639 P e tu d e
g.,eft etiam cofltra aliquos qui dicunt oppofitum.
P^tct tamen coroilarium 5 quia nulius obligatur
efficaciter velle illud quod fcitDeum non polfe velle.
Patet indu&ive. Igitur 8cc.
Sccunda conclufio erit hasc: quod ficut nulla ra-
tionaiis creatura obligatur fe conformare fuas con-
fcientias erronea: j lie quariibet tenetur hujufmodi
■ confeientix fe non diffbrmare. Prima pars patet ex
tertia confideratione, 8c ex fecunda parte conclufio- J-
nis primae.; Quarta pars probatur: quia q.uilibet tenetur
non agere contra confcientiam. Igitur S e c .
Confequentia patet, 8c antecedent apparet.: _:quia
quicumque agit contra confcientiam fuam peccat,
ficut apparet per gloflam Magiftri, fuper illo verbo*
Omne quod non eft ex Fide, peccatum eft. Rom.X 1V. 2,^.
Ex hac conclufione iequuntur duo. corollaria. Pri-
mum eft quod Licet nulla rationales creatura obligetur
ad faciendum aliquid contra confcientiam, etiam erroneam 5
tame a ip fa obligatur, bene in cafu ad faciendum aliquid
quod eft contra confcientiam fuam, quod tamen pot eft ab
ea fieri, non agendo contra confcientiam j fcilicet deponen-
do earn. Prima pars patet ex fccunda parte conclu-
fionis. Secunda patet •- in cafu pofito , arguendo
ante oppofitum quteftionis. Tertia patet, quia
talispoteft cognofcere confcientiam quam nunc habet
fuifie erroneam, 8c deponere earn, & per confequens;
potent agere illud ad quod tenetur: 8c non peccaretj
quia non faceret contra confcientiam Sec. .
Secundum corollarium eft,quod Licet nulla rationalis
creatura neceffitetur, aut obligetur ad peccandum: tamen
tpfa bene obligatur in cafu , ad faciendum aliquid
quod eft ftbi peccatum. Prima pars.probatur, fcilicet
quod nulius neceflitatur ad peccandum: quia, fecun-
dum Auguftinum : <Teccatum adeo voluntarium eft,
quod nifi foret voluntarium , non foret peccatum. Secunda
pars patet, fcilicet quod etiam nulius obligetur
ad peccandum: quia hoc implicatj immo expli-
cat contradi&ionem, ficut poteft oftendi ex deferip-
tionc hujus termini, peccare: nihil enim aliud eftpec-
care, quam rationalem creaturam aliqualiter efle, qua-
liter . tenetur non efle, velipfam aliqualiter non efle,
qualiter tenetur efle. Tertia pars patet in cafu ante
oppofitum quasftionis, in quo quis peccat per adtum
ad quern tenetur. Et ex prxdidtis patet folutio illius
rationis.
Tertia conclufio erit hasc : quod ficut aliqua ra-
tionalis creature confcientia erronea eft peccatum,
& aliqua meritum 5 fic aliqua poteft aggravate, 8c
aliqua exculare peccatum. Prima pars probatur. Et
primo, quod aliqua hujufmodi confcientia fit peccatum
; quia aliqua eft confcientia erronea quam rationalis
creatura tenetur deponere, ut patet ex fecunda
confideratione. Sed omnis talis eft peccatum, utpoflet
oftendi ex deferiptione pofita hujus termini, peccare.
Igitur S e c , .
Item, aliqua confcientia erronea eft haerefis, ut patet
exratione fadta ante oppofitum. Si omnis haerefis
eft peccatum : igitur 8cc.
^ Sed etiam quod aliqua confcientia erronea fit
meritum, probatur. Quia ponamus quod aliquis
fimplex 8c ineruditus Catholicus audiat Pradatum
fuum praedicantem,. 8c docentem oppofitum ali-
cujus Articuli Fidei, de quo talis non tenetur ha-1
bere Fidem explicitam j verbi gratia, quod Pater in
divinis eft major Filio, 6c habeat talem confcientiam,
quafi tenetur credere Praelato fuo fic afierenti:
tunc in ifto cafu dico, quod talis confcientia eft erronea,
quae tamen non foliim non eft peccatum ,
immo meritum. Et hoc eft cq'i^ra Domiuum fcilr1-
cet Altiflimum. Lib. 3. Summa fua. ubi agit deFide,
qui exprefle ponit oppofitum: patet tamen propofi-
tum, quia talis bona voluntate aflentit, fcilicet propter
obedientiam Praelati, & propter reverentiam Ec-
clefias Dei, 8c redte credit in uniyerlali : 6c quam-
vis erret in particulari 5 hoc eft tamen errore invin-
Alhaco
cibili. Igitur excufatur 8c meretur. Igitur 8cc. Secunda
pars conclufionis probatur : 6c pfiino , quod
aliqua confcientia erronea poteft aggravare peccatum:
quia ponamus quod aliquis habeat confcientiam de
aliquo adtu v,eniali , quod' fit mortale, 6c contra
confcientiam faciat ilium adtum, patet propofitum.
