xc G E R S O N I A N A. L I B E R IV.
nem rejicit ; quod Nulli fes fit ,in Caufis F id e i, Summi Pontificis Judicium declinare ; 8c fe-
quentes propofitiones ftauuit, quæ quibufdam videbamur eflè veritatcs Catholicæ i ilia veto è
contra palam hæreticalis , Ôc totius Ecclefialticæ Hierarchiæ , circa Fidei defenfionem , l'eu
confervationcm finalem 6c refolutivam, fubverliva. Sunt auccm propofitiones quas probat hu-
jufmodi. p. 307.
1. In Caufis F id e i, Judicium inniti debet infallibili regulæ , fie quod ultimys ÔC fupremus
Judex, cujus Sententiæ neceflàrio ftandum eft tanquam verè Catholicæ, non fit à Fide deviabi-
lis : alioquin ftaret, in cafu, quod homines obligarentur aflentire contra Fidem. 2. In Caufis
Fidei non habetur in terra Judex infallibilis , vel qui non fit deviabilis à Fide, de lege commu-
n i, præter ipfam Ecclefiam Univerfalem , vel Concilium generale eam fufficienter repræfen-
tans. 3. In Caufis Fidei nulius particularis homo per fiiam determinationem poteft de propo-
fitiöne non hærctica facere hærcticam j ficut nec de Catholica non Catholicam} ita nec Papa,
nec Epifcopus , propriè 6c verè loquendo, poflunt propofitionem aliquam hæreticare. Polîùnt
tarnen propofitionem aliquam, quæ videturaliquibus non hæretica , declarare quod fit hæreti-
ca , 6c hoc judicialiter , ficut Doéfcores fcholallicè hoc faciunt doétrinaliter. Et hoc appella-
tur facere articulum : diverfimodè tarnen ; quia Papæ determinatio poenalis , extendit le ad
omnes Fideles; fed Epifcopalis tantummodo ad fubditos fuos, ut præcisè eft Epifcopalis. 4. In
Caufis Fidei nulla determinatio judicialis Epifcopi, imb nec Papæ lolius, præcisè ut eft Epi (copi
vel Papæ , ligat Fideles ad credendum quod ita fit de veritate F id e i, ficut prætendit fua
declaratio; quoniam tam Papa , quàm Epifcopus, deviabiles funt à Fide : obligat tarnen fubditos
fub poena excommunicationis talis determinatio , quod non dogmatizent oppofitum talis
determinationis, nifi appareat manifefta ratio repugnandi , vel per Sacram Scripturam , vel
per Ecclefiæ , feu generalis Concilii determinationem. f . Ut in Caufis Fidei poteft declina-
ri Judicium Epifcopi, fi appareat deviare à F ide, ôc requin judicium Papæ ; fie de Papa, re-
fpeélu generalis Concilii, fuo modo dici poteft , cùmpræfertimapud Summum Pontificem, 6c
ejus Sedem Romanam , poffit e(fe quandoque raritas peritorum in Sacris Litte r is , 6c in vera
Fide probatorum, magis quàm apudquofdam ex ipfis,qui gencralia habent Studia SacræSçri-
pturæ, 6c aliarum Facultatum. 6. In Caufis Fidei ilia Major dicitur efie , non quæ eft de re
majori, ficut de Trinitatè 6c Unitate perfonarum ; fed quæ difficilis eft 8c ambigua ad deter-
minandum, in quibus fundantur Canones dicentes, Caufas Majores ad Sedem Apoftolicam
elle referendas. 7. In Caufis Fidei una Caufa poteft dici Major apud aliquem Epifcopum
vel Dioecefim, quæ apud alium Epifcopum vel Dioecefim non reputabitur elle Major, vel
ad Superiorem , ficut ad Papam remittenda, quia feilicet apud talem Epifcopum, vel Dicecefim
, propter abundantiam Theologorum, Caufa talis non reputabitur difficilis vel ambigua
5 fed per Sacram Scripturam jam damnata vel approbata. 8. In Caufis Fidei non
minus aliquando occurrendum eft , five per Epifcopum , five per Summum Pontificem, five
per generale Concilium, dum cernuntur oriri fcandala 6c errores crudeles 8c impii contra
pacificum convi&um Chriftiani p o p u l i q u i maxime çonfiftit in obfervatione Mandato-
rum D e i, de fervando juramento ; 8c de non interficendo homines au&oritate propria ; &
de non præftando ufuram 5 vel de non rapiendo 5 vel de non adulterando ; quàm dum in-
furgunt errores contra aliquos de Articulis F id ei, qui numerati funt in Symbole. Itaque be-
nevoli Papæ Martini v. qui Conftitutionem ejus % de non provocando à Papa ad Concilium
non aliter tueri poterant, nifi ita intelligeretur; non efie l'as appellare à Papa , vel ejus Judicium
in Caufis Fidei declinare ; non quidern pro omni ôo in omni cafu, fed quamdiu facit quod
in fe eft; quando non apparetldevius à Fide ; fed ambulat re&è ad veritatem Evangelii, fine
perfonarum acceptione T. 11. p. 307.308.
