Addatur adhuc circa didas obfervationes , pra?fertim propter illos qui funt deprefli intelie-
dus ac rudes ad capiendum fubtiles refolutiones noftra? Fidei 6c Catholica? Religionis, quod
in talibus ica temperate fe habeant, ut non reprobent eos qui talia non faciunt j iquod etiam
in talibus non ponant firmam fpem fuam , taliter quod cxjfti'ment jDeum, vel Sandos non debe-
re eis przebere auxilium, vel falutem, nifi obfervationestales.exercuerint, quafi fit in illisqua?-
dam neceffitas , ut per eas 8c non aliter Deus inducatur 8c Saridi id facere quod petunt. Poflunt
tamen exiftimare cum pietate Fidei 8c Religionis Chriftiana;, quod reverentia exhibita Deo 8c
Sandis per hujufmodi obfervationes , eis utique placeat.
Inveniet lludiofos, dodus 8c pius animus in his obfervationibus, quze de fe non funt mala?,
quafdam rationes vel dirediones cordis , qua? faciunt obfervationes hujufmodi nedum licitas,
fed etiam meritorias. Et ficut necefle non eft ill obfervationibus per Ecelefiam datis , quod
fimplices 8c laid cognofcant talium rationes , qua? in aliquibus vix poflunt aliter reddi, quam
quod fie placuerit Legiflatori, vel Ecclefiaftide confuetudini : fic multo magis in propofito
dicendum eft, quod fufficiant leves conjedura? , fi dicatur Novenaria potius quam Duodena-
ria, ad honorem novcm videlicet Ordinum Angelorum j 8c quod fit peregrinatio ad Iftam Ec -
clefiam, magis quam ad illam, ob majorem devotionem Fidelium s 8c quod Deus vult in va-
riis locis 8c diverfis Sandis varieSc diverfimode c o li, ftante tamen femper in his Fidei folidi-
tate 8c integritate. Rursus adelucidationem pnemiflorum ampliorem addendum eft, quodnori
paflim qua?ratur tentari Deus per invocationem Sandorum fuorum , vel obligationem eis fe-
d a s : quafi debeat femper facere miraculose, illud quod petitur | pradertira quando bonum eft
temp.orale. .
Contingit autem Deum tentari dupliciter. Uno modo, fine neceflitate , vel abfque magna
utilitate •, qua? tentatio dicitur curiofitas : alio modo, dum dimittitur auxilium humanum quale
poflet habere , videlicet dum fiat illud quod naturaliter vel humanitiis fieri poteft j 8c hoevo-
camus facere quod in fe eft-
Ad primum fpeda t, cum homo vult per aliquas orationes vel jejunia acquirere feientiam
aliquorum occultorum , vel eorum , quae non funt fibi vel ftatui fuo cbmpetentia., vel ut ha-
beat gratias aliquas gratis datas , qua? non funt utiles ipfi petenti, fed magis inutiles forte 8t
noxiae : ut quod homo fperet, dicendo hanc vel illam orationem , qubd non incurret tunc in-
firmitatem, vel quod fic habebit divitias, vel prolperabitur in mercaturis, vel etiam in fpiritua-
libus j exempli gratia , qubd videbit ante mortem oculis corporalibus Bcatiflimam Virginem,
aut aliquem Sandorum vel Sandarum, 8c ita de reliquis, quae omnia frivola funt, nec habent
quidquam roboris aut fundamenti.
