1Joannis Gerfonii. 148
J ' & in fecula foppliciis infernalibus Angelr.multi 8c
1 4 7 I H R P I B
Dei videlicet & natüræ ciijuflibec utaitiS ratione?
tfolticer. C on ftitu^ itifuperiorîluiirinej)6tüît iu v i-
défe Boëtius cjltalîter nee l'Iatönici * necStöïd inlu-
mine folio Prophctiæverlad viderant. Alioquin pet-
pétidtatem mundi (ut alio ffiadó non aftfflgaffl) he-
qüaqiiàm dettoiiftrare cotiati fiifiènt ex carëritia li-
•béftatis ad Uttlnïilibet pfinix catifie', de qua canit
homines crucientur j vult alios in. Purgatorii locis
pcenis tradi j conqueri non audes neque debes: vult
autem viatores homines tribulationibus miiltis exer-.,
ceri : tu quis es qui querulando contradicas ?' Quid
magnum fi coiruunt 6c pereunt quandoque peritura,
fimoriuntur aliquando morituri ? Hoc yero magnum
Theoloo-ia dixit & fréta font, mandavit & creata eft elaborate qtlo fine concludatur vita femper vb
fnnt. Pi. 148. ƒ. Nee mirandum hoc in Philofophis Abfrira vel in focietate Beatorum vel in damnatorum
qtti perfeëhonem 6c adlionem prirnæ caufæ vehaban-
tur ex infpëétione creaturæ vifibrlis, in qua non eft
per experimentum reperire , quod aliqua fit aut pol-
fit efle-creatio. Hinc pro principiô pércrebuit apud
eos ex nilfilo nihil fieri , led hæc alibi latius tractan-
da funt. Et ampledtehda Theologræ traditio per Scri-
pturam revelatam, quod divina voluntas agit ad extra
lib'erè, contradidtoriè, 6t ad utrumlibet ficut hifto-
riàlis 6c prophecicus Scripturfe decurfos palam mon-
ftrat: cujus ratio eft, quam Philofophi vel negave-
runt vel nefeiverunt : Deus quippe non ideo vult res
ad extra fieri, quia bonæ fimt, quemadmodum mo-
venir humana voluntas ex objectione boni veri vel
apparentis ; eft è contra potiiis qiiod ideo res ad extra
bonæ funt, quia Deus vult eas tales elle , adeo
quod fi veîlet eas vel nonelfe vel aliter efle, idquocalamitate.
JfyConicus. Seritio, Volucer, quod in alienorum
ficut 6c in propriof um malorum meditatione con--
tentus non eft advena nofter infima fedfcari, fcandit
protiniis ad foprema velut in arcèm , fupra quam
non eft altera, videat autem ne cadat: eft enim,
ut aiunt, lapfos ifte fapientum de providentia Dei
xum arbitrii libertate. Videat infuper ne dum fra-
gilibus 6c caligantibus oculis incircumfcriptibile lumen
nititur attingere , demergatur in tenebras den-
fiores, exemplo nibticoracis, quod inducit Arillote-
les ad nitidiflimam lolis lucem.
Volucer. Tutatur eum Monice Fides illuminans te-
nebras fuas, 6c adem mentis invalidant foa luce
colluftrat, ut in tam excellent! lumine figi pofiit,
eique fit delebtabilè, juciindum 6c làlubre videre 1 u*
que jam bonum diet. Propterea bene enunciavit„ men divinum, qüod abfque ea odiofum foret nö-
magiius Ambrofius poft Bafilium quod voluntas divi- xium 8c trifte. Proinde jam accepifti quid de
gitatione nedum alienee, led proprke damnationis
agit.
Veruntatem ad intelligentiam hujus rei, ne vel
incredibilis vel fcaiidaiol'a fit ad cognofcendum j
preeterea qualiter 6c in quibus humana voluntas di-
vince debeat conformari, rememoranda eft diftinbtio
de triplici voluntate prout ad omnem appetitum nomen
voluntatis fe protendit.
.tara; prima Lex eft. Denique voluntas etiam
creata ficoncedatur immobilitari circa volitionem ali-
cujus boni, hoc non eft nifi rëfpébtu finis 6c eoram
fine quibus finis haben non poteft. Quis verb nega-
verit divinam voluntatem non aliuin habere finem
quem velit, nifi fe; quoniam propter fe fecit omnia,
oc. propter fe erat antequam fierènt omnia , qualia
conltat non efle neceflario corinexa ad volitionem feu
conlecutionem finis hujus , quare nec neceflario vo-
lita Hint.
