Ad cujus declarationem fit autem propofitio,, quod fe transfigurant ut decipiant\ fie non eft mirum, fi
licèt princeps malorum fpirituum , 8c alii dæmones in fatuos fe transformant: quemadmodùm etiam ipfi
indignos fe fecerint omni dono Creatoris j ipforum ta- quandoque in fpecie bufonis , quandoque in fpecie
men naturalis iàpientia , ex ejus providentia debuit cati, vel ferpentis apparent, ficut in Libris magicis
refervari, nec omnino extingui deouit eorum appre- invenitur » quandoque etiam in incübos 8c fuccubos
henfiva nobilis. Patet ex tribus caufis. fè hominibus exhibent, feilicet ut per hæc omnia
Prima, quia hujufmodi omnimoda extindtio effet in decipiant 8c ilkidant, fie que omnia faciunt vel fimualienationem
poenæ ipforum , 8t per confequens in lant, per quæ aftutc decipere pofliint : hæc tamen
diminutionem Juftitiæ Creatoris -, quia longe minus non pro voto feu voluntate fua faciunt * fed quandolerent,
& de malis propriis, 8c de bonis alie- tùm divinæ bonitatis difpenfatio judicaverit permis
nis, fi ea vel minus cognofcerent, vel penitùsigno- tendum.
rarent. T e r t io , fequitur ex præmifîis malignos fpiritus
Secunda, eft profedtus 6c utilitas eledtorum D e i, omnes infanos elfe, ôC non folùm in homines, fed etiam
quos Creator optimus elicit de aftutia 6c malignitate infe ipfos füriosè 6c crudeliter infanire j quia nec timo-
dæmonum: impugnantes enim eledfcos, multipliciter re D c i, nec metu fupliciorum infernalium, nec do-
illos exercitant oc erudiunt, 6c fie occafionaliter humi- lore cruciatuum arceri pofiunt ab impugnatione holiores
6c timoratiores efticiunt.
Tertia, eft ipfa illufio 6c contumelia dasmontim j
quod enim de principe ipforum, fermone propheti-
co diftum eft. Pf. cur. 26. Draco ifte quern formafii
ad illudenduM e i , etiam de aliis non abfurdè intelli-
gitur. Contumeliosè quippè ei illuditur, cum ab homi-
minibus fimpliciffimis ejus aftutia eluditur, 6cab in-
firmiflimis virtus ejus, 6c potentia vincitur,8c hoc eft in
aggravationem ‘poena: dtemonum inanis glorias ama-
torum.
Ex prasdi&is fequitur odtava propofitio, feilicet
quod in deemonibus ex omnimoda voluntate, per-
verfitate, 6c malitia, non fequitur omnimoda intelle-
dtus fatuitas vel infipientia: led cum ea flat magna
6c multiplex naturalis fapientia , immo ex ea quo-
dammodo acuitur & clarificatur; unde ipfi ex multi-
moda vehementia irx 6c odii contra Deum 6c hominis
, acutiüs 6c aftutiüs fraudes 6c laqueos occultiores
excogitant, quibus homines lasdant 6c capiant. Et hoc
patet, cur etiam confimiliter eft in hominibus, ut fü-
pra didtum eft: 6c efto quod non fic eflet in hominibus
, fed quöd necefle eflet in eis vim intelledlivam
c x corruptione voluntatis per omnia obfeurari, non
propter hoc opportet in fubftantiis fpiritualibus ab-
ftradtis fimiliter fe habere, propter fortitudinem vi-
rium fuarum fuper homines. Unde ex hoc patet error
prasmemorati Porphirii ^Egyptii, qui hujufinodi
fpiritus ftultiflimos reputat: cüm ê contra Scriptura
dicat. Non ignoramus aftutiamjär/w#*. 2.C01M1.1 1 .