Porro aliquibus nihilominus licitum eft expedare aliqua, quafi per miraculum, cum recurfii
ad Deum 8c Sandos ejus , qualia expedare fine cooperatione, alias nequaquam foret licitum*
five laudabilej 8c hoc in multis cafibus eft confideratiorie digniflimum. Unde fi fimplices homines
non haberent prcedicatores 8c inftrudores fuper credendis 8c agendis ad falutem per-
tinentibus , poflunt rationabiliter iriftrudionem fui poftulare a Domino Deo per miraculum,
utpote per infufionem divinitus, praeter naturae operationem, illuminari : quia ubi deeft natu-
rale 8c humanum fubfidium, poteft, imo 8c debet fpirituale 8c fuperriaturale rationabiliter ex-
peti 8c expedari. Verumtamen Praelati 8c Dodores debent vigilantiores, 8c cautiores efle in
pra?miflis, quam fimplices, ut provideant ne talis pietas Fidei, fi plus debito exceflerit,8cnon
fecundum feientiam , vergat tandem in detrimentum Fidei , ac fuperftitionem intolerand^ra.
Debent itaque potius in publicis Pra?dicationibus 8c Exhortationibus talia reftringere , quam
approbando dilatare j turn propter pronitatem hominum ad fuperftitiones turn quia folemnis
Pncdicatio Dodorum talibus fimplicibus , alias afferret fidem , 8c augeret in his , quafi vera
f in t , 8c de neceflitate credenda , eo qubd a tam magnis ha?c approbari quafi intellexiflent;
hinc tertio , quia fatis fuppetuntexempla pietatis Fidei 8c Religionis Chriftiana? in Scripturis
Sacris 8c Hirtoriis autenthicis , fine multiplicatiorie hujufmodi novorum fuperfiuorum , qute
nec folidum fatis habent fundamentum , cui poflit fic cum talibus quis inniti , quin immineat
multiplicis cafus periculum, cum deviatione a principali fundamento.
H iec de orationibus 8c obfervationibus quibus coluntur Sandi ad hominibus , fufiiis Gerfb-
nius, irf libro De direftione cordis. T .m . p.471. D. & fcquentibus.
Nunc de Sandorum felicitate 8c intreceflionibus quid fentiat, ex SCrmonibus In Fejlo omnium
Santlium , qui eodemTomohabentur, exponendum eft.
Beatitudo Sandorum eft, clare videre Deum facie ad faciem ; eum fumme amare * &
de vifione 8c amore ejus in^ftimabiliter laetari j abfque quacumquc invidia habere perfe-
dam fecuritatem fic perpetuo permanendi. p. 1 f$o.
La?titia non eft eorum principalis beatitudo 5 fed beatitudinem confequitur, qu* in clara
Dei cognitione , ut fruitiva ejus diledione confiftitj quibus pofitis in anima bene difpofita,
tanqiiam convcnientiflimis formis conjungentibus anima? potentias fupremas cum objedo
fumme convenienti cum omni bono , Ixtitia 8c exultatio confequatur necefle eft.
ifo8. D.
Deledationes hujufmodi 8c finita? funt 8c impares, mifiui vel augeri poteft accidentalis lx -
tiiia j 8c licet non fit amplius in iis dolor neque ludus, prout pafliones fon t; poflunt tamen
intelligi de noftra impietate triftari, dum gaudio illo carent quod de noftra fanditate fen*
tirent. Orant pro viatoribus , 8c fa?pius bona gratize 8c fortune: impetrant, quze alias non
haberemus, etiam pro damnandis > vel quia fortaflis eos damnandos nondum fciuftt, vel ut minus
mitiufque damnentur. Cognofcunt preces omnes ad eos fufas, tantaque eft inter eos cha-
ritas, ut uno orante alii fimiliter deprecentur. Pro nobis orantes femper exaudiuntuf , dum
