maiü inrendunt , feu errores > vel peccata 9112e in ta , ficut pofita causa ponitui cffebfcus. E x hiiscr-
cis Hunt •, fed hx c printer eorum naturalem inten- go patet propoficum , quod ex hujufmodi ccelefti-
tionem aecidunt : 6c ideo AftronOmi > qui Saturno bus fignis non potuerunt Aftronomi pricnofticare de
vim, vel potcntiam adjuvandi , vcl dmgendi am- LegeChrifti, 5c prxcipue de fupernaturalibus veri-
mam imelledivam humanam attribauot, nullo mo- tatibus praedi&is. Si verb quis dixeritquod de hu-
do debent eidem attribuere corruptiones , aut per- jufmodi veritatibus. multa praedixerunc infideles,
verfitates lptius, nec inclinationem ad fraudes, do- iicutHermes Trimegiftus, de Verbo xterno; 6c Sy-
los. aftucias. atque mendacia ; led hxc omnia fie- billx , de Chrifto multa fieripferunt 3 ficut docet
r i , in vi intellebliva humana , per ineptitudinem,
feu inhabilitatem fufcepnbilitatis, 6c hx c ineptitu-
do eit ex parte corporis, ficut cftcxcmplum in ope-n
ratione lucis folaris , quæ in aliquibus v.fum adju-
vat, in aliis lædit , vel tollit, juxta djfpofitionem
lufcipientis. Siq ergo dicendum ell , quod cum
ipfe, fecundiim eos , intendat dirigere 6c illumina-
re vim Intel lebtivam ad ea intelligenda quæ redta 6c
utilia funt, 6c interdum, utdicunt, ulque ad fplen-
dorem prophetiæ: tarnen imp edi tm; propter hocin-
tenfio ejus 6c operatio aparte corporis quod ipfi anima:
conjunbtum eft 3 ut cbm ex hac illuminatione
deberet quis elle ftudiofus circa feientias lacras 6c
divinas , efficitur curiofiis circa alias, 6c melanchio-
licus, ac cogitator vanarum rerum, vel noxiarum,
qualcs funt fraudes 6c doli. Hoc autem etiam de aliis
planetis, fecundiim earum proprietates , confiraili-
ter déclarât ïfte Doótor pulchrè 6c militer : per hoc
tarnen quod hie dicit do hujufmodi indifpofitione
quæ eft ex parte corporis, non tollitur quin prinei- E
paliter ad hos errores 6c peccata Sectarum prædidta-
rum operetur depravatio libera voluntatis : de. qua
re plura poflent dici 3 fed hæc ad præfens fuffi-
ciant. _ ..
Tertia conclufio, eft quod Leges, vel Sedtæ divi-
næ’, id eft non humanitùs, fed divinitùs • infpiratæ,
qualis eft Lex Ghrifti , 6c quaiem fuilfie credimus
Legem Moyfi , in quantum a divina voluntate libera
lupernaturalitcr 6c miraculosè procedunt, nul-
lateniis Aftrorum legibus , feu eorum conltellatio-
nibus fubjedtæ funt, nec ad eas, vel earumverita- .
tes fublimes , 6c rationem naturalem excedentes,
Aftronomiçæ feientias poteftasaliquateniis feexten-
dit. Et hæc patent primo, quia cum coeleftis con-
itellatio fit virtus naturalis ; cum etiam Aftronomia
fit naturalis feientia , eorum poteftas vires naturales
non excedit, nec ad ea quæ contra, aut lu per
naturam funt fe ex tendit , cujufmodi funt ea quæ q
miraculosè 6c fupernaturaliter fiunt; quales funt leges
prædictæ, 6c plurimæ veritates quæ fecundiim
eas docentur 6c creduntur. Non ergo attribuetur
Le x Chrifti Mcrcurio, ficut dicit Dobtor ille An-
glicus 3 fed Soli Deo Altiffimo, nec conventio, aut
colligantia, aut concomitantia aut connexio diffi-
cultatis motuum Mercurii, ad difficultates verita-
tumFidei, 6c præcipuè ilUmm quæ facultatem na-
tliras , 6c naturalem excellunt inteileblum , ficut
Sanbtæ 6c Individuæ Trinitatis, æternæ generatio-
nis, hypoftaticæ unionis, coriceprus virginalis, 6c
aliorum hujufmodi Articulorum Legis Cnriftianæ.
