4.47 J-oannts Gerfonu 448 talium per negligentiam atque defidiam immemorem fentialiter quam in futuro puniri. , Q u od f i f i c , c0r.
fieri. de contrito,patiens poenamneceffariani, tanquamvoluntariam
feres, 6c omnem ucenam &
Abfolutio.
F O r m a Abfolutionis luffieiens 6c requifita pro pec-
catis de quibus Confëflbr intendit 6c potelt abfol-
v ere corifitentem.
E g o abfolvo te ä peccatis tuis in nomine Patris 6c
F ilii 6c Spiritus lanöbi. Amen.
E t ii Confefliö fiat de Excommunicatione, tan-
tummodo dieatur fic.
E g o abfoluo te ab Excommunicatione tua in nomine
Patris & F ilii 6c Spiritus fan£ti. Amen.
E t 11 cum ho c fiat Abfolutiö de peccato propter
quod lata e il Excommunicatio , v el de aliis j adda-
tur forma prior. Additiones quaedam alias eonditio-
nales aut in vo lute tutiüs dimittuntun
mittet D e u s , certulque Paradifum mtroibis. Alio-
quin per impatientiam, æternam poenam 6c damna-
A tionem incurrcs. Super omnia, in hac extrema hora
conftitutus, meditare circa tuam fpiritualem falutem:
nunquam enim fortalfis in futuvum hujus meditatio-
nis occurreret oportunitas ; omnem aliam follicitu-
dinem 6c reinm terrenarum curam relinque , qUils
relinqui necelfe e i l , quæ etiam nec ab Inferni pr^-
cipitio corruentem eripere valent. Plena Fide te
D e o committe , 6c ei qui omnipotens, bonus 6c la-
piens e i l , te 6c tua , 6c worum regenda præbe;
Omnem prætereà cogitatum tuum in eum dirige •
allantes folummodb 6c fuperllites rogans ut pro if.
lute tua Deum precibus ëxorent.
T E R T I A P A R S
H U J U S O P U S C U L I ,
D E
SCIENTIA MORTIS.
SI veraces fidelefque amici cujufpiam segroti curam
diligentius agant pro ipfius vita corporali $
fragili 6c defedlibili conlervandaj exigunt a nobis
multo fortius D eus 6c Charitas pro falute lua fpi-
rituali lollicitudinem gerere Ipecialem : in ha c enim
extrema mortis necelfitate fidelis probatur amicus.
Qu ip pe nullum eft opus mifericordias majus five com-
modofius, quod 6c tanti apud Deum meriti 6c am-
plioris frequenter asil'imatur, quemadmodum perlb-
nx nollri Salvatoris Jelu C h r ilti $ fi in terris nobif-
cum degeret,-impenfumfervitium corporale. Quam-
obrem cura fuit prsefenti fcripto componere brevem
quemdam exhortationis modum habendum circa eos
qui funt in mortis articulo con llituti j valentem etiam
generaliter omnibus Catholicis ad artem 6c riotitiam
bene moriendi conquirendam. Continet autem hoc*
Opulculum breve quatuor particulas, Icilicet E xhorta-
tiones, Interrogationes, Orationes 6c Obfervationes.
!Frima pars continet quatuor Exhortationeii
Frima eft.
Sectikdaparticula fex habet Interrogates.
T \ I l e c t e aut diledta. V is tu mori 6c vivere in
foliditate Fidei Chrillianæ refpedtu D e i 6c Do-
I mini no llri Jclu Chrilti, tanquam verus fidelis 6c 0-
’ bediens fandtæ Matris Ec c le liæ filins ? Relpondeat,
V o lo . Petis à D e o veniam peecatorum tuorum com-
millbrum 6c omillbrum, quæ contra ejuldem amorenn
majellatem atque bonitatem fecilli , nec eum prout
debebas honorafti ? R e fp o n d e a t, Peto. Habes-ne
fincerum propofitum 6c explicitam voluntàtem vitam
tuam in melius dômmutare atque corrigerê fi vita
comes lüperfuerit ? Ro g â s etiaip Deum ut tibi gra-
tiam præitet hoc propolîtuni^éontinuandi veramque
contritionem habendi ? Es tu confcius tibiipfi alicu-
ju s peccati mortalis v ël criminis de qud non fis con-
feffus ? Optas-ne etiam cor tuum illuminari ad obli-
torum criminum ( f i quæ fint) habendam notitiam,
6c fi tu libenter confitereris ea; V is ablata per te ref-
titui integr aliter j quantùm ad id teneris, juxta tuarum
facultatum valorem, etiam ufque ad omnium bonorum
tuorum celîionem 6c renunciationem, ubi alias
latisfadlio fieri non valere t, 6c coram D e o 6c homi-
nibus veniam injuriæ petis?- Indulges eX Corde omnibus
qui tib i noeumentum intulerunt, ç b reveren-
tiam 6c amorem Domini nollri Jefu C h r i l l i , a quo'
veniam fperas ? Petis fimiliter indulgeri tibi -6c re-
mitti ab his quos verbis aut fadtis læfilli-? A d has om-
nes præmjfîàs interrogationes affirmative relpondeat :
V o lo .
