6 5 1 Petri de e,Alliaco,
ex Scriptura lacra, quod plures non Chriftiani fue-
rint veri Imperatores,&quöd verum dominium, tàm
in veteri, quàm in N ovo Teftamento poteft compe-
tere infidelibus j 6c per confequens , • in peccato mop*
tali exillentibus:
Tarnen præter ilia quæ ibi habentur contra illam
opinionem , induco aliqua inconvenientia alias per
quondam Magiltrum illata.
Primoquidem : quiaexillofequitur totum mundum
veris Dominis 6c dominiis vacuatum, cum totus mun-
dus in maligno pofitus fit, ut dicit Scriptura. 1. foan.v.
ip. Et hoc inconvenient concedit prædiétus Ri-
chardus, licèt valdè durum meritb videatur.
Secundo fequitur: quod Principe aliquo notoriè
peccante mortaliter, lüus primogenitus, aut heres
eflet illud dominium aflurnendus. Quod etiam con-
firmatur: quia fi talis Dominus corporaliter morere-
tur, fic eflet agendum. Sednunc per illam opinionem,
jurefimili, vel æquali, vacat illud dominium.
Igitur 6tc.
Tercio fequitur : ex duobus exillentibus filiis ali-
cujus Domini, fi fecundogenitus eflet primo bapti-
làtus , ille priùs ac potiùs jus haberet in hereditate,
ciim primogenitus mancat adhuc filius iræ, ut dicit
Apoftolus- Ephefn. 3.
Quarto fequitur : quod omnia a£ta 6c exercitata in
peccato mortali à Dominis tarn temporalibus, quamß n*c
Ecclefiallicis > carerent roboris firmitate , ac forent
injulla 6c reformanda, rreftituita charitate , quod
non fit.
Quintp, Ad idem ell Scriptura multiplex. Primo.
Exod. i . De obftetricibus , quibus Dominus benè
fecit, dando. fcilicet eis dominium in rebus tempo-
ralibus, pro pietate in filios Ifraël fadla , licet extra
charitatem.
Sexto. Apoftolus, Romanorum. xiii. i.dicit: O/»-
nis anima potefiatibus fublimioribus fub dit a fit, Ubi non
folùm loquitur de Dominis feu poteftatibus e-
xiftentibus in gratia. Immo etiam de infideli-
bus.
Septimo. I. Petri. 11.18.dicitur: Servi fitbditi efto-
te Dominis, non tantum bonis & mode fits ffed etiam dyf-
cohs: h&c enim efi voluntas Dei. jr. i f .
Oötavö. i. Corinth, vu. 4. De dominio viri 6c u-
Xoris, m quo, fecundum Apoftolum, nec vir habetpotefiatem
corporis fui &c. Idem Apoftolus. ÿ . 13. ipfum Cgnus fedium Patns met. y. \
manere, non obftanteiufidelitate alterius conjugum, minium. Secundum: &
quæ tarnen eft mortale peccatum.
Nonb. Tameii, fecundum illam opinionem : exif-
tenti notoriè in peccato mortali, quamvis extremam
neceffitatem habend, poflent juftè vitæ neceflaria de-
negari, contra illud: Nolo mortem peccatoris, fed ma-
gis ut convertatur & vivat. Ezech. xxxni. 11.
Decimo. Secundum hanc opinionem, nemo Iciret
quando eflec juftus Dominus rei quam polfideret ,quia
fcriptum eft : Tfemo fcit an amore, vel odio dignus fit.
Eccle. ix. i . Et per confequens, tenens opinionem
prædièlam, dubitans fe efle in peccato mortali, deberet
omnibus bonis quæ habet renuntiare , 6c ab
eorum pofleffione 6c ufu ceflàre : quod fi non faciat,
caveat ab illoverbo Evangelico. Sx ore tuo te judico,
fervj nequam. L u c .x ix iz . Igitur 6cc.
6 c z
quando jufte rexit populum D e i, non ficut Dominus,
fed przeciie ficut minifter.Unde. 1 -Pcg-vin.j,^
Domino dicitur: Non te abjecerunt, fed me. Et fimili
le de Moyfe 6c Aaron. Exod . xvi. 8. Murmur hoc non
contra nos, fed contra Dominum, quid enim fumus noi>
quafi dicentes : non fumus Domini fed miniftri.
Confimiliter Apoftolus loquens de poteftate pur£
fpirituali Ecclefia; dicebat : Quid efi Paulus , quid
efi Apollo? Miniftri ejuscuicredidifiis. 1. Corinth. 3.4
Tale ergo exercitium dominii quod nonprocedit i
communicato dominio, eft ex conceflo miniftcrio: fi.
