juramentum obfequiolum exigere : fecus au-
tem eft de juramentis non obfequiofis, quænondan-
tur in favorem perlbnæ fuæ, lèu ad fuum commodum
temporale, vel perfonale, ficut eft prædièlum juramentum
de fideli teftimonio perhibendo, vel jura-
meritum de pacefervanda inter Religiofos ôc fæcula-
resjôcfiquæfunt fimiliaquæ dantur in favorem Rei-
publicæ, vel in favorem dantis, ficut eft juramentum
de non exponendo ultra materiam grolforum, in Magi-
fterio, juxta Cap. famjit nimis. De Magiftris. In Clem. ..
quæ exiguntur authoritate Juris , vel Legiüatoris.
Unde ipfc quafi noncenfeturifta exigere , led magis
hoc exigit Jus Ecclefiæ, uti8.quæit. z. Elutherius,
& ut notât dictus Vincentius,ubi fupra , in Cap. Significant.
. . i
Ex præmiffis ergo patet multiplex folutio ad pri-
mum argumentuni : ôc etiam aliqualiter refpon-
deo ad confirmationem primam, ôc alias fequentes.
Tamen ad fécundarfi confirmationem dico ulteriùs,
quod Faeultas Theologiæ, licèt aliquo modo fit Judex
in cognofcendo de fufficientia BaccaJaureorum
admittendorum ad leèluram j tamen talia emolu-
menta qùæ ab ei$ exigit, vel etiam juramenta , fi
oblequiofà did debeant, non funt muncra dequibus
præfumatur quod corrumpant judicium , ficut ilia
quæ Cancellarius petit : quia talia non Hint ad fin-
gularem utilitatem Magiltrorum, fed totius Com-
munitatis 3 etiam aliquo modo ad utilitatem dantis,
ficut recipientis : quia pro confervatione totius
ipfius Communitatis, vel Facultatif j cujusipfi Bac-
calaurei funt membra. Nec etiam talis admiffio,.
quâ Faeultas admittit Baccalaurcos ad legendum, eft
talis Licentia docendi, ficut ilia Licentia quæ datur
per Cancellarium 3 ficut videturpræfupponereargu-
mentum. Nam Licentia docendi, quæ datur Baccalaureis
non eft aliqua poteftas, vel authoritas ipi-
ritualis, ficut nec doèlrina eoruin authoritativa 3 lcd
folùm examinatoria ,& tentativa , feu probativa.
Ideô non datur eis Licentia docendi generalis, fed
in certo loco, & particular is. Secùs autem de Licen-
tiatis per Cancellarium. Igitur patet ratio diverfita-
tis* &e.
Ad fecundam confirmationem dicendum eft ,
ficut dicit Oftienfis, 6c poll: eum Joannes— In Sum-
ma Confefforum , quod ubi eft confuctudo quod Ca~
Allïaco y y i
nonicus de novo receptus det cappam, vel aliquod
fimile, confuetudo eft fervanda , tanquam lauda-
bilis. Argumcnto. Cap.'.. --.:'.' .' . Significatum. De
Proebendis. Non tamen dèberit retinere Præbendam
loco pignoris : vel dici poteft quod etiam retineri
polîit , fi hoc fit confuetudo , êc ibi exigitur, loco
Dei, ipirituale pro fpirituali, ôc non quæritur utilitas
privataj
Dico etiam quod ibi Decanus , vel Capituhim
exigeâtes talia emolumenta, vel juramenta, nonea
exigunt ante rei fpiritualis collationem, quia Papa,
vel Collator, jam contulit Canonicatum ôc Præbendam,
ôc.ifti non dant aliquam rem fpiritualem, fed
folùm pofleffionem corporalem. Igitur ibi non poteft
efle fimonia : fecùs autem de Cancellario , in
materia noftra. Igitur &c.
Ad tertiam dicendum, fecundùm fanchim Tho-
mam,.6c Jo. . . . . . poft eum, in loco præalle-
g a to , quod in Abfolutiope ab excommunicatione
non exigitur pecunia, tanquam pretium Abfolutio-
nis, ' quia hoc effet fimoniacum , fed quafi poena
culpæ præcedentis , pro qua fuit excommunicatus.