Tertiaparticula breves miniflrat Orationes;
A M i c e diledte aut d iledla, confidera nos omnes
fubjedtos elie potenti manui D e i 8c ipfius volun-
tati j omnes nos cujulcunque eonditionis aut Haws,1
R e g e s , P rincipes, divites 6c pauperes , mortis tri-
butum lolvere necelfe e l l : venimus in mundum pe-
regrinorum more , u t ex eo tranfeamus , non ut
manfionem in eo llabiliamus ■> quin potius u t hie bene
6c meritorie viventes 6c D e o fervientes, horribi-
les inferni poenas evitemus, 6c gloriam asternam ha-
beamus. R ecognofce dil-igenter, cum gratiarum ac-
tio n e , a D e o tib f coneefla beneficia , quod tibi e
tiam in hac extrema hora ffii cognitionem dederit,
ifec te morte fubita prkoccupavcric y gratias pro his
6C aliis- innumeris donis tunc eidem refer j ad fuam
infinitam mifericordiam confugiens, 6c de commiffis
a te criminibus veniam humiliter pofeens. Sollicite
co g ita te in vita tua- plurima delidla perpetrafle,*pro quibus
poenam ferre m e ru illi, unde 8c hujus infirmita-
tis 6c mortis poenas patientier tolerate debes y rogans
Deum ut preefentis doloris acerbitas, remiffionem o-
peretur peccatorum, 6c Purgatorii horribilis crucia-
tus in hanc afflidlionem tuam per fuam mifericor-
diam commutetur : tolerabiliiis eft namque h ie pra>
P R i m o dicat infirmus e x corde Deum orans :
Deus meus piiffime P a te r , miferere mei. Deus'
rncus piiffime P a te r , In rhanus tu a s corftntendo Jhirtium
m e um . Pf. x x x . 6 . Pater mifericordiarum miièricor-
diam fac huic pauperculæ creatura. tuæ. Adjuva me
nunc etiam in hac ultima neceffitate. Succurre Domine
jam animæ egenti 6c d elola tæ, u t non à mali-
gilis lpiritibus captiverai' 6c a canibus infèrnalibus
devoretur. Dulciffimc Jefu ob honorem 6c viitu2'
j ) tém tuæ b'encdidliffimæ paffionis ju b é me recipi in-
tra numerum eledlorum tuorum. Salvator meus 6c
R edemptor meu s , reddo me totum t ib i, non me re-
nuas 3 ad te v en io , non merepellas. Domine Para-
diliim tuum p o ltu lo , non pb valorem meörum meri-
to rum yled in virtute 6c cfficacia tuæ bcnedidliffimæ
Paffionis, per quam me miferum redimere voluilbi,
6c mihi Paradifum- pretio tüi fanguinis cinere digna-
tûs es : i’pfum mihi conferre fe llin a , propter quem
nec tuæ divitiæ aut potentia minuetur, nec ip fc Pa-
radifus angullior aut minor invenietur. Salutet poll-
modùm Beatifiimam V irg in em Mariam, dicens : R e gina
coelqrum rMa ter m ifericordiæ, co.nfugium pec-
449 D e fujceptione humdnitatïs Chnftt. 4^0 catorum, réconcilia me unigenito Filio tuo si ejus de- Statuto firmaretur, né quis ibidem æger fufeipi po f
menti am pro me indigno pèccatore interpella, ut ob fet, qui non primo ingrelTus die Contëffionem face-
amorem tui mea rëmittat crimina, përducens in glo- ret^ vel idoneo Sacerdoti ad hoc iplum deputato pa-
riam fuam. Angelos de hinc precibus in vitet, in- ratus confiteri fe continuo prælentaret, ficutin Do-
quiens: Spiritus ccelorum Angeli beatiffimi, affillite mó Dei Parifiis lâudabiliter obfeiTatur.