Cum etiam tot 6c tanta miräbilia faciant in magicis1
operibus , qua: nulla arte, aut ingenio fuo facere
pofïünt homines, ut infrapatebit. Cum etiam fapien-
tiffimos homines decipiant, atque fubvertant * nec
ipfi folüm rerum creatarum , fed etiam ipfius Dei
magnam notitiam habent. Unde dicit Scriptura.
Damones credunt & contremifcunt. Jacob. 1. ip. Mani-
feftum eft enim non parvam eflè Dei cognirionem
apud cos, quae Dei timorem eis ingerit. Ha:c autem
cognitio D e i , licèt plurimüm jucunditatis ha-
beret, lcilicet antequam ipfi in odium Creatoris exar-
fiflent: nunc tamen non eis ingerit nifi tormentum
acerbiflimum 5 quemadmodum pulchritudo inimici
vel gloria, odienti eum nihil gaudiiingerit, fed plurimüm
doloris 6c tormenti. Ex quibus ulteriüs fequitur,
quöd fi Fauni fint de illis malignis fpiritibus,
qui fua pravitate de coelo ejedti funt, dubium eft e- j
nim utrum fpiritus vel monftra aliqua Gnt* fi tarnen1
fpiritus maligni cfle ponantur, fatui iünt quicumque
eos fatuos eue credunt: fed verifimile eft hujufmodi
fpirtus, qui in deceptionem 6c hefionem hominum
toto ftudio intendunt 6c viribus, interdüm limulare
ftultitiam vel fatuitatem, ut ab eorum aftutia minus
follicitè terreanturi 6c verifimile eft preedidbum Por-
phirium ab ipfis fuifle deceptum. Nec mirum eft
fi fic de feipfis mentiuntur , cum unus eorum qui
familiaris erat ifti Porphyrio , de Deo Hasbreorum
interrogatus ab ipfo, cum vera loqui ccepiflet de illo,
refponfionem fuam in mendacio confummavit. Si-
cut ergo daemones, tefte Scriptura, in Angelos lucis
minum, nec retrahi ab executione , 6c perfeveran-
tia fuarum malarum voluntatum. Unde quod dictum
e f t : D amoves credunt & contremifcunt, non co-
git ut eo timore timant, quo ä malis qua: permit-
tuntur facere compefcantur. Sic enim infaniunt in
Deum 6c homines , 6c etiam in feipfos , ut tota li-
bertas voluntatis ipforum, in fervitutem malignitatis
data fit, 6c inftar brutorum aut hominum infanien-
tium,impetu neceflitatis in omne malum ferantur.
Quarto , fequitur quod licet hujufmodi maligni fpi-
» ritus modo pra:didto infaniant j hzec tamen infania
qua in Deum 6c homines, ac etiam in feiplos furiunt,
non extinguit, aut eo ufque abforbet vim cognitivam
in eis, quemadmodum infania in hominibus furiofis*
quia ilia faciunt qua: fic non faciunt ignorantes, fed
ex certa feientia 6c deliberato ftudio malignandi. Sic
autem non eft in furiofis hominibus , propter quod
nec de eis funt querimonise, aut querela:, nec ju-
dicantur, nec accufantur, quidquia faciant, nec rei
aliquo modo reputantur: fecus autem in deemonibus.
Igitur. Sec, 8c ex omnibus hiis patet folutio refponfio-
num. Et h x c de primo.
Quantum ad fecundam difficultatem, feilicet Sutrum
dsemones poflint naturaliter praecognofcere fu-
turajvidetur primo quod non,6cmaximequod non pof-
fint ilia prsecognofcere qua: fubfunt libero arbitrio alterius:
quia fecundüm proceflum naturalis cursus* &
ordinem rerum, eft proceflus naturalis cognitionis ea-
, rum in intelle&u Angelorum, fecundüm Augultinum;
’ Super Genefim ad litteram.Sed ilia quae fubfunt libero arbitrio,
nec fecundüm naturalem proceflum, nec fecundüm
ordinem naturalium caufarumJiunt, ut dare
patet. Igitur fub cognitione naturali Angelorum
non cadunt: Et iftud confirmatur per authorita*
tes.
