charitativte correblioni committo : Sc Tub hac , &
aliis proteftationibus fieri confuetis , quas fupplico
haberi pro repetitis , gratia brevitatis , ad quasftio-
nis refponfionem accedo: pro qda tres breves Ar-
ticulos faciam , Sc in quolibet Articulo lie proce-
dam.
Primus erit, de Chrifti regula, five Lege.
Secundus erit, de PetriEcclefia, five grege.
gula, uno modo potell lumi ftribtè pro congregatio-
ne illorum , Sc fimul eorum quæ docuerunt Apollo-
li Sc Difcipuli ejus , autoritate fua * Sc fic fumitur
hie. Unde Lex Chrifti feu regula dicitur tota do-
btrina Evangelica \ intelligendo per Evangelium, non
foliim dobh-inam quatuor Evangeliorum , fed generaliter
novum Teftamentum : quemadmodùm dobtri-
nam fiiam vocat Paulus Evangelium, z.ad Ttmoth. ;
Tertius crit, de gregis Petri, Sç Legis Chrilti con-A fcilicet lie capiendo. Adhuc potell multiplicité!- fu.
formitate.
A. Primo. Præmittam tres diftinbliones. Secundo.
Ponam tres conclufiones refponfivas. Tertio. In-
feram tres propofitiones corollarias.
Quantum igitur ad primum Articulum,in quovi-
dendum ell de Chrifti regula, live L e g e , funt tres
diftinbliones præmittendæ. Prima erit generalis,
de Lege. Secunda fpecialis , de Lege divina. Tertia
fpecialior, de Lege Chrifti feu regula.
B. Prima ergo dillinblio eil,qubdLex ,utadpro-
pofitum pertinet, multipliciter, Sc pro diverfis capi
fólet.
Quandoque fumitur pro prima L e g e , quæ eft Lex
increata. Et fic definit Auguftinus Legem. Libro 1.
De Libero arbitrio. Lex at erna, efi fumma ratio, cui
femper obtemperavdum efi Sec. Scxxu. contraFauftum:
mi. Uno moao, protalis dobbrina; veritate, five fit
in mente , five in feripto, velinvoce : alio modo,
potell fumi pro talis veritatis vel objebli intelleblua-
li cognitione. Unde non minus proprie dicitur Lex,
vel Prteceptum vel prohibitio , ipla cognitio agen-
dorum, vel non agendorum * quia ipfa veritas, enun-
tians quid agendum, vel non agendum. Ideb dicit
Vcnerabilis Hugo, primo de Sacramentis: par. 6. c. 6.
Quid cognitio faciendorum fa i t , nifi quadam ad cor ho-
mmu fail a praceptio? Et quid rursum cognitio vitan-
dorum, nifi prohibitio ? H x c autem cognitio poteft
efie multiplex; quia vel folumapprehenfiva, velju-
dicativa : Sc fi judicativa * vel cum formidine , vel
cum certitudine : Sc fi cum certitudine, vel poteft
efie habitualis, vel ablualis * vel ab habitu acquifito
loluiii , vel ab habitu etiam infufo. Unde lecun-
Lex atern.i, efi divina mens, feu voluntas, ordinem na- gdùm hoc, loquendo propriilîimè, L ex Chrifti poteft
i fervan jubens , turbari vet ans, Unde patet
quod ficut voluntas divina, eft fimpliciter prima cau-
fa in genere caufæ efficientis * fic ipfa eft Lex fimpliciter
prima in genere Legis obligantis. Quare,
ficut nulla fecundacaufa poteft agere, ipfa non agente
* lie nulla Lex poteft obligate, ipfa non obligan-
t e , prout alias declaravi. Quandoqpe verb fumitur
Lex pro figno primæLegis, quod eft Lex crea-
ta : Sc fic definit Tullius, tnThilsppicis. Quod Lex
nihil altud eft , quam re ci a ratio a numine tratta, à
D e o ..............imperans honefta, prohibenfque contraria.