quæfo mihi migi anti e x hoc fccu-lo, 6c potenter eri- • ' f Opufcnli triperititi, finis.
nire me ab omnibus adverlafiofumïnlîdiis, -6c animam
meam in v ellinm confortium alfumite. T u p ræ c i -
puè Angele bone euftos meus.
P o il hæc inquiratur ab infirmo Cui Sanélorüm vel
Sanélarum magis devotus extite rit, ut illi precem of-
ferat, dicerïdo: O gloriofiffime Sandle, v el S a n d a ,
fingularem in te dum viverem fpem 6c confidentiam
repoliii, föëeurrë nunc mihi in ho c extremo neceffi-
ratis articulo laboranti, nunc anxior fuprä modum,
tempus nuncinllat 6c hora s jaminadjutoriümmeum
iiitendei:':':
Q u a r t a p a r s q u a f d a m o b f e r v a t i o n e s e d o c e t s
u t f e i a t u r q u a l i s ÿ r è d i B o r u m u f u s
h a b e n d u s f i t \
C I patiens nondum Eucharilliam aut Éxtrémahi
^ Unótionem fu fe ep er it, interrogetur an eadem
Sacramenta devote paratus e il recipere. Si etiam Riper
interrogationibus præmiffis verifimiliter appareant
refponfiones patientis non ufquequaque fufficientes
exiliere , remedium apponatur, qnantum id quod
commodiùs fieri p o te rit, vel per minillrationém Sa-
cramentorum Conteffionis, Eucharilliæ aut Extremæ
Unótionis s v el eidem manifellando periculum quod
incuitit s non plenè fatisfiieiendo petitionibus luper
Fide fua 6c falute eonlciéntiæ PrælatiS. Moneatur
ut decedat tanquam verus 6c fidëlis Chrillianus. At-
tendatür fi infirmus ipfe Excommunicationis vinculo
ailriélus teneatur, 6c proptereà fubmittat fe totis viribus
ordinationi fanflæ Matris E ccle liæ ut abfolva-
tun Si moriturus prolixum temporis fpatium ad fuam
recolleétionem liab ea t, nec morte fellina prævenia-
tur , legendæ forent eoram eo ab allantibus H illo -
riæ 6c Orationes d ev o tæ , in quibus fanus 6c vivens
ampliùs deleélabatursvel recenfenda elïèrit divina Præ-
cepta , ut profundiùs meditetur li quid adverlus ea
negligenter oblitum deliquerit5 vel limilis coram éo
inltrudtio recitetur. Si patiens ufum loquendi perdi-(
d e r it, habet tarnen fanam 6c integram notitiam ad
inteiTogationes fibi fàftas vel Orationes coram eo reci-
tatas^ ligno aliquo exteriori v e lfo lo cordis confenfii
refpondeat s ho c enim fufficit ad falutem. Præfen-
tetur infirmo imago C r u c i f ix i, vel alterius Sané li,
quem fanus 6c incolumis fpecialiter venerabatur. Si
non omnia præmifla diei brevitas fin a t, præponendæ
funt O rationes,illæ prælèrtim quæ Salvatori nollro Jefu
Chrillo dirigitur. Nullatenils aut minime fi fieri
point morienti amici carnales , u x o r , liberi $ v el
divitiæ ad merüoriam reducantur^ nili in quantum id
exdgit patientis fpiritualis limitas , 6c dum alias con-
Venienter omitti nequit. N o n detur infirmo nimia
fpes corporalis falutis confequendæ, ingeratur potiùs
cidem prima monitio fuperiùs explicata. Sæpe namque
pér unam talem inanem 6c falfam conlolationem,
& incertam fanitatis eôrporeæ confidentiam, certain
incurrit homo damnationem. Quinimo hortandus
c il per Contritionem 6c Confeffionem animæ lanita-
tem procure t , quod 6c ad falutem corporis ( fi ibi
luerit expediens) valere p o te rit, 6 c indé fecuriorat-
que quiGtior erit. Qu ia vero frequenter corporalis j
uifirmitas e x animæ languore ortum h a b e t , Papa
per ex prell am Decretalem cuilibet Medico corporis
dillriélè præcipit ^ ne cuiquam ægroto corpoream
conférât^ medicinam priufquam de fpiritualis M e -
dæi 5 Confellbris fc i li c e t , requifitione eumdem
monuerit. Hin c expediens videretur , ut in qui-
bullibet pauperum Hofpitalibus vel Domibus D e i <
Tome! Pars III.