De Epifcoporum in rébus Fidei definiendis Autoritate.
De Epifcoporum in Caufis Fidei Judiciis quidfentiat Gerfonius, jam ex di&is intelligitur.
Examinatores font juridici 6c ordinarii doârinarum ; in fua Dioecefi T. 1 .9 . D. 6c ex Officio dignitatis
Epifcopalis tenentur cognofccte ea quæ ad Fidem 6c mores pertinent,,atquead eos fpe-
â a t Judicium autoritative ferre circa quæltiories Fidei. T. 1. B. Idque juris babent ex Officio
Paftorali» 6c ftatu Hierarchiecho, qu* fundatus eft iu Jure. <Jivino ,cui nullum jus Canonicum
rite intelleétum contn,dicit ; quod ipfi poffint in fuis Dioecefibus errores in Fide 6c moribus
palam erroncos 8c fcandalofos judicialiter condemnare 6c hæreticare, hoc eft hæreticales decer-
nere 6c anathematizare, autoritate tarnen fubordinata ad Sedem Apoftolocam, 6c particular!
circa folam plebem foam ï . 11. 280. A B. idqtie non evocatis aliquando judicialtier errantibus
ibid. Sed notetur hic duplex veritas.
Prima. Quod nulius Epifcopus inferior poteft condere Articulum Fidei- Catholicæ, qui videlicet
ad totam Ecclefiam fe extendat : non enim poteft in eos obligatioüem ferre, quos non
habet in Jurifdi&ione fubje&os. DifFert fgitur determinatio Papæ‘, quoniam' generalis eft , 6c
ad omnes Catholicos fe extendit quoad poenam. Sic inteMigere debent dicentes, Nullum prx-
ter Papam, condere pofle Articulum Fidei ; alioquin fallercntur ; quoniam in lois Dicecefibus Præ-
lati jus habent, cum appoficione cauti confilii.
Pro quo fit fecunda veritas, diftinétione præmiflà», Qubd aliqoæ font doéîrinæ palam hæreticales
apud omnes; aliæ dubiæ fimplicibus, fed manifeftæ fàpientibus ÔC périt is 5 teniæ velu-
ti neutræ,. habentes pro fe Doétores, cum racionihus ad utramque partem probabilibus , nec in
una tantum Dioecefi vel pauck, fed apud omnes Chriftianos, aut longé plurimos. Eft ergo
verum,quod in primisôc fecundis,autoritas inferiorum Prælatorum fe extendit ad fuostaritum-
modo: in tertiis verb nequaquam ; quoniam' merito dicuntur Majores Gaufæ Fidei1 , propter
difficultatem decifionis cum. periculo fcandali: ideo font ad Sedem Ecclefiæ, vel ad fedentem
in ea Summum Pontificem referendæ. T . 1. 10. A.
Ad Epifcopos itaque 1. non fpeétac propofitiohem aliquam hæreticare, hoc e ft , ut hæretica-
lem judicialiter condemnare, quæ nullo modo pertinetad Fidem , hoc .eft quæ nonpugnat cum
O È R S O N I A N A L î & E R IV. xci
iis quæ Fidé credenda font. 2. Non fpeécat ad eos propofitionem aliquam hæreticare, ita ut
coram oententia liget omnes , ut eft præcisè eorum Sententia1. 3. Ad eos non fpeélat propofitionem
aliquam hæreticare, quæ ex le 6c de Jure penitùs dubia eft an ad Fidem pertinat re-
pue.nanter , neque eft fcandalofa , 6c poteft fine periculo ejus veritas vel falfitasignovari. 4 .6c y .
