De Scriptura Sacra Autoritate.
Scriptura Sacra nobis tradita eft tanquam Régula fufficiens 8c infallibilis y pro rêgimine
totius Ecclefiaftici corporis & membrorum , ulque in . finem fæculi, Eft igitur talis ars ,
talis régula, vel exemplum , cui fe non conformaris alia do&rina, abjicicnda eft velut hære-
ticalis, aut fufpe£t;i} aut impertinens ad Religionem prorfus habenda. T . i . u .D . Atverodi-
cet aliquis : Ecce quoi à principio, ÔC ufque nunc doètrinæ falubres, tam verbis, quàm fcri-
pris inlertæ funt , quas Scriptura Sacra non continet. Imo corçtinet, .rçfpondemus, feclin-
dùm aliquem gradum veritatum Catholicarum. T . 1 .1 3. Z). Dedit itaque Deus per Scripturam
fuam Sacram, ÔC expofitores fuos, habere fufficienter intelle&um in omnibus , juxta vocatio-
nem uniufcujufque. T .1 .2 .1 . A. Fidei régula e f t , contra quam bene intelle&am non eft ad-
mitrenda autoritas} ratio hominis ctgufcumque , nec aliqua Confuetudo aut conftitutio, nec
obfervatio-valet, fi contra Sacram Scripturam militare convincatùr. Hæc régula fûndamen-
tum eft commune Catholicis ôc hæreticis T . 1. 447* Æ. Conftat enimquôd doétrina Fidei,
quamvis Philofophiam fuperet , habet terminas fuos prædefinitos in Sacris Litteris nobis
revelatis, ultra quos nihil audendum eft defihire vel tradere. Igitur fi conjeèturis ÔC rati-
unculis humanis ultra progredi quifquam Theologifans prælumpiêrit ; quidni potiùs turpiter
feducatur ôc feducat infequentes ? Déficiente cnim fcala Scripturarum , qualis altera com-
parabitur fcàlâ, ad altiorem de Deo cognitibnem attingendamr T . i . p j. A.'B.
De Inter prêt atione Scriptura Sacra.
Verùm quia feminatores liærefeon, 6c impugnatores vcritatis dicunt, fundari dièta (ua in
Scriptura Sacra, 6c ejus vero fenfu, quamfoiam Scripturam dicunt (è vclle infequi, rejeètis
6c pro nihilo habitis quibulcumquc Çonftitutionibus aliis , vel Scripturis Decretorum vel
Decretali.um, quas appellant apocryphas ôc Chrifto adverfas 5 confiderandum eft in primis ,
quis dicendui fit Icnfus litteralis Scripturæ Sacræ , 6c. qualiter eft tenendus vel inveftigandus :
ad quam confiderationem pertinent propofitiones quæ fequuntur.
1. Senfus litteralis Scripturæ Sacræ Temper eft verus.
z. Senfus litteralis Scripturæ Sacræ accipiendus eft non fecund 11m vim Logicæ, feu Dia-
le&icæ} fed fecund 11 mlocutiones in Rhetoricis fermonibus ufitatas,6c juxta tropos 6c figuratas
locutiones quas communis ui'us admittit.
3. Senfus Scripturæ Sacræ litteralis judîeandus eft * prout Ecclefia Spiritu Sanâo infpirata
6c gubernata determinavit, 6c non ad cujuüibet arbitrium 6c interpretationem.
4. Senfus litteralis Scripturæ Sacræ, præfertim in Sermonibus moralibus , utitur plerumque
indefinita pro uni ver fali, juxta communem modum accipiendi. Utitur infuper aliis locutionious
figuratis , prout modo dicebatur : proptereà talis indefinita locutio non excufat Temper afleren-
tem à falfitate, fuppofito qubd fit in aliquo particulari cafû verum , illud quod indefinite pofi-
tum eft.
y. Senfus Logicalis verus in aflertione Theologica , non excufat aflerentem, quin talemaflcr-
tionem debeat revocare, fi fàlfa fit in fenfu Theologico litterali, aut fi fcandalofà, vel piarum
aurium offenfiva , vel male fonans.
6. Senfus litteralis Sacræ Scripturæ fuit primo per Ghriftum 6c Apoftolos revelatus , 6c mi-
raculis elucidatus 5 deinde fuit per fanguinem Martyrum confirmatus j poftmodum Sanèti Doèto?
res per rationes luas diligentes contra hæreticos deffuflus elicuerunt prædièfcum fenfum littera-
lem 6c conclufiones ex illo clariùs vel probabiliùs conlequentes : pofteà fucccfiit détermina-
rio lacrorum Conciliorum, ut quod erat do&rinalitcr difcufl’um per Doftorcs , fieret per Ec-
cclefiam fententialircr definitum. Appofitæ funt tandem pcenæ per. Judices tam Ecclefiafti-
cos quàm fæculares , conta eos qui nollent, proterva temeritate, Ècclefiatticæ determination!
fubjacere. Et hoc neceflaria provjfione faétum e f t : quoniam. in ratiocinando 6c altercando
adverlus veritatem, non eft apud multos finis.