Sed fic capiendo Legem pro Lege creata,
adhuc quandoque fumitur generaliter pro qualibet
tali Lege natural) humana, vel divina* feripta, vel non
leripta. Et fic definit Tullius Lib. De Nat. Dcorum.
Quod Lex eft reSii praceptio pravique dcpulfio. Quandoque
verb fumitur fpecialiter pro Lege naturali. Et
eft Lex perfeblilfima creata. Patet primo do .Lege
naturali vel humana : quia aliter fequitur quod viator
quæ tenetur pcrfeblilfimè cognofcere, & adimplere:
Contra Apoftolum, adHebr. xi. 6. Sine Fide impojfibile
efi placera Deo. . Secundo idem patet de Lege Mo-
layca, quia fecund it m Apoftolum, ad Hebr.vn. 19.
Nihil ad perfectum adduxit Lex, & loquitur de Lege
veteri per Moyfen data. Quare See.
fic definit Tullius , Libro De Legibus, quod Lex efi
ratio infita a natura, qua jnbet qua funt facienda , prohi- C
bet que contraria. Quandoque etiam fumitur fpecialiter
pro Lege humana feripta. Et fic definit Gratianus,
Diftinïïione prima. Quod Lex efi conftitutio populi qua
majores natu, fimul cum pie bibus aliquid\fanxerunt. Et
fic quamvis ifte terminus , Lex , fit generalis ad
omnem Legem * tarnen quandoque reilringitur ad
unam determinatam fpeciem.
C. Secunda dillinblio eft quod Lex divina fumitur
pro Lege divinitùs infpirata : qualis eft Lex Moy-
fis, vel Chrifti. Uno modo , poteft fumi pro aliqua
una regula data à Deo aliquid præcipiente, vel pro-
hibente. Alio modo , pro aliqua una congregatione
plures tales régulas continente : qualiter tota dobtri-
na Chrifti dicitur L ex Chrifti. E t fic fumitur in pro-
pofito.
Sed fic capiendo , adhuc poteft fumi ftriblè , pro
aliqua tali congregatione lblùm continente Præcepta
dici Fidcs infola , vel ablus ejus, quo creatura ra-
tionalis firmiter afièntit doblrinæ Chriltianæ verita-
tibus.
E. His ergo diftinblionibus præmiflis : ad viden-
dumqualiter hujufmodi Lex feu regula, eft ratio-
nali creaturæ, pro ftatu viæ , perfeblilfima Lex
creata, Eres funt conclufiô'nes declarandæ.
Prima conclufio eft, quod Lexnaturalis, vel humana,
vel etiam Lex Divina Molàyca viatori non
ex puris naturalibus, fine Fide pollet omnia ad
Secunda conclufio eft, quod Lex Chrifti, feu
doctrina vocalis aut leripta, vel ipfa mentalis folùm
apprehenfiva, vel etiam ipfa adhæfiva, fi non fit ex
Fide infufa, non ell viatori perfeblilfima Lex creata.
Patet: quia nullus viator per Legem Chrifti, fine
fideli credulitate potell omnia ad quæ tenetur
perfeblè intelligere : juxtaillud, nificredideritis, non
intclligetis.
Tertia conclufio eft, quod Lex Chrifti fola, leu
dobtrina, ideft Fidei infufæ habitus , vel ablus,
quem viator habet de ea , eft fibi perfeblilfima Lex
creata. Patet: quia nullus viator per aliud lignum:
leu direbtivum creatum, nifi per hujufmodi Fidem,
vel ejus ablum, omnia ad quæ tenetur perfeblè co-
gnofcit,ut ex prædidtis apparuit* Sc per hujufmodi
fignum ilia perfeblè cognofeit. Quia fi non tunc, fi-
delis operans fecundùm Fidei Chrifti direblioncm,
non fufficienter operaretur ad confequendum falu-
tem : contra illud Marc, ultimum. 16. Qui crediderit
Sc prohibitions ; quia hæc duo folùm perti- _________
nent ad Legem proprie diclam. Alio modo, poteft D &c. falvus erit. See.