Eft in fopremo proprie dibta voluntas rationale
infita portioni foas fuperiori, qute ad Leges converti-
tur seternas vel ad unicam potius mternitatis Legem
foam foecunditate fell yirtuofitate muliiplicem. Eft
enim jiixta Sapientem Dei ftiritus unicus & multiplex.
Sap. ?. i t . Hsec voluntas ita fempfeb conformis
efle terietur divinai voluntati cognitie, ut adverfus
Secus in communicatione divinamm perfonarum
ad intra, quæ in liia necellitatë eotïfiftit ficut in fua
necellltate vult fe Deus. Quails itaque reputanda
effet divina perfebtio, fi ex proditiorie creaturarum
dependeret, quas in fui comparatiorie conftat efle — ~ — — --- ^ ' r 1
quafi nihilum 6c inane. Ita ut mirandum potiùs vi- beneplacitum fùüm liunquam remurmufet, quafi vel
deatur, immenfam perfebbidnem fuifie dignatam res injufta fit, vel irrationabilis, aut incompofira, cru-
tantæ imperfebtionis, 6c cUjufdam vilitatis producere delis 6c invida. Hæc voluntas in Beatis foiritibus
ac regere, quas fi repente deftfuCret vel in uuum ita divinæ conjunbta eft immqbilitef, ur ficut lpfi
confunderet , quis ei dicere poffet, cur ita facis ? ^ cum Deo Onus font fpiritus, ita fit unum velle &
Quin etiam Theologia voiens amplius Captivare om- ünum nölle, quod amieörum elfe proprium etiam
nem intellebbum in obfeqiâüm F id e i, propofoit in Philofophia tradit. Hinc per Pfiilmiftam *s4bfirpti
memoriam divinorum mirabilium efcam quam dedit font juntti petra judices e0rum.Pf. r4p. 6. Quæ petra
Dominus tjmentibus fe in Euchariftiæ Sacramento, Chriftus eft 6c Deus;^qma Chriftus Deus, cuilancti
judices feculi ita junbti font, ut abforptf videantiir
in D eo , 6c unum fabÜi in cömmunione voliintatum
cum eo. Pöfrb voluntas hxc in viatoribus bonis
divince voluntati cögnitce, licet mobiliter,- conformis
e f t , orans ex inftituto Chrifti. Fiat voluntastuafi-
ubi rclucet incomprehenflbiliter quod foper omnem
fenfom, foper omnem naturæ communis ordinem,
Deus poteft, feit 6c vult quotidie miräbiliter ope-
rari. Ad confolationem ïgitur advenæ noftri pro
rccogitatis aliorum calamitatibus 6c anguftiis Theologia
~ ...___- _________ 7 -j__cut in ccelo & in terra. Matth. 6. id. Quod iri orain
fumit initium à prima 6c foprema caufà, quæ
cujus duione' cuficta funt pofita, 6c tiohe foa fervavit dicens in agonia pofitus: Abba Pa-
Deus cf
now elt qui fua: poflit rellftere voluntati. Dehinc ter, öfntiiapojjibtliafuht: transfer hunc calicem a mej fed
ad inferiores effectus fe deflebtit. Philofophia ve- non quod ego volo , fed quod tu. MarC. 14. 3Ö.
ro converfiim ut flepius proceflum retiriet ab info- Confillit in hac cofifontiitate 6c applicatione yo-
rioribus 6c cognitis ad fuperiores 6c latentes cau- luntatis ad primartt 6c iiiobliquabilcm regulam divina;
fäs , ductu rationis fe foblevafis. Occurrit autemD voluntatis rebtitud'o crofdis noftri, quam cqlrfeqiiitur
primitiis in hoc proceflu mutabilitas rerum infra la- exultatio , laetitia, pax , jucundjtas ac^univcrlalitei
bentium, variabiJitas fortis hilmanæ, quæ nunquam
in eodem ftatu permanet ; deniqtiè confùfio quæ-
dam 6c imperfebtio eorum omnium quæ mundus
inferior oftentat-ut font divitiæ, opes, dignicates,
regnâj glotid, Volifptatds j qdæ ln*eqUentiùs in fcon-
traria dilabuntur. Sed inchoat protinus ab alto Pe-
regrinus nofter Fide fultus : 6c qudniam ficut lblent
majores motus impedire minores, ita gravions mali
recogitatio, fofferentiam levions facit æquanimio-'
rem. Vujt éccé fopremUs Judex Deiis (prout edo-
cet Theologia ) quod ab iriitio1 iiiündi ufque hodie
omne bontim ; quöd vide'ns in fpiritu Propheta cla-
mavit : Quam bonus Iftrael cÙeus nis qui retlo funt cor-
de. P f 72. i. Quo contra peffimus judicatur Deus
ab habefttibus cot diftortum, quâlitef eft in homini-
büs màîis hic in via, fiexibiliter tarnen j in damnatis
vero cum öbdutatione fcmpitêrna.