A cut Rex terrenus conftituit Przepofitos 6c Ballivos
quos non conftituit Dominos j 6c tarnen dominants
1* , id eft exercent fub eo dominium vice ejus. U-
trum autem confimiliter in Przelatis Ecclelize poteftas
temporalis, vel juridica fpiritualis, fitfolum concel-
fum minillerium, 6c non communicatum dominium-
videtur exillo verbo Chrifti. Matth.xx. z f . Principe)
gentium dominantur eorum 6cc. Non fic auteminter vos
fed qui major eft fiat ficut mimfter. Et ex illo Petri
Apoftoli: Tjon quafi dominantes in Clero 1. Petr. v.
3; 6cc. fed tarnen de hoc nihil pro nunc: fufficite-
nim quod fit -poteftas, feu authoritas jufte faciendi
quod faciunt.
Odlava propofitio. Quodlibet aliud dominari , vel
exercitium dominii, quod non procedit ex gratis commu-
dominio, vel concefto miniftcrio eft injufte dorm
nan. Unde de talibus dicitur Ofeze vin. 4. Regna
verunt ,fed non ex me. Et patet fatis per exempiu
de Rege terreno , fub quo nullus poteft aliter jufti
dominari: 6c tarnen, non obftante quod tale domi
nium fit injufte dominari 5 tarnen Deus ad illud con
curnt per fuum velle efficax, ficut fupra di£him eft
in prima propofitione principali, 6c ejus primo co
rollario. E t ad hoc eft Job. xxxiv. 30. Regnarefa
cit hypocritam 6cc.
Nona propofitio. Velle Dei approbativum, efi cau
fa necejfanb requifita, & fujficiens ad jufium creatura do
minium, & ad jufte dominari, feu dominii exercitium.
De jufto dominio patet per illud Efter. v i . z i . Hoc
honorc dignus eft quern Rex voluerit honor are. Sed de
jufto dominio 6c jufte dominari, fimul patet per illud
quod in perlona Salomonis dicitur Sapientiie. ix. 4.
Noli me reprobare a pueris tuis : fed , lupple , potius
approbate. Ex quo infert duo. Primum: & erodi-
quoad jullum Regale do-
I m Deo accepta opera, ibid.
6cc. quoad julle dominari, feu jufte exercere dominium.
Decima propofitio. quod Hoc non obftante de fatlo,
Deus cum tali velle approbativo libere affociat fibi multas
creatas circumftantias, feu titulos, ad hocut aliquem juf-
tum Dominum conftituat, ac per confequens ad hoc utquis
jufte dominetur. Patet per experientiam 5 nam inRe-
gali dominio,de fadfco requiritur apudnos parentalis
lucccflio- In Imperial]; verb, 6c Apollolico, multorum
communis eledlio. Exemplum eft etiam ad hoc de
velle efficaci, quo Dcus univerla producit, non ta-
men folus, fed cum caufis fecundis-
Undecima propofitio eft. Quod Deus abfquctalibus
titulis creatis, per velle fuum liberrimum, poteft
quemcumque conftituere Dominum cujufcumque,,
Pro refponfione autem ad prædiôtam opinionem, U minabilts, & , qmbufcumque tahbuspofitù, deftituere. Pa-
6c declarationem propofitionis quartæ fuperiùs pofi- tet ex præmiflïs , ex quo tale velle eft caufa fufficiens:
patet etiam per fimile de velle efficaci, quo
agcre poflet quodlibet, fine caufa fecunda. Et ad
hoc propofitum dicitur: Danielisv.21. Altiffimuspoteft
at cm habet in 'Regno hominum, & quemcumque voluerit
fufcitabit fuper illud. Et ibidem n. z 1 : fcribitur:
Deus mutât tempora, & atates, Regna tranjfert, dlqtte
Ex quo, 6c ex nona propofitionepræmifla, fequitur
duodecima propofitio , Icilicet quod Qudibet Lex
creata humana , vel divina , cenfens utiliter rem ali-
quam de ben ahcui , ut puta quod primogenitus quilibet,
debit
tæ , addam aliquas propofitiones.
Upa eft, 6c fexta in ordine , quod Nullus domi-
natur y abfque fibi a Deo gratis communicato dominio.
Patet: quia Deus habetpleniffimum omnium rerum
dominium, primum ac fupremum : led omne fecundum
dominium à primo 6c fupremo derivatur. ldeo
dicit Apoftolus: Non eft potejlasnifi a Deo. Rom.xm.
7. Igitur 6cc.
Septima propofitio. jfoutingit aliquem juft um exercere
dominium , feu 'Domini atlum , abfque fibi a Deo
communicato dominio. Patet de Samuele, qui ali-
653 Utmm 'mdoäus in Jure Divinopoffitjujlèproeefie. 6 54
ddeebbeett ((iittcccceeddeerree iinn RReegçnnuumm :: vveellq quu'oodd eelleeEElluuss debet obtinere cato præfedendi officium exercere. Patet ex hoe,
Rapatum} debet intelhgi cum circumftantia divina approbations
; fcilicet fi fuerit ad hoe à Deo approbate.
