5 6 7 Petri de Alliacu 5 6 8
quod Angeli non intelligunt per fpecies a rebus accept as.
Veruntamen utraqueiftarum opinionum videtur pro-
babilior quam fua, 8c ideo utriufque opinionis pofi-
tionem breviter declarabo.
Pro declaratione ergo tertia: opinionis, ponit qui-
dem Doctor Angclicus aliquas conclufiones. Prima
eft, quod probabilior e ft, 8cdi&isSan&orum magis
confona opinio quae ponit Angelos naturaliter co-
gnofcere per habitus concreatos , quam opinio alia
qua: ponit quod per fpecies. Patet per Auguftinum,
Super Genefim ad litter am. cap. 3. qui ponit cognitio-
nem Angelorum fecundiim creatam in eis iapien-
tiam. Dicit enim quod Res habet ejfe in mente Angelica
, id eft in cognitione Angelorum, fecundum creatam
: Ted creata fapientia eft habi- A Deus crearet aliquod fmgulare, qubd fcret H H
tus, lecundum Phuplophum 6. Ethicorum. ItemDi- ----------a ..__?... 1
onyfius 12. Ccelejiis Hycrarchia, dicit quod Superiores
Angeli participant fcientiam magis in univerfali , quam
inferiores: led fcientia eft habitus , lecundum Philo-
lophum 1 .° Pofteriorum , 8c %.0 Ethic. Ergo princi-
pium cognofcendi concreatum cum natura Angelica
eft habitus. Igitur fuperfluum eft ponere tales
fpecies. Item, lecundum Philofophum 3.® Ethic.
In anima humana, prater attum, non funt nijitria, fci-
licet potentia, habitus, & pajfio. Cum igitur non major
multitudo rerum lit ponenda in intelle&u Angeli
, quam in intellect humano: fequitur quod ultra
tria praedida, non funt alia ponenda in intelledu Angelico.
Sed prius di&um eft quod fola potentia in co
poteft efle principium cognofcendi diftin&e omnia,
non funt tot habitus concreati, quot fuerunt " fu
vel erunt lîngularia quæ poflunt ab jeo cognofci d -
ffiröte.^ Patet : quia aliter, fequitur quod
runlet, oc adhuc diet contingens quod naturalisco
gnitio Angelorum pro majori parte diet erronea
quod eft falfum : 8c quoniam probatur quia ftatim
poll creationem Angelorum fuit pollibile 6c contingens
ad utrumlibet de omnibus fingularibus quæ fuerunt
futura, quod nullum illorum diet futurum j fed
totalizer alia. Ergo ft habitus connaturales 6c Ton-
creati fuiflent folum illorum , fuit contingens qu6d
totus ille habitus fuiflet erroneus 6c principium er
roris, & lie minor effet certitudo in intelle&u An-
geli quam hominis. ^ Item aliter fequitur , quod ft
communem curium natura:, Angelus non pollet illuci
diftin&e cognofcere , nili Deus crearet unum novum
habitum in intelledu Angeli, quod eft inconveniens.
Igitur Sec.
Qjfjnta conclufio eft , quod unus habitus in in-
telledu Angeli eft principium vel ratio plura co-
gnofcibilia diftin&e cognofcendi. Patet ex przedi-
&is: quia ft plura poflunt diftinde cognofci ab intelledu
Angeli, quia funt tales habitus concreati
cc nihil poteft adualiter ab Angelo intelligi flue ha-
bitu qui eft principium cognofcendi 5 fequitur pro-
pohtuna. r
Ex quo fequitur illud corrollarium , quod co<mi-
tio Angelica rerum in proprio genere, eftquafi me-
* • 1 r ‘i * n pH IB -------------“ “ “ “ j dia inter Cognitionem divinam 6c cognitionem hnquLa
hoc folum poteft div.na eflentu, nec paffio eft Bmanam. Nam Deu^ommacognofcifper effmjam
fiifficiens principium , quia non eft appre'henfiva ,
nec cognitiva, nec principium apprehenfionis , ut
clarum eft. Igitur opportet quod intelle&us Angeli
habeat fufKriens principium , lit moveatur ad actum
intelligendi, per habitum fcilicet connaturalem
& non acquifitum. Igitur irrationale videtur ponere
tales fpecies in intelleiiu Angeli, cumin noftronon
fit alia fpecies cognofcendi, alia ab a&u vel habitu.
Item, fi per tales fpecies concreatas exiret Angelus
ina&um cognofcendi; cum exaftibusiteratis gene-
retur habitus , fequitur qubd refpe&u ejufdcm
cognofeibiles eflent fimul tales fpecies , cum habitu
quorum utrumque pollet elfe principium cognofcendi
idem cognofcibile, & per conlequens alterum vide-
retur fuperfluere. Igitur &c.
