Joanms Gerfonïi 24,
m coenomfm eratiam D û .«« data m e fibi, gis aipicitur quàm veritas Certà, ubi hoc unjjm re-
' ' ■ • * • ■ ' ' •— 1.......— probatur, fi adefletaffertionistemeritas, priufquam
elucidaretur alio modo per Ecclefiam velrationem
certam ipfa veritas, aut fi luperftitionem, hoc eft
religionem fuperfluam aut noxiam, aut vânam in-
duceret. Unde ficut dicitAriftot. ‘iïÇihil refendu«.
inevidenti dam falfa probiliora efie quibufdam verts, ita nihil refert
forma ver- , atuedam falfa pie credi, non quidem earatione quafiildernnt,
........ ^ jj o j
Galat. 2. p. Dcmumtriplex hujufmodi gradus verita-
tum reducitur ad unum , fcilicet ad veritates quæ
credi debcnt immediate & explicite à Deo revelatæ
efle. Quartus gradus , continet veritates omnes 6c
finmilas quæ concluduntur ex præniilîis veritatibus
in conféqüentia certa in lumiue Fidei, T'"'
lumine riaturali, quamvis non inpropr..................- y...........M H B | B H I „ -
borum illic habeantur. Quemadmodum ifta ventasA la funt,vel fi lciuntureiie ialla, credi poliunt, proeft
de neceflitate falutis credenda : Chriftus, habuit cul fit hoc à pietate fidelium. Sed cadit exiftima-
nervos 6c venas , ofla 6c reliqua humana membra, tio vel pia credulitas non fuper veritate vcl falfita-
quamvis in fcriptura facra non habeatur in propria te , fed tantummodo fuper apparentiavel probabili-
verborum forma. Et ita de fimilibus fine numero, tatej & hoc utique non eft periculofum vel fàlfum,
quoniam ilia eft evidens confequentia nedum in lu- quia confiât de apparentia 6c probabilitate, dum
■ " ’ .turali’apud Philofophos : falfitas vel veritas ignota mine Fidei, fed in lumine naturali apud Philofopb eft. Propterea fapientiffi-
Chriftus fuit verus homo, ergô Chriftus habuit nervös
6c venas. Propterea fine temeritate Fidei veldil-
crimine fuerunt ahquando quæfiiones Fidei ad Philofophos
paganos per Chriftianos deduct«, quia videre
porerant acuti Philofophi, quid ex præfuppofita lege
noftra', licet ab eis non crédita, confequenter efi-
let dicendum in bona 6c evidenti confequentia. Et
hic eft fecundus gradus principalis, primis tribus ad
unum redudtis. Quintus gradus. Rurfus inquinto
gradu qui tertius eft modo diéto, reponuntur ve-
ntates illæ quæ ex veritatibus quadruplicis gradus
me dixit Hieronymus quod de talibus eligibiltus eft pit
dubitare quam temere definire. Sicut fiat quodlibet
contradiètoriorum efle probabile, 6c unum fiat cum
altero non .in veritate fed probabilitate. Exempli-
ficari poteft de corporibus l'anftorum aut membris ,
qu« confeivantur pro Rcliquiis : nam idem corpus
cum membris afleritur efle in multis locis 6c tan-
quam tale veneratur pro ut dicitur de capite Sandti
Joannis Baptift«, de brachio S. Antonii,. quienim
veneratur iftud in loco illo non credit elfe in alio 5
.11UILIO lilt»- v.«. r q - — -a-l-i-u--s-- -a--u--t-e--m-- è co.n _t ra.. Sic dive■ . rfis refip edtib_us uantedifti
vel aliquibus earum deducuntur in confie-. t> trumque contradittonoram credi potett cum Fidei
quentia tantummodo probabili vel topicaj vel dum
in antecedent ponitnr propofitio quæ ad Fidem eft
impertinens, quamvis fupponatur elfe vera. Dicit
autem Ariftoteles id ejfeprobabile quod omnibus & maxime
fapicntibus veriim kpparei, non autem illud quod in-
dottis videtur e(]e verum; dicitur probabile, quiaftul-
torum infini tus efi numerns. Veritas autem omnino
impertinens ad Fidem, ilia fola dicitur quæ nec in
conlequentia evidenti, nec in confequentia probabili
, neque certa fequitur vel répugnât. Porrô dum
propofitionibus Fidei apponitur aliqua quæ non eft
de Fide, tunc totum quod eft una copulativa non
poteft fimpliciter did de Fide, quia fequitur debi-
liorem partem , ut fi in ea eflèt una contingens,
tota eflèt contingens -, quamvis eflent multæ necef-
làriæ. Dicitur nihilominus talis propofitio, ad cujus
verificationem reqüiritur una propofitio non perti-
nens ad Fidem, quod fapit Fidem fi fit vera, vel w
quod fapit hærefim fi fit fali'a. E t fie poteft d e -ç ve ft r i continetur
feribi propofitio fapiens hærefim , quod eft propofitio
ex cujus conceflione coaflumpto aliquo quod
non poteft rationabiliter negari, fequitur hæreiis in
F id e , ut fi quis diceret, quod beatus Gregorius
non fuifiet Papa quia fuppofito quod non pofluit rationabiliter
negari hiftoriæ dicentes ipfum fuifle ritè