fumi large pro aliqua tali congregatione, non folüm
continente Prascepta & prohibitiones, fed etiam con-
filia Sc permifliones, teftimonia hiftorialia, exempla
imitabilia, miracula, Sacramenta, promifliones prae-
miorum, comminationes fuppliciorum, Sc multahu-
julmodi: quas licet non lint de fubftantia Legis pro-
p r ix j quia nec ligant, nec 'obligant , eo quod his
nihil imperatur , aut prohibetur : ipfa tarnen lunt
fortiflima adjutoria ad Legem fuftinendum. Ideo
dicuntur partes Legis divine communiter diblse.
D. Tertia dillinbtio eft, quod L e x Chrifti, feu re-
F. Ex praediblis fequuntur aliqux propofitiones
corollaria:.
Prima e i l, quod ficut virtus juftitice foliim eil in
mente, Sc non in feripto, vel voce j fic in ipfa eil proprie
L e x , feu regula juftae vitae. Patet: quia,nul-
lo exiftente feripto vel voce , adhuc Lex eilet j
nec regula: intellebluales, quse funt rerum naturales
imagines, minus elfent fervand«, nec homo minus
obligaretur ad eas, quam fi ipfas legeret , vel audi-
ret. Quare &c.
Secunda e i l, quod ficut vox audibilisnon eil Lex
proproprié
* fie nec fcriptura legibilis* fed lolùm æqui- Utroque autem prædibtorum modorum , adhuc
voce. Patet: quia vox, vel lcriptura, Le x non di- multipliciter fumitur Ecclefia. Nam fumendo eam
citur, aut regula ; nifi eâ figura, vel tropo quâ nomen pro Ecclefia univerfali, quandoque fumitur pro conrei
et ventatis îmagmi împomtur, vel figno * ficut
imago Regis, Rex dicitur. Patet: quiajuriftæde-
finientes Legem, defmiunt eam fecundùm ejus mi-
nùs propriam aCceptionem : quia , ut fupra patet *
Cratianus, & alii, folùm definiunt Legem feriptam.
Tertia e ft, quia ficut ad Legis Chrifti habitualem
Fidem omnis viatof obligatur, fine ulla exeufatione*
fic ab ejus abluali Fide nullus exeufatur* nifi fola incapacitate.
Primum patet ex illo diblo Apoftoli :
Hcbr. xi. 6. Sine Fide impoffibtle efiplactre Deo. Unde
licèt inter homines alii aliis minùs fint capaces,
propter brevitatem intellebhûs, experientiæ paucita-
tem , aut defeblum doblrinæ, velgratiæ* quia non
omnes æqualiter obligantur ad credendum fingula
Legis in particulari, Sc explicite : tarnen nullum ell
genus hominum adeo tardum intelleblu, quod fal-
tem in univerfali, Sc implicite non polfit omnia credere
j id eft credere univerfaliter quicquid ibi afle-
ritur clîè verum. Ideb à tali credulitate habenda,
loco Sc tempore, nullus omnia exculatur, nifi lola
incapacitate. Parvulos autem , Sc furiofos, cete-
rifque palfionibus mente captos , feu alianaturaliim-
polfibilitate prohibitos , incapaces voco : etfi non
fimpliciter * tarnen fecundùm quid, fcilicet dùmhis
defeblibus laborant. Quare non oportet quod aliquid
ablualiter credant. Ideb Sec. Et hoc de primo Articulo.
G. Quantum ad fecundum Articulum, in Cjuo vi-
dendum eft de Petri Ecclefia, five grege * lunt di-
ftinbliones præmittendæ. Prima e r it , generaliter
de Ecclefia. Secunda, fpecialiter de Militante E cclefia.