Si verb ille dixerit quod, quantum ad ifta fuperna-
turalia, Mercurius , 6c difficiles ejus circuitus, feu
quasvis alias difpofitiones cceleftes , non fe habent
ficut caufas, fed ficut figna 3 jam fupra tetigi hoc non
efle intelligibile. ’ ]
Pro cujus declaratione feiendum eft qiïbd figura
coeli feu difpofitio, eft vèlut quidam Liber naturalis,
manibus Dei feriptus, ficut à principio tablumv
e f t , in quo tanquam litteras, feuquafi feripturas le-•
gibiles fecit luminaria coeleftia, ficut ipfe per Moy-
fem teftatur, ut eflent in figna 6c tempora, lbi ergo
repræfentantur futura, non quæcumque , fed na-
turaliter fieri pofiibilia , 6c refpectu iftorum, funt
in Coelo figna ^ o n quidem ad placitum, fed natura-
liter fignificantia. Ideo non poffunt elle figna re-
rum quarum non funt aliquo modo caufa naturalis,
.cùm ad ilia figna naturaliter féquantur eorum figna-
Lablantius, 6c in Libro De Civitate Dei, rccitat Au-*
guftinus. Unde 6c de fybillinis verfibus oinit Ec-
clefia.
Ad hoc refpondeo quod h ü , feu alii Gentiles, vel
Philofophi, vel Aftronomi, qui de hiis l'cripferunt,
non hrec habuerunt per Aftronomicam, feu naturalem
feientiamj fed lltec receperunt ex divinis Scriptu-
ris, quas forte aliqui legerunt , vel ad hasc pr^-
cognofcenda elevati funt per revelatiqnem divinam,
quam proprie vocamus prophetiam, quam nec ä Saturno
, nec ä Coelo , ficut fabulantur Aftronomi
j fed a folo Ccelorum Creatore credimus prove-
nire.
Sed adhuc ad confirmationem propofiti unam fa-*
cio rationem, quas velut Achilles, fprtior eft: natn
fignemus figuram Cceli, feu conftcllationcm, qu^
fignificant, fecundum Albunazar, vel alios Aftro-
nomos, fuper Lege Chrifti futura : tune qusero-ab
eis, an fimilis conftellatio aliquando prascefterit, vel
non. Si dicaturquod ficj ergo tune fimilisProphe-
ta , 6c, fimiliter nams. de Virgine, fimilis L e x , vel
Sebta, fimiles Legis veritates prascedere debuerunt,
cum fimilem caulam fequi debeat eftebtus fimilis,
feu ad fimile fignum fimile fignatum : hoc autem
confequens nullus fidelium diceretjnam Fides docet
quod Le x ifta ficut Legiflatoris Mater incorrupta,
nec primam fimilem vila eft', nec habere fequen-
tem.
Si verb dicant quod nunquam fimilis conftellatio
prasceflerit, aut futura fit, nec fimilis caufa in Cos-
lo, aut fimile fignum, unde fequi poftet talis even-
tus, aut evenire fimilis effebius: fequitur quod ipfi,
aut alii authores Aftronomias pr^deceflores, non potuerunt
habere experientiam , 6c, per confequens,
naturalem feientiam quod hujufmodi conftellatio ef-
fet aliquo modo caufa efficiens , vel fignum pne-
nofticans, hu jus Legis, vel Sebta: futuras: quarenec
talem earn futuram eiTe ex hujufmodi conftellatio-
ne naturaliter prascognofcere potuerunt.
Infuper,fi hoc conoedatur quod nunquam fimilis
conftellatio aut prascefterit, aut fecutura fit 5 fequitur
ex hoc quod motus corporum coeleftium, feu re-
volutiones cceleftes,. fint improportionales, 6c incom-
menfurabiles 3 ita quod precise 6c punbtualiter
nunquam Coelum revolvitur ad eundem ftatum 3 cujus
oppofitum fupponere videtur communis Aftrono-
morum opino.
Ex praemiflis ergo conclufionibus, 6c earum ra-
tionibus, fatis patet quid in propofita materia proba-
bilius fit dicendum.
C A P I T ü L U M V I I I -
O c ca fio n e p r a m i f fo r u m q u a r i t d e c om p u n fu r a -
t io n e m o tu um co e le ftium , & a d u n am
p a r t em q u a f iio n i s a r g u it .
ET adhuc pro majori hujus'materiasdeclaratione,
6c fpecialiter hujus quod in ultima ratione pras-
tabtum eft, hie rationabiliter quasri poteft, quid de
prasmilfa incommenfuratione coeleftium fit tenendum
; 6c utrum fint pfoportionabiles , vel non.
Unde feiendum eft quod ad utramque quasftionis
partem rationes probabiles indubbx funt, quas hie
recitare breviter non videtur inutile.