Sed quod etiam aliqua confcientia erronea poteft exculare,
peccatum j patet in calii immediate pofito ,
L de fimplici Catholico credente Prelate? hieretico.
Ex hac . conclufione feqiiunturduör corollaria.
Primum e ft, quod ficut aliqua confcientia erronea eft de-
meritoria •, fic qu&libet talis eft in rationalis creatura po
teftate libera. Prima pars patet ex conclufione. Secunda
patet: quia nihil imputatur ad demeritum rationalis
creaturie, nifi quod in eft ejus libera poteftatc.
Igitur 6cc. Et iftud corollarium quoad utramque
partem, eft contra Olkot. Quaftione 1. Articulo 1. & Am-
culo 6. ubi tenet quod Nulius at! us intellect us , ficut
credere, vel affentire , eft in libera viator is poteft ate, nec
meritonus, aut demeritorius. Sed oppofitum patet ex
pra:di£fcis. S e e .
Secundum corollarium eft quod Sicut aliqua con-
feientia erronea eft demeritoria , fic ad nullam talem 0-
bligatur rationalis creatura. Prima pars patet ex conclufione.
Secunda pa tet: quia nullum divinum Prx-
J ceptum obligat ad errandum , leu ad credendum
falfum. Igitur 8cc. Et iftud corollarium quoad
fecundam partem , eft etiam contra Olkot. Qua-
flione 8. Articulo 6. ubi tenet quod In cafu fuppofito,
fimplex Catholicus tenetur credere Pralato haretico, &
pradicanti falfum , & hareticum. Sed oppofitum patet
ex pnedi&is 8cc. Et fic probatur refponfio ad qux-
ftionem S e e .
Contra fecundam partem fecundas conclufionis,
S t probationem ejufdem, arguitur lie. Nuliusagens
contra confcientiam fuam erroneam peccat, 6c fi
peccat, non per hoc quod difibrmat fe eidem. Igitur
8cc. Confequentia eft nota. Antecedens probatur
pro prima parte. Aliquis agit contra conlcien-
tiam erroneam, 8c non peccat : Igitur nulius S e c .
Confequentia tenet: quia non eft major ratio de u-
no, quam de alio. Antecedens probatur, 6c ponitur
cafus, quod fit aliquis qui habeat iftam confcientiam
erroneam quod non eft bene volendum , leu bene
2 faciendum: ifte agens contra confcientiam non peccat.
Igitur propofitum. Antecedens probatur: quia
a&us elicitus contra iftam confcientiam eflet bene
velle, 6c ille non eft peccatum. Igitur S e c .
Confirmatur, Sc ha:c confirmatiovidetureflepro-
batio fecunda: partis antecedcntis principalis : quiaJu-
dasi habuerunt confcientiam erroneam , in crucifi-
gendo Chrifturcfj fed fi egiflent contra iftam., non
peccaflent. Igitur 8cc. Confequentia eft nota. Antecedens
pro prima patet : quia habuerunt confcientiam
quas di6cabat ipfum efle deftru&orem Legis.
Sed pro fecunda parte patet: quia adtus contra con-
feientiam illam cficitus, fuiflet velje non crucifigere
Chrifturn. Sed ifte non fuiflet peccatum, immo adtus
bdnus. Igitur S e c .
Secundö , principaliter arguitur contra primam
partem primse conclufionis ■, 6c ponitur cafus, quod
fit aliqua qua* voverit virginitatem , 8c nihilhomi-.
^nus committat adtum fornicationis, tunc fic ifta obligatur
ad impoflibile. Igitur 8cc. Antecedens probatur
: quia ifta obligatur ad virginitatem j led hoc ell
fibi impoflibile. Primum patet :quia obligatur ad Votum
promiflum. Secundum patet dele. 6cc.