Tertia, magis fpecialiter de Petri Ecclefia.
Prima dillinblio eft ilia Quod Ecclefia poteft mul-
tiplicer fumi. Uno modo , pro templo materiali * SC
fic fumitur in veteri Teftamento.Deuteronom.xxin. i .
Eunuchus non intrabit Ecclefiam. Et in novo Tefta-
mento. I Cor. xi. 2.2.. Numquiddomosnonhabetisadman-
due andum & bibendum, ac etiam , Ecclefiam Dei con-
temnitis. Alio modo, fumitur pro Templo fpirituali :
Sc fic multipliciter poteft fumi. Uno modo, particu-
lariter j Sc fie quælibet rationalis creatura quam Deus
fpicialiter inhabitat, poteft dici Ecclefia D e i, ficut (
dicitur Templum. Alio modo, magis generaliter,
pro aliqua congregatione talium creaturarum, five
univerfali, five particulari : Sc fie iterùm multipliciter
poteft fumi. Uno modo, pro omnibus cognof*
centibus clarè, vel beatificè Catholicas veritates,&
fic vocatur Ecclefia Triumphans, de qua dicitur:
Laus in Ecclefia fanftorum, Pf.cxux. I . Alio modo, pro
omnibus cognolcentibus ænigmaticè hujufmodi vérités*
Sc fie non folùm Sanbtos, ut Ecclefia Triumphans,
led etiam cum bonis malos, See um homini-
ous dæmones apprehendit: unde etiam quandoque,
nomine Ecclefiæ fignificantur, ut cùm dicitur: O-
divi Ecclefiam malignantium. P f xxv. f . Licet autem
hoc modo iterum Ecclefia multipliciter polfet fumi*
tarnen, ut ad propofitum pertinet, Ecclefia fumitur
pro hominibus in mortali corpore naturaliter vi-
ventibus, Sc ænigmaticè cognolcentibus Catholicas
veritates. Et fic vocatur Ecclefia Militans,de qua
dicitur. Attenditevobis, & univerfogregi , in quopo- ,
fuit vos Spiritus fanttus Spifcopos , regere Ecclefiam1
Dei. Abt. xx. 2.8. Et fic fumitur in propofitio.
H. Secunda dillinblio eft ilia , quod Ecclefia Mi-
litans dupliciter poteft fumi. Uno modo, pro Ecclefia
univerfali s, Sc fic eft unica Ecclefia , & extra
quam non eft falus, de qua dicit Apollolus : Colojf.
1 . 18. quod Chrillus eft caput corporis Ecclefia, Sc corpus
ejus eft Ecclefia. Alio modo, pro Ecclefia parti-
tieulafi : Sc fic funt plures Ecclefiæ , juxta illud
dibtum ejufdem Apoftoli. Salutant vos omnes Ecclefia
Chrifti. Rom. x-vi. iS-. • - ' - - , •
gregatione omnium fidelium ablu exriftentium.
Quandoque verb generaliùs fumitur pro congregatione
omnium fidelium, à tempore Chrifti, vel Apo-
llolorum ufque nunc fuccedentium * & fic diftingui-
. tur Ecclefia Chrifti contra Synagogam Moyfi. Et
* illo modo accipit Auguftinus Ecclefiam, in Libro,
Contra Manichaos: ut habetur 11. Diftintt. cap. Palam.
& alibi. Ubi dicit quod Evangelio non crederet, nifi
eum Ecclefiæ autoritas .compelleret. Hoc enim modo,
Ecclefia ell majoris autoritatis quàm Evange*
lium fit * quia hujus Ecclefiæ Evangelilta, feu feriptot1
Evangelii pars exiftit.
Quandoque autem adhuc generaliùs lumitur Ecclefia
pro congregatione omnium fidelium, à prin-
cipio mundi, ufque ad confummationem fæculi : Sc
fie non lblùm comprehendit Ecclefiam Chrifti * fed
etiam Synagogam Moyfi , Sc eos qui fuerant fub L e ge
naturali : Sc illo modo accipit Auguftinus. Lib.