7. Senfus litteralis dura expugnatur in his quæ funt jam apertè per Ecelefiara determinata acj
rccepta \ non oportet agere curiofis ratiocinationibus adverfùs impugnatores, fed ftatutis pun-
ftionibus uti.
8. Senfus litteralis Sacræ Scripturæ fi reperitur determinants 6c decifiis in Decretis 6c Decre-
tabibus, judicandus eft adThcologiam 6c Sacram Scripturam non minus pertinere,quàm Sym-
bolum Apoftolorum : proptereà non eft fpernendus , tanquam humanâ feu pofîtivâ Conftitu-
tione fundatus.
p. Senfus litteralis quamvis fit in multis, præfertim in his quæ funt neceflaria ad falutem, finis
expreflus in libris Scripturre Sacræ , vel ex illis evidenter confequatur in iifdem lifiris > nihilo-
minus expedivit tales fenfus , fub certis articulis compendioiè in publicum tradere, quemad-
modùm de Symbolo Apoftolorum, 6c Athanafii faélum fuifle cognovimus. Exigit hoc maxi-,
me comraunitas hominum , 6c.eapitum feu judiciorumvarieras.
10. Senfus litteralis Scripturæ rationabîliter explicatur apud Studia generalia., 6c in coeteris
Dicccefibus , nedum per totam Ecclefiam , fed per Dioecefanorum fententiam , cum judicio
Theologorum in iifdem Studiis degentium.
U . Senfus litteralis quorumdam articulorum , ut prccife declarants per unum Epifcopum ,
c.tiam cum confilio Donomm , fi negetur efle Scripturæ , non redditur ex hoc præcifè negans
hærèticus , fed pcenas appofitas rncurrit, fi fit Dioecefanus , 6c ad revocandum rationabiliter
condemnatur. Ptobatur prima pars , quia poteft ad Papam appellat e ex caufis rationabilibus
in càfiti imô 6c à Papa aa Concilium generale•, quia nec Papa, ncc Epilcopus aliquis eft fie
confirmants in Fide , de lege communt, quin poflît errare.
11. Senfus litteralis Sacræ Scripturæ fi negetur efle verus,, 6c impugnetur tam verbo quàm
fatto, per illos præfertim qui fubfunt Prælatis 6c Inquifitoribus , qui lenfutn talcm dcclaraverunc
runt efle de Sacra Scriptura , confurgit frequenter contra talcs vehemens fufpicio , quôd fint
hæretici.
Hæc totidem verbis , licet paulö fufiùs , Gerfonius in Opufculo De fenfu litterali Scriptura ,
quod in limen Operum ejus rcpofuitnus , quibus omnes fere locos Thcologicos fummatim per-
cm i it '6c affignat.
De Scripturæ interpretatione régulas præfcribit etiam initio libri De Communione Laïcorumfub
h traque fpecie : T . 1 -4f 7. Ubi poftquam hoc placitum velue pertum pofuit: ^ciiptutam Sacr-am
efle Fidei Regulam, contra quam bene intçlle^tam non eft admittenda autoritas i aut ratio cu-
jufeumque hominis, nec coniuetudo , Conftitutio , aut obfèrvatio valet} bacram Scripturam
debere confiderari qua fi unam propofitionem copulativam çonnebtentçm finguias partes , ita ut
una alteram ccaifirmet, exponac 6c elucidct.
Hinc pro fécunda régula ftqtuit : Sacram Scripturam , dum conGdçratur in aliqua fui parte ,
non efle cparâandam in Mis terminis illius propofit-ionis, aut in illo fenfu quem ifta propoGtio,
fie per fè 6c nudè çonfiderata , facit, Sed cpnferendam elfe ,6ç concordanqam per comparatio-
nem ad alios Sacræ Scripturæ locps.
Inde finit tertia régula : Sacram Scripturam pofle 6c debere in fuis partibus 6c partialibus
aflertionibus, reverenter 6c humilitèr 6ç diligenter expofitjonem recipçre , concordandp inter
le locum cum loco , 6c de unius fenfu ex altero judicando.
Quarta ftatuitur hæc régula: Scriptura Sacra in expofitione partium fuarum rcquifivit 6c re-
quirk homines} primo, præditos ingenio } fccundo,exercitato$ ftudio y tertio , humiles in judicio
} quarto, immunes ab afFe&ato vitio.
Qiiinta: Scriptura Sacra in fui pritnaria expofitione habuit homines eruditos, non folùm hu-
mana ratiocinatione vel ftudio } fed divina revelatione 6c infpiratione Spiritus Sanéti. Pacctde
Apollolis.6c aliis, de quibus loquitur Lucas in A&ibus Apoftolorum c. xm. Comparand! igitur
funt Dobiores, in expofitione Sacræ Scripturæ, cum Do&oribus } 6c illi quos conftat habere
conditiones pofitas in præcedenti régula , præferendi funt non habentibus : fimiliter ha-
bentés revelationem , non habentibus earn.