Patet de Jacob 6c Efaii. Unde ex hoefunda-
mento etiam patet quöd Deus poflet contra, vel
præter Leges, feu Décréta Ecclefiæ, aliquem in Pa-
patum aflumere, feu conftituere : Et utmm hiis tem-
poribus noviffimis, 6c peffimis , noftris exigentibus
quia PræJatus debet efle doéfcus in doétrina fa-
cræ Scripturæ, cùm cius præcipuum officium fit fà-
cram Scripturam docere 6c prædicare : igitur fi quod
debet feire ignorât, utique peccat.Igitur6cc. Con-
fequentia nota , 6c antecedens patet ex verbo Chrifti,
in principioquæftionisallegato. Matth.xi 1 1.f2. Om-
nit Scriba doElus ibcc. profert de thefaurofuo nova & vedementis,
hoc fecerit, vel fortefaólurus fit, incer-A tera, id eft novi 6c veteris Teftamenti documenta;
tum eft.
Decimatertia propofitio. Quod Quamvis ex creata
nyatia, tanquam ex quodam titulo creata cratura collator
Deus per velle fuum approbativum, tanquam caufam
principalen, ajiquando aliquem conftituat Dominum : fi-
cut fiiit de Adam, ut tangitur in primo Argumen-
to, 6c ficut forte fuit de Abel, ut tangitur in fecunda
ratione : tarnen fine tali creata gratia, poteft quem-
libet conftituere Dominum, ac fervare : 6c non folum
poteft, immö.de fadto fecit 6c fa c it , ficut per rationes
in oppofitum opinionis contrarize apparuit.
Nam 6c Judas fuit ad dominium Apoftolatus elec-
tus. Luc.vi. 13.16. E t Joan. xv. 16. Ego vos elegi. N ec tarnen
per quodlibet fuum mortale peccatum perdidit
hujulmodi dominium: quia non per latrocinium. E-
rat enim latro & loculos habens, Joan. xn. 6. 6c hoc
ante perditionem Apoftolatus quam incurrit exprodi-
Unde in fignum hujus, ä Prmlato confecrando petitur:
Scisutrumqueleftamcntum? 6cRefpondet: Scio. Ideö
fi non fit ita, mentitur 6c peccat.
Item in perfona Apoftolorum a Chrifto Przelatis
dicitur. Euntes in mundum univerfum, predicate Evangelium
omni creatura. Marc.xvi. i f . Etillud Petri in
Canonica fua, eis fpecialiter dirigitur. Parati omni
pofeenti vos rationem reddere de ea qua in vobis efi Fide,
i.Pe tr.in. i f . Et plures alia; authoritates Scripturze
funt, quibus patenter ollenditur quöd PrzelatLex officio
fpecialiter tenentur Evangelium predicate 6c Fi-
dem docere, atque deffendere: quod non poflunt
fine doótrina Theologicze feientize» Igitur 6cc.
Sed contra hanc conclufionem, eft hodie communis
error quorumdam, dicentium quöd ad Prxlato-
rum officium magis pertinet do&rina Juris humani
Civilis, fcilicet 6c Canonici, quam Theologiea fapientione
aéluali fui Domini : immö forfan ex fola def- „ tia, feu doötrina Juris divini: in cujus fignum ut in
peratione, ut aliqualiter notatur. AEluum.Cap. 1
Decimaquarta propofitio eft, quöd: Quamvis a-
liquando Deus, ex gratia increata, atema pradeftinatio-
nis aliquem conftituat Dominum, ut Patet de Jacob di-
leöto, quem ex hoc conftituit Dominum fratrum fuo-
rum: tarnen quandoque fine hujufmodi gratia fic conftituit.
Patet fupra de Juda przellito, 6c demultis aliis
poflet deduci.'
Ex quibus omnibus patet qua: gratia Dei requira-
tur ad jufte dominari, 6c qua; non. Non etiamre-
qüiritur creata gratia temporaliter gratum faciens,
leu juftificans j nec gratia zeterna; przedeftinationis
finaliter confummans, 6c ad finale bonum deducens:
fed requiritur gratis data , fcilicet gratuita com-
municatio dominii ipfi creaturze ä D eo , vel gratuita
conceflio minifterii fub Deo 5 gratia etiam zeter-
nxi przedeftinationis, non tarnen fpecialiter ad finem
ultimum, fed ad tale creatum bonum, putä talis, aut
talium rerum pofeflionem 6c ufum.
principio quzeftionis ai-gumentatum eft. Sedes <ssfpo-
Jlolica plures hodie promovet Legi ft äs, & Canoniftas, quam
Theologos ad Ecclefia pralaturas.