Et idem Oftienfis, Lib. 6. Rubric a , De excejfibus P râlât
or um. E t addit quod excommunicatus abfolvi
debet libéré, 6c, eo abfoluto, cogi poteft ad fàris-
faciendum de poena: fed ante non poteft exigi, ciim
pro illo nec fuit excommunicatus. Et confimiliter
dico de juramento obfequiofo, 6c fipropôfitum fiat
alicubi, cenfeo quod non videturconfuetudo, 6cita
in propofito. Igitur 6cc.
* Duodecimo. Arguitur principaliter, quiainqui-
bufdam locis Curati non dant, nec fuis parochianis
miniftrant Sacramenta, nifi priùs eis datur pecunia :
fimiliter nec quidam Epifcopi miniftrant Ordines, nifi
priùs pecunia receptâ j unde, ut quidam dicebat,
in Anglia etiam eft confuetudo, quod non miniftra-
tur Corpus Chrifti parochianis , nifi priùs jurent
quod benè folvent décimas illo anno. Sed abfur-
dum effet dicere quod omnes taies effent fimonia-
c i , 6c per confequens confuetudo lo e i, vel pâ-
triæ , facit ilium modum exigendi effe licitum >
6c ita poterit did in propofito : nam Cancellarius
dicit fe habere confuetudinem laudabilem de
fie exigendo hujufmodi Juramentum,à tanto tempore,
, quód non eft memoria de contrario. 1
* Confirmatur : quod decimæ debentur Miniftris
Ecclefiæ, ex Jure divino , ut patet xvm. Et
tamen, ut quidam arguebat, in quibufdam locis eft
confuetudo quod decimæ non folvuntur : unde ab»
furdum eflet dicere, quod omnes qui non folvunti-
bidem effent in peccato mortali, 6c per confequens,
confuetudo loei, vel patriæ, exeufat eo s. Si ergo
confuetudo poteft acquiri contra Jus divinum, mul-
to magis contra J us humanum : 6c per confequens
Cancellarius potuit acquirere confuetudinem exigendi
per modum fupra diôfcum. Igitur 6cc.
Ad primum dico quod Curati, in adminiftratione
Sacramentorum j ôc Epifcopi, in collatione Ordi-
num, licèt quandoque pétant pecunias , feu aliqua
jura eis de Jure, vel confuetudine débita, de quibus
Juribus ad præfens non difputo, nec ea approbo,
' vel reprobo : tamen non poflunt talia fie exigere,
quod non dantibus temporalia, denegent fpiritualia.
Aliud eft fimpliciter petere, Ôc aliud prædicto modo
rigorosè exigere, quia in cafu primum poflèt fieri
, non fccundum -, nec fie exigere, pofl'ct aliqua
confuetudine exeufari, cum fit contra jus divinum,
Ôc propriè fimoniacum : nec credo quod in Anglia
fit confuetudo fie exigendi, falvâ reverentiâ dicen-
tis. Si tamen effet ibi talis confuetudo , • feu po-
tiùs corruptela, non effet approbanda, nec fàceret
ilium modum exigendi contra Jus divinum, cflc licitum.
Sic ergo dico in propofito, quod Cancellarius
non habet, nec habere poteft laudabilem con--
fuetudinem , vel juftara pofleffionem exigendi taie
■ jura-
772 TraiïatusII. AdverfüsCancettariumPanfienfem. 774
mnHnm nrædiâum: & hocDro- xequium quod quod conferri debet gratis, ut notât Oftienfis,
InSamma........De fimoma. cap.tgeneraliter commutator.
Igitur Ôce.
Si verodicatur, ficut quidam alias arguebat, quod
Cancellarius non denegat Licentiam dignis, necre-
tinet earn per modum pignoris, fed ex eo denegat
quod ifti Baccalaurei reddunt fe indignos, ôcoften-
A dunt fe malèmorigératos, quia fcilicet denegant fibi
juramenta, ôc alia ei de Jure , vel confuetudine
débita, quod eftinjuftum, vel illicitum. Igitur ôte.
Ad hoc refpondeo quod de hoc non poteft fe Cancellarius
juvare, cùm ipfc hujufmodi Baccalaureos
in Aula Epifcopi publicè vocaverit, ôc folemniter
recommendaverit tanquam dignos ad Licentiam re-
eipiendam. Et tamen ante juraverant fibi nihil dare,
jüxta tenorem Privilegiorum Univerfitatis.