Sexta: Scriptura Sacra non ita rccipienda eft nudè ôc in folidum , contemptis aliis Traditio-
nibus hominum } quin debeat ad intelligentiam veram illius habendam, Juribus humanis, Ca-
nonibus 6c Decretis 6c Gloflis Sanètorum Doâorum frequenter humilitèr uti.
Scptima : Scriptura Sacra recepit interpretationem 6c expofitionem , nedum in fuis verbis
originalibus , fed etiam in fuis expofitionibus.
Oètava : Scriptura Sacra dum per novellos homines inducitur , tanquam credenda fit in fuis
nudis terminis, abfque alterius interpretis vel expofitoris admiffione , exponitur gravibus péri*
culis ôcfcandalis} nifi folerter provideatur, 6c confeltim occurratur.
Nona : Scriptura Sacra in fua recqptione 6c expofitione autentica, finaliter refolvitur in au-
toritatem, reccptionem 6c approbationem Univerfalis Ecclefiæ, præfertim primitivæ, quæ recepit
earn 6c ejus intelle£tum immediate à Chrifto révélante in die Pentecoftes 6c alias pluriès.
Pater: quia quodMatthæus fcripferitveraciter Evangelium , non folùm habemus ab autoritate
Ecclefiæ, juxta illud Auguftini EvanocUonon crederem, riifi me Catholic* Ecclefia commoveret autoritas.
Hæc enim eft infallibilis Regula à Spiritu San&o direèta, qui in his quæ Fidei func necfàl-
lere poteft nec fiillî. Quamvis tarnen ab initio Militaniis Ecclefiæ, quæ componebatur ex
Apoftolis 6c immediatis fucceffiiribus ( noviter 6c ccrtitudinalker à Chrifto doéris de multis
quæ non funt lcripta) plus eflet credendum autoritati talis Ecclefiæ, quàm Evangelio cuicum-
que , priufquam eflet ab ea receptum vel autorifatum } nihilominus poft approbationem 6c au-
torifationem quatuor Evangeliorum per diftam Ecclefiam , plus eflet credendum Evangelio.,
quàm alteri cuicumquc humanæ autoritati} non dicitur quàm totius Ecclefiæ, quoniam ilia eft
autoritas Dei 6c Evangelii, nec poteft errare in Fide, lege liante.
Quoniam verb Gerfonii temppre Valdenfès , Wiclefiftæ Huflîræ, Begardi , aliique hæretici
Sacris Litteris paflîm abutebantur, eafquc protervè legebant,non curantes Catholicam earum
expofitionem} ac propterà inducebantur in errorem : hinc defeendit in eam fententiam Gerfonius,
qubd quemadmodum de Biblia bene 6c verè in Gallicum tranfiata , bonum aliquod , fî
fobriè intelligatur, poteft emanare } fie per oppofitum , innumeri errores , 6c mala evenirc
poflunc, fi malè fuerit tranfiata, aut præfumptuofè intelleèla, refutando fenfus, 6c Sanélorum
Doècorum expofitiones. Satius effet, inquit, hujufmodi rem ignorare, quàm parum aut malè
feire, Magiltrum (e reputandoin eis. Sermone contra adulator es Return. Conf f .T . iv . p. 6z$.C.
Quo in loco Gerfonius cas tantum culpat Sacrorum Librorum tranflaciones in linguam vulgarem
, quæ parùm fideles finit -, iifque tantum 5acrarum Litterarum leétioneminterdicit, qui
eas præfumptuofè intelligunt, refutando fenfus 6c expofitiones SS. Patrum.
Nec aliter intelliei debetidquodhabetin Epillola Ad Studentes CollegiiTfyvanici.T. i.p. ioy.
Prohibendam efiê vulgarem tranflationem Librorum Sacrorum, præfertim extra moralitates 6c
hiftorias: quæ exceptio libros ferè omnes NoviTellamenti, ac plerofque Veteris comprehendit.
Quod vero à Sacrorum Librorum leétione Chriftianos humiles 6c bene a{fe£tos non averterit,
ex eo intelligitur, qubd ipfe pronuntiet , experientiâ cognofci, quid mali, quid periculi, quid
confufionis attulerit contempcus Sacræ Scripturæ , quæ lola fufficit pro regimine Ecclefiæ :
àlioquin , inqmt , Chriftus fuiffet Legifiator imperfeflus. In Sermone Tarafcone habito. T*. 11.
p. 61.C.
lmb contcmptum Sacræ Scripturæ, errorum caufâm, 6c originem efleproteftatur alibi. Cujus,
inquit, Sacræ Scripturæ contemptus, cum luis profefloribus fæpe duxit 6c ducit in erro-
rem T. iv. p.^oy.A.
Qiantùm autem ex Sacràrum Litterarum leélione fruâus à cunélis Chriftianis percipi poflît,
late explicat in Dialogo De ConfolutioncTheologia. 7.1. p. 174. îyy. i<"6, quem locum confule :
quemadmodum ôc Capita duo ultima Opufculi cujus inferiptio eft} Exhortatio ad confiantiam fufeep-
ù propofiti T . h. p.766 ôc 768. Atque hæc de Scriptura Sacra.
De