Ad cujus erroris fulcimentum funt aliquze ratio-
nes. Prima eft, quöd illa feientia magis ad Pnela-
tos pertinet, per quam fpiritualia 6c temporalia Ec-
clefize maxime reguntur 5 fed humani Juris feientia
eft hujufmodi. Igitur 6cc. Major patet , 6c Mino-
rem ponit Hoftienus, in principio Summze fuzc, ubi
feribit quöd Hacfcientia} fcilicet juridica, 'ver'c poteftfeien-
feientiarum nuncupari. Et caufam fubdit: TSjamß
:--‘clligatnr, peream tarn temporalia, quam fpiritua-
ipojfunt. Ideo, inquit, ab omnibus recipi de-
teneri. Allegat ad hoc Can\Enimver'o. DifiinEl.
lia
bet
19- Immoy u ta i t , ejl aliis praponenda , per Can. De
Libellis. zo. diftinElione.
Secundaratio eft, quia feientia qua; dignior eft,
maxime ad Przelatos pertinet j fed icientia Juridica
eft hujufmodi: Igitur 6cc. Major patet, fed Minobene
N e c rationes faètæ pro opinione contraria con- ç rem probat Hoftienus. Quia, ut ipfearguit, feien
compofita dignior eft fimplici ; fed feientia Canonum
refpectu Theologiæ eft compofita. Igitur 6cc. Mi-
norem dicens claram, cum ex diötis Sanölorum 6c
Legibus componitur. Allegat Can. qualiter. extra.
De accufatis. Majorem verö nititur probare, argumen-
to à fimili lump to in naturalibus, in quibus , ut dick
, Compofita fimplicibus dignior a fùnt , ficut patet
de hominibus, qui Angelis funt digniores j quod
probat : ciim majoris 6c dignoris eft judicare d e. . . ,
6c ob. Can. Cum inferior. Homines verb Angelosju-
dicabunt. 1. Corinth, v i. 3. Tfejcitis quid Angelos ju-
dicabimus?
Tertia ratio eft , quia foientia quæ utilior eft, magis
ad Prælatos pertinet} fed feientia Canonica eft
hujufmodi. Igitur 6cc. Major patet, 6c veriorappa-
ret ex diötis Hoilieni, qui diftinguit tria feientiarum
genera. Unum ex veteri 6c novo Teftamentö,
cludunt: unde ad primam 6c lecundam patet in decima
tertia propofitione.
Ad tertiam verb patet quod illa munditia, de
qua loquitur ibi Scriptura, non requirebatur fim:
pliciter ad juftum efum, vel ufum illius panis: fed
fpecialiter quia erat panis fandlus; ficut nunc dice-
retur de Hoftia confecrata. Alize autem tres ratio-
nes non conveniunt quod peccans mortaliter non
habeat juftum minillerium, vel juftum dominium }
ita quod res mundi fint folum juilorum , quoad ve-
ritatem dominii: led bene probant quod funt jufto-
rum quoad dignitatem meriti} ita quod Ibli jufti
lint digni vero 6c jufto dominio. Et hoc bene concedit
Okam,Libro przeallegato. Cap. z6. Vel poteft
dici, quod peccans mortaliter eft indignus dominio,
quantum ad rigorem divinze ju ftitix, led non quantum
ad manfuetudinem divinze mifericordia:, de qua
Pfalmo. lxxxvi 11. 31. dicitur : Si autem dereliquerintjy Theologiam confiftens , per quam anima regitur 6c
filiiejus Legem ^CC. mifericordiam meam non difpergam ab
eis 6cc. Dilpergeretur autem mifericordia, fi di&a
opinio eflet vera. Igitur (6cc. Et hoc; de primo
Articulo.
Quantum ad fecundum Articulum , in quo qua>
ritur, utrùm Prælatus indodlus poffit jullé præefle.
Dicendum eft quöd Prælatus indoélus, fpecialiter in
doèlrina facræ Scripturæ, 6c in divino Jure, non poteft
juftè præefle , ad fenfum quintæ propofitionis in
primo Articulo pofitæ, id eft non potell fine peclalvatur:
& hoc reguntur, ut dicit, qm temporalia def-
piciunt Secundum conftituitur ex quinquaginta Li-
bris Digellorum. Duodecim Codicis. Quatuor In-
ftitutionum, Authenticis ConftitutionibusColl. 9. Et
ex novo Libro Feudorum, decima Collatio nuncu-
pato: 6c dicitur Legalis fapientia, quze non permit-
tit hominem in paupertate vivere, vel anxietate mori
ut in Auth.. . . deheredibus, & falcidia, in fine Collat.
Sed tertium genus, eft quafi permixtum ingc-
nio fcilicet Deo tamulantium , curantiumque, ne
pof