petimus pie, hoc eft pro utilibus ad falutem, 8c pro nobis, 8c perfevei'anter: fecus non opor-
te t,u tf i poftulcmus temporalia nocitura, aut proaliis non fc praiparantibus ad gratiam , aut fi
non fumus in gratia, vel fi non perfeveremus in eadem.Orantibus etiam Indulgentias largiun-
tur, non quidem autoritative, ut in terraSummus Pontifex j fed imperative. Nihil pronibec
quominus Sandi pro fuis amicis magis orent, 8c, eis falvatis, cumulatius glorientufj pro eis
maxime
maxime, qui fuæ falvationi verbo , vel exemplo , vel opéré quolibet caufam probuerunt. De
vindida damnatorum collætantur. Lætitia quidem eorum in refumptione corporum augebitur,
faltem extenfivè, fed an intenfivè, problema eft ad utrumque probabile, 8c habet pars utraque
caufas 8c Dodores. Principalis autem in corporibus glorificatis lætitia ab internis confeientia-
rum cubilibus emanabit. Fiet quoque cx redundantia beatitudinis animæ ad corpus , fua lata
jueunditas, fua quadruplex dotatio. De fenfationibus forinfecis nullam dicentibus indigentiam,
ut font vifio 8c auditio , nihil prohibet illas exerceri , ut in decoris 8c harmoniçis corpus, hila*
refeat. Sechs de tadu videtur 8c güftu, quos vel ad nutrionem vel generationem ipu naturæ
Deus viatoribus ingeneravit,quanquam, imperfedione fee lu ia, quis audeat determiuare, quof-
dam proprios horum fenfuum adus non ibidem reperiri. Deum corporaliter videbunt in carne
afliimpta ; 8c quocumque fe aciesoculi corporalis converterit, videbitur Deus omnia in omnibus,
oculo fanè fpirituali non corporali.
Multæ aliæ quæftiones hujufmodi poflent fie r i, quas relinquit Gerfonius : harum tantum fo-
lutionem importunae ftudiofitati concedens. p. 1510. i f i i . 15*50 & 1551.
Antiquitùs Confcflbres, ufque ad Sylveftrum Papam, pubiicènon colebantur ut Sandi 5 nec
aliquis eorum in Canone Miflæ eft pofitus : 8c ctim primïim coli cceperunt, non canonizaban-
tur, fed ex certiflima vitæ landitate colebantur. E t ne paflim populus inerroremiret, Eccle-
fiæ cenfura Canonizationis modcramen adhibuit. T. 1 1 .7 1 z .7x3.
Non vult equidem Gerfonius , alium virum, licet pium, nunc publice c o l i , nifi canoniza-
tum, aut afliietum ex veteri Ecclefiæ ufo. T. 1 1 1 . 1531.
Attamen in Canonizatione, Ecclefiam 8cfallere8cfallipoflènondeffitetur. T . 1. p. 8,pröbatque
fententiam MagiftriHenricideHaflia, qui comprimendam efle cenfuittot hominum Canoniza-
tionem: cuiaftipulatur Petrus de Alliaco, in Tradatu , De %eformaùone Ecclefiæ.Cup.3. T . j 1.
p .p u ; interReformationis capita , hocce proponens ; ut non tot novi Sandi canonizaren-
tur : quanquam, ut ait Gerfonius , credendum f i t , in infinitum efleplures mortuos Sandos,
quàm qui funt canonizati.
In Sandorum Canonizationibus operam Theologorum ncceflariam efle Gerfonius autumat.
T. I. p. 40. A . B . Nihil autem impedire exiftimat, quominùs oratio noftra peculiariter , 8c
fecreta quadam devotione, convertatur ad perfonas aliquas, five mortuas five viventes , quarum
vitam probatam fuifle cognovimus, quamvis Ecclefia eas non canonizayerit j puerofque innocentes
baptizatos, quos confiât efle falvatos, hacConfideratione comprehendit. T . u i .
p. 14p. C.
fDe Santtorum Reliqmis, carumqttc Qtltu.
