procul denuntiat bëHum. Jeb. xxxix. z f . Similiter E t poftea fubdit : Et illt »lit. comprehenfiones fci]j
etiam delphini maris prænuntiant tempeftates, & Prophétisé, licit non Jim vift , fcilicet ita tômm •
aves tranquiüitatem : & multa exempla hujufmodi ter, ficut fomnia ; tamen funt valde fameft ■ rt Um'
patent in hiftoria naturali. Igitur multo magis ho- finit famoft apud omîtes , fiat uecejjkrit , tut H H B
mo, per vira raturaient animæ intelle&ivæ, poteft totum, tut fecundùm ptrtcm &c. Agazel etiam r o pw
naturaliter future ad fe p e r t in en t, de .quibus pro- lofiphit fu t , ScAvieenna^. de Anima, conceduntve
phe ta eft, naturaliter præcognofcere: cùm natura A ra fomnia efle prænuntia futurorum. lvc'
minus debeathominibusdeficcre in neceflariis,quant Secundo, notandum eftquod de caufisPropheti
briitis. Igitur &c. Secundo, confirmatur: quia vis rum variæ poffunt effeopiniones Philofophorum • ni!'
animæ humanæ magis viget m vigilando, quàm dèvaldèdifficileeftinvenireundevenianthuiufmoH*
in dormiendo: fed in dormiendo aiiqm naturaliter vifiones ptopheticæ. Poteft tamen. imaginari uuM
prævident quædamfuture, ut patetpér Ariftotelem, in talibus vifîonibus eft aliquid quod afpicit feflice
mLibro De fimm• & vigilia. Ergo multo magis po- ipfa anima; & eft aliquid quod afpicitur, fcihcetbpî
teit homo naturaliter vigilando præcognofcere fa- res vifa , & eft aliquid in quo aipicitur per modum
tura. T er tio , confirmatur authoritate: nam Gre- fpeculi, utfupra tetigi ; Srhocpoffét multiplicity
gorius in 4. Dialogo, dicit, quod ipfa tliqumdst mi- poni : quia vel eft una pars organica quæ eft {h/
mtmm ms fut fubtilitate aliquid prtvidet. E t Auguf- culum alteri parti cognofcitivæ ; aut eft ipfum 01L'
turns ix . fuper Genefim , dicit quod Animt humant, num, quod eft fpeculum ipflus animæ , aut eft infà
ficundum quod » fenfibus carports abfirahuntur, compatit potentia fenfitiva ipii potentiæ intelleftiva: • aut in
futur» prtmdere. Hoc autem eft prophetare. Igitur B teUeftus poffibilis intelleaui agenti; aut forte ipfa'
Ütc. Tertio pnncipahter arguitur fie. Iliad natu- met anima eft fpeculum fibi ipG, aut ficut fupra in
r a l l ie r a rn i ii r i fn r . an nimn nam ra lic rltlVsnfîrir» eponi_ , . . raliter acquiritur,ad quod naturalis difoofitio requi-.1 :__:_____ __ ___/i \11
ritur : fed ad Prophetiam requiritur difpoiitio naturalis
5 quod patet, quia naturalis indifpofitio magis
impedit aliquid, quàm impedimentum acCidentale $
fed per aliquod accidentale impedimentum impedi-
tur fpeculatio Prophetiæ : onde dicit Hieronymus
quod Tempore jllo quo conjugales aftus gtruntur, prtfen-
tia SpiritusfanUi non d.tttlr j etiam f i Prophets ejjc videa-
tur qui officio generations ohfequitur. Et Rabbi Moy-
fès dicit, quod tempore concupifcentit & tnflitit G- timor
is Prophett non prophetant, neque ver'e futur a denun-
tiant-, ergo multo magis indifpofitio naturalis impedit
Prophetiam. Igitur videtur quod ad earn bona
naturalis diipofîtio requiratur.
hujus articuli prima parte diôum eft,hujufirl&difpe-
culum eft ipfa fpecies, vel Cmilitudorei futuræ,feu
imago ad quam terminatur imaginaria vifio quæ ad
Prophetiam propriè diÔam requiritur, ut ibidem dixi.