Adeos fpeèhitpropofitionem aliquam hæreticare, h o c é ft, ut hæreticalemdecemere,definire6c
detenîiinare, quæ eft explicitèôc in propria verborom forma contra Scripturam Sacram y6c quæ fe*
quitur explicite, evidenter ôc clarè ex oppofiik Saeite Scripturæ; quamvis non in propria 6e
cadenT verborum forma. 6. Ad Epifeopos fpedt-àt, de Jure divino- 6c quibufdam-, de pia co. -
fuetudine légitimé præfcripta, propofitionem aliquam hæreticate, hoc eft, hæreticalem decer-
nere , vcldetcrminare, nedum doétrinaliter, fictmDoblares Théoldgiæ pofilint;- fed etiamju*-
dicialiter, cum appoficione Deeveti poenalis contra fubditos rebelles, fi ilia propofi-tfo feaiïdar
lizaret Dioecefim fuam. Et fi eft talis propofitio de qua poffint liabere fofficiencem certicudk
nem per confilium peritorum iriTheolbgia, quodaepugnat eis quæ Fide credenda f o n t quamvis
aliqui etiam Theologi dicèrentur de ilia dubitare: 7. Ad Epifeoposfpectat,ut inerrorumeon-
demnatione femper præferant interefle F id ei, cuilibet in^refle perfonali, vel traditiorri Juris
pure pofitivi . 8. Ad eos fpeétat quod damnare poffint errores in Fide 6c bonis moribus, etiam
dum rromina quoramdam præferunc, abfque eo qubd priùs, vel fimul agatur de perforas. T. 11.
287'. 2,88. 28p.
De Autoritate Theologorum & Theologicarum Facultatum,
in determinandit Fidei Quafhontbits.
Proximaeft,poft Epifcoporum in rebus Fideiexponendis autoritatem, Theologoram Sententia,
eaque maxime quæ fertur in generalibus eorum Comitiis. Nam , ut ait Gerfonius, T . i , z6. B.
Licet Judicium 6c quæitiones Fidei autoritativè fpeclent adPrælatos: fpeétare tamen non poteft
ad alios quàm Theologos deliberatro, ficut 6c cognitio fuper his quæ Fidemrefpiciunti : 6c ficus
Epifeopi judicialiter poffimt propofitionem hæreticam declarare, cum appoficione poenarum ;
ita Dbélores poflime idem doétrinaliter definire. N e c debent ipfi Epifcopi propofitionem hæreticam
deeernere, nifi taKs fit, dé qua poffint habere fofficientem certitudineiin-perconfilum peritorum
in Theologia i qubd repugnet eis quæ de Fide credenda font : quamvis aliqui etiam
Tfrcologi de illadiccrentur dubitatd, maxime verb iis in lock ubi font Studia generaliaThologiæ,
ficut eft Parifiis, in Oxonio 6c Braga. T 11.288. C.D. Cum verb quæftionesoccurrurnt habentes pro
feDoétores cum rationibus ad utramque partem probabilibus* nec inunataaittimDioecefi t vel
paucis , fed apud omnes Chriftianos, aut longé plurimos dbcetur ; non poteft Epifcopus rem
in alterutram partem tanquam de Fide definire; fed propter difficultàtemdecifionisdebetCao-
f am, velbt Majorem, aa Sedem Apoftolicam referre T. 1. io-.
Verüm Fata eft differentia inter Theofogicos Doétores,propter inæqualitaterrvexerdtri rn T h eo logia
6c ingenii diverfitatem, adeb qubd1 dbo vel très debent aliquando major is autoritam èffe,
quàm cetitum vel ducenti ; præfcrtira fi appareat c'aufo depravatiores hï aftefrii, quæ excæcac
judicium’. HoC patüit tempore hæreticorum, ubi à1 pauciüim-is Catholicis mu-kitudo eorum tam-
dfem fbpêrata eft.