Confirmatur. Peccator tenetur efle in gratia , 8c
hoc eft fibi impoflibile. Igitur 6cc. Antecedens pro
utraque videtur notum. Igitur peccator ex culpa
fua tenetur velle fuftincre pcenarn aeternam : fed illam
fuftinere eft fibi impoflibile. Antecedens pro
prima parre patet: quia tenetur velle quod Dcusvult
eum velle. Igitur S e c .
Ad Primam rationem negatur antecedens, S c ad
pro-
Delegitimo Dommw. 642 ~ In fecunda, quale donum ad hoc non requiritur. In
641
probationem illius^ quando ponitur cafus. Sec. Primo
dico, quod licet ifte cafus pofletprobabiliterca-
lumniari} tamen gratia difputationis tranfeo ipfum.
SecuUdb dico, quod conceflo cafu, non eft poflibi-
le quod aliquis habeat talem confcientiam erroneam,
Sc quod diftormetfefibi, feu agat contraipfam, 6c
hoc,loquendo de potentia ordinata,6c intelligendo per
bend velle , . feu per bend facerei adtum nullo modo
male volicum, feu maldfadfcum. Tertio dico, quando
dicitur : ifte agens contra confcientiam erroneam,
6c in ifto calii non peccat ; concludo qUiaA
eft negativa , cujus fubjedtum pro nullo fiipponit,
6cfimiliterdico ad probationem.
Ad confirm ationem negatur antecedens, 6c ad probationem
, quidquid fit de prima parte anteccdentis,
6c probatione, quia poflet calumniari 5 tamen ad
lecundum dico, quod adtus ille , fcilicet velle non
crucifigere Chrifturn , contra illam confcientiam
elicitus, fuiflet peccatum.
A c fecundam rationem conceditur cafus ,6c negatur
antecedens. Et ad probationem , quando dicitur
ifta obligatur ad virgnitatem, quia ad votumpromif-
fum: dico quod fi virginitas, feu efle virginem im-
portet integritatem carnis
tertia, quale requiritur.
feu non efle carnaliter
r Prima erit. Sicut Dei dono Chriftus homo
j fadtus eft Dominus Creator omnium: fic abfi
I que Chrifti dono nulius homo alius gerit ju-
I ltum dominium.
p. Secunda erit. Sicut donum setemsc prsedefti-
\ nationis, non requiritur ad juftuin dominium^
y fic nec gratia; juftificantis donum gratis da-
I turn. .Tertia erit; Sicut donum increatum divinas
approbationis, principaliter conftituit aliquem
juftum Dominum. Sic ad hoc principaliter con-
4 currit aliquod creatum donum.
Et ex declaratione iftarUm conclufionutn, 6c fuis
ädjundHs, patebitpars affirmativa quasftionis.
Prima igitur conclufio probatur* Et primo quoad
primam partem, patet per illud didtum Chrifti. "Data
eft mihi omnis pot eft as in ccelo&in terra. Mathei.xxvm.
18. Et illud Apoftoli: Quern conftituit heredem vni-
verforum, per quern fecit dr fecula. Hebrteorum. 1. z.
Sed quoad fecundam partem patet: quia per primam
Chriftus habet Omnicreatoris dominium ple-
corruptam, tunc ifta non obligatur ad virginitatem.
Secundö, quando dicitur quod obligatur ad votum
promiflum i dico quod obligatur ad illud votum, non
tamen quoad omnia ad quas prius obligavit illud vo- , .
tum. Tertiö dico i gratia mediante, quod aliquodB ex ejus dono. Confequentia patet: quia ficut ä pri-
n --------- :-----> ma caufa dependet omnis caufa fecunda > lie ä primo
niflimum.., 6c fupremum , unde 6c hoc foli Deo
cohvenit. Juxta illud. Dominus nömen eft tibi foli. Judith.
ix. io. Igitur omne aliud dominium dependet
eft Votum, virtute cujus quis obligatur ad aliquid ,
a cujus obligatione folvitur per tranfgreflionem il-
liuS'Voti. Poflet poni exemplum in alia materia. Se-
cundfis eft in propofito. 6cc. Ad Confirmationem
negatur antecedens, 6c quia non aliter probatur, nihil
plus. Ad fecundam confirmationem negatur antecedens
, 8c ad probationem etiam negatur aflump-
tum.
F I N I S .
P E T R I DE A L L I A C O
Cardinalis Cameracenßs,
Q_ U Æ S T I O.