Secundo. Dico quod illud juramentum non fuit
illicitum, fed meritorium, ut alias dixi : ôc fuppo-
fito quod fuiflet illicitum * tamen hoc non eft datum,
fed fibi dubium, nec inhoedebet efie Judex:
ut in fecundo propofito.
Tertio. Dico quod efto quod illud J: uramentum effet
clarè illicitum, ôc quod Baccalaurei hoc juran-
do, vel ea quæ petit denegando, peccaffient j tamen
non quodlibet peccatum reddit aliquem indignum
larius qui cil ivi^ ir c ... . .H L » , babendi Licentiam ad docendum. Igitur&cl
ficut & alii Magiftri, juravit fer- B Quintè. Si Cancellarius acquifivit pofleffionem &
confuetudinem exigendi dictum juramentum , ôce.
ut dicit j confiât quod hoc acquirere non potuir,
nifi ex donatione Baccalaureorum ; fed ôflendo quod
non fùit jufta donatio inter eos: nam ad juftam do-
nationem , quatuor conditiones- requiruntur , quas
ponit D o âo r fubtilis in 4. DiflïnÜione i f . Queft.i,
Articulo z. in materia de tranflatione dominiorum.
Primo. Requiritur libcralis tranflatio ex parte dantis.
Secundo. Voluntas recipiendi, fcilicet jufta, ex parte
illius cui fit donatio. Tertiô. Libertas ex parte
amborum 3 hujus, dandi j Ôc illius, recipiendi. Quarto.
Quod nulla Lege fuperiore prohibeantur ifte dare,
vel ille recipere j nec per aétum alterius, fcili-
cet Superioris'prohibeantur, à quo dependeant'in
ifta tranflatione.
Propter defe&um fecundæ conditionis, dico quod
non poteft quis donate pecuniam Fratri Minori,
quia ille non vult juftè elfe dominus, 6c propter
juramentum , per modura prsedidlumj & hoc pro-
bo multipliciter.
Primo. Quia talis modus exigendi eft contra Jus
divinum j cum fic exigere, fit proprie fimoniacum,
ut patet ex diölis. Sed contra Jus divinum eonfue-
tudo non habet locum , nec pra:fcriptio 3 nec
contra ipfum poteft haberi jufta pofleffio. Igitur
6cc. . .
• Secundb. Quia,.efto quia fic exigere non eflet
contra Jus divinum, quod tamen omnino falfumefts
tamen per Jus Canonicftm exa&io qutelibet in propofito
, expreffe prohibetur Cancellario, in Capitulo
9 Quanto. De tJMagifiris, 6c ibi damnatur confuetudo,
tanquam prava 6c inhonefta , pi'xcextu cujus
Cancellarius Parifienfis volebat exigere. Si ergo
hujufmodi confuetudo ante Jus conditum erat prava
, 6c damnetur tanquam corruptela, multo magis
poft Jus conditum ipla eft damnabilis 6c repudian-
da: maxime quia ex quo aliqua confuetudo eft ajure
expreffe prohibita,fuppofitoquod priüs fuiflet jufta,
vel lie ita 3 tamen poll nunquam fiet confuetudo
jufta, aliter eflet trultra Jure damnata. Ideo non di-
citur am plius confuetudo, fed corruptela. Art. nono:
per fo...... De bigamia. Capitulo unico. Lib. 6.