Secunda conclufio eft, qubd in Angelo idem habitus
non poteft efle principium & ratio cognofcendi
fimplici apprebenfione , Sc cognofcendi complexe.
ratio 6c fimilitudo fufliciens intelle-
ctui divino, ad cognofeendum omnia diftin&è : fed
nihil aliud ab ea poteft fic effe ratio .'cognofeendi
In icientia autem noftra pro ftatu ifto , nihil idem
poteft effe cognitio diftincta plurium, vel ratio, aut
principium formaliter cognofcendi diftin&è plura;
led folum una diftin&a cognitio eft unius cognofei-
tiv^ in intelle&u noftro, 6c hoe Ioquendo de cogni-
tione acquifita ex fenfibus pro ifto ftatu. Sic etiam
idem habitus,vel fpecies, aut phantafma non poteft eflè
ratio, aut principium diltiniftè apprehendendi aut
cognofeendi, nifi refpebtu unius rei tantum 6c non
plurium. In intelleéiu autem A n g eli, aöualis ap-
m m veI “ gnitio data , fcilicet diftinbta, non
poteft efle nifi unius rei tantum , 6c non poteft dié
una cognitio plurium , & cujuflibet illorum diftin.
tta. bed tdem habitus poteft eflè principium 6c raI
1 I _ ^ -----7 -- 'V^.w.vvuui t-UUlJ/it-At. tio diftmcte cognofcendi plura cognofcibilia fcili-
Commentatorem,Comment.z i .IJta fttnt dua operation&s n^us'fpecierT’S ün dù iîi quod
mulltüm, fcilicet apprehenfiofimplictum, vel oppofitio vel
divifio. Sed idem habitus non poteft eflè principium
utriufque operationis, feu utriufque generativus; quia
habitus ad primam Operationen!, fcilicet fimplicem
apprehenfionem inclimans, poteft eflè in intelleflu no-,
ftro, 6c tarnen nullo modoïnclinare ad actum com-
ponendi, fcilicet aflëntiendi , feu diflentiendi. Ergo
confimiliter in intelleélu Angeli.
Tertia eft, qubdinintelleaunon eft idem habitus
qui eft principium quo ducitur ad apprehendendum
quodcumque ah po cognofcibile , 6c hoe diftinblè,
6c diftinfta cognitione , 6c fimplici apprehenfione.
Patet: quia nullus intellebtus creatus poteft moveri
in .diftinclam apprehenfionem alieujus rei ab eb cogn
itiv e , nifi per aliquam fitnilitudinem rei illius: led
naturaliter, feu naturali ordine producuntur in eflè,
quia cognitio illorum non eft per modiirn cognitionis
noltræ acqmfitæ; fed fecundiim curfum 6c naturalem
ordmem nature, ut dicit Auguftinus: L i l . '.S u per
Genefim,ad Utieram. Cap. z.° Et Idebidem habitus
neceflanb tanquam ratio cognofcendi Ie extend
s ad plura fingularia , fecundiim debitum curfum
j otdinem nature in eflè producentis. Et fic vi-
demusm lumine corporali. Nam ficut in medio
obleuro , pofito , vel non pofito objeéto vifibili e -
quahter in eo non videtur; fed ipfo pofito in medio
illummato, ftatim poteft illud videri per direâio-
nem aciei vifus fuper illud, 6c quot quotfuerintco-
lorata in medio illo pofita videntur , quod autem
non poniturm illo medio, non videtur ab oculo ibi
exiftente : fic eft de diftinda 6c aftuali cognitione
Ä i'> K R 7 e ^ a u X g d ; ;
quia pofito lpintuali lumme , per h’abitum connaturalem
6c concreatum,qui habitus eftratio coenof-
cendiunam fpecicm, poteft intelleflrus AngeHcus,
mediante illo lumine, cognofcere diftimäe omnia in-
dividua 8c Ifingulana illius fpeciei in efle naturali
produtta, nec aliquid aliud cum intelleftu Angeli
ad hoc requiritur prxter a&um cognofcendi, "led
ex illo habitu cum intelle&u Angelico poteft Angeexprefia,
8c diftin&a fimilitudo, ut per illam duca-
tur intelleöus creatus in diftinftam apprehenfionem
cujufcumquerei. Igitur 6tc. Item 4. De Divimemmi-
mbui. Dionyfius dicit qubd Angeli tlluminanlur ranoni-
bus rer um, 6c per confequens rationes funt particu-
lares quibus Angeli ducuntur ad intelligendum. Sed
iftæ rationes funt habitus. Igitur 8cc.