T R A C T A T U S
S E U
E P I S T O L A.
Joannis Gerfonii Dottoris & Cancellarii Tari-
fienfis^ad Frovincialem Coeleflinorum fuper ver-
ficulo Cantici Maria : Sufcepit Ifrael puerum
fuum. D e Sü s c e p t i o n e h ü m a -
ni tat is C hristi . Allegorieèper X X IV .
Veritates: fropologicè verb & Anagogice per
X I I . Veritates.
Exa ftu s.ad MSS.. Codd. V ié l. 699. N a -
j varrièum unum 6c M . T a rgn y .
P R O L O G U S.
R E V e R E N D o in C h r illo Domino Provincia-
1 i Cælellinorum Fratri Joanni BalTandi fuus
- Joannes Gancellarius Parifienfis: E a quæ ad pie-
tatem funt Chi'illianæ Religionis 6c furfum a6tionis
ju g ite r meditari. C ec in it Maria. S u fc ep it I fr a e l p u e r
u m fu u m . L u c . 1. f4> Cecinit huic notulæ fui Gan-
tiei Mater E ccle fîa C h r illo jubdans. T u inquit a d
lib e r a n d um fu f e e p tu r u s h om in em , non h o r ru ift i T t r g in is u -
t e r u m , quod verbum fub hac proprietate fufeipi de-
bet : eft enim improprium , Chrillus fufeepit hu-
manitatëm 5 qua fà6lum eft ut Chrillus effet homo 6c
homo Deus , quia Chrillu s Deus > fed non femper
Deus fuit C h r illu s , quia nec femper D eus fuit homo,
nec e x confequenti C h r illu s , cum nondum fufeepe-
rat humanitatem Chrillus Deus. D e qua lulceptione
1 colligamus aliquas veritates accommodas petitiöni tuæ
Pater honorande.
p R i M A V e r i ta s ! Chrillu s per hüjiilmodi fufeeptio
nem quæ dicitur Incarnatio, habuit. ab inllanti fuæ
conceptionis animam rationalem perfeftè beatam fe-
cundùm portionem mentis fuperiorèm. H æ c veritas
credi debet de neceffitate falutis.
Secunda Veritas: Chrilffisinaniihäbeatificata iitfic ,
cognovit totum deCurliim Ec c le liæ cum meritis fu-
turis 6c demeritis hominuin fingulorum, etiam per
infufam defuper cognitionem aliam quam in Ve rb o j
qualis luo modo fuit cognitio infufà A dæ pro llatu
innocentiæ, 6c Angelis perfeetiùs in lua prima crea-
tione. H æ c veritas e ll certa Fidë tenenda.
Tertia Veritas : Chrillus ut beâtificatus in anima
nunquam fenfit dolorem pro peccatis hominum quo-
rumcunquc,nec p ro pcènis alienisautpropriiS in corpore
lu o , vel in portione rationis inferiore füfeeptisj.
pa te t, quia in beatitudinë non e ll luéhis neque dolor:
Quarta Veritas : Chrillü s utbeatificus in anima habuit
fummam de peccatis omnibus fingulorum homi-
1 num dètellationem, quæ largo 6c tropico modo loquendi
po te ll nominari difplicentia cordis d e peccatis
; vel éxtënfiori tranffiimptionè dolor aut trillitia
quandoquë nominatur, etiam in Deo. Sicut e ll illud
Genefis. vi. 6 . Tael us dolore cordis intrinfecüs j dicere-
tur fimili modo de Beatis.
Quinta Veritas : Chrillus ab inllanti fuæ conceptionis
qiumvis habuerit cl.ïriffimam notitiam 6c appre-
F f Hen