Altera voluntas eft ilifef-ta portioni rationis infe-
rioris j quæ quidetn àltëra dlcitur rion in fobfoul-
tia, fed quia convertitur ad leges vël res inferiores ,
élongata quodam modo à prima luce 6c virtute > co
tenebroflor & debilior eftebta, qub magis ac magi
»
149 D e confoiaùone Tbeoloàoe.
?.avinnrw> 1^ Mmnu+.gis io mferiorum öbleciat'ionc & vifione lè touvertiitt-^ /JTuus.q'«u.,e. _m ir■a valrd Ie.
jnnectit & deraergitj ita üt nequeat ijuandotjuc ogu- ■
los tenebris affiietos in iiiperiiatn veritatis lueem at-
tollere; ficut öculus carnis pofitus & reclufiis ubi
ibl materialis occidit vel occalüi pröxitnus eftj cali»
gat. Hanc voluntatem inferioris portionis quandoque
vocamiis appetitum fenfiralem s non generaliter,
fed prout natus eft obedire rationi, & ita liber a
ell per paticipatipnem: fecundum quam voluntatem
permittit/nos Deus multa velle vel optarc fieri, quorum
ogpofita vob abfolutè divina iua voluntas j ut
pius filius bona voluntate vult Pattern .vivere quem
Dais mori flatuit. H»c tamen in tantum re£ta eft,
fi voluntati fupei-ioris rationis, ficut ilkdivina, nequa-
quam remurmuret.
Tatio modo fub voluntatis nomine feeè fum-
•pto , complccHtur omnis appetitus qui non con-
«5°
Äft hominis ratio cotnpleUitur
Omne tale Jparftm.
Per varias fpecies reBrix data,
Cui neceffe cunclos
AffeUus jufto moderamine
7 1emperet regatque.
Si renuit, pec cat, fit fiervaqut t
Turpiorque bruits.
Stet ratio, fiet fibi fubchtus
Ejus appetitus,
Et dominatur e i, quod f i nequit
Haud ream putato.
PROSA TERTIA
S E C U N D I L I B R I .
tS K O N I C V S.
Wk-SÉRET me me? , ^ementer, mëique fîmi-
crede, Volucer, ^ ^ ifta perpendo, vi-
dens iniquitatem 6c Contradibtionem cijunftam
rationem fequi habet, ut eft in hominibus
deduplici voluntate priori} fed regitur 6c dirigitur
tantummodo quafi regulata ab intelligentia infollibili
qu«E Deus eft, qui fie res ordinat ut eas. proprios
motus agere finat. Propterea voluntas hsec nullo pa-
Cto contrai-ia poteft efle vel adverfa divine voluntar- uens miqiutatem oc contradictionem in hominum ci-
ti, cujus lolius mfluxum vel inftinftum confequitur: B vitate vel regno fpirituali,ubi fomma tranquilhtaseffe
quo fit ut m brutis non habentibus conjun£tam fibi debuerat, ubi par erat voluntatem quamlibet inferio-
nitionem culpa careant motus -fenfiiales quales in rem parere fuperiori) fed hoc everio turbatoqueor-
hnguJK vanantur, fecundum naturam hujus fpcciei dine utpax ablcedatnecefle eft: nam pax quid aliud
vel illius, quos omnes in hominibus quodammodo ag- eft quam ordinis tranquillitas in imperando 6c obe-
gregatos mfpicimus. ..u: nC
SECUNDUM METRUM
S E C U N D I L I B R I .
Daftilicum Archilogicum, conftans tetrametro
bucolico & tribus trochæis : concordat ultimo
quinti Libri Boétii : Q u am v a r u s ter ras :
ficombinentur lineæ dure in unum verfum.
Q Dot fubjeEla modis animalia
<2\^Paf[ionibus funt.
