popi
(:in l<
finem fxculi aflbciando juxta verbum ipfius Mat-
Prma Conclufio. thei ultimo 2,0. Fobifcumfum fifque ad confummationem
faculi. Defponfavit etiam fibi fpiritualiflime ipfe
Deus, Filius Patris Ecclefkm Fidelium, naturam
humanam ypoftatice libi aflbciando : 6c iftx l'unt
nuptias quas Rex ille de quo fcribitur Mathei xxu. 2.
fecit Filio , -quas celebratx fuerunt in utero virgina-
li, de quo Chriftus erat tanquam fponfus procedens de
thalamo[h o , Pfalmo xvhi. 6 . Per acceptionem autem
pulus Judaicus1 in monte fanbto Sinai defpon-
fivtus iuitDe'o per acceptionem Legis Moyfi: per
acceptionem autem iftam , intelligo confentum in-
teriorem quo jiopulus Judaicus acceptavit Legem
Moyfi. Hoc eft Legem datam a Deo Moyfi propo-
pdlo ilfe.
Ad pvobandum autem iftam conclufionem oppor-A Legis Evangelic* quis efficimi; pars hiijus E c d e fe
tet düo probare.
Primum eft, quod populus Judaicus- acceptave-
rit Legem1 Moyfaicam.
Secundum, eft quod hujufmodi acceptio fitcau-
fa fuffieiens ad hoc quod populus Judaicus delpon-
fetur Deo.
Probatur igitnr primum per illud Exodi xxiv. 7.
Ea qua locutHs efi Dominus faciemus J & erimus obedten-
tet. Ex quo patet quod acceptaverunt Legem Domini
datam Moyfi.
Probatur fecundum , fcilicet quod ifta acceptio
fit caufa fuffieiens defponfationis populi Judaicicum
ipfo Deo, pCrlverbum Domini, Exodi xix. 7. dicentis.
Si audivcriiis vocem Trie am , & cuftodierr.is patlum
1 peculium pra cuntlis populist
Deo defponfatx. Patet igitur conclufio , quod
Ecclefia Chriftianorum per acccptionem Legis E-
vangelicx defponfatur Chrifto , 6c ilkid eft quod
fuit probandum.
Tertia Conclufio, de comparatione defponfationum
tftarum Ecclefiarum 5 efl tfta.
"C- Cclefia Chriftianorum perfebtius defponfatur
Chrifto per Legem Evangelicam, quam Ecclefia
Judxorum defponfabatur Deo, per Legem Moy-
faicam.
Probatur fic ifta conclufio per Evangelicam L e gem.
Ecclefia Fidelium magis , 6c perfebtius uni-
tur Chrifto , quoad utramque unionem , fcilicet
quoad unionem voluntatis , 6c natura: 5 quampopunia
Et confirmatur idem ration« : quia per accep-
tionerti Legis Moyfa iac, feu per illud paffcum quo - . , I .
populus Judaicus promittit fervare Legem Moyfai- B lus Judaicus uniebatm Deo , per Legem Moylai-
cam, promittit idem populus Dominum fupra omfic
diligere , quia fibi per illam Legem price rp
tur Dominum fupra omnia diligere. Unde Deute-
rortomii Vi. f . Diliges Dominum Deum tuum ex toto
corde tuo, & ex iota anima tua , & ex tot a fortitudme
tua. Promittit etiam fe D eo exhibere, Mandata ejus
fervare, alteri le non copulare, nec obedire : quia
Exodi, xx. 5. ait Dominus: [on habebis Deos alienos
, Ctrram me.
Patet igitur per primam ^cceptionem Legis, quod
imittir populus |udai'cü$Deo, voluntate Dominum
lüprä omnia diiigendo 5 unitur etiam Deo corpore
, fe fcilicet 6c corpus fuum Deo , 6c non alteri
eXhibendo. Igitur per acccptionem Legis Moyfi,
populus . ille fufficienter defponfabatur Deo. Patet
confequentia per ea quae dicta funt in 4. Notabili
prius pofitö. ratet igitur prima conclufio.
Secunia Conclußö de Ecclefia Chriftianorum,
efi ifta.
ca 111. Igirur 6cc. Confequentia nota eft per ea qux
dióta funt fuperiüs in notabilibus : 6c antece-
dens.