Ulteriùs verb , in vifîonibus hujufmodi eft aliud
formons, vel efficiens fpeciem in anima, & illuini-
nans cam , ficut ibidem dictum eft. Licet autem in
quibufdam vifîonibus illud efficiens aliquoties fit ad
intra, ficut accidit quibufdam fomniantibus, Sc phVe-
neticis .vel infirmis; tamen hoc ncib eft in vifiè-
nibus propheticis , quia non eft probabile vifionem
veram effe & propriam futurorum occultorum caiii
fam, nifi aut abipfis retSis v ifis , aüt à caufis eamm,
fu ta b aliquo eas præcognofcente. Licèt autem qui-
Oppofitum apparet ex diftis in prima parte hu]usc bufdam vifum fit quod hoc fit per irradiationem'rci
vifie fuper ipiam animam , aut e converio:. hoc tamen
non eft poffibile, quia res futura non poteft radios
emittere , vel recipere , quando eft futura. Et
ldeo concluditur probabilius, quod hare illuftratio fit
a caufis r e iv ife , feu abaliquoeam praicognofoentc,
ficut a coeleftibus influentiis vel a fubftantiis fepara-
tis cognofcentibus Sc divinis : & hoc ultimum quibufdam
Philofophis vifum eft probabilius. Unde di-
cit Tullius in Libro De Natura Deorum quod prseco-
gnitio futurorum movit antiquos ad ponendum deos,
fuit unum de principalibus mediis quibus devene-
runt in notitiam divinitatis. Sicut autem opinio Phi-
lofophorum de diis fuit varia} fic de Prophetiarum
caufis. Nam qui pofuerunt eas fieri ab intelligentiis
feu Angelis , ficut Hermes , Apulenis, & Porphi-
rius> aliqui dixerunt eas fieri ab Angelis bonis ali-
qui a d^monibus feu angelismalis, aliqui a Deo. feu
potentia intelligente immediate.
T e r t io , notandum eft quod majorum Philofo-
phorum opinio fuit quod Prophetic funt a D eo , fei-
hcet immediate, vel faltem mediantibus Angelis boarticuli,
& ex deferiprione Prophetiæ -, quia ipfa eft
à caufa fupernaturali &: divina, cum fit divinainfpi-
ratio &c. Unde z. Petri, i. 2.1. dicitur. 2\(on enim
voluntate humana alla ta efi alicjuando Prophetia: fed Spirit
» fantto infpirati , 8cc. Et feciindùm Apoftolum
ipfa videtur dependere ex fola Sanfti fpiritus voluntate:
quia I . Corinth .x 11. 1 1. dicitur : hac omnia operator
anus attjite idem Spiritus, dividens ßngultspront vult Io-i-
tur &C. ; ' ' - ’ \ * 5
Profblutionehujufmodi dubii, juxta materiamtri-
um argumentorum ante oppofitorum, tria funt de-
claranda.
Primo, quid infidèles feu naturales Philofophi
fenferint de Prophetiæ caula.
Secundo, an hominis anima intellediva poflit futura
prophetare ex vi fua, vel propria natura.
T er tio , utrùm aliqua naturalis difpofitio requiratur
, ad hoc ut habeatur Prophetia.
Quantum ad primum , feiendum eft quod multi
magni Philofophi concedunt Prophetias & veros Pro-
phetasfuilîe. Unde Ariftoteles ,five quicunque alius
fecretorum, dicit quod Prophet* probati funt purif-
fimi intellectus & verse vifionis. E t Averroes fuper
De fomno & vigilia: & ad hoc allegat Socratem: fi-
militer Avicenna 4. DeAnima 6c 10.Metaphyfica. Et
fimiliter Agazel. f . Phyfica fua. Ptolomaeus & Al-
buinazar, Haly 6c Aftrologi ceteri Prophetias 6c Pro-
phetas confitentur. Unde etiam omnes vera fbtnnia
concedentes efle vera indicia futurorum , habent
etiam Prophetiarum concedendam veritatem.