eleftum 6c ftifeeptum in Papam, ’licet non fint de
Fide, fequitur ifta hærefis, quod rite electus in Papam
non'eft nec fuit Papa. Unde non eft ifta propofitio
Catholica, fi fibi jungatur aliquid impertinens
ad Fidem, quin totum hoc complexum rema-
neat ad Fidem impertinens. Exemplum, ut ifta
propofitio, Biblia eft falfa, eft hæreticalis, 6c fi
adderetur quod Biblia quam habet Joannes eft falfa,
non eflet hæreticalis de fe, licet did poflet fapere
hærefim , fupponendo quod Joannes non haberet
Bibliam nifi corredam. Poftremo in cafibus hujus
quinti gradus 6c fexti fequentis , verum eft quod
çaufæ Fidei referendæ funt ad facrum ConciliumD diélus ille, quem Spiritus fandtus principaliter invel
ad Papam iflius defeftu fi ftiper eas fieri debeat
determinatio vel articulus ardans omnes, fecus in
aliis caufis quse tres primos gradus 6c quartum ref-
piciunt, nifi forte per appellationem.
Sextus gradus. Demum in fexto gradu qui quartus
eft modo dido , collocantur veritates illae quse
tantummodo faciunt ad nutriendam vel fovendam
devotionem religiofamque pietatem , quse fcilicet
magis inducuntUr ad inflammandum affedum, quam
ad inftruendum intellectum, ubi pietas devota mapietate,
dum tamem fit animus ab aflertione per-
tinaci ahenus. Refpicit autem ifte gradus Legen-
das 6c miracula Sandomm , vitas patrum, vi-
fiones nec nonphantafias religioforum 6c devotaium
perfonamm, recitationes 6c opiniones facromm Doc-
torum q u s omnia fufeipit Ecclefia 6c legi pennit-
t it , non quod determinet talia de neceflitate falutis
efle credenda, fed quia proficiuntad commovendos
afledus pios fidelium 6c in ^dificationem ipfomm j
dum in talibus nihil de certitudine feitur efle fal-
fum, quamvis etiam nefeiatur illud eertitudinaliter
efle verum, quod nec oportet, nec ut tale creden-
dum proponitur, ita quod magis hie atttenditur id
quod pia recogitatione fieri p©mit, quam illud quod
fadum eft. E t hoc apud Oratores creberrime re-
perimr, qui ex aliorum perfonis dicuntea non qua;
perfonas dixerunt, fed quas dicere potuerunt ficut
in Legenda beat« Agnetis 6c beati Sebaftiani 6c Sil-
Sequuntur aliqua cPropofitiones Corollaries
qua fiarticularius materiam élucidant.
Corollarium Primum.
Falsum, blafphemum 6c hæreticum eft aflerere
quod fenfiis litteralis Sacræ foripmræ fit aliquan-
do faillis. Patet ex didis in primo gradu} 6c quoniam
fecundum Auguftinum folummodo poteft ex
fenfu fitterali facræ Scripturæ efficax argumentum:
fumi. Non autem eflet efficax argumentum , fi
fenfiis litteralis nedum in dubium , fed in falfinri
verteretur. A t verb, propter concordantiam ali-
quorum fi videantur aliter dixifle, dicimus quod
aliud eft littera, aliud eft fenfus litteralis, vel quod
de fenfu litterali Scripturæ facræ impropriiflime lo-
r"~i- Eft enim fenfiis litteraHs verè 6c proprir
tendebat, 6c qui ex circumftantiis litteræ Scripturæ
facræ trahi poteft 6c debet, ficut expofitores facri
fecerunt atque docuerunt. Alioquin periret omnis
foliditas probationis à Scriptura lacra, ficut arguit
Auguftinus âd H-ieronymum 6c habetur diftind. p*
fi in aliquo fenlu fiio litterali eflèt falla , quia per-
fpicum eft quod fallum nihil probat, 6c reipondens
poterit femper dicere ad antecedens fiimptum de
fenfu litterali Scripturæ, quod fenfiis litteralis be*
ne eft falfus, 6c ita nihil probat quia régula non tra*
ditur
25 Q uæ veritates fin t credenda: de necefitat.falut. 2 6
ditur ab ad1 ve-tuem quando eft falfus fed quando elt eoaliderando e ù eerta & expîidta F id i tenere, &
Corollarium Secundum. Fallum , blalphemum 6c
hæreticum eft alferere quod de notis per expe-
rientiam vel de evidentibus per rationem naturalem
non fit Fides etiam propriè dida. Licet non lùb
eadem ratiqne experientiæj vel evidentiæ rationis,
nullateniis dubit.are multa, de quibus fimplex 6cidio-
ta requifitus rationabiliter fi non pertinaciter dubi-
taret, ut quod Tobias habuerit canem, vel Aaron
barbam , vel Area Tcftamenti de pilis eaprarum
cooperturam. Datur enim circa h«c regula, quod
dubius in Fide * ynfidelis eft] quod inteiligitur ubi
naturalis fides halSeatur, fed alio refpedu j inniten- dubitat alrquis ilia quæ tenetur explicita Fide credo
fcilicet divmæ revelatiom, prout Bides eft ex au- A dere , ficut oportet in multis, prælërtim in Dodo-
dttuper verbum Chrtftt, ad R.om. ip. Patet quoniam ribus 6c Prælatis.