Unde füper illud primo Chorinth. it. 1 1 . Quisfcit
hominum qua funt hominis , nifi fpiritus hominis qui in
ipfo efi. Dicit glofla: quod f^oluntatem & fecreta homi’
num nullus fe i t , nifi animus hominis ipfius. Item fuper
illud Pfalmi vii. 10. ScrutanscordaStc. Dicit glofla:
Solus enim Deus ferutatur cor da, idefi quid quifque cogi-
tat. E t feremits, xvii. 9. Dicitur T>ravum eß cor hominis
& inferutabile: quis cognofcet illud f Et fequitur if. lb.'
Ecce domirius ferutans corrda. 8cc. Et per confequens
omnia talia futura , vel occultä qua2 fubfunt libero
arbitrio, non poflunt Angeli naturaliter prascognof-
cere. Cur 8cc.
Oppofitum tamen arguitur: quia naturalis cognitio
Angelica, eft nobilioröcprseftantiorquämhuma-
na, pro ftatu ifto, ut patet ex di6bie. Sed naturalis cognitio
humana, pro ftatu ifto poteft habere cognitioneni
de futuris, etiam de illis quae fubfunt libero arbitrio,
adminüs per effe&us j nam per figna exteriora, 6c per
effe&us aliquos, intelledus unius hominis habet notitiam
de adibus voluntatis alterius hominis, 6c de co-
gitationibus, 8c multis aliis. Igitur 8cc.
Prohujus difficultatis folurone praemittam aliquas
diftindiones: deinde ponam aliquas propofitiones.
Prima diftindio eft , quod cognoiccre five feire,
quanquantum
ad præfens fpedat, poteft capi tripliciter. dependent ex libero arbitrio unius, non poflint natu-
Unö modo communiter poflunt feire, idem eft quod raliter cognöfci ab intelledu alterius ,• ut ftatim di-
vehementer opinari,8c non falli. Alio modo poflunt, cam. Igitur See. Et ifte modus cognofccndi maxime
idem eft.quod certarationeintelligere. Tertio modo eft in malis, quia licèt cognitio naturalis illorum non
poflunt, eft cognofcere per caufam , 8c cum illius fit totaiiter extinda, ut didum e f t , tamen eft ali-
eft caufa , 6c cum impoflibile eft aliter fe habere. qualiter obfeurata per peccatum. Et ideö mnlra hu-
Secunda diftindio eft, quod futura evenire pof- jufmodi futura funt ftatim naturaliter cognitaab A n-
funt multipliciter : nam quia duo funt principia adi- gelis bonis, ad quæ cognitio naturalis malorum non
va, natura feilicet 6c voluntas, ex quibus omnia ftatim feextenditj fed per multitudinem cventuum
proveniuntj ideo quaedam futura eveniunt ex caufa
naturali, queedam ailtem ex caufa libera, qutedam
vero partim exuna, partim ex alia, 8c iftorum quse-
dam eveniunt in majori parte 8c frequenter, quaedam ^
vero in minori parte 8c rarö.
Tertia diftindio eft, quod aliquod futurum cog-
nofei ex caufa, poteft intelligi dupliciter 5 vel fim-
pliciter 6c abfolute, vel ex conditione.
Prima propofitio e ft , quod accipiendo feire, feu
prsecognofeere primo modo, feilicet pro vehementer
opinari, 6c non falli, 6c futura pro illis quae eveniunt
ex naturali caufa, 8c in majori parte fimplici-
ter, 6c abfolute: fic omnes Angeli, five boni, five
mali, naturali cognitione cognolcunt futura, 8c
ilia feiunt efle Ventura. Patet, quia fic novit Aftro-
logus futurum eventum tempeftatis vel ficcitatis 8cc.