Primo. Quoad unionem volimtatis, qua: eft per
dile.9:ionem 6cmutuum amorem; quiacuilibet fide-
l i , 6c Chriftiano infunditur a Deo charitas qua fpe-
cialiter conjungitur Deo : juxta illud 1. Joannis iv.
16. Qui manet in charitate} in Deo manet, & Deus in
eo. Iftam autem charitatem non infundebat Deus, de
Lege communi, populo Judaïco. Igitur fequitur
qubd Ecclefia Chriftianorum magis 6c perfeótiès unitur
Deo, per acceptionemLegis Evangeliae,quant
Ecclefia Judasorum uniebatur per acccptionem L e gis
Moylaïcas.
Secundö. Idem pröbatur de unione. natura: : quia
Chriftus promifit feafibeiaturum Ecclefiam fidelium,
ufque ad confummationem lasculi , juxta verbum
ipfius jam allegatum, Fobifcum Jum ufejue ad confummationem
feculi j non aiitem promifit lê fic afibeia-
C turum Ecclefiam Judaeorum. Igitur 6cc. Item, Chriftus
fibi fpecialiter univit Ecclefiam Chriftianorum,
ypoftaticè fibi aflbciando natüram humanam in L e ge
Evangelica , hoe eft aflumeiido naturam buma-
nam in unitate fuppofiti , fecundüm quam voluit
adimplere , 6c de fa£to adimplevit Legem Evangelicam
: non autem fic aflumpfit naturam humanam
in Lege Moyfaïca. Quare 6cc. Iftis conclufionibus
pofitis 6c probatis, pono aliqua corollaria,. qua: ex
dibtis, cum aliquibus veris coafliimptis poflunt in-
ferri > fic ut patebit.
SIcüt Synagoga Judæorum defponfabatur Deo
per acceptionem Legis Moyfaïcæ j fic Ecclefia
Chriftianorum defponfatur Chrifto per acceptionem
Legis Evangelicæ.
Prima parshujus conclufioniseft prima conclufio,
quæ fatis fuit probata. Secunda pars probatur: quia per
acceptionem Legis Evangelicæ, Ecclefia Chriftiano-
rum unitur Chrifto voluntate , 6c corde : unitur
etiam Chrifto corde,- vel voluntate j 6c contra Chriftus
Ecclefiæ unitur mutuo amore fe diiigendo : quia Primum Corollarium.
Joannis xiv. 21. ait Chriftus Salvator nofter. Qui habet
(JfyCdndata méa , & fervat ea , ille efi qui diligit
me. Qui autem diligit me, dt lige tur a Tatre meo , & Uælibet fidelium congrcgatio fpecialis, Chrifto
tgo d..ili.g............... , _ .... j-j.....• . ■ meipfu- rn. I-g i't umr J) X. ^_« defponfatur, ..per acceptionem . . Evangelicæ _
Leftus
per acceptionem Legis Evangelicæ,Ecclefia 6c Chri- g 1^. Probatur : quia per acceptionem Evangelico?
corde uniuntur, mutuo amore fe diiigendo.
Secundo. Per hujufmodi acceptionem unitur Ecclefia
Chrifto corde. Et è contra Chriftus Ecclefiæ,
fcilicet fe , 6c corpus fuum Chrifto exhibendo , 6c
non alteri fe copulando , nec obediendo. Unde
2. ad Corinthios vi. 4. In omnibus exhibeamus nofmet-
ipfis, ficut Dei miniftros. ■ Exhibuit fe etiam, 6ccorpus
fuum Chriftus, pro ipfaChriftianorum Ecclefia,
Factus obediens ufque ad mortem, ad Philippenfes 11. 8.
Unitup etiam Chriftus ipfi Ecclefiæ, earn ufque ad
Legis, eodem modo unitur Chrifto quxlibet cpn-
gregatio fidelium fpecialis , ficut per eamdem acceptionem
eidem unitur Ecclefia Univerfalis.: quia,
pofitä eadem causa , idem fequitur effebtus, vel fi-
milis. Sed per acceptionem Legis Evangelica; Ecclefia
Univerfalis defponfätur Chrifto , per conclufionem
fecundam : Igitur corollarium eff verum.
Secun-
Secundum Corollarium.