Ehilofophus fcripferit Librum qui Atcttm De fecreti,V> nis. Ita quod Deus illuminât & ïnfpirârP?o*nheoe
•" 10— ----- -- ^ aliquando vigilantes, aliquando do,miennes! & h“
Primum autem concedu’nt communiter omnes Philofophi.
Nam Ariftoteles Philofophorum princeps
in Libro, De Somno & Vigilia vera lomnia efle vera indicia
, 6c praefagia futurorum concedit. Ubi dicit
Averroes : I f arum comprehenjionum cju&dam dicuntur
fomnia & divinationes, & cjuadam Prophetia 5 & cjui-
dam homines negant i f a : & dicunt ea accidere cafu t fed
negare ea, efi negare fen fat a, & maximVnegare fomnia. 6cc.
procedit ex cura divina circa homines, ut fic poffint
cavere nociva, & utilia prævidere. Hoc autem non
tacit per dæmonesj cum malorum angelorum non
lichommibus bona providere -, fed magis mala pro-
curare. Unde Phslotophus in Libro, De fecretisficrete-
rum, parte ultima, dicit. Si quit qutrttcaufamProphe-
tarum qui probati [uni ttt hoc mundo puriffiimi intellect
s & vert vifioms, cum miraculis juvttivis ; provenil
ex abftrattione animt a defideriis & concuptfcentiis noci-
vis, cumfiunt dominantes fuper corpus , virtus fhtm-
mea ex bis m corde non definat. Hæc autem virtus
nammea, fecundumeum, eft intelleftus agens, in-
tellectum poffibilem illuminans. Et fuper eodem
Libro panier dicit: Deus excclfissdr gloriojus ordinavit
modum (<r remedium ad temper.mtinm humoris,. dr con-
fervantiam fanitatis, & td plurtma alia acquirenda, &
fh:* ?>■
1
fuis, quos illujlravit Quantum ad fecundum , in quo videndum elt an
. r s , \ a ~ »... - hominis anima intelle&iva poflet futura prophetare
•a fanSlis 'Prophetis fe
•jina fipientia. Ab ifiis feejuentes viri ‘Philofo-
:ipaium &■ originem habuerunt: Indi & ‘Perfa ,
.j q, act & Latini ab ifiis hauferunt & feripferunt ar-
n- c i e n t i a rum principia dr fecreta. Et infra dicit
niud Enoch novit illud fecretum quod dicitur gloria &
7 hefaurus Philofophorum, per vifionem. Unde etiam de
Prophetia Endch loquitur Judas in Canonica fua,ut
fuprain primo articulo allegatum eft: quae feripta,
ut apud Judaeos 6c apud nos in authoritate non effent,
nimia fecit antiquitas , ut dicit Auguftinusi8.
j)e Civitate Dei. Infuper Avicenna6c Agazel, locis
ex vi fua feu natura propria -, primo feiendum eft
quod futura præcognoici, dupliciter poteft intelligi:
uno modo quod præcognofcuntur in feipfis ; alio modo
quod cognofcuntur , fecundùm quod funt in fuis
caufis. Primo modo futura præcognofcere, eft proprium
divini intellectus, cujus æternitati modo quo-
aam ineffabili funt omnia præfentia , & ideo talis
præcognitio futurorum, non poteft efle nobis à natura.