Confurgit igitur dubietas Fidei in aliqua propofitione, non ex mukitudine fie vel fie opi-
nantium ; fed1 fomitur ex ratronûm intrinfeca probabilitate ad utramque partem contradi&ionis.
Proptereà débet PræFatus, vel Papa, vel Concilium confiderare rationes 6c caiafàs düGciidi, man
gis quàm mulricudinem dicentum. T. 1 1. 28p. Atinprimis magnifaciendum eftSacræ Facukatis
Theologiæ Parifienfis Judicium, ad quam deferuncur frequenter è diverfis Mundi partibus, imb
6c à Romana Curia nonnumquam quæftiones Fidei. T.ti< 3 50. D . Cujus tanta eft autoritas , ut non
fofèm Parifiis , fed1 etiam Bonorîiæ, foîemnis in omnibus Aétibus Theologicis fiat proteftatio,
nrhil aftérendum aut fentiendum, quod faveat Articulis Parifiis damnatis. T . iî. 28p. Hinc in
damnatione Doéfcrinæ Joannis Papæ x x n , plus creditum eft Theologis Pari fie nhbus, quàm
C u rix. T. irr. n o y A . Quâ aatem ratione deliberationes in Comitiis Theologorum fieri debeant,
ut firmæ firït, ita exponit Gerfonius T . n. 379. Debet caufa Fidei tra&ari limpliciter 6c de pian
o , fine ftrepittr 6c figura Jtïiîicii : 6c qubd prihs ante omnia fiat inquifitio 6c determinatio de
ipfa.veritate Fidei Ôcfoo interefle, quàm de interefle perlonali eujufcumque: debet infuper audiri
quilibet in dcnuritiatioriC, fine hoc qubd quæratur involvi per lues : debet prætereà examina-
tio fieri non irr abfconditô , vel per fchedulas , vel per confpirationes ; fed in publico, coram
peritis, ut habeant ad inVicem cdllationem, 6c examen diligens, frequens 6c liberum ; neede-
berrt vota publicari. Demùm flùllus Theologus poteft aut debet in tali materia Fidei tanquam
fufpc&us repelli, quin interfit examini 6c Judicio, nifi forfitan allegetur 6c probetur contra eum
qubd eft in Fide merito fufpe&us, vel infebtus. Cùm autem tanta fit Theologorum ad coii-
firmationem Fidei utilitas, providendum eft fedulopev Restores Chriftianitatis, ne Studium Thco-
logicæveritatis depereat, fed alicubi refideat velut in tonte; alioquin timendum e f t, ne fuper-
feminentor zizania propter varietâtem rot capitum, tôt infuper paflionum diverlarum, unddmul-
trplicatioléquitur Judiciorum ; ubi fi défit reeuffos ad Theologos non dépravâtes 6c in unum
colleétos', quk oro providêbit ? Si dixerit aliquis j fiet recur fus ad Sedem Ôc Curiam Summi
Pontificis: non negabimus fioc, fi Theologia illîc habuerit fuos Doétores, non partiales, non
feduéïos, nonfaftuolbs, àut invidos; rïon Poteftati fæculari, non fpirituah , plutquàm v cri tari
fe ventes, àlioqui toîerabilius effet riullos habere, quàm taies pati. T . i . 18 B. G.
Cùm tamen nulla determinatioputi hominis qui felîcrepoteft 6cfelli, .obligée, ut præcisè taKs
eft, fubditos ad credendum: exinde pat et via ad irrveftigandum quid operenturcondemnatio-
nes Articulorum Parifiis,vel alibi faétæ. Poterit fiquidem fieri, ut abfque peccato mortali, imo
cum merito magno,fit aliquis Theologus, velaliüsprufdens , qui diffentiat corde ab humanis
determinationibus, autTraditionibüs, qui tartién ôbligabitur, propter evitationem fcandali vel
aliter, non repugnare exterius: nam poteft aliqüarüm publicatiq veritatum prohiberi, 6c. ali-
quarum falfitatum dogmatizatio permitti. T. in. 44. A.
Tom. I. m 2 • Non