pra;ceptaDecalogi evidentia funt in lumine'natura-
l i , 6c ifta , Deus eft. Similiter quod Roma fuerit
vel Hierufalem fu it , notum eft per experientiam.
Hxc nihilominus prout nobis in. Scriptura lacra tra-
duntiir tanquam approbata per Ecclefiam funt cei-
ta fide tenenda, quoniam credulitas omnium tradi-
torum in facra Scriptura innititur huic principio fo-
lum credito 6c naturaliter in evidenti, quod tota facia
Scriptura a Deorevelata eft, remanet igiturin-
evidens totum fub hac credulitatis ratione. Unde
codequenter inferri poflet quod tot funt articuli Fidei
quot funt veritates content« in Scriptura facra,
nifi forte fiat reftridior acceptio articulorum Fidei,
pro illis tantummodo veritatibus qu« continentur in
Symbol© Apoftolorum, qu« fcilicet de diredo 6c
immediate refpiciunt myfterium gloriof« Trinitatis
Corollarium tertium. Obligatur aliquis -, utputà Ca-
nonifta exercitatus in determinationibus fandæ Ec-
clefîæ legendo 6c confiderando eas certa 6c explici-
ta Fide tenere, 6c nullateniis dubitare multa, de
quibus fimplex 6c idiota imô 6c Theologus aliquis
m cafu requifitus rationabiliter fi non pertinaciter
dubitaret j patet ut præcedens. E t fie diceretur.de
exercitatis in prædicationibus 6c narrationibus pu-
blicis noftræ F id e i, quamvis etiam eflent laici
quoniam ad plura explicité tenenda 6c credenda
tenentur cæteris paribus, quam taliter vel totaliter
non inftrudi.
Corollarium quartum. Obligatur aliquis, utputà
dodus 6c exercitatus in logicalibus, moralibus 6c
prudentialibus feientiis certa 6c explicita Fide tenere,
6c nullateniis dubitare multa, de quibus fimplex
6c Incarnationis benedidæ , quamvis eadem fit u-® 6c idiota vél fic non exercitatus rationabiliter dum
trobique generalis ratio credendi, fcilicet divina re- tain/»« ß*«/» n . 5
velatio : In tantum quod fub hac ratione non minus
alia credenda fint firmiter, hoc eft abfque formidi-
ne de oppofito , tàm propofitiones contingentes de
futuro, quàm propofitiones neççflariæ. Sicut ap-
paret de ifta, ReluiTedio mortuorumerit. Polfent
confequenter inferri plurima , qualis fit vel non fit
audoritas condendi articulos F id e i, 6c fi poflit fieri
novus articulus. Si 'præterea poflit fieri propofitio
hæretica de non hæretica, fi denique poflit efle
aliquis nefcienter hæreticus : 6c ita de pluribus' aliis
quæ brevitas jubet omittere.