CruUelis leo , tigris & afpera,
Trux aper, furore
Indomitus fflvas onager colit t
Dnicornix atrox,
Lafcivit vit ulus, petit Ians caper,
Eft equus fuperbus,
Aftus, fraus vulpi, lepori timor,
Os vorax lupis eft.
Lividus eft catulus, fus fordida,
Tardus eft afellus,
Vrfaferox, prude ns elephas, fibi
Caftitas arnica
Turtur fida pari, fimplex quoque,
Stulta corde per d ix ,
Pavo glorius & Zelotypus.
Eft avara cor nix.
Felle columba caict. fanit omnia
Bubo dira plantlu.
Eft apis or gut a , mira facit
Arte metfavofque.
Proui da f t formica régit $pigra
Vult cicada files.
Ni fus aves, lucius pif.es rap it
Eft odor vulturi.
Tugnaci gallus eft peftore.
tSbCilvut eft inerti.
Quis philomela modos veftros capit ?
Ac alauda veftros ?
Tales innumeras animalibus
In dit as videbis
Conditiones, quas natura dat
Alma cuique /parfit».
Omnia perpulchro régit or dine,
Noxa nulla culpat.
Nullus & error inefi, induftria
Tomil, Pars I
ciiendo ? Sed quid aget foperior voluntas, ubi fi quid
benè præceperit interior non obedit?
Volucer. Obedit, Monice, fi validum fuerit, fi vivax
& efficax imperium , cujufmodi vivacitatem gratia
virtutefque conférant ) praxipuè jugis exercitatip
voluntatis fuperioris, ut ad divinam fe convertit*
videat, obfervet, inhæreat : ita enim fiet ut iplà
roboretur 6c debilitetur inferior in traétu foo, aptior
effe&a fofeipere fbrmam vel influxuni feu viitutem a
fuperiori derivatam. Imitandus eft Jefos foetus nobis
à Deo Sapientia , qui fofeepit 6c oftendit in fe
quid agere debeamus, in quo pi*æter voluntatem divinam
(erat enim Deus) triplex quam diximus voluntas
inventa eft. Voluit fecundum primam aflidue
Cquidquid Deus voluit, laudans6capprobansordinem
divinæ Sapientiæ , Bonitatis 6c Jultitiæ in omnibus
quæcumque voluit 6c fecit in coelo per falvationem,
in omnibus abyflis per damnationcm, in terra 6c in
lnari per quamdam falvandorum 6c damnandoram va-
riam agitationem. Nos itaque Jefom fecundum
hanc voluntatem debemus imitari) 6c fi non ulque-
quaque poffimus ex æquo, dum hie vivimus, quan-
do nondum Confinnati fumus , quando per alteram
duarum voluntatum diftrahi poteft in nobis hæc voluntas
6c turbari, immb 6c ab aétu fiio penitus impe-
d ir i, ficut 6c judicium fuperioris rationis fecundum
quod dirigitur, poteft ablorberi. . Secus in Ghrifio
«cut in Beatis, quia fecundum hanc portionem Bea-
tus fuit in via Chriftus : nihilominus hæc voluntas
in Chrilto voluit tit inferior duplex voluntas ageret
motus foos in omnibus abfque peccato : hinc doluit,
hinc triftis 6c moeftus fuit, hinc oravit, hinc miferi-
D cordia motus eft fiiper turbas 6c ægrotos , hinc la-
chrymatus eft, hinc conqueftus eft tanquam fenfua-»
litatis Advocatus, Deus Deus meus ut quid dercliquiftl
'me, Matth. 17.46. quando portio inferior abfqueul-
lius Confblationis redundantia fuperioris ad earn, dej
merfa erat in acerbiflïmæ paflionis abyflum; Nemo
autem unquam earner» fkam odio habuit. Ephefi y. ip.
Hinc poftremo, cum clamore valido &rlathrymis Deo fup*
plicans expiravit. Hebr< j*. “f .
Exemplum igitur dedit nobis Deus , ut quemadmodum
jux-ta hanc duplicem voluntatem fe c it , fe-*
cundum quam erat viator, ita 6c nos fâciamus) tam
pro nobis qiiàm pro fratribus ploremus, oremus, tri-
ftes fimus oc clamemtis, quia fie eft voluntas D e i,
cui foperior noftra voluntas conformis e ft , fi bona eft.
Confurgit inde meritum multiplex fi non dimovetur
K x à fta*