QUadibet fidelis anima dici meretui* fponfa Chri-
jfti, 6c arnica : hie autem voco animam fidelem,
qua; in nullo tranfgredit Legem Chrifti, quam fervare
promifit. Juxta fecundam acceptionem j fidelis,
prius ppfitam.
Probatur corollarium fic : quxlibet talis anima
unitur Deo , per dilebtionem , 6c cordis exhibitio-
Quintum Corollarium.
■ pErfebtior eft Chrifti 6c Ecclefiæ unio , quacum-
que viri, 6c uxoris, corporali conjugio. Probatur
per Magiftrum Sententiarum, Lib. 4. ‘Difi. 16. dicen-
tem : Gùm conjugium fit facrum , opportet ipfum ejfe
alicujus faerdt rei fignum , efi autem fignum facta rci±
fcilicet conjunSlionis fhrifit, 0 “ Ecclefia. Igitur fequitur
quod perfebtior eft unio Chrifti , 6c Ecclefiæ,
nem. Igitur quxlibet talis dici meretur fponlaChri- A quam unio viri 6c uxoris, quia fignatum perfebtius eft
fti 6c arnica; Confequentia pa tet: quia Deus diligit ' . ... n . A „ , .
' ■ - - Et conhrmatur : quia dilectio qua Ecclefia dihgit
fuum fponfum, fcilicet Chriftum, perfebtior eft
dilebtione , qua vir diligit uxorem, vel e contra,
cum non debeat diligi uxor propria , riifi propter
Chriftum Deum. Ergo 6cc. Unione etiam naturx
perfebtius unitur Chriftus Ecclefix , quam vir pro-
prix uxori, vel e contraj quia aflutnpfit ipfe Chriftus
naturam humanam, qux eft pars, immö caput
ipfius Ecclefix. H x c autem unio naturarum, multo
perfebtior eft unione corporali qua unitur vir uxori,
vel e contra. Igitur 6cc.
diligentes fe Proverbiorum vm. 6c per confequens co-
rollarium eft verum.
Tertium Corollarium.
Tj* Cclefia Beatorum perfebtius defponfatur Chrifto,
Ecclefia viatorum. Probatur corollarium fic :
Ecclefia Beatorum perfebtius unitur D eo, tarn unione
dilebtionis , quam unione naturæ. Igitur 6tc.
Confequentia nota per dibta prius : Antecedens probatur.
Primo. De unione dilebtionis : quia uniuntur
Beati ipfimet Chrifto, per vifionem claram, 6c frui-
tionembeatificam. Fruitio autem beatifica, eft perfebtior
dilebtio , quam fit dilebtio viatorum : unde,
quanrö fummum bonum magis apparet bonum, tan-
topliis diligitur. Vifio autem, feu cognitio Beatorum,
quam fcilicet habent dc Deo , perfebtior eft
cognitione viatorum. Juxta illud 1. adChor. xm. i z
Tfunc autem videmus per fpeciem & in anigmate : tunc
autem facie ad fadem. IgitUr dilebtio ipforum Beatorum
quam habent de D eo , perfebtior eft dilebtione,
qua viatqres deligunt Dominum. Uniuntur 6c Beati
ipfi Chrifto perfebtius, unione naturæ , feu corporali
, quàm ipfi viatores , fcilicet fibi 6c non alteri
ferviendo , 6c in perpetuum cum ipfo commanen-
do. Propter hoc etiam Paulus comparans ftatum viatorum
ftatui Beatorum, ait, Philip. 1.2 3 . Coarttor
cairn, e duobus, defiderium habeas dijjoivt j & cum fhrifio
ejfe , multo etiam magis melius. Patet igitur corollarium.
Sextum Corollarium *
T)Lus peccaret Chrifti fponfa , Legem fponfi non
implendo, quàm peccaret non fponfa, eamdem L e ft
gem tranfgrediendo. Iftud corollarium folùrri pono
probabiliter, ipfum non aflerendo, 6c interim ubi
extera efl'ent paria.
Probatur corollarium fie. Plîis peccat mulier de*
fponfata alicui viro, fornicando cum alio , quàm fi
nulli eflet defponfata. Igitur, àfimili, plus pecca-
ret Chrifti fponfa , Legem fponfi non implendo*
quàm peccaret non fponfa , eamdem Legem tranf-
grediendo. Antecedens noturn eft de fe.