Secundo autem, futura præcognofcere eft ho-
mini poflibile , naturali cognitione , ficut Medicus
allegatis dicunt fimiliter: Prophetas effit k D e i, per A præcognofcit & pronofticäc fanitatem vel mortem
infpirationem & illuminationem divinam. Unde dicit
Avicenna 1. 'JWetaphifica quod Propheta efi a Deo ex
miffione ejus. Similiter Ptolomæus in prima propofi-
tione Centilogii, dicit quod aliqui propter vim animæ
in eis dominantem , licet non habeant multam
feientiam artis aftrorum, habent ex meliori parte
cognitioncm futurorum, 6c funt propinquiores veri-
tati quàm Altrologus. Super quod dicit ibi Haly in
Commento : quod duplex eft via cognofcendi res
finiras. Una, ut afpiciat quis motus 6c opera ftella-
rum, & alia via eft, quando quis per divinam gra-
tiam 6c infpirationem habuit feientiam futurorum j
multi enim funt qui dant vera indicia de futuris, quorum
necfignificationes, nec rationes juvenimus in o-
peratore, live in opere , five in operaro : fed quod
dicunt ex eorum cordibus manat, 6c ex hiis multos
vidimus , 6c hæc via , cùm pura fuerit, à Philofophis
vocatur divina.
Item etiam Socrates, ficut récitât Averroes , fuper
De fomnio & vigilia, ratiocinando hominibus A-
thenarum , fic ait : O homines, non dico quod vefira
feientia ilia divina fit falfa -y fed ego dico quod ego fum
faciens feientiam humanam. Simiiiter idem Averroès
ibidem dicic, quod e.idem efi caufa fomniorum, divi-
nationum , & Prophetia, & quod effe eorum non dijferunt
nifi ficundum magis O“ minus. Sed tamen difierunt
fecundum nomina 6cmodum Unde, ibidem, reci-
tans opinionem vulgarem j fic ait : Valgus dicit, quid
fomnia funt ah Angelis, & divinationes a damonibus, &
Prophetia a Deo, aut cum medio , aut fine medio. Sed
tamen ipfemet diffusé oftendit , quod vera caula
verorum lomniorum 6c Prophetiæ, eft Deus. Unde
dicit inter alia , quod intelleüus agens in fomno dat co-
ignota fine medio : ÔC ifte modus dationis
futuram, 6c Aftrologus pluviam vel ferenitatem ex
aliqurous caufis , quarum ordinem ad tales effedtus
arte vel experimento didicit.
Secundo notandiim, quod hæc fecunda præcognitio
futurorum , in anima intelleéfciva poteft dupliciter
intelligi efle à natura. Uno modo fic quod ipfa
natura, ex eo quod in feipfa habet -, ftatim poflit futura
præcognofcere. E t ficut dicit Auguftinus, iz .
fuper Genefim. Quidam voluerunt animam humanam
habere quamdam vim divinationis in le ipfa, 6c hoc
videtur efle fecundum opinionem Platonis , de qua
ftatim dicam : alio modo, fecundum opinionem Ari-
ftotelis , qui ponit veriùs 6c probabilius, quod Ani-
rriti ex finfibus novam intcllchlualcm cognitionem acquirit.
Homines naturaliter acquirere pofl'unt cognitiones
futurorum per viam experimentalem , de qua jam
ftatuendum eft j fed hoc modo non pofl’unt omnium
" futurorum acquirere notitiam , fed illorum effe&uum
lblùm, ad quorum 6c fuarum caufarum cognitionem
fe poteft extendere humana experientia. De talibus
autem, ut fupradiétum e ft, non eft propriè Prophetia
, fed eft de hiis quæ excedunt naturalem ratio-
nem 6c cognitionem. E t ideo Prophetia propriè dièla,
non eft animæ ex propria natura.