IO. De Civitate. cap.qi. ubi dicit, quod Non folùm à
tempore corporalis prafentia Chrifti, dr Apodolorum ejus*
fed ab ipfo s/ibel t ufque in hujus fiecuh finem peregrittan-
do percurrit Ecclefia. Et Gregorius in quadam homi-
lia dicit : quod Ab Abel jufio, ufque ad ultimum ele£iumt
femper manet Ecclefia. Hoc etiam modo Synagoga in
veteri Tellamento appellatur nomine Ecclefiæ.
Num. XX. 4. Cur eduxiftis Ecclefiam Domini in fold-
Utdinem ?
Sed etiam fumendo Ecclefiam pro Ecclefia particulari
, iterùm multipliciter poteft fumi. Uno modo,
pro quacunque congregatione fidelium , five viro-
rum, fivee mulierum. Sc fic dicitur : 1. Petr. v. 13.
Salut at vos Ecclefia qua eft in Babylonia. Et illo modo fumitur
in pluribus làcræ Scripturæ locis. Alio modo,
fumitur lpecialiter. pro tota congregatione Clerico-
rum , Sc fic nunquam accipitur in textu Scripturæ
divinæ : led Clerici nomen Ecclefiæ appropriaverunt
ad leipfos , vocantes fe Ecclefiafticos. Àlio modo,
fumitur adhuc magis fpecialiter pro aliquo particulari
Collegio Clericorum : & fic in Jure Canonico,
Ecclefia iterum habet varias fignificationes , ut no-
tatur extra, de verborum fig. cap. Clerici.
^ Sed his Sc aliis fignificationibus obmilfis, Ecclefia
r Militans proprie fumpta, pro Ecclefia univerfali potell
illo modo deferibi : Ecclefia eft omnis homo fide-
lis , vel omnes homines fide le s , in mortali corpore naturaliter
viventes. Et voco homines fideles, ablu vel ha-*
bitu, implicite vel explicite credentes , vel ænigmaticè
cognofcentes omnes Catholicas veritates. Voco
autem Catholicas veritates * veritates quibus quilibet
viator a£tu vel habitu, explicite , vel implicitè firmiter
alîèntire tenetur : fed dico, omnis homo, vel,
omnes homines* quia fecundùm aliquos, non folùm
in pluribus hominibus , led in uno folo poteft, vel
potuit Hare Ecclefia. Nam, ut dicit Auguftinus fu-
per Pfal. cxxvm. Aliquando in folo lAbel Ecclefia erat.
Et ut quidem aliquando , fcilicet tempore Palfionis
Chrifti, tota Ecclefia, Sc tota Fides Ecclefiæ Chri-
ftianæ, in Maria Matre Chrifti remanferat.,
I. Tertia dillinblio eft ilia , quod Petri Ecclefia
dupliciter poteft fumi. Uno modo, pro Ecclefia,
quam Petrus Apoltolus perlbnaliter rexit * alio, pro
* Ecclefia particulari, in qua ipfe federn tenuit. Et
quia ilia dicitur fuifle Ecclefia Romana* ideb diftin-
guendum quod Romana Ecclefia multipliciter lumitur.
Quandoque pro Summo Ponrifice, Sc quibufdam
Presbyteris, Sc Diaconis, quosnonex autoritate divinæ
Scripturæ * fed ex confuetudine obfervantiæ humante
Papam Sc Cardinales vocamus. ‘Quandoque
autem fumitur pro lolis Cardinalibus. Quandoque
pro omnibus Clerieis Romanis. Qtnndoque pfo omnibus
fidelibus Romanæ Dioecefis. Quandoque pro
. omnibus<Tcdcntibus Fidem Apollolicam prædicatam
T t i Ro