6c Medicus futurum eventum fanitatis, velinfirmita-
tis. Sed quodadiftummodumcognofcendi, Angeli
naturaliter luntfubtiliores, 8c perfpicaciorisintelligen-
tijE-quam homines, ut didum eft. Igitur 5c c. Item ,
confirmatur authoritate Auguftini: Lib ro , De Civitate
Dei. Ubi dicit quod Angelis feu damonibuspermifium
eß ex temporalibus temper alia, ex mutabilibus mutabilia
certa rattone conjetturare. Igitur 8cc.
Secunda e f t , quod accipiendo cognofcere fecun-
do modo, feilicet pro certa ratione intelligere j 8c
futura, pro illis q.uas eveniunt ex caufa naturali, in
majori parte, aliquo prasfuppofito 6c ex conditione :
fic Angeli pofliint naturali cognitione futura prcecog-
nofeerej Patet, quia hoc priefuppofito quod D eus,
nec aliqua rationalis creatura, per liberum arbitrium
impedientmulta erunt futura, qua: neceflitate naturali
evenient, 8c hoc ex fuis caufis naturalibusj 6c
hasc naturaliter cognolcunt Angeli, 6c tanto certiüs
quam homines, quanto certiüs 6c perfpicaciüs vident
iüas caufäs naturales.
Tertia eft , quod accipiendo cognofcere primo
modo, feilicet pro vehementer opinari 6c non falli,
6c futura pro illis qua: eveniunt ex caufis naturalibus (
in minori parte 6c rarö, ficut hominem nafei cum (ex
digitis 6c cetera hujufmodi,qua: funt monftroik in natura:
fic Angeli poflunt talia naturaliter prxcognof-
cere. Patet,quia, ut dicit Auguftinus, in L ibro, De Natura
damonum. Et Y fid or us,Jn f i i tu t io n e Ecclefiafiica.
Diemones multa futura noverunt ex diuturna expe-
rientia temporum. Sed futura cognofcibilia ab eis
per experientiam, maxime funt ilia futura quse eveniunt
prxter communem curium naturae: quia alia'
quae eveniunt fecundüm generaleih curium natura;
fciuntur ab Angelis, per lVoc quia naturali cognitione
noverunt caufas rerum. Quibus cognitis , ftatim
infpiciunt ilia quae ex eis fiunt perducibilia vel pro-
ducenda naturaliter, 6c hoc non perdifeurfum, cog-
nofeendo hoc ex h o c ; fed diredbe ,Cogno(ccndo hoc.
per hoc , 6c hoc fuppofito, quod ilia futura ex cau-,
fis naturalibus non impediantur per eaqu«funtlibe-J
ri arbitrii, vel per alia accidentia contingeiitia. Igi-
tur ,6cc., ..
Quarta eft, quod accipiendo primo modo cognofcere
, 6c futura pro illis quae partim dependent ex
libero arbitrio hominis vel Angeli, partim ex caufa
naturali > fic ex diuturna experientiatemporutn, talia
poflunt cognofci ab Angelis. Patet, quia ilia cog-
nofeuntur ab eis per experientias, ad qiiiae eorum
cognitio naturalis non ftatim fe extendit j fed talia
maxime funt hujufmodi futura, cum ilia quae totaiiter
Appendix ad Tom. /.
talium futurorum poflunt inpofterùm de talibus
probaliter conjedlurare.
Quinta eft, quod accipiendo feire tertio modo,
pro eo quod eft cau (am alicujus cognofcere 6cc.
qualitercumque futura accipiantur, nullus Angelus
poteft aliqua futura feire, diftinguendo futurum contra
præfens, quia nulla futura funt fic ab aliquo feibilia. 8cc.