Pars
793
Pars ergo afhrmiitiva probatur quadruplici- ration
e , quariim prima fundatur in hoc quod pars contraria
divinæ bonitati detrahit. Secunda, quia ipfa
Coeli decorem, totiufque mpndi perfeblionem tollit,
vel minuit. Tertia , quia- feientiæ Arithmeticæ
magnam injuriam attribuit. Quarta, quia homini-
bus, 6c maxime antiquis PÉiiofbphis multam igno-
rantiam imponit-
Prima iraque ratio eft , quia omnis incommenfu-
rabilium proportio , a ratione naturaii quodammo-
794
quod omnia quæ à. primæva rerum origine procefle-
runt, ratione, numeroque formata funt. Platoque
ait , miindi opificem quatuor EJeménta in propor-
tionabilftate continua convertentem, duos numéros
cubiços, 6c duos eorum proportiopaliter medios con-
nexifle. Hine eft illud Éoetii : Qui nttmeris elementa
li'gas ôte.
Si ergo ita fit in horologiis aitificialibus , 8c in
Elementis, pluribufque rebus corruptibilibus 3quan-
tp magis in çorporibus, motibufquecoeleftibus, quod
do feciuditur , ôc inde appropriate rei iriationah * èos cpnfideiat rat;ipr$.lis commcnfuiatio 6c analogia
nuncupatur. Igitur divinæ bonitati indignum efle naturalis ? Cum vero in hiis inferioribus contingat
yidetur, ut ipfa motus Coeli proportione irrational
i , quafi indifereta quadarri habitudine connexiflet,
per quos ceteri motus débiter ôc rationabiliter ordi-
nantu^ôc confirmatur, quia inter figuras 6c numéros,
auidaro à fapientibus digniores reputati funt,
aut quod fecreta ratione naturæ, aut quia rebus per-
febtioribus infunt. Sic .circulus, apud Ariftotclem,
dicitur perfediftimus ex figuris , 6c ternarius per-
febliffimus numerorum. De quo -, etiam Virgilius
ait :
2\(umero Dem imp are gaudet.
E t ficut ita eft in figuris vel numeris 3 ita opportet
dicere de eorum proportionibus. Unde dicit AVer-
roys quod antiqui multùm commendabaiit propor-
tionem duplam , de qua quidem ait : Infinàa fnpre-
mis proportio dupla Ugavit. Quo fuppofito, unufquif-
que quafi naturaii inftinbtu concedit proportiones
rationabiles fore aliis irrationabilibus digniores. Sicut
ergo coeleftibus orbibus convenit figura perfebtior j
ita eorum motibus convenit proportio nobilior, ut
çorporibus, quæ propter nobilitatis excellentiam Ari-
ftoteles gloriofa vocavit , nullus défit decor corpo-
reus. Cùm igitur ipfa irrationalis proportio, incom-
menfiirabilis potius difproportio diccnda fit , feu pro-
portiônis pi.-ivatio , 6c abilitas privatione melior 6c
pulchrior : fie fequitur quod divinæ bonitati 6c fà-
pientiæ convenit, ut in coeleftibus çorporibus, 6c
eorum motibus proportionem 6c commenfurabilita-
tem pofiierit, nec carentiavn, feu privationem hujus
pulchritudinis atque perftètionis in eis efle permirent.
'
Secunda ratio, eft quia omnis piilchritudo in qua-
dam proportione 6c commenfurabilitate corififtit,
quod propter narrationem continuam aliquapropor-
tionentur incommutabiliter , hoc f i t , juxta verbs
Ariftotelis , quia ifta inferiora funt plena turbine
propter longe diftare à commodo divino , id eft à
D eo , qui talem inordinationem propèfe in coeleftibus
non permittit. Ex quibus omnibus concludit
quod hujufmodi incommenfurabilitas coeleftium motuum
6cdivinæ derogat bonitati, sc pulchritudini
totius Univerfi.
Tertia ratio fundàtur in hoc , quia feientiæ A-
rithmeticæ fieri videtur injuria, fi ad coeleftes motus
numerorum proportio nequeat applicari. Cùm
enim mufica ad fonos , contra numéros aëreos non
poterit Aftronomia ad motus coeleftium coaptare,
g cùmque per eam numerantur aftra, cur eorum mo-
" tus non poterunt fuis numeris menfurari ? Cùm infuser
Arithmetica cum Deo habitet , quia unus 6c
trinus eft , quomodo a Coeli motibus excludetur ?