Quarta conciufio eft , quod in intelleau Angeli
c6g D e fa lfis
Jus ex converfione ejus per voluntatem diftin6ta co-
gnitione apprehendere quodlibet individuum illius
ipeciei cujus eft habitus, fecundiim quod per eaufas
naturales, 6c fecundiim curfum nature in efle pro-
ducitur : & per iftum modum diftinefce cognofcit
Angelus omnia fenfibilia & fingularia ftatim cum
exeunt in efle j nam ftatim patent fibi, fi ipfe vult,
per hujufmodi habitum quemhabet, nec aliquid are
ipfa recipit. Sed ficut oculus naturalis, fiapudfe ha-
beret omnes fpecies omnium colorum , 6c fi per u-
nam fpeciem albedinis poflet diftindle cognofcere
omnia alba, tunc, prasfentato fibi aliquo objedto al-
bo ftatim illud per fpeciem fuam in oculo prasexif-
tentem diftindte fibi appareret: 6c Angelus habet
cognitionem rerum fibi inditam, non folum in univerfali,
fed etiam in particular^ Et ad hoc allegat
ifta opinio au&oritatem, De Vniverfo Lib. 2. Ubi videtur
velle quod novae fcientia: fingularium fuerint
in Angelis, non per impreflionem rerum extra, nec
per receptionem a rebus , fed folum per excitatio-
nem propriam, formationem 6c colligationem natu-
ralem cum rebus: quafi vellet dicere quod.hujufmo-
di fcientia: funt per excitationcm &c. ideft ,per di-
redionem & converfionem intelledtus , mediante
habitu alicujus fpeciei fuper omnia fingularia alicu-
jus fpeciei, fecundum eaufas naturales in efle produ-
£ta, 6c ex propria formatione fit actualis Icientia in
eis, quia ut dicit Auguftinus 4. Super Genefim Cap.
6. zAnvelus Jimul cunttaqua vult per potentiam fpiritua-
lem comprehends, fedtamenper ordinem caufarum.
Ex prasdi&is fequitur lexta conciufio , quod ille
habitus in intelledu Angeli, refpe&u alicujus fpeciei
generalis, non folum eft ratio vel fimilitudo qua Angelus
ducitur in a&um univerfalem cognofcendi j fed
etiam qua poteft duci in diftin&am cognitionem cujuflibet
fingularis ill his fpeciei: & in hoc differt hujufmodi
habitus a quocumque habitu, vel phantaf-
mate in memoria noftra, qui eft principium vel ratio
a&ualis cognitionis inintelle&u noftro j quia nihil
talc pro ftatu ifto, 6c communi modo acquiren-
di fcientiam, eft per fe ratio vel principium diftin-
&e cognofcendi plura , fed folum unius cognitionis
diftin&e, eft una ratio cognofcendi: 6c ifta quseftio
intelligitur de fingularibus qua: per primam genera-
lem conditionem rerum a Deo produ&a funt immediate
, vel qua: poftea per eaufas naturales produ&a
funt, fecundum communem curfum natura: : quia
ficut eft ordo rerum in communi, vel naturali pro-
du&ione earum 3 ita ex conditione prima eft ordo
in cognitione Angelica, fecundum Auguftinum. Lib.
2. Super Geneftn, ad litter am. E t ha:c de tertia opi-
nione.
Pro quarta verb opinione videtur efle Guillielmus
Parifienfis, Lib. 2. De Vniverfo: licet tertia opinio per
fe eum videatur allegare. Sic enim quandoque con-
trarias opiniones confuevit tangere , 6c inter utraf-
que probabiliter flu&uare. Ipte ergo in Libro pr«-
allegato volens declararc qualiter fubftantia: Angelic
a , five bona:, five mala: cognofcant a rebus par-
ticularibus 8c fenfibilibus , cum nec fenfus nec in-
llrumenta fenfuum habeant, per qua: fola acquiri videntur
feientise nova: de rebus fenfibilibus 6c parti-
cularibus 3 pro di&a opinione quarti articuli fic: quia
cum hujufmodi fubftantice lpoliatx fitit, 6c corpora
penitus non habeant, non videntur paflibiles a rebus
fenfibilibus. Res autem extra fe feiri non fa-
ciunt, nifi per pafliones quas imprimunt, cum iplas
fcientia: qua: a rebus formatis animabus noftris adve-
niunt, non funt nifi defcriptioncs fignorum 8c fimi-
litudinum ipfarum, inftar apparitionum quae fiuht
in fpeculis, ex obje&u rerum in eisapparentium: fpe-
cula enim funt ipfa organa fenfuum , 8c ipla etiam
anima humana fpeculum eft intelle&uale 3 8c appre-
henfiones ipfiusnon funt nifi apparitioncs intclle&ua-
les rerum in ipla , per formas vel imagines luas, five
Prophetis. ç 70 per alia figna ipfarum. Aut igitur à rebus fenfibilibus
patiuntur recipientes ab eis figna 8c fimilitudincs
ipfarum hujufmodi fubftantiæ dequibus agitur , aut
omnino non generantur in eis novæ fcientiæ de rebus
hujufmodi : 8c ideo concedit, qubd de modo figna
recipiendi eft tota quæftionis iftius difficultas, 8c
A videtur fupponere qubd hujufmodi figna à rebus re-
cipiant. Unde ftatim fubdit qubd in apprehenfio-
nibus animarum noftrarum oceurrit fimilis difficult
tas. Cum enim organa fenfiiumcorporaliaefleponan-
tur, 8c ipfi etiam fenfus fenfibiles qui in nervis interio-
ribus fun t, per quos, 8c à quibus imprefliones fiunt
in animabus noftris: nccefleeftipfas animas pati,fal-
tem ab hujufmodi (piritibus ,8c ab eis recipere hujuf*
modi .fimilitudines 8c imagines, Et ideo non videtur
mirum, ut ipfe concludit, fi àcorporibus patian-
tur fubftantia: Angelicæ 3 cùm animarum noftrarum
lpiritualitas non prohibeat quin patiantur à fpiritibus
hujufmodi, qui corpora dubitari efle non poflunt.