Tertio notandum e f t , quod opinio Platonis præ-
di&æ fententiæ eft contraria : nam ipfe pofuit primo
animam humanam creatam, perfeébam 6cinfcrip-
tam formis omnium cognofcibiUum : 6c hoc quantum
ad virtutem ejus intelleèbivam : ipfam etiam orna-
tam 6c decoratam tota pulchritudine ac varietate vir-
tutum , quantum ad virtutem ejus motivam. Nam
ridiculum videtur quod eflent animæ humanæ crea-
tæ nudæ, 6c vacuæ virtutibus , 6c veftitæ feientiis :
cùm nuditas virtutum fit indecentiflima, 6c maxime
argse eft valde nobilis , 6c attribuitur principio no- q er^ubefeenda: quia longe minus turpe eft non efle feien-
briillioior_r i,7 f..c.i. licet pk rincipt io voluntatis : immo eft a re ^ tem, quam non efle bonum 6c juftum : 6c juxta fendivina,
6c ex perfeèta follicitudine circa homines,
6cc. Prophetia intra hunc modum dationis: attribuitur
Deo 6c rebus divinis , fcilicet Angelis , 6c infra
fubdit, quöd Somma funt propter folicitudines Dei circa
homines, ut fciant res juturas, utiles dr nocentes, 6cideo
dicitur quod lomniunueft una pars Propheti*, 6c hoc
manifeftum eft in fomnio Pharaonis de quo interro-
gavitjofeph.
Hiis autem di6Hs Philofophorum poteft efle adju-
vans ratio naturalis. Nam decet Deum efle valde
providum , 6c cun&a fua providentia moderantem,
maximè circa hominem. Quare decet ut Prophetas
conftituat, 6c eos iliuminando ipfis quandoque luam
annuntiet voluntatem; praicipue in hiis qu* concer-
nunt cultum D e i , 6c R.eligionem , ad hominum fa-
lutem. '
Ex quibus patet folutio prim* rationis ante op-
politum : warn Philofophi probando Prophetias 6c
Prophetas efle a Deo , vel caufa divina j non excedunt
metas fu* Philofophias : quia ratio naturalis,
ctfi non evidenter , tamen probabiliter concludit illud,
6c ideo fi omnis caufa vocaretur naturalis, quam
naturalis ratio concludit j Deus, feu prima caula,effet
caula naturalis : quia Philofophi per racionem naturalem
cam 6c ejus caufalitatem concludunt. Sicut
patet 8.° Phyficorum, 6c iz.° Metaphyfica. Et hæc de
tentiam Apulei Philofophi Platonici, magis auda6ter,
6c abfque verecundia refpondere poteft, quis interrog
ate : nefcio Aftronomiam , nelcio Grammati-
cam, non fum Aftrologus, non fum Geometra, quam
^refpondere poflit non iiim bonus , aut juftus , non
habeo juftitiam, aut bonitatem. Et ideo Platonis o-
pinio neceflario habuit ponere utramque perfectio-
nem in anima, feientiarum fcilicet 6c virtututum, aut
utramque removere ab eadem. Secundo , confe-
quenter ad fermonem pr*di«5tum, pofuit Plato quod
nos nihil omnino pofliimus addifeere vel invenire: nec
per do&rinam aut experientiam fiunt in animabus
noftris nov* feientise > fed veteres, aut innat* nobis,
quia quafi fepult* fuerant 6c o b tedl* , deteguntur.
Unde ficut recitat Ariftoteles, primo Phyficorum, di-
^ cebat, quod nofirum addifeere , non efi nifi qitoddam
reminifei. Ideo adhibetur qu* apud nos vocatur le-
6lio, apud Grsecos vocatur repetita cognitio. Unde
tertio pofuit pr*di<5ta Platonis opinio, quod pr*di£ta
cognitio animabus innata obnubilatur in ei^ per con-
jun6tionem corporis , in quibufdam tamen plus , in
quibufdam verb nimus : fecundum quod magis vel
minus anim* hujufmodi alligar* 6c immerf* funt, 6c
fuis immixt* corporibus , ac ideo facilius 6c diffici-
lius ab illis funt avocabiles , 6c ad fe ipfas revoca-
biles.
LI z Ex