Sandorum Reliquias, Loca Sanda 8c Beatorum Imagines debemus vencrari, non pro ip-
fis , fed quia videndo eas, honorem impendimus rebus repraefentatis per eas, juxtaritumSan*
Matris Ecclefia?; alioquin peceatum Idololatria? committitur, Imaginem fecundum feada?
rando, credendo ipfam Imaginem pulchram five turpem, novam aut veterem, pins aliquidha*
bere virtutis, 8c quidquam numinis includere vel divinitatis. T . 1. p.431. A. InReliquiisdiju-
dicandis attendendum , fi ad coramodum temporale, vel qu^ftum exponantur , utaQuasftori*
bus publicis, Miracula, vel Reliquias, vel Indulgentias confingentibus. T . 1. p. 17. D. Non
rarbj corpora muka Sandorum eorumdem 8c membra confervantur in diverfis locis pro Reli-
quiis: idemque corpus cuhi membris afleritur efle in multis lo c is , 8c tanquam tale colitur j
prout dicitur De Capite S. foannis Baptijht; De.Brachio S. tAntonii: qui enim veneratur illud in
loco illo, non credit efle in alio; alius autem e contra. Sed diverfis refpedibus utrumquecre-
di poteft cum Fidei pietate 5 dum tamen fit animus ab aflertione pertinaci alienus. T . 1. p. 24.
A. Nam male iretritus venerationis Reliquiarum apud multas Ecclefias , fi qua?libet varietas
in hujufmodi cultu, error'voc^retur intolerabilis, atque mendofitas, dum id Reliquiarum quod
habere fe dieit una Ecclefia vel Religio , przetendit altera fimiliter j quemadmodumde Camti-
b.us Beatorum loamis BaptijU, Benedifti, cJtyCagdalena, Lazjsri, 8c talium hujufmodi Reliquiarum
fine numero confpicimus. Nihil itaque prohibet utrumque contradidoriorum ftarc cum
altero, 8c fi non in veritate , tamen in tali rationum probabilitate ; quae fufficiat ponentes 8c
laudabiles reddere, 8c eosdefendere a mendacio 8c errore j dim error in materia Religionis
atque mendacium,.culpa? notara denominet. T . iv . p.722. In geftatione Reliquiarum, 8c bi-
bitione ablutionis earum in pia fide fa d is , poteft non minus fe immifeere bonus Angelus,
quam malus in impia8cprohibita fide fadis. T . i.p . 197. A .
Hiccde Reliquiis. Nunc delmaginibus Sandorum.
De Imaginum ufn & Cult ft
Imaginum feu fculptilium ufum, in Lege omnino interdidumfuifle,obfervat Autor Campen-
dii Theolagici Gerfonio aferipti. T . 1. p. 245 , 8c propterea ante Incamationcm reprobatas
Imagines fuifle j at permiflas a Chrifto: quanquam alii dicant, prohibitam tantum adorationem
illarum in Veteri Lege. Nos autem non adoramus Imagines : fed refertur honor 8f ad adora-
tio ad imaginatum, lcilicet ad Deum .vel ad Sandum ejus, cujus eft Imago.
Ha?c ille Scriptorj cui concinens Gerfonius, turn loco citato T . 1. p. 431 , turn in Sermone
De Nativitatc Bonrmi. T . 1 j i.p .9 4 7 , ait, Nosnon adorare Imagines, quia proprie nihil ado-
•ramus riifi Deum. Si inclinor, inquit , ante Imaginem Crucifixi, non oportet propterea md
»doraue iftud lignum ex quo eft fada , potius quam quodvis aliud: fed eft ideo, quia folum Deum
«doro yquemGuux illareprzefentat. Quantum ad 'Sandorum 8c Sandarum Imagines, pari-
ibrmiter eas non adoro, fed honor© Sandos 8c Sandas, qui per has reprzefentantur Imagines.
Etifi mihi dicasj fimplices homines non eo dirigere inteutionem fuumi : dico quod peccant,
-nifi excufentur., aut per ignorantiam invincibilcm, aut per hoc quod habent intentionem facere
quemadmodum fecit Ecclefia, in honorandis Imaginibus. Hoc dico vobis, non debere vo9
adorare