N ec videtur differre qubd ipfæ imprefliones quæ fiunt
in fpiritibus, fiftunt, velftant in ipfis, ita qubd nihil
abipfis,:vel per ipfos intrat ad animas noftras 3 quia
ex hoc fequitur, qubd necefleeft feientias hujufmodi
in ipfis fpiritibus efle, vel fieri, 8c non in animabus
noftris, 8c remanebunt animæ noftræ infeiæ penitus
B rerum hujufinodi, fed foli fpiritus prædi&i fcientil-
las, 8c erit fcientia in corpore 6c non in anima.
Secundo, perfiiadet opinionem prædi&am fic : quia
hujufmodi fubftantias fpiritualesirafci, 8c dolere, ac
aliis omnibus paflionibus obnoxias efle manifeftum
eft, tarn ex Scriptura facra, quam etiam ex fcriptu-
ris idolatrarum , qui eas placari Sacrificiis 8c ludis,
8c dele&ari cantibus crediderunt. Unde multa de
eis narrantur, ex quibus dubitari non débet iplas. à
rebus fcnfibilibus, aut per eas , novas 8c particular
res rerum particularium 8c fenfibilium pafliones ac-
quirere. Igitur 8cc. E t hoc confirmât per quædam
exempla quæ apparent in animabus noftris : nam dicit
accidiflè tempore luo, qubd quædam mulier ad-
amabat virum, amore nimis vehementi, 8c præfcn-
tiebat eum venientem ad villam habitations luæ,
cùm adhuc longe eflet per unum vel duo milliariâ,
8c quandoque cùm abfeonditus effet inmagno8cam-
plo palatio, muliere defbris cxiftente, 8c de eo nihil
præfciente, non poterat earn latere quin ibi e ffet
: 8c multa fimilia narrat. Unde concludit qubd licet
non appareat quid eflet ibi imprimens illam pafi-
fionem in animam illius 3 tamen non poteft negari
quin aliquid novum circa animam hujulmodi fie-
^re t, à quocumque fieret : Et inquirendo caufam hu-
' “’jus, diffusé déclarât quomodb vis motiva, feu affe&i-
va in hoc adjuvat vim apprehenfivam, ficut è contra
apprehenfiva adjuvat motivam. Unde per ejus Ion-
gum proceflum concludi poteft qubd, ficut animæ
noftræ fic patiuntur à corporibus vel corporalibus,
8c non per ienfiis exteriores, fed quafi ab intùs , 8c
perquamdam vim occultam 3 fic poteft effe in Ipiriti-
bus Angelicis.
T e r tio , perfuadet hoc per exempla multa in dæ-
monibus quos Satyros vel Faunos vocant, de quibus
imnumerabilia teftimonia funt qubd lapides projiciunt,
oftia frangunt, 8c multa hujufmodi, 6c tamen nec
manus vel alia inftrumenta corporalia habent. Cui*
D rcljnquitur vim imperativam apud eos efle tantæ vir-
tutis ut ei hujufmodi corpora obediant. Et hoc
confirmât per exemplum de animabus noftris, quia
ipfæ movent corpora fua folo imperio : quia fi media
fint 'alia corpora, vel organa corporalia, videtur
qubd tandem fit devenire ad aliqua quæ movent folo
imperio. Veruntamen quia vis earum imperativade-
bilis eft, refpe&u Angelorum3 ideo pluribus mediis
indiget in^movendo: fed de hoc magis dicam infra,
in tertio principali articule.
Ex hiis autem videtur poffe co'nlcudi quod ficut
Angeli poflunt movere corporalia immediate fuo im-
N n 3 pe