Corollarium tertium. Fallum, blalphemum 6c
hæreticum eflè aflerere , quod præcepta Decalo-
gi non lint de Fide etiam propriè didâ j quamvis
reputari debeant evidentia in lumine. naturali, patamen
fine pertinacia dubitaret. Ratio autem pr«-
cedentium omnium una e ft, quia cui plus eommit-
titur, ab eodem plus exigitur. Unde reputari debet
una confequentia dedudta ex Scripturis fiiei is uni
magno Logico vel Philofopho vel Theologo evidens
vel certa elfe, quam alius idiota vel in exercitatus
poterit ad tempus vel falfam vel folum proba-
bilem 6c incertam reputare. Denique fequitur ex
his omnibus^ quod judicium 6c qu«ftiones Fidei licet
autoritative lpeclent ad Pr«latos6cDo£tores,fpec-
tare tarnen non poteft ad alios quamTheologos de-
liberatio, ficut 6c cognitio fuper his qu« Fidem refpiciunt
, ita etiam ut ad laicos multos hoc poflet extendi,
6c plus aliquando quam ad multos Clerico^
rum;
Aliud Corollarium.
tet ex declaratione præmiflorum. Unde Matthä r.
19. Qui igitur foherit unum de mandatis tftis minimis C Rurfus corollarium unum fequitur ex præcedem
& docuent fie homines minimus vocabitur in regno Coe- tibus. Ex officio dignitatis Epifcopalis tenetur Præ-
lorum Ut accipitur ly minimus negative id eft nul- latus cognofeere tenorem Præceptorum Decalom
lus, öc ita leparatus a Regno Ccelorum quod eft nedum implicite fed explicite, præfertim cummin
r.ccidia, cC hæreticus judicandus, fi le nolit cor- /im _ ; m «
rigere. * : -J ‘
Corollarium quartum. Falfum , blafphemum 6c
hæreticum eft aflerere quod 6c affertiones oppo-
litæ Præceptis Decalogi non fpetant ad Fidem tan-
quam répugnantes Fidei, aut quod non fint judicio
Fidei reprobandæ. E t quod Judices Ordinarii non
habeant lliper his reprobandi 6c condemnandi facul-
tatem ubi notoriè lcandalizant, patet ex præmilfis.
Addito quod aflèrtio propofitionis a<j imam partem
notât nxam adhæfionem cum remotione probabili-
tatis alterius partis. Et hoq in falfis propofitionibus
fine manifefta temeritate .6c pertinacia nequaquam
hen poteft.
Primum corollarium fequens ex quarto gradu qui fecun-
Hs ef i 1 ft tres primi reducuntur ad 'unum.
Corollarium firimum.
6r i,LIGATUR abquis certa 6c explicita Fide tenere
nullatenus dub-it-a--r-e_ R„oib p pcoeennaa lihæærreeiifsis qquuoodda laiqliuqu; a
piopolitio vera e ft, de quo alius poteft ad tempus
me culpa dubitare. Et hoc fpicialiter in exemplp
.^'poteft oftendi, ficut in triplici propofitione
corollw,afuf)requitur’
e o n fe c r a t io n e fa a p ro f it e a tu r u t rum q u e T e f t am e n ‘
tu rn fë iè i r e , V e tu s Sc N o v u m . Q a o d f i n e fe ia t
v e l d u b i t a t u b i n o n e f t d u b ita n d um ,. p ro in d e iied>
d e tu i irie x cu fiib ilis ? atl^entp q u o d ; d e t a iib u s p r iu -
c e p s A p o f to lo r um d i x i t , f a m i dare fatisfaa io hm;
omm pojiemi ratmicm de ea qua in nobis efi fide & fpl.
1 Pet. 3. i f . Unde etiam fecundum jura humaua
non admittitur aliquis allegans ignorantiam de illis
qu* ex officio fuo , ftatu vel gradu tenetur feire:
Ux officio Dociroralis audtorjtatis &c dignitatis in
Thcologia tenetur D o ä o r cognofeere tenorem Prar-
ceptdmm Decalpgi, nedum implicitè fed explicit^
Sc paratus efle debet reddere faltemdoftiinaliterra-
I-'tionem, juxia intelleétum communem Doétorumi.
.nec in contrarium exculatio ignorantoeproficereta’
li debet. Stat aliquem pofle reputari vehementer &
rationabiliter fufpeftum de luerefi dum ddgmatizat
dodhiuam aliquamw :vel de ipfa dubitat* ubi v d
quando alius fimilia feciens vel dogmatizans vel du.
bitans fufpeéhis in Fide nequaquam hab.eri deberet.
Pa tet.in eruditis Profeflbribus iaene Scriptur* & fa-
crorura Canonum * & in habemiinis revciauoneiq
ftecialem reüpeétu non eruditorum rudium atque
fimpiicium . Sc in Prælatis quibus annexa eft obfl.
WÊsSmmBmm I . gatio ppfcw é â «xpiidtè.
TheolnoM Obhgatur aliquis ut puta Stat in hoc ilcro Concilio Conftantienfi reperiri
Ö 51 exercitatus 111 Scriptuns facris legendo 6c qiiofdâm qui circa delationem reprobationis novem
B
novemaller