Sed reftat videre de hiis quæ fubfunt libero arbitrio,
6c de hoc fit fexta propofitio , quod ilia quæ
totaliter fubfunt, aut folüm dependent ex libero arbitrio
Dei j Angeli vel hominis, non poflunt ab alio
naturali cognitione præfciri. Ad cujus declarationem
præmittenda eft unadiftinètio, 6c deinde fubinferen-
dæ aliæ propofitiones.
Eft igitur diftinguendum quod aliqua fubefle libero
arbitrio, poflunt intelligi dupliciter : feilicet vel
primario 6c immediate j vel fecundariö 6c mediate.
Primo modo folüm fliblünt libero arbitrio adtus voluntatis:
eliciti a voluntate, qui immediate, 6c maxime
funt in poteftate voluntatis j juxta illud Auguftini,
, 3- De libero arbitrio. Nihil tarn in poteftate voluntatis
* quam ipfa voluntas. Ideft voluntatis adtus elicitus. Secundo
modo verô, ilia fubfunt libero arbitrio , quæ
non immediate funt in poteftate voluntatis , fed mediate
, adtu elicito: ficut funt aliquæ cognitiones 8C
intfelledliones, 6c opérâtiones aliarum virium impefà-
tæ à voluntate , 6c quidam adtus extenores, utam-
bulatio, locutio, 6c hujufmodi, quæ ab adtibus voluntatis
caufantur mediate, vel immediate. Et iteriim
talia quæ funt liberi arbitri, primo modo, vel ficut
colligataalicui effectui naturali, ficut eft paflio aliqua
caulata ab illis in ipfa voluntate > ut deledfatio, vel trif-
ftitia, vel alia paflio, vel difpofitio caufata in corpore 5
vel talia fimpliciter funt fine eftedtu naturaliter cau -
fato vel produdfo. Et iterùm ilia quæ funt liberi
arbitrii fecundo modo, vel folum dependent à volun-
tate, 6c ab illis quæ funt liberi arbitrii, primo medo,
tanquam à fuis caufis* vel dependent ab aliqua caufa
, naturali, cum hoc quöd funt fecundariö à libero arbi-
't r io , ficut poteft cfFe reminifeentia , 6c mulæ aliæ
öperationes intelledbûs 6c pharitafiæ,6c aliarum virium.
Et iterùm, ilia quæ folum dependent ab hiis quæ
funt liberii arbitrii primo modo , ~ vel aliquid eft
ab ipfis , taiiqüam à caufa naturàli * vel non.
Iltis præfüppofitis, fit feptima propofitio , quöd
ilia quæ funt liberf arbitrii primo modo fine Omni e f *
fedtu qui procedat ab illis naturaliter , five in ipfii
volhntate, five extra., non pofliint naturaliter cognofci
ab aliquo alio intellcdlu cfeato , à cujus libero
arbitrio non dependent. Inf qüèd nullus intelledlus
ereatus, nec Angehcus, nec humanus poteft taliain‘
libero arbitrio alterîiis naturalitèt côdnofcerc, vela-
liquo modo diftindtë appreheriderè'.
•Probatur : quianullus intelledtilscr'eatus po’tçft naturaliter
diftindtè abpiehetidéfè caîrqirid ■ cujus ràtiô’4
^ nefti-diftindtè cognoltrendi non habet * (èdtaliimi fa-
tioilem diftindtë cogüöfcendi' non habet intellcdlu^
créatus, ex quapoflitad talium apprëhènfiônem mover
i. Igitur ctè. '
Odtava eft, quöd aliqua fünt liberi arbitrii fecundo
modo, quæ non pofiunt '•riatutófi'bogniriphe' di-
ftin'dbè cognofci ab aliquo creato i'nfèîledtu , nifi ab
illo in cujus fuift libero arbitrio. Patet : quia aliqua irri-
perativa fic funt ex libero arbitrio voluntatis, quæ nec •
naturali colligantia dependent ex aliquibus caufis ,
nec à quibus , naturali colligantià , alia dependent * fi-
N n cut