Ipfa verb inde excludi videtur, fi in coeleftibus motibus
proportio irrationalis etiam ponatur. Nam
talis proportio , feu potiùs menfuræ privatio ipfî
Arithmeticæ, immo cunétis rebus difeonveniens 6c
difîona, jam fùperiùs probata eft.
Et confirmatur : quia talis proportio irrationalis
non folùm a Coelo excludit Arithmeticam 3 fed etiam
feientiam fibi fubalternam, fcilicet muficam. Nam
proportio hujufmodi eft ab omni confonantia aliéna,
magifque apta horrendis lubtibus inferni, quàm Coali
motibus, in quibus dulciflima mufica, fecundùm mul-
torum Philofophorum teftimonia , creditur refona-
f e , & Dei gloriam enarrare. Unde Pytagoras ibi fu-
premam conlbnantiam fe fatetur audivifîè , per cu-
jus dufeedinem mundi opifex nexum moderari creficut
jam.taôtum eft. Unde fecundùrp perlpeâivos, C ditur univerfe fabricæ mundi. Nanatur etiam in
omne quod deleblat intuitum confiftit in proportione
rationali : 6c armonize , qux mulcent auditum,
omniumque faporum 6c odorum confebtiones de-
lebtabiles , certa 6c proportionali commenfuratione
mifeentur 3 nec tamen omnes proportiones rationales
inducunt fenfibus voluptatem , fed determinate 3
de quibns Ariftoteles ait : Simphonia: verb pauoe,
6c ilt* reputatx: funt inter alias digniores. E contra
autem, omnis irrationalis proportio oftendit in
fonis auditum, in faporibus gullum , 6c fic de aliis,
ut vult Ariftoteles , nec foliinvlsedit fenfum 3 fed
etiam intelle&um: propter quod aliqui dixenint ani-
mam conftare quadam magiftrali 6c armoniaca ratione.
Cum igitur, ut ex prsemiflis patet, non folum fenfi-
bus noftris, fed etiam intellebbibus difeonveniat, atfexto
De Republics, fomnium Scipionis , ubi dicitur
quod impleat aures ejus cantus dulcisfonus, qui pul-
fu '6c motu ipforum orbium efficitur. Quod expo-
nens Macrobius, allegat Platonem, qui in Libro De
Repttblica fua , cùm de fphærarum cdeleftium volu-
bilitate trablaret, ait fphærarum motum , cantum
numeris* exhibere. Theologi quoque gentilium , id-
e ft, Poëtæ, novem Mufas, obto fphærarum raufi-
cos cantus, 6c unam maximàm confonantiam, quæ
conficitur ex omnibus, efle voluerunt.
Ad hoc propofitum Macrobius allegat Æfiodum,
6c multa fubdit de ilia mufica coelefti, concludens
quod ideo in hac vita omnis anima muficis fonis ca-
pitur : quia in corpus defert memoriam muficæ cujus
in Coelo fuerit confona. Sed etiam Boëcius affirmât
quod non fruftra à Platone dibfcum eft , mundi
que difpliceat irrationalis proportio 3 quanto magis ^ animajn mufica confonantiâ fuilfe compablam , 6c
intclligentiis coeleftibus ? Quomodb ergo ponemus
eas coeleftia corpora cum tali incommenlurabilitate,
6c inamoena 6c triftabili dilparitate manere ? Cum,
fecundum Philofophum ,in motu fuorum* orbium
optimam vitam ducere 6c gaudere atque delebtari af-
firmentur.
Et confirmatur ratio : quia fi quis facçret horologium
materiale, utique efficeret omnes rotas, mo-
tufque earum commenfurabiles , quantum pofl’et:
quanto magis ergo opinandum eft de architeblore
flimmoque opifice Deo , qui omnia fecifle dicitur
numéro, pondéré, 6c menfura r Unde ait Boëtiusj
quod non poteft dubitari quin animæ noftræ6c corporis
flatus eifdem quodam modo prbportionibus
videatur efle compofitus, quibus Aftronomiçæ mo-
dulationes Copulantur. Item quoque Boëcius trinam
pofuit muficam, primamque vocavitmundanam, de
qua dicit quod in hiisinfpicienda eft, quæ in Coelo*
vel in compagnie Elemencorum, aut temporum va-
rietate vifuntur. Et fubdit : Vnde non potefi ab hac
calefti vertigine retins or do modulât ion is ajfifiere. Hermes
infuper Pater Philofophorum, ait : 1\on imme-
rito in homimtm ccetnm , mufarum chorus eft a fumma
divinitate dimijjus, fcilicet ne terrenus mundiis vide-
Ddd„ 3 retuf