Tertiö. Quod efto quod non eflet Jure prohibi-
ta 3 tamen Cancellarius qui eft Magifter in Artibur
6c in Theologia, ficut 6c alii Magiftri, juravit fei
vare Privilegia Univerfitatis, ad quemcumque fta-
tum devenerit. Inter quae juravit fervare Privilegium,
Parens feientiarum, in quo prohibetur non fo-
lum exigere, immo etiam recipere hujufmodi juramentum,
6c per confequens, ipfum fic exigendo,
agit contra proprium juramentum, nec ipfe, ficut
forte aliqui pnedeceffores iui, poteft in hoc per igno-
rantiam,vel inadvertentiam excufari: igitur ex hoc v idetur
incurrere perjurium-.Sicut autem ipfe dicit quod
fui pnedeccffores receperunt juramentum hujufmodi,
ä tanto tempore quod non eft memoria de contrario 3
licet hoc forte fit falfum, ficut quidam dicunt 3 nec
illud videtur verifimile, cum illud juramentum non
inveniatur feriptum in aliquo feripto antiquo, vel
aliquo Libro antiquo: quidquid tamen fit de hoc 5
dico etiam quod fui prasdecefl'ores, a tanto tempore
quod non eft memoria de contrario, vel faltem
a majori tempore quam fa£fca fuerit di6fci jufamen- * . s , , ,, 1 • H ■ -,1 n
ti exactio, fuerunt Masiftri, 6c dietje Univerfitatis q eamdem caufam dico quod non poteft aliquid jufte
Turati, & per confequens, fic exigendo, contra Uni- dare. Propter defeaum tertia: & quarts conditionis,
J - ’ • -i • -i ■ ■ r - - ....._ -------- — — die© quod nec Monachus, prseter Abbatis licentiam 3
nec filius familias, prater voluntatem Parentis 3 nec
Clericus, in cafu, fine voluntate Papa;: ut habetur,
extra, de Cenfbus. Roman a : ad cujus Capituli obferva-
tionem pcenam poiiit Gregorius X . Lib. 6. Decreta-
lium. Cm. Exigit. Scilicet, quodvifitantesavifitatis
nulla recipiant munuicula, 6c fi recipiant, teneantur
duplum reftituere 6cc.
Sic ergo dico in propofito, quod licet prima conditio
quandoque fuerit in Baccalaureis dantibus, 6c
in aliquibus Cancellariis recipientibus 5 quia pet
ignorantiam, vel inadvertentiam poterantab injufta
voluntate dandi, vel recipiendi excufari: tamen tertia
6c quarta non funt in propofito , quia tarn a L ege
fuperiore, fcilicet ajure communi, quam exPrivi-
legio Papas, a quo ifti dependent in hujufmodi donatione
3 tarn donantes, quam recipient.es,erant prohi-
biti , 6c non habebant juftam liberratem dandi, vel
verfitatis Privilegium , fecerunt contra proprium
juramentum : fed a6bus, vel ufus ab aliquo, contra
fuum juramentum fa£bus, non acquirit fibi juftam
confuetudinem, vel pofleflionem, nec juftum
dominium, feu pr^feriptionem : non concederem 3
fed potiüs negarem fibi, quod prsdeccffores fui,
valentiores eo, excgiflentcontrafuajuramenta. Immo
concedo, fed per ignorantiam quam ad Privilegium,
Servus Crucis. . . .
Quarto. Si forte dicatur quod illud juramentum
generale, fcilicet de iervando Privilegia 6cc., non
fufficiat ad concludendum ipfum perjurum , vel ipfum,
aut fuos prtedeceflores non habere, vel habuifle
ufum juftum: induco adhuc juramentum fpeciale 3
quia ipfe, ficut 6c ceteri Cancellarii, quando primo
recipitur ad hujufmodi Officium, fpecialiter jurat dignis,
tempore debito, Licentiam conferre, ut^patet
in pnedi&o Privilegio, Parens feientiarum. Ergo ... ■ , . W K
deneeando modo Licentiam Baccalaureis ad hoc di- ..recipiendi 6c quandoque etiam du* prim* condj-
gnis, ipfe incumc perjurium : & fuppoflto qu6dU t.ones defoerunt. Igitur patet.quod non foie ib.
•Jlud iuramentum, & alia qua: petit a Beccalaureis, Julia donatio; nec per confequens julta pofleflio, aut
fibi de Jure, vel confuetudine deberentur,quod ell conluetudo. Igitur &c.
falfum; tamen non poteft licite eis Licentiam dene - Sexto. Suppofito quod fic exigere, non eflet Can-
gare, feu hujufmodi Licentiam eis debitam retine- cellano Jure divmo , vel. humane , vel a lap a , ex
re, per modum pignoris: ficut Reftor Ecclefnu, fpecah Pnvilegio prohibitum , ; nec eflet contra
fuppoflto quod debeat aliquid habere , puta veftes c,us juramentum, & quod dare, vel recipere eflet
defunfti, pnvtextu eonluetudinis i fi tamen ci non Baccakuicis , vel ipfi Cancellauo peimiflum , vel
fatisfiat de ilia, non debet retinere loco pignoris c- conceflum , qu;e omnia falfia funt, ut dixi 3 tamen
Appendix ad Tom. I. > e c z a'