De legitimo Dominio.
6c fupremo dominio omne feCundum dominium
derivatur. Igitur 8ct.
E x hac conclufione infero duo corollaria. Primum
eft. 7fon flat aliquem jufte dominari aut effe juft
um Dominium, & a Chrifto non habere collatum dominium.
Patet ex fecunda conclufionis parte,8c ejus probatione.
Secundum eft. Stat aliquem jufte exercere dominium
five Domini aftum 9 & a Chrifto non habere collatum do-
minium, fed folumconceffumminifterium. Patet ex qua-
tuor fuppofitionibus.
Prima eft , quod. aliud eft dominari , live efle
Dominum, aut habere dominium j 6c aliud exercere
dominium j five domini adum : nam utrum-
que poteft ab altero feparari. Verbi gratia. Rex
L eft Dominus in Regno , qui tamen plures a&us
Regii dominii non exercet i contra verb Baillivus y
authoritate Regis, plures adtus Regii dominii exercet
, nec tamen. eft Dominus Regni, nec habet
Regale dominium. Unde fequitur fecunda liip-
poiitio, quod ftat aliquem jufte exercere dominium
five Domini adtum, 6c tamen non dominari , five
efle Dominum, aut habere dominium. Patet in
exemplo prsedidto. Item patet de Samuele, qui
aliquando jufte exercuit actum Domini in popu-
lum Dei j non tamen quafi Dominus } fed precise
tanquam minifter : juxta illud 1. Regum. vm. 7.
Kfon te abjecerunt fed me. Sec. Et firniliter habetur
de Moyfe8c Aaron. Exod. xVi. 8. iSjon enim murmur
hoc contra nos 9fed contra Dominum, quid enim fumus nos ?
Quail dicat,nos fumusminiftri. Sed 8cconfimiliter
loquitur Apoftolus de poteftate Ecclefiaftica purd
fpirituali, dicens : Quid eft Taulus, quid eft tApollo t
Ofee. vi.il. 4. Sed quoad fe - D nifi minifter ejus cui crcdidtftis? l . Chorinth. ill. 4.
* * • Unde ex hist fequitur quod poteftas Ecclefiaftica
pure fpiritualis', non eft proprie dominium, fed lo-
lum minifterium exercendi Domini adtum ä Chrifto
concefliim: juxta illud, non quafi dominantes in Clero
See. 1. Petri v. 3. Et illud: Tfeges gentium dominantur
eorum Sec. P^osautem non fic: 6cc. L u c s . x x i i . 2.j\ 29.
Tertia fuppofitio eft, quod non ftat aliquem jultd
exercere dominium, feu Domini ädtum , ä Chrifto
non habere collatum dominium, vel concefliim minifterium.
Patet ex didtis, 6c per exemplum de
Rege terreno, l'ub quo nulius poteft aliter jufte exercere
dominium. Unde de aliter dominantibus 6c do-
S s mi*
Nunc primum prodit ex Cod. MS. Navar-
rico.
TTQVfA i Chrifti dono gerens pot eft at cm folus
homimbus jufte dominetur.
A R g 111 t u r primo quod non: quiaabfqüe Chrifti
dono aliquis habet 6c exercet dominium R egum
y fed omne tale eft juftuin dominium : igitur
qureftio falfa. Confequentia eft clara > fed antecedens
probatur. Et primo, quoad primam partem, patet
de illis Regibus, de quibus dicit Dominus per Pro-
phetam. lpfi regnaverunt, fed non ex me yprincipes extit
erunt, & noncognovi. v 1.11.4.fecundam
.partem patet: quia fecundum Philolophum,
vm. Ethicorum. fuftum & injuftumfam differentia, inter
‘R.cgem & tyrannum s live inter Regale dominium, 8c
dominium tyrannicum. Igitur 8cc.
In oppofitum arguitur authoritate Chrifti dicenris
Pilato. 1Von haberes poteftatem adversus me ullam ,
ntft tibi datum effet de fuper. Joannis xix. I I . Et per
illud Apoftoli: Non eft poteftas nifi a Deo. Et qui potefi
tati refiflit, ordinationi Dei refiftit. Rom. X I I I - 1.2 , .
Ad quaritionem ponam tres conclufiones, cum fuis
corollariis : in quarum prima, videbitur quod ad
jufte dominari , aliquod Chrifti donum requiritur.
Appendix ad Tom. I.