x c v n i G E R S O N I A N A . L I B E R I V .
qui font ia erroribus, aliquid de miraculis,necSacr.a Eloquiai, nee rationes Doâqrum , quibus
polj'unt ad veram Pidem induci : ideo nton e ll mirum, fi remanent in etïoribus f u i s . T en ia :
ell rerum fobtilitas, 8c inteUeâus groliiries. ■ 'Quart»: e f t diftantià à credendis. , Quinta : eft
négligent» quærendi Dei adjutórium ad credenda. Sexta: eft obftaculum peccàti. Sep-
i titna : eft luperbia. Oâ a v a : eft afFeâio inördinata intcileéhun trahern ad contraria Fideï •
ut ciinor inordinatus, vel amor, vel odium, fjac Gerfobms. T ,- u p f . 6.
De Examinatione Dottriniarum.
In examinatione verb doârinarum attendendumeft primo 8c prineipaliter, fi doârina fit conto
™ Sacra Scripturæ, tam in fe,, quàm.jn modi traditione. Hinc rejeâa eft Raymundi Lu i.
lit doârina , ftatutumque eft à Facilitate Theologiæ Parifienfi fuppofitis fuis , nè'derelin.
quentes modum doârinalem SS. Doöorum pér Ecclefiam, approbatorum, obfervatiim haâe-
niis in hae Facultate, trim firent ad novam hanc methodum. Elicitur ex his duplex cautela
nedum pro examinatoribus , fed receptoribus doârinarum , maxime Rgligiofis, quos fua fan-
â a non dicam rufticitas, fed humilis 8c Deo amabilis (implicitas commendat. N am, p ambulat
Jimplketir, ambulat confidenter ijimplicitér, intelliee non ignorante^ non infanriliffeiifu, non negligent!
vel hebeti intelleâuj fed abfque plicadoloutatis, verfutiæ,auicuriofitatisfüt>erbæ: alioqufti
qui ignorât ignorabitur. *
Prima cautelafit eis 3, nullam recipere doârinam abfolutojudicio, nifi approbatam, & eoma-
gis j fi fermo vel modus lit extraneus à communi fermone, quamvis fententite graves apparerent
moules, vel Philolophicæ. Altera cautela ; cónferre protinus doârinam, quietcrminos habet ex-
traneos, vel fententias novasScperegrinas, ad rerminos Doctorumcommunium 8c iénteutiascoruiu.
Secundo: attcndendumeftinexaminationedoârinarum, cüjuslîtconditionis docens, feu publicans
, fivéfcribens : quia.non modicum referf inter doâum rei'de qua loquitur, & inter indoÖumj
inter fenem 8c juvenem j inter morigeratum 8cdilfolutumj inter hominem boni naturalisjudici j 8c
patientent in cefebro, vel imprudentem- Hie error familiairs eft admodùm fapientibus fe cu li, 'qui
dum fe vident honorari pro aliqua lcientia, fit Legum', fitfpanonum, fitinduftriæ mundialis la-
xant faciliter ora de feriçonibus quos nefciunt;ut de Theolpgia, quafi verecondarentur aliquid igno-
rare: aut aliquando, majori dementia, quse non cognofcunt in fe , delpiciunt in aliis, tanquam fuper-
yaeua 8c noxia, ne videârttur ea quæ funt utilia nequaqüam cognolcere.
AiultaadjicitGerfoniuscontradodtnnasmulierum, eàrumque vifiones jeolque quiillis teinerè
a c léyiter'fidemadhibent,quæapudipfum vide T. t .p . ia cr i f .
Tertio : atte'ndendum eft in examinàtionë doârinarum, cujus conditions fint hujufmodi doâri-
nas vel conducentes vél recipientes : quid enim èft efficacius'ad côrrümpen’dam doârinam quàm
adulatio fubdola vel confulentium, vel confcribentum, vel audientium, vel recipientium cum in-
dilcreta laudç, necexaminata gloria fimul cum adulacione. Hinc caucela duplex adhiberi debet
Primo. Fugere adulationemindoâorum, velpravorum.z. Cavêre né leviter approbent doâri-
nas, vel miracula, vel vi/iones infolitas. ■ .
Quarto: attendendum eft quis fit hujufmodi publications doârinarum finis. Itaque ruminet primo
aflidue dócens, vel feribens, vel ftudens, qüis fuus fit finis. Seciindo : paratusfit is qui léeit
fcribit, aut ftudet, ut ea quæ profèrt, publicum fubeant examen.
Qpinto: attendendum eft in examinatione doârinarum, de fine -, fi fit ad commodum temporale,
vel quæftum.
Sexto: num ad coporalem libidinem explendam, aut fpiritualem luxum, hoc eft, curio-
litatem faendi quod non oportet, aut plufquàm oportet, ftudium referatur. Adverlùs quæ
pi ima fit cautela , non plus lâpere quàm oportet, led ad fobrietatem : quia non omnibus om-
nes doctnnæ conveniunt. Dein, quæ generalis eft finalifque cautela illudApoftoliPræcep-
tum. Doclnnis variis ac peregrinis nolite abduci. “
Hæc ex pofte'nori Parte• Itbn,, De examination‘Docirmmm T. 1. 7. Ideo nm elEmiatique
Jptntui creaendum, [ea probare oportet fpmtuj f i ex Deo fient. 2
A t non omnium eft probare fpintus, fed quibus datum eft, quales funt fpirituales , qüos
unctio doce^ de omnibus, ’ 6c hoc multipliciter. ■*
Unq quidem modo, per modum arris 8c dodrinx generalis, ficut per eruditionem Sacra-
rum Littcrarllm, diligent! pioque ftudio acquifttam.
Alius, perinfpirationemintimam, feu internum fapoiem,- llve per experimentalemdulce-
drnem quamdam, five per ïlluftrationèm fugantem tenÆras omnis dubii.
A t probare fpintus, Hex Deo fon t" per regulam artis generalem pro particulari cam , aut
non poteft, aut vix poteft humamtus fieri, fed reqniritur donum Spiritus S an â i: 8c,ficut nemo
novit quæ lunt fpintus, nifi fpiritusi Ea nemó cognofeit infollibili Certitudine ea quæ ner
lolanr cxperimemaiem notitiam, vel fentimentum interius 8c fenfum aguntur in alterius .animo'
Quam (anus eft probare fpintus, fi ex Deo funt, primo modo , videlicet per Scripturam Sa-
tione ^ericufumS b°n° S eadem’ Eft autcm utlobi<luè > approbatione , vel in reproba-
Approbare enim falfas 8c illuforias , feu frivolas vifiones pro veris 8c folidis revelationibus
quid indigmus. Reprobare vero eas quæ muitifirriè multifque modis , quaquaverfùm peî
diverfas Natmnes probatæ dicuntur, non pared exindc fcandalorum in Chriftiana RéIigioneP8c
devotione pdpulorum formidatio. Denique in ipfo filentio 8c diflimulatione , non mhil die
dèm Inveh,re veto medium aliquod inter hæc extrema, laudabile qui-
ME& *c,hcet an cffeâibde fit, necdum fatis cernimus exploratum. ^
turæ emdk^ni'm pner. modurra ar.tis & doârinæ, nemo perficere poteft per folam SaCræ Scrip-
v l C‘UI no.n I etlam expertus in femetipfo variam afFeâionum fpiritualium pu-
tgario™e frobatus qU‘ lnScrlPturis Sacris « & M incontempla^ionTs exerd-
Probare vero fpintus doârinaliter dum quærimus in aliis perfonis, quorum coria nequevidere
neque femtar. datur, oportet ut ab operibus figna fumamus. ^ q
Confideretur mpnmis perfonafufeipiens vifiones, B fit boni 8c difereti judicii rationis natu-
G E R S O N I A N A . L I B E R I V . XCnc
rails: quialæfocerebrojturbatur judicium rationis: fi læfus phantafias patiatur, non roultmn
quærendum eft a quo fpiritu veniant melancholicæ , illuforiæque vifiones, ut patet in phreneticis8c
ægrotisvariis,qui vigilantes fetalia videre putant, audire, guftare 8cc.
Quæritur fi perfona fit novitia in zelo D e i, quia novitius fervor cito failitur, fi régente caruerit,
præfeitim in adolefcentibus 8c foeminis, quarum eft ardor nimius, varius,effrenis, ideoque fufpeâus
Rurlùs plurimum refert attendere qualis fit 8c fuerit perfona, qualiter erudita , quibus afl
fueta, quibus deleâata , cum quibus converfata, fi dives vel egena: in prima fuperbiam; in
altera fiâionem tenebimus.
Probatio fpirituum refpicit, nedum perlonam quæ vifiones patitur, led vifionum qualitatem :
u vera funt omnia , etiam ufque ad minimam propofitionem j quoniam in fpiritu falfitatis veritas
non eft. in fpiritu autem mendacii quandoque funt veritates apertæ, ut in unica latente
ftlfitate decipiat. Eft animadvertendum fi fit in vifionibus fapientia quæ defurfùm eft cum
fuis titulis, quos Jacobus, i n . 1 7 ,enumerat : fi rurfus excedant hæ vifiones communem intel-
ligendi modum, vel in Scriptura Sacra pofitum, vel in ratione naturali, vel morali colloca-
tum : quia fi non , videretur illud aferibi fruftra revelationi : quod in Scriptura locutus eft
Deus, idipfum nonjrepetit. Onerofum quippe effet, ne dicamusvanum, vifiones fuper vifiones in
immenfum multiplicatasdebere recipere tanquam ab ore Dei prolatas , ac deinde ccrtiffimâ Fide
credendas. SicquederaumnoftraFides, noftraqueReligio , quam Deus, tefte Auguftino, voluil
fub pauciffimis contineri, redderetur plùs, abfque ullacomparatione, quàm L ex vetus onerofa
Hinc claræ memoriæ Magifter Henricus de Haffia, comprimendam efle tot hominum Ca-
nonizationem fenpfit. Hincalia ratio fumitur, quod omiffo Divinarum Scriptuarum ftudio, macna
pars Chriftiafiorum ad has vifiones , ideo placentiores quia rccentiores, converterent oculos °6c
aurcs prurientes} ficque neceffaria nefeirent j quia, juxta Senecæ verbum, Super vacua didicihnt
Sint oportet in omni revelatione Moyfes 6c Helias, hoc eft , fecundiim Venerabilem Ri-
chardum, teftimonia Legis & Prophetarum j per totum alioquin füfpeâa eft.
Perfona vero cui hujufmodi vifiones recitantur, habeat fe prudenter. 6c cautifîîmèj præfer-
timinprincipio : confideret quare movetur hæc perfona fecretum fuum panderejnon applaudac
ei j non obinde laudet eamj nec miretur quafi Sanâamj obftrepat potius, increpet earn dure,
fpernat earn. Confideranda prætereà caufa, quare dicuntur fieri vifiones : præfertim quo
fine, nedum proximo, nedum aperto, fed occulto 6c longinquo. Poteft enim finis primus
apparere bonus 6c falubris 6c devotus ad ædifïcationem aliorum, qui tandem prolabetur in
multiplicius fcandalumj dum vel non refpondebunt ultima primis, vel aliud felfum fiâumque
deprehenderur in perfonis fuiffe, quod reputabatur fanâitatis 6c devotiônis. ^
Mores etiam perlonæ confiderandi, vitæque converfatio fedulo infpicienda. Demum.ciim
difficile fit admodùm difeernere in homine fenfum à confenfu; quanto plùs habet difficulta-
tis probatio fpirituum, revelationum 6c vifionum ?
Hæc deferipta funt ex Xraâatu De probatione fpirituum. X l. à pag ^7. ad pag 45.
De DifiinUiÿte ver arum Vifionum & %evtlationum à falfis.
Quo autem pa âo fpeciatim verse vifiones à falfis diftinguantur , docet Gcrfonius peculiari
Libello, in quo fequentia tradit figna, quæ apud ipfum fufiùs explicata invenies. X . 1. à
p. 43 ad p. fg .
Primum eft humilitas : Si cognoveris aliquem qui per fuperbam curiofitatem 6c vanam
laudem, atque præfumptionem fanâitatis, cupidus fit habere revelafiones infolitas, quife
dignum iftis reputet, qui in talibus de fe narrandis gloriabundus deleâetur ; fcito quoniam
llludi meretur , neque magni pendas , fi aliquam habuifle revelationem jaâanter affirmer :
deeit enim pondus humilitatis. Obfervandum tamen eft , quod quælibet manifeltatio re-
velationis fibi faâæ , non eft arrogans 6c fuperba : fed ea tantummodo quæ fit inaniter ,
vane 6c abfque fi'uâu ædificationis, vel confilii, ad exonerandum tumorem animi à vento
jaâantiæ } ad fealpendum denique prurientes aures aftantium curiofa hujufmodi miratione
vanitatum. W
Secundum fignum revelationis, eft diferetio, quæ dat flexibilitatem, intellige promptitu-
dinem ad credendum confilio, quæ eft humilitatis filia. Sunt quibus placet propria fen-
tentiâ duci, 6c ambulant in adinventionibus fuis: ducit eos periculofiffimus r e â o r , aut
verius impellit, propria opinio j jejuniis fupra modum fe macérant >• protendunt vigilias > la-
chi y mis plufquam oportet cerebrum turbant 6c exténuant 5 6c inter hæc, nullius credunt monitis,
neminem confulunt. De talibus pronuntio, quia citô prolabuntur in omnem dæmonum illufionem,
cito impingunt ad lapidem offenfionis, quia cæca præcipitatione, 6c nimia velocitate rapiun-
tur- F|'£Ctereà quidquid de revelationibus infolitis pronuntiaverint, habeto fufpeâum.
Xertium fignum, eft patientia, quæ dat durabilitatem, dum per ignem tribulationis exa-
nnnatur, 6c dum per contumelias 6c probra pulfatur. Si quis itaqüe ex manifeftatione ,illo-
rum quæ fibi dicit fuifle revelata, reporter non nifi dejeâionem, irrifionem, 6copprobriaj
facilius inducit credere fib i, quàm ubi fufpiciode vanæ laudis captatione rationabiliter exori-
fur* Fallax tamen efle hoc fignum non dubitoj nifi cautiffimâ circumfpeâione,cum aliis ad-
junâis examinetur : nam 6c obftinatio fæpe patientiam fimulat, 6c nonnulli ex contumelia-
rum perpeflione gloriantur ; quemadmodùm ipfæ etiam fordes veftium , 6c cilicium aliquando
fuperbiæ germen mordaciffimum générant 6c nutriunt.
Quartum fignum , eft veritas , quæ dat. configurationem 6c inferiptionem legitimam.
Eft namque Scriptura Sacra locus , officina, ubi cuneus Regius monetæ fpiritualis re-
c?™ tur: quia fi in aliquo vel minimo punâo diferepet in fua figuratione 6c fuperfcriptionc
ao hoc cuneo Regis -, abfque ulla dubitatione felfatus eft. Attamen eft nonnumquam tanta fi-
V ï r f 1™ felfi^ad verum, ut v ix , nifi à doâiffimis falfitas poffit deprehendi.
Vifi funtJJæreteci, qui magnos compingebant Catholicæ doârinæ libros, ut folam hære-
tm inter tot veritates latenter infererent, 6c caution efficaciorique fraude publicarent. Hæc
res mdicat, ex quanta neceffitatc, quælibet moneta revelationum infolitarum, débet àXlje-
n z old