Secundo. Arguitur fic: Chrifti fponfa fpontaneè
fe obligavit fervare Legem fponfi, ad quam fèrvan-
dam non fponfa fic fe non obligavit. Igitur 6cc*
Confequentia patet : quia , fi aliquis voveret fe ali-
quid fabturum fub pcena peccati mortalis , tenere-
tur illud implere quod tarnen implere non tenebatur
'“'ante Votum. Etiam licet Deus obliget omnes ad
fuam Legem -, videtur tarnen quod plus tenetur qui
fe ad Legem ferva*dam obligat fpontaneè, quàm
qui ad illam fervandam ininimè fe. obligat, 6c per
confequens magis peccat primus , quàm fecundus*
licèt quilibet peccet mortaliter. Quare fequitur quod
corollarium illud eft verum.
Iftis fie pofitis 6c declaratis j patet quid eft di-
cendum de defponfatiorie Ecclefiæ cum Chrifto.
Defponfatur enim Chrifti amoris* Ecclefia Chrifto
per Fidem, hoc eft per acceptionem Fidei Chrifti,
6c defponfatur per Fidem, capiendo primo modo,
prout ly per dénotât caufana materialem. Defponfatur
fecundo per Fidem, 6c capiendo Fidem prout
ly per dénotât efficientem : quia acceptio , vel con-
fenfus, feupabtum, quoEcclefîa promittit vel promifit
fervare Legem Chrifti, eft caufa defponfationis
Chrifti 6c Ecclefiæ, non quidem principalis,quia Deus
eft caufa principalis illius defponfationis, nec etiam
eft caufa naturalis, eo modo «auo ignis eft caufa calorisj
Gfuartum Corollarium.
/-^Hrifto perfebtius defponfatur , ejus humana na-
^ tura , quàm eidem defponfetur quævis alia natura.
Iftud corollarium probatur eodem modo quo pro*
batum eft tertium corollarium , fcilicet quia humana
natura Chrifti perfebtius fibi unitur, tàm unione
dilebtionis, quàm unione naturæ. Igitur6cc. Confequentia
patet , ut priùs. Antecedens probatur.
Et primo. De unione dilebtionis, quia in Chrifto eft
fupereminens charitas, quâ Dominum diligit. Juxta
illud ad Eph. 111.14. Hujus rei gratia , flefto genua
ad T at rem Domini nofiri Jefit Chrifii, ut detvobis fecundum
divitias gloria fisa, virtute corroborari per Spiritum
ejus, in intertorem hominem : 6c fequitur jf. 19. Scire,
etiam Jup er eminentem feientia charitatem Chrifti, ut im-
pleamini ornai plenitudine 'Dei. Patet igitur quod Chriftus
habuerit fupereminentem charitatem ver am, e?
de p/enitudine efts omnes accipim,,, , & gnu,am & c. [ed cfl,cx c“ & mitamental.s, vel caufa fine qua non,
Joannis 1 i<5 hoc eft,ex înftitutioneiphusDei eft caufa defponlatio-
Secundo. Probatur, quia naturahumanaChrifti, Çhrifti 6cEcclefiæ, eo modo quo dicimus quod
perfebtius unitur Chrifto, unione naturæ, quàm quæ- Contntio eft caufa gratiæ : quia fcilicet Deus mftituit
cumqlie alia creatura fibi uniatur : nam tanta fuit quod quandocumquequis; vere contritus fuent:* fibi
unio inter humanam illam naturam , 6c Chriftum • mfundetur gratia : 6c lie Contntip dicitur caufa fine
Dei Patris Filium, ut propter illam FiliusDei dice-
rctur homo, aliaqueprxdicatahumanxnaturaecon-
venientia ipfi Filio convenirent : nulla autem alia
creatura fic unitur Chrifto. Igitur 6cc.
Appendix ad Tom. I.
qua non , refpebtu gratix. Ira eft dicendum de illo
pabto quo quis promittit Chrifto fervare fuam L e gem
5 quod pabtum vocatur fides, juxta fecundam acceptionem
fidei prius pofitam.
Et fic patet quid eft dicendum de tertia parte*hujus
primi Articuli, 8c per confequens, de primo Articulo.
H h